Þjóðviljinn - 26.11.1978, Blaðsíða 16

16 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Sunnudagur 26. nóvember 1978
helgarviðtalið
— Lögreglumaðurinn var í svörtum leöurjakka,
með kaskeiti og tvær skammbyssur í hulstrunum. Svo
var hann með svört sólgleraugu og ofsalega töff á
svipinn. Að neðan var hann i þröngum svörtum
nærbuxum og í hvítum nælonsokkum með saum og á
háum hælum, Guð, ég gleymi honum aldrei.
Teikning og texti: Ingólfur Margeirsson
Jóna kveikir sér i Kool-
sigarettu og heldur áfram aö
segja undirrituöum frá Studio 54
og ööru sem bar fyrir augu I
NewiYork reisunni, sem hún er
nýkominn úr. Viö sitjum i eld-
húsinu hjá henni á Tjarnar-
götunni og reykti laxinn er svo
gööur, aö blaöamaöur gleymir
næstum aö hripa hjá sér
punktana.
— En Ingó, i guöannabænum,
af hverju hafa viötal viö mig?
Ég hef ekkert aö segja. Þetta
veröur bara mér til skammar
og börnunum minum til skaöa.
Alveg eins og þegar ég kom
fram I beinu útsendingunni i
sjónvarpinu i sambandi viö
rauösokkahreyfinguna, og hitti
ekki á stólinn, sem ég átti aö
setjast I. Þá þoröu börnin ekki
aö fara í skólann í marga daga.
En veistu annars aö möguleik-
arnir eru einn á móti átta, aö þú
fæöist sem Kinverji? Svona er
ég. Uppfull af ónothæfum
upplýsingum. Og veistu, aö
flestir banna aö birta bréf og
endurminningar fyrr en siöasti
ættingi er búinn aö vera dauöur
i 60 ár? Er meiningin aö gera
mig aö almenningskartóteki eöa
hvaö?
-0-
Ætli þetta fara bara ekki eins
og þegar Inga Huld tók viö mig
viötal I útvarpið i gamla daga.
Þemaö i þættinum var „valdiö”
og ólafur Ragnar Grimsson og
ég fengin til aö ræöa þetta fyrir-
brigöi ásamt fleirum. ólafur
talaöi um hiö pólitiska vald en
ég um vald ástarinnar. Það end-
aöi meö þvi aö ég skrifaöi allar
reikninginn bestu þakklætis-
kveöjur til gestgjafans. Þegar
þessi ágæti maöur fékk reikn-
inginn, á hann aö hafa sagt:
Hún Jóna hefur nú alltaf veriö
höföingi.
— O —
— Æ, ég má ekki hugsa um
fortiöina, þegar kemur yfir
október, þá verö ég svo
deprlmeruð.
— Ertu þunglynd I
skam mdeginu ?
— Já, elskan min góöa. Þú
veröur aö athuga þaö, aö ég er
fædd eftir miönætti þann 19.
febrúar. Bæöi vatnsberi og fisk-
ur! Algjör sveimhugi, ekki jarö-
bundin á neinn hátt. Kleyfhugi.
Ekki nema von aö ég eigi ekki
Ibúö.

góðan mat úr
spurmngarnar og svaraöi þeim
siöan. Inga Huld var ofsa ánægö
meö þaö.
— Heyröu Jóna, ég ætla aö
spyrja þig týpiskrar kvenna-
blaöaspurningar: Hver er
uppáhaldsmatur þinn?
— Humarshalar. I skel, beint
af skepnunni. Þaö er rómó. Svo
Islenskt smjör og sitróna.
Umm! Þetta minnir mig annars
á eitt atvik, sem gerðist fyrir
mörgum árum. Vinkona min ein
hélt viö rikan fésýslumann og
þráöi alltaf aö fara meö honum
út og skemmta sér. Hann vildi
þó ekki sýna sig meö henni
velsæmisins vegna, en lét hana
fá óútfylltan tékk og sagöi henni
aö taka einhverja vinkonu sina
meö sér og boröa vel og eiga
huggulegt kvöld og fylla svo
bara endanlega summu kvölds-
ins inn á tékkinn. Þaö varö úr.aö
hún bauö mér I Naustiö. Ég man
ennþá hvaö ég pantaöi mér:
Forrétturinn voru tveir vodka-
martini, svo creme-súpa Naust
special meö aukastaupi af sérrý
úti. Þvinæst grillaöir humarhal-
ar og rósavin meö. Þá bestu
nautasteikina — þú veit þessa
meö nautamerginum meö, þótt
þeir svindli stundum og setji
lifrarkæfu i staöinn — og gott,
gamalt og þungt rauövln meö.
Þvinæst Crépe Suzette, sem eru
logandi pönnukökur og Irish
Coffee á eftir. Þá var vinkona
min orðin blá I framan. Aöra
eins ósvifni á reikning elsk-
hugans haföi hún aldrei séö. Nú
heimtaði ég Black Russian til aö
getaö dansaö, en þá sagöi hún
aö nú væri nóg komiö. Var ætl-
unin að rúinera viðhaldiö? Þá
pantaöi ég einfaldan asna og
borgaöi hann sjálf. Þegar
kvöldinu lauk skrifaöi ég aftan á
— Hefuröu alltaf leigt?
— Jaá. Þetta er ógeðsleg
tilfinning. Maöur tekur ibúö á
leigu, gerir hreint, málar, kaup-
irgardinur. Hugsarsvo: Hvará
aö hafa hlutina? Maður hefur á
tilfinningunni aö eiga ekki
heima þarna. Það veröur allt
annar bragur á heimilinu. Þú
rekur nagla I vegginn og hugsar
meö sjálfum þéraö þetta veröir
þú aö spasla þegar þú flytur.
Maöur á ekki veggina. Annars
heid ég, aö þaöfólk sem ekki vill
eiga neitt sé heilbrigt. Fólk sem
veröur fyrir ástvinamissi
uppgötvar fánýti veraldlegra
eigna, sér dauöleika hlutanna.
Fólkiö i kringum mann skiptir
mestu máli. 1 alvöru talaö. Fólk
tryggir sig alltaf gegn eignatapi
en gleymir sinum nánustu.
— Segöu mér eitthvaö af
barnauppeldi.
— Maöur á aö elska börnin,
en ekki ala þau upp. Mér
hundleiddist alltaf aö passa
krakka þegar ég var lttil.
Kannski af þvi aö ég var sjálf
barn. Ég hef átt fjögur börn. Og
veriö ein meö þau mestallan
timann. Þess vegna hef ég reynt
aö eyöa mestum timanum meö
Jóna
Sigurjóns-
dóttir sótt
heim
þeim, en ekki steypa mér út I
húsakaup eöa byggingu. En ég
elska börn. Þetta eru miklar
hetjur. Hugsa hvað þau þurfa aö
þola. Þessi skinn eru rifin upp,
dúöuö og hent á barnaheimili.
Hryllilegt lif fyrir þessar elskur.
Ég man, þegar ég vann á Vik-
unni, þá fylgdi ég alltaf strákun-
um niöur á Lækjartorg og kom
þeim upp í Njálsgötu-Gunnars-
braut. Bilstjórarnir sáu svo um
aö þeir færu út á horninu á
Njaröargötunni. Þótt allir
bilstjórar þekktu þá, kom þaö
oft fyrir aö þeir höföu mikiö aö
gera og sáu ekki, þegar
strákarnir földu sig bakviö sæt-
in. Svo keyröu þeir oft marga
rúnta áöur en bilstjórinn kom
auga á þá.
— 0 —
— Nú er blaðamaöur búinn að
fá fylli sina af laxi og forvitnast
um barnæsku Jónu sjálfrar.
— Mamma var voöa veik
þegar ég var lítil. Pabbi var
alltaf úti á sjó, en ég man ennþá
eftir appelsinu- og eplalykt-
inni, þegar hann kom heim frá
útlöndum. Ég man fyrst eftir
mér þegar viö bjuggum á Holts-
götunni i kolakyntu húsi. Ég
þurfti að fara á fætur á
morgnana og ná i kol niöur I
kjallara áöur en ég fór i
skólann. Svo bar ég þau upp
áefstu hæö i ibúöina okkar! Þá
hugsaöi ég oft meö mér: Ég
ætla aldrei aö fara á fætur á
morgnana, þegar ég verö stór.
Ég gekk I Landakotsskólann.
Þaö var af þvi aö fööursystir
min var nunna. Hún tók nafn
Sankti Stanislauss, sem er
verndari allra sjódrukknaöra
sjómanna. Þaö var sennilega
litlu
vegna þess, aö allir karlmenn I
hennar ætt voru sjómenn. Ann-
ars er þaö undarlegt meö þessa
kaþólsku verndara; þeir vernda
aldrei fólkið fyrr en þaö er
dautt. Þaö var gaman aö vera i
Landakotsskólanum. Húsiö var
fallegt. Allir voru svo ljúfir.
Systir Henrietta kenndi mér aö
skrifa fallega, ferkantaöa stafi.
Seinna komst ég aö þvi, aö hún
hlýtur aö hafa kunnaö kali-
grafiu. Fröken Guörún Jóns-
dóttir kenndi islensku og endur-
sagöi Islendingasögurnar betur
en nokkur manneskja. Hún
skynjaöi kjarnann: manneskj-
una, sem berst gegn örlögum
sinum.
Ritgeröirnar minar voru alltaf
lesnar upp. En svo geröist þaö i
10 ára bekk, aö örvhentur
rauðhærður strákur kom i bekk-
inn og skrifaði ritgeröir, sem
lika voru lesnar upp. Hann var
voöalegt hrekkjusvin, og var
alltaf aö strlöa öllum. Svo skrif-
aöi ég einu sinni ritgerö um
strák, sem hét John og bjó I
Englandi. Hann fór út i skóg og
veiddi ljón af mikilli list. Þessi
ritgerö þótti mjög snjöll og var
lesin upp. Þá geröi fjárans
rauöhæröi strákurinn stólpagrin
aö verölaunaritgeröinni, og
sagöi aö þaö væru ekki til nein
ljón i Englandi. Þá hló allur
skólinn aö mér. Þegar viö luk-
um fullnaöarprófi og útskrif-
uöumst, fékk sá nemandi sér-
stök verölaun, sem haföi hlotiö
flest verölaun fyrir ritgeröir yf-
ir veturinn. Ég var meö ellefu
verölaun en rauöhæröa
hrekkjusviniö meö tólf. Hann
fékk verölaunin, og siöan hef ég
aldrei þoraö aö skrifa neitt. En
siöar uröum viö Jökull Jakobs-
son góöir vinir. Blessuö sé
minning hans.
-0 —
Jóna er alæta á bækur.
Heimilið tútnar beinlinis út af
bókakosti. Hvenær lærði hún
að lesa?
— Ég var fimm ára. Afi minn
bjó hjá okkur á Holtsgötunni.
Hann var skölóttur, meö hvitan
hárkraga sem krullaðist niöur
aö flibba. Hann var meö mikiö
hvitt skegg og var alltaf i jakka-
fötum og vesti. Hann var meö
agalega langa og æöabera
fingur. Þegar mér var kalt á
tánum, stakk hann þeim inn I
skeggiö sitt og blés.þangaö til
mér hlýnaði. Hann var blindur.
Hann var 18 ára, þegar hann
missti annaö augað, er öngull
kræktist I þaö, en missti alveg
sjónina á hinu auganu um
fimmtugt. Hann kenndi mér aö
lesa. Ég var alltaf aö spurja
alla, hvaö heitir þessi stafur?
En þessi? Ég var sérstaklega
áhugasöm um aö vita hvaö
stæöi á bréfunum sem voru
utanum karamellurnar, sem
komu frá Guðmundi feita á
horninu á Ægisgötu og Vestur-
götu. Loks þekkti ég stafina, en
var engu nær. Þá kenndi afi mér
aö kveöa aö. Þá s.kildi ég hvaö
stafirnir þýddu: FJÓLA. Slöan
kenndi hann mér að lesa blöðin.
Eina blaöiö, sem til var á
heimilinu var Þjóöviljinn. Ég
las hann upphátt fyrir afa á
hverjum degi. Sumt skildi ég
ekki, og átti erfitt meö aö bera
fram, en hann gat i eyðurnar.
Fyrsta bókin, sem ég las fyrir
hann i heild var Jón Indiafari.
Eftir það hef ég ekki getað lesiö
þá bók, án þess aö finna
gamalsmannslyktina af afa.
Hann prjónaöi og þæföi sjóvett-
linga og skar tóbak. Þegar vin-
konur mömmu höföu flækt
garniö sitt, komu þær meö
Framhald á bls. 22