Þjóðviljinn - 19.09.1978, Síða 13

Þriöjudagur 19. september 1978 [ ÞJÓÐVÍLJINN — SÍÐA 13
Stéttskipt samfélög í
leirköstulum
„Leirkastalar” nefnist bresk
mynd sem sýnd verður klukkan
hálfniu í kvöld. Þar segir frá
termítunum i Afrfku og lifnaðar-
háttum þeirra. Þýðandi og þulur
myndarinnar er óskar Ingimars-
son.
Termitar eru einkum þekktir
fyrir hið háþróaöa félagsskipulag
sitt, sem byggist á mismunandi
störfum þriggja stétta, þ.e. frjóu
dýranna (kónga, drottninga og
annarra ffrjórra dýra), menn og
verkamenn. Termitar lifa að
langmestu leyti i hitabeltinu, en
einnig er nokkuð um þá á heit-
tempruöum svæðum. Aðalfæða
termita er tréni, sem þeir fá ilr
trjám, grasi og laufblöðum. Það
íeiðir þvi af sjálfu sér, að termitar
eru alræmdir fyrir eyöileggingu
þá, sem þeir valda á byggingum
og hlutum úr timbri. Þeir eru
alvarlegt vandamál i hitabeltinu
og i heittempruðum löndum, en
termitar hafa einnig valdið skaða
i suöurhluta Kanada, Frakklandi,
Kóreu og Japan.
Bústaöir termita eru mjög mis-
munandi, allt frá holum i trjám
eöa mold og til flókinna og áber-
andi hauga á jörðinni, i trjá-
stofnum eða trjágreinum hátt frá
jörðu. 1 haugnum eru venjulega
vistarverur kóngs og drottningar,
og minni hólf fyrir egg og púpur.
Stundum er fæöa geymd i nokkr-
um hólfum. Sveppagarðar eru i
stórum hólfum i bústöðum
Macrótermitanna. Á sumum
haugum I regnskógabeltinu eru
hlifar likar regnhlifum, og þannig
mætti lengi tina til dæmi um hug-
vitssemi þessara merkilegu skor-
dýra. —eös
útvarp
„Komið
grænum
skógi að
skrýða.’.’
Rætt vid Sigurd
Blöndal í „Víðsjá”
— t þættinum ræöi ég viö Sigurö
Blöndal skógræktarstjóra um
ræktun nytjaskóga á tslandi,
sagöi ögmundur Jónasson frétta-
maöur, sem hefur umsjón meö
„Vfösjá” í dag.
— Ég mun meðal annars spyrja
hann um nytjar af þvi skóglendi
sem þegar er i landinu og hvaða
visbendingar sú reynsla sem
hefur fengist af skógrækt hér gefi
um framtiðarmöguleika nytja-
Siguröur Blöndal
skógræktarstjóri. ögmundur
Jónasson ræöir viö hann um
nytjaskóga á tslandi i þættinum
„Viösjá.”
Termltarnir I Afriku reisa sér háar byggingar úr leir. Þessi mynd
er af reisulegum termltakastala I Kenýa, en ibúarnir þarna rækta
sveppi sér til matar.
— En rétt áöan sagöirðu aö þú ætlaðir ekki aö biöja mig oftar
aö taka til i herberginu minu!
7.00 Veðurfregnir. Fréttir.
7.10 Léttlög og morgunrabb.
(Morgunleikfimi).
7.55 Morgunbæn
8.00 Fréttir. 8.10 Dagskrá.
8.15 Veöurfr. Forustugr.
dagbl. (Utdr.).
8.30 Af ýmsu tagi: Tonleikar.
9.00 Fréttir
9.05 Morgunleikfimi.9.30 Til-
kynningar.
9.45 Sjávarútvegur og fisk-
vinnsla. Umsjónarmenn:
Agúst Einarsson, Jónas
Haraldsson og Þórleifur
Ólafsson.
10.00 Fréttir. 10.10
Veðurfregnir.
10.25 Viösjá :Ogmundur
Jónasson fréttamaður
stjórnar þættinum.
10.45 Feröaþjónusta fyrir fatl-
aða: GisU Helgason tekur
saman þáttinn.
11.00 Morguntónleikar: .
Rudolf Serkin og Filadelfiu-
hljómsveitin leika Pianó-
konsert nr. 1 i g-moll op. 25.
eftir Felix Mendelssohn:
Eugene Ormandy stj./ Fil-
harmoniusveit Berlinar
leikur Sinfóniu nr. 7 i d-moll
op. 70 eftir Anton Dvorák:
Rafael Kubelik stj.
12.00 Dagskrá. Tónleikar. TiU
kynningar.
12.25 Veðurfregnir. Fréttir.
Tilkynningar.
Viö vinnuna: Tónleikar.
15.00 Miðdegissagan :
„Brasiliufararnir” eftir Jó-
hann Magnús Bjarnason
Ævar Kvaran les sögulok
29).
15.30 M iödegi stónleikar:
Walter og Beatrice Klien
leika fjórhent á pianó Valsa
op. 39 eftir Jóhannes
Brahms./ Jean-Marie Lon-
dex og hljómsveit útvarps-
ins i Lúxemburg leika
Rapsódiu fyrir saxófón og
hljómsveitmeftir Claude
Debussy: Louis de Froment
stj.
16.00 Fréttir. Tilkynningar.
(16.15 Veðurfregnir).
16.20 Popp
17.20 Sagan: „Nornin” eftir
Helen Griffiths Dagný
Kristjánsdóttir les þýöingu
sína (12).
17.50 Viösjá: Endurtekinn
þáttur frá morgninum.
18.05 Tónleikar. Tilkynningar.
19.00 Fréttir. Fréttaauki. Til-
kynningar.
19.35 A útnára heimsins.Björn
borsteinsson prófessor flyt-
ur erindi um h'fsskilyrði á
Græn landi.
20.00 Sinfónia nr. 4. i A-dúr,
„ttalska sinfónian” op. 90
eftir Mendelsohn Sinfóniu-
hljómsveit danska út-
varpsins leikur: Fritz
Busch stjórnar.
20.30 Ctvarpssagan: „Maria
Grubbe” eftir J.P.
Jakobsen Jónas Guðlaugs-
son þýddi. Kristin Anna
Þórarinsdóttir leikkona les
sögulok (17).
21.00 Einsöngur: Elisabet Er-
lingsdóttir syngur lög eftir
Karl O. Runólfsson og Pál
Isólfsson. Guðrún Kristins-
dóttir leikur á pianó.
21.20 Sumarvaka a. (Jrannál-
um Mýramanna Asgeir
Bjarnason fyrrum bóndi á
Knarrarnesi á mýrum
skráði. Haraldur ólafsson
lektor les þriöja og siðasta
lestur. b. Visnaþáttur
Magnús Jónsson kennari i
Hafnarfirði fer meö ýmsar
lausavisur og skýringar
með þeim. c. Skaöaveöur i
september Frásaga eftir
Jóhannes Davíösson i
Neðri-Hjarðardal i Dýra-
firði. Baldur Pálmason les.
d Kórsöngur: Karlakórinn
Fóstbræöur syngurlög eftir
Jón Nordal viö miöalda-
kveðskap. Söngstjóri:
Ragnar Björnsson.
22.30 Veðurfregnir. Fréttir.
22.50 Harmonikulög Henry
Johnson og Sixten Sundling
leika.
23.00 A hljóöbergiúr dagbók-
um Samúels Pepys: Brun-
inn mikli i Lundúnum 1666.
Ian Richardson les. Um-
sjónarmaöur þáttarins:
Björn Th. Björnsson list-
fræðingur.
23.35 Fréttir. Dagskrárlok.
T
20.00 Fréttir og veður
20.25 Auglýsingar og dagskrá
20.30 Leirkastalar (L) Bresk
mynd úr ,,Surival”-dýra-
myndaflokknum um termit-
ana i Afriku og lifnaöarhætti
þeirra. Þeir reisa sér háar
byggingar úr leir en ásókn
ýmissa annarra dýra i hús-
næöiö er mikil. Þýðandi og
þulur Óskar Ingimarsson.
21.20 Kojak (L) Flagö undir
fögru skinni Þýöandi Bogi
Arnar Finnbogason.
22.10 Sjónhending (L) Erlend-
ar myndir og málefni. Um-
sjónarmaður Sonja Diego.
22.30 Dagskrárlok.
skógræktar. Einnig spyr ég hvaða
áætlanir hafi þegar verið gerðar
um nytjaskógrækt og hvernig
hann telji æskilegast að staðið
veröi að þessum málum á
komandi árum. Þá spyr ég hvort
haráttuhvöt Guðmundar skóla-
skálds frá öndverðri öldinni sé
enn i gildi:
„Vormenn tslands, yöar biöa
eyöiflákar, heiöalönd.
Komiö grænum skógi aö skrýöa
skriður berar, sendna strönd.”
Viösjá er um 20 minútna þáttur
og er á dagskrá kl. 10.25.
Þátturinn veröur siðan
endurtekinn kl. 17.50 i dag. —eös
PÉTUR OG VÉLMENNIÐ — II. HLUTI EFTIR KJARTAN ARNÓRSSON