Þjóðviljinn - 11.11.1978, Qupperneq 8

8 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 11. nóvember 1978
Trausti Valsson, arkitekt
Sá málaflokkur skipulagsins sem ibúum borgar-
innar er hvað nærtækastur er skipulag ibúðahverf-
anna.
Á siðustu árum hefur gætt verulegrar óánægju
með margt er lýtur að nýju hverfunum, en mér
þykir sem skort hafi verulega á, að fram kæmu
skýrar ábendingar um hvaða atriði það eru i skipu-
laginu, sem röng ákvörðun hefur verið tekin um.
Slikar ábendingar eru forsenda þess að hægt sé að
benda beint á þau atriði i skipulaginu, sem beri að
haga öðruvisi. Ég vil i eftirfarandi grein reyna að
bæta hér nokkuð úr og gefa yfirlit yfir þau mistök
sem gerð hafa verið i Breiðholtinu, flokkuð niður
eftir þáttum i ákvörðunartöku. Hér getur aðeins
orðið um stutt yfirlit að ræða, en um hvert atrið-
anna mætti að sjáfsögðu rita langt mál.
Mistök í byggðar-
og þróunarmálum
1. Plokkun I tekjuhópa. I
Breiðholtinu er i fyrsta skipti að
verða til lágtekjufólks- („verka-
manna”) hverfi — en á hinn bóg-
inn risa upp einbýlishúsasveitar-
félög i nágrenni borgarinnar.
Þetta kemur að hluta til vegna
ákvörðunar um að byggja stóra
hluta hverfisins fyrir tekjulága
(sbr. Framkv.nefnd byggingar-
áætlunar) og að hluta til vegna of
smárra ibúða sem tekjulágt fólk
mun flytjast i I framtiðinni.
2. Flokkun I hverfi ungra og
gamalla. Nýju hverfin eru nær
eingöngu byggð af ungu fólki þar
sem ibúðarlán eru aðallega veitt
til nýs húsnæðis. Þetta leiðir t.d.
til þess að skólarnir i gömlu
hverfunum nýtast illa en byggja
verður stóra skóla i þeim nýju.
3. Ekki næg félagsleg blöndun.
Vegna skorts á fjölbreytni I starf-
semi i hverfinu og vegna fjar-
lægðar frá meginstarfsemi borg-
arinnar er tiltölulega litið um fé-
lagslega sérhópa s.s. öryrkja,
gamalt fólk og námsfólk.
4. Vöntun á þjónustu f hverfinu.
Þetta kemur að hluta til vegna
þess að hverfið er ungt,en að hluta
til vegna þess að Breiöholtiö
hefur byggst að 2/3 á útþynningu
á gömlu Reykjavik og hluti af
þeirri þjónustu sem samsvarar
þessum fólksfjölda er staðsettur
þar. Með samanburði við Akur-
eyri má sjá hversu mikil þjón-
usta samsvarar byggðarkjarna
af þessari stærö.
5. Rangt lánveitingakerfi. Nú-
verandi lánveitingakerfi leiðir
m.a. til of mikils fjölda litilla
ibúða.
Mistök
í aðalskipulagi
6. Of hátt nýtingarhlutfall. Miö-
að við fjarlægðina frá miðbænun
er viða of hátt nýtingarhlutfall i
Breiðholtinu. Jákvæðir eru til-
raunareitirnir i Seljahverfi með
þéttri og lágri byggð.
7. Svo til eingöngu íbúðarbyggð.
Þetta er hið svokallaða svefn-
hverfaskipulag. Litið lif er i
hverfinu og langt þarf að sækja I
ýmsa þjónustu og til vinnu.
8. Að ýmsu leyti röng landnýt-
ing.Að minu áliti hefði t.d. átt aö
nýta hliðarnar betur undir útsýn-
isbyggð en þær eru nú að hluta
óbyggðar en lág hús i röðum á há-
sléttunni.
9. Röng staðsetning miðbæjar,-
ins (Mjóddarinnar). Miðbærinn
er i útjaðri hverfisins við Reykja-
nesbrautina (sjá kort). Göngu-
fjarlægð þangað er ekki nema úr
litlum hluta hverfisins. Þetta er
sem sagt dæmigerður bilamið-
bær. Staðsetning miðbæjarins á
miðju svæðinu hefði getað hleypt
lifi I allt hverfið.
10. Frumrannsóknir voru mjög
litlar. Nauðsynlegt er að rann-
saka t.d. jarðvegsdýpt, veðurfar
og tegundir jarðvegs ef hægt á að
vera að laga skipulagið að að-
stæðum.
og uppbyggingu
Breiðholtsins
Mistök
í deiliskipulagi
11. Of mikið af háum húsum.
tbúðir fyrir barnafjölskyldur
hærra en á 3ju til 4öu hæð ætti
ekki að leyfa, þvi að rannsóknir
skipulagi
Búast má viö J)vi að litlar fbúðir I Breiðholtinu verði verðlitlar eignir
eftir nokkur ár, sem mun gera fólkinu sem þar býr nú, erfiðara að
flytja yfir I hentugra húsnæði.
Mistök í
sýna að útivistartimi barna
minnkar gifurlega með hverri
hæð.
12. Gönguleiðakerfiö er mjög
hlykkjótt. (sjá kort). Gönguleiöir
þurfa að vera sem beinastar og
sem stystar.
13. Strætisvagnakerfið er mjög
óhagkvæmt og langt. Strætis-
vagnaleiðir þurfa að vera með
fyrstu línum sem lagðar eru i
skipulagi svæða.
14. Miðsvæöin eru ekki skipu-
lögð með nægilega miklu tilliti til
að verða iniðstöð strætisvagna-
og gangandi umferðar. Taka skal
fram að miðhlutinn I Breiðholti I
er vel heppnaður aö þvi leyti að
þar er litil bilaumferð.
15. Of mikið af útivistar- og
Iþróttasvæðum i miðsvæðunum.
Þetta leiðir til lengri gönguvega-
lengda i hverfunum, en gott rými
fyrir þessi opnu svæði er i útjöðr-
um hverfanna.
16. Ýmis þjónusta er ekki stað-
sett nægilega miðsvæðis I hverf-
unum. Þetta leiðir til þess aö
göngufjarlægðir, t.d. til skóla og
verslana (sjá kort) eru lengri en
þær þyrftu að vera.
17. Of stórir mælikvarðar. Bæði
I húsamössum og i mótun skipu-
lagsins eru mælikvarðar viða of
stórir og ómanneskjulegir.
18. Einhæfni og skortur á mýkt.
Með að skipta hverfunum niður i
fleiri hönnunareiningar (t.d. likt
ogi Hliðunum og i Vesturbænum)
hefði einhæfni (mónótónia) orðið
minni.
19. Ýmsar kröfur I deiliskipu-
lagi óraunhæfar.Krafan um mik-
inn þakhalla á blokkum, sem er
mjög dýr fyrir Ibúana, náði t.d.
enganveginn tilætluðum árangri.
Mistök
í húsaskipulagi
20. Að mestu sömu einhæfu
byggingaformin og hingað til
(stigagangar o.s.frv.).A úrbótum
örlar þó á tilraunareitunum i
Breiðholti II.
21. Lltill möguleiki á að breyta
stærð Ibúöa.Ef það skilyrði hefði
verið sett við hönnun að hægt væri
að breyta stærð ibúða, mundi hið
hættulega ástand ekki geta
myndast að mikill hluti ibúðanna
sé ekki af þeirri stærö sem hægt
sé að hugsa sér fyrir venjulegar
fjölskyldur.
22. Litiö sem ekkert um sam-
tenginu starfssviða I sömu hús-
einingu. Varla nokkursstaðar er
sú þjónusta sem ibúarnir þurfa aö
nota (t.d. barnapössun) I beinum
tengslum við ibúðarhúsin.
23. Ekki þannig skipulagt að
hægt sé aö ferðast innanhúss.
íbúðarhverfi eru viða orðin þann-
ig erlendis aðhægt er að fara eftir
yfirbyggðum göngum um allt
hverfið t.d. til innkaupa. Væri
mikil þörf á sliku fyrirkomulagi i
okkar slæmu veðráttu.
24. Litlir leik- eða starfsmögu-
leikar eru I húsunum. Börn og
unglingar sem eru heima stóran
hluta úr deginum þurfa að hafa
„Gönguleiðakerfiö er mjög hlykkjótt f Breiöholtinu. Gönguleiöir þurfa að vera sem
beinastar og sem stystar.”
„Ýmis þjónusta er ekki staðsett nægilega miösvæöis i hverfum Breiðholtsins. Þetta
leiðir til þess, að göngufjarlægðir t.d. til skóla og verslana eru lengri en þær þyrftu
að vera.” Skástrikuðu svæðin eru I meira en 300 metra göngufjarlægð fró verslunttm.