Þjóðviljinn - 09.01.1979, Side 9

Þriöjudagur 9. janúar 1979. — ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
Ólafur Ragnar
Grímsson:
Að deyja fyrir Davíð
Iönrekendur eiga ötula tals-
menn. Engin samtök halda eins
oft blaöamannafundi, skipu-
leggja jafn vel skrif i blöö, bjóöa
þingmönnum svo tltt til heila-
þvottarfunda, stunda svo marga
daga ganga þinghússins til aö
ýta á eftir slnum kröfum, senda
jafn mörg bréf, greinargeröir
og áskoranir. Meö Davlö Schev-
ing Thorsteinsson í fararbroddi
hafa Islenskir iönrekendur beitt
margvlslegri þrýstitækni sem
þekkt er úr bandariskum stjórn-
málum til aö fá stuöning stjórn-
valda viö stefnu slna.
Allur þessi hamagangur hefur
valdiö mikilli hrifningu I rööum
iönrekenda og hylla þeir mjög
forsvarsmann sinn og hand-
langara hans. Aöferöirnar hafa
veriö svo nýstárlegar aö inni-
hald boöskaparins hefur skipt
minna máli. I reynd svo litlu aö
fáir hafa hugleitt — sem þó er
augljóst — aö fengi stefna
Daviös Schevings fram aö
ganga myndi hún færa flestum
Islenskum iönrekendum dauö-
ann sjálfan. Sllkir smámunir
eru litt til umræöu i rööum iön-
rekenda. Likt og krossfarar-
riddararnir foröum eru þeir til-
búnir aö fórna sér og fyrirtækj-
unum fyrir markaöskreddur og
friverslunartrúöboö foringjans.
Þeir deyja meira aö segja fyrir
Daviö — meö bros á vör.
Fyrirhelgina birtist dánartil-
kynning frá fyrirtækinu Föt h.f.
sem I 60 ár hefur veriö veiga-
mikill þáttur I Islenskri fata-
framleiöslu. Þar veröa nú 40
manns atvinnulausir. Orsakirn-
ar? Jú, I viötali viö stjórnarfor-
mann fyrirtækisins I Morgun-
blaöinu siöastliöinn laugardag
er rakin framkvæmdin á helstu
markaösboöoröum iönrekenda-
forustunnar.
Davtössálmur frihöndlunar-
innar veröur sjálfsagt enn á ný
sunginn viö formlega útför
þessa islenska iönaöarfyrirtæk-
is. önnur fyrirtæki munu aö llk-
indum halda áfram aö fylgja
vitleysunni úr iönrekendafor-
ustunni. En hver skyldi næstur
deyja fyrir Davlö?
Víti til varnaðar
Þegar postular þess heild-
salakerfis sem kennt er viö
„frjálsa verslun” plötuöu EFTA
inná íslendinga á siöasta áratug
voru iönrekendur svo grænir aö
þeir skrifuöu upp á eigin dauöa-
dóm á stuttum húrra-fundi sem
haldinn var I Félagi Islenskra
iönrekenda. Þeir áttuöu sig ekki
á þvl aö EFTA var sniöiö aö
hagsmunum þeirra sem stund-
aö höföu iönþróun I hundraö ár
og þurftu nú stærri markaö svo
aö umboösmennirnir næöu
meiri árangri I sölunni. Á ts-
landi var eiginleg iönþróun nán-
ast enn á vöggustigi og þvl úti-
lokaö — hvernig sem allt veltist
— aö Islenskir iönrekendur gætu
innan örfárra ára keppt viö
„frjálsan” innflutning frá há-
þróuöustu iönrlkjum Evrópu.
Blindni iönrekenda á kenning-
ar heildsalanna og kerfispostul-
anna var sltk aö þeir gengu
glaöir út I opinn dauöann og
höföu sér til afsökunar ómerki-
legt oforö frá Viöreisnarherrun-
um um aö Islenskur iönaöur
fengi aö sjálfsögöu „aölögunar-
tlma”. Auövitaö var útilokaö aö
slikt gæti oröiö aö neinu ráöi.
Hiö nýja kerfi var byggt á frl-
höndlunarkenningum heildsal-
anna sem meö ötulu liösinni
Þórhalls Asgeirssonar og fleiri
æöstupostula markaöskerfisins
knúöu stjórnvöld til aö halda
yfirlýstu striki.
t staö þess aö ganga I liö meö
Alþýöubandalaginu og afhjúpa
EFTA-blekkingarnar héldu iön-
rekendurnir sig i Ihaldsherbúö-
unum. Reyndar fóru æ fleiri
þeirra aö föndra sjálfir viö inn-
flutning. Trópikana-llnan varö
ofan á. Sólargeislinn frá
þinghléi
Florida varövörumerkiíslensks
„iönaöar”!!
A siöustu mánuöum og árum
hefur forysta iönrekenda lofaö
ágæti hins frjálsa markaöskerf-
is, heimtaö opinn innflutning úr
öllum áttum, hávaxtastefnu I
bankakerfi og boöaö nauösyn á
óheftri samkeppni frá erlendum
iönjöfrum ásamt fleiri grund-
vallarþáttum þess kerfis sem
Adam Smith bjó til handa
breskum kaupmönnum fyrir
tveimur öldum og aöeins nyt-
samir sakleysingjar og heild-
salar geta trúaö aö geti þjónaö
iönþróun Islendinga. Þessir
Davlössálmar markaöskerfis
og hávaxtastefnu hafa veriö
kyrjaöir hvern dag sem iönrek-
. LAUGARDAGUR 67jANÚAR 1979
gefi hinu atvinnulausa starfs-
fólki einhver eintök af lofræöum
sinum um dýröarllf I hávaxta-
landi.
2) „Stööugt erfiöari sam-
keppnisaöstaöa innanlands”.
Aö dómi stjórnarformannsins
hefur ljómi EFTA-samkeppn-
innar greinilega ekki birst aö-
standendum fyrirtækisins Föt
h.f. Þaö væri óskandi aö Þór-
hallur Asgeirsson og aörir þeir
sem telja EFTA-samninginn
„merkasta viöskiptasamning I
sögu tslendinga” taki nú hiö at-
vinnulausa starfsfólk fyrirtæk-
isins I tlma og útlisti hvers
vegna lofa beri hina dauöu
hönd.
3) „Flestir framleiöendur
komnir út I innflutning”. 1 kjöl-
far dómsins um afleiöingar
samkeppninnar upplýsir stjórn-
arformaöurinn aö kollegar
hans hafi ekki staöist freisting-
ar heildsalakerfisins sem kennt
er viö EFTA, yfirgefiö innlenda
Föt hf. hætta rekstri
og 40 manns sigt uppi
Báðar Andersen&Lí»’ -*ar hætta
ÁKVEÐIÐ hcíur verlð að fyrlr
tækiö Föt hí. har-ttl starí^mi
sinni. verksmiðjunni verði.J
hinn 1. marz nk. ug v '
tveimur Andersen & Laun
Laugavetci ok VaatarsUt
litlu síðar þérar t*
þessa siðugtu mi'*
UaBia-'
eUkðugt erfiðari aamkeppniaað-
seld. Al^aV
^num
RÚM. tvítug Stúlka hefur
ka-rt ■Uaðgun til Rannsðknarlöir
reglu rfkisins ok átti atburðurlnn
að hafa gerst í veitingahásinu
Klúbbnum á nýársnótt.
Stúlkan segir aö maðurinn haíl I
dregiö sig afaíðis f kjallara I
Klúbbsins milli klukkan 2 og 3 |
um nóttina, en þá stóð áramóta
dansleikur sem hcat f húsinu og
nauðgaö henni. Stúlkan þekktl
ekkert til mannsins og er hana nú
leitað, en stúlkan gat geflð
lýsinKU á manninum.
iyrirta?kisins,
... staðfesti þetta í
Morgunblaöið i gær.
gamalgróið fyrirtæki, og
.afnið orðið 60 ára gamalt en
uóverandi eigendur hafa rekið það
og Andersen og l-auth frá þvi um
138—.19, þegar þeir keyptu nafn-
Helgi Eyjólfaaon kvað áatæð-
lurnar fyrir því að fyrirtækið hætti
atarfsemi margvíalegar og
samverkandi. ógjörningur væri
orðið að fá rekstrarlán og þegar
reksturinn vaeri í járnum aæi
síðan verðbólgan fyrir því að
akuldahali byrjaði að myndaat.
Síöan kæmu til vaxUhækkanirnar
undanfarið og þegar akuldir væru
orðnar um 50—60 milljónir væri
fyrirtækið i raun dauðadæmt út af
vaxtabyrðinni____________
Við þetta bættuat aiöan kaup-
hækkanir á afðaata ári áaamt
framleiða vandaðri föt en þau sem
innflutt væru þá væri verðmun-
urinn alíkur að ekki væri um
raunhæfa aamkeppniaaöatöðu að
ræða. Því hefði verið ákveðið að
nætta rekatrinum.
Loðnu-
verðið
í 12
endaforystan hefur birst l fjöl-
miölum. Sjálfsblekkingin hefur
veriö I algleymingi.
Dagar þeirrar sjálfsblekking-
ar eru hins vegar taldir fyrir
fyrirtækiö Föt h.f. og starfsfólk
þess. Þaö hefur nú upplifaö
þann dauöadóm sem felst I
EFTA-dýrö heildsalanna og
markaöskenningum Davíösliös-
ins. Vonandi veröur reynsla
þessa fyrirtækis öörum vlti til
varnaöar áöur en allur Islensk-
ur iönaöur er kominn til helvltis
i nafni bandvitlausrar kenning-
ar. Vakniö til veruleikans, Is-
lenskir iönrekendur! íslensk
iönþróun getur aldrei átt heima
I heildsalakerfi!
Hin dauða hönd heild-
salakerfisins
t viötali á baksiöu Morgun-
blaösins siöastliöinn laugardag
lýsir stjórnarformaöur I hinu
andaöa fyrirtæki Föt h.f. hvern-
ig hávaxtastefnan og bless-
aö „frelsi” markaöskerfisins,
óheftur innflutningur og annaö
EFTA-góögæti hefur leikiö fyr-
irtækiö, framkallaö dauöa þess
og atvinnuleysi hjá starfsfólki.
1) „Dauöadæmt út af vaxta-
byröinni”. Aö sögn stjórnarfor-
mannsins er hávaxtastefnan og
rekstrarfjárskorturinn fyrsta
dánarorsök fyrirtækisins. Hann
segir: „Ogerningur væri oröiö
aö fá rekstrarlán og þegar
reksturinn væri i járnum sæi
sltan veröbólganfyrir þvi aö
skuldahali byrjaöi aö myndast.
Slöan kæmu til vaxtahækkan-
irnar undanfariö og þegar
skuldir væru orðnar um 50-60
miljónir væri fyrirtækiö I raun
dauöadæmt út af vaxtabyrð-
inni.”
Þessi orö verða vonandi til
þess aö Jóhannes Nordal, Daviö
Scheving, Vilmundur Gylfason
og aörir postular hávaxtastefn-
unnar sjái sóma sinn I aö senda
samúöarkveöjur viö útförina og
framleiöslu, gengiö I liö meö
heildsölumog hafiö innflutning á
fötum I staö þess aö þróa inn-
lendan fataiönað. Kannski
Daviö Scheving veröi innan tlö-
ar i skjóli eigin kenninga oröinn
formaöur i Félagi islenskra
heildsala.
Fyrir þá sem eru slfellt aö
klifa á þvl aö kaupiö sé orsök
allra ófara I Islenskum atvinnu-
rekstri er fróðlegt aö vita hve
fáum oröum stjórnarformaöur-
inn fer um hlutdeild kaupsins.
Hávextirnir, samkeppnin og
heildsalafreistingarnar I Is-
lenskum fataiðnaði eru greini-
lega ofar á skrá dánarorsak-
anna . Þaö eru strengirnir I
hinni dauðu hönd sem I nafni
heildsalakenninganna hefur
veriö lögö á starfsemi fyrirtæk-
isins Föt h.f.
Líkvagn og legsteinn.
Þaö er harmleikur Islenskra
iönrekenda aö einstökum dugn-
aöi forystumannanna skuli vera
beitt fyrir vagn bandvitlausra
kenninga. Sá vagn getur aö vlsu
fært um stund aukinn heildsala-
gróöa en til lengdar breytist
hann I likvagn æ fleiri islenskra
iönfyrirtækja.
Vonandi veröur legsteinn fyr-
irtækisins Föt h.f. Islenskum
iðnrekendum tilefni til aö flytja
dugnaö sinn á nýjar brautir og
ganga til samstarfs viö þá sem
löngum hafa boöaö raunhæfar
tillögur um þróun islensk iönaö
ar, tillögur sem standast dóm
reynslunnar þótt þær passi
kannski ekki I kram hins „al-
menna markaðskerfis”.
A meöan islenskir iönrekend-
ur eru aö hugsa sitt ráö blasir
legsteinninn viö, talandi tákn
um napurleg örlög:
„Hér hvila Föt h.f. Létust
þágu hávaxtastefnu og EFTA
samkeppni. Fórnuöu sér fyrir
aukinn innflutning annarra
fataframleiöenda. Dóu Davfö til
dýröar!”
Vitahringur landbúnaðarins:
Metframleidslan
skapar vandann
„Þótt áriö 1978 hafi veriö land-
búnaöinum hagfellt og lfklega
mesta framleiösluár siöan land
byggöist, blasir mikiil vandi viö
landbúnaöi á tslandi, og þótt
öfugsnúiö sé, þá er þaö einmitt
hin mikla framleiösla, sem
skapar þennan vanda. Ættu
bændur vist, aö fá fullt verö fyrir
aila framleiöslu sina áriö 1978,
yröu tekjur þeirra meö allra
mesta móti”.
Svo mælti Halldðr Pálsson,
búnaöarmálastjóri, í erindi um
afkomu landbúnaöarins sem
hann flutti I útvarpiö I gær.
Halldór benti á, aö forvigis-
menn bænda heföu þegar fyrir 6
árum viljaö koma inn I lög
ákvæöum til aö auövelda stjórnun
á landbúnaöarframleiöslunni.
Sérstaklega var þaö heimild til aö
leggja á kjarnfóöurskatt. Sterk
öfl úr hópi hinna skammsýnni
bænda lögöust hart gegn hug-
myndinni um kjarnfóöurskatt.
Þetta sundurlyndi bænda haföi
þau áhrif, aö máliö náöi ekki
fram aö ganga á Alþingi. Vandinn
er óleystur enn þvi Alþingi viröist
taka meira tillit til háværra
radda einstakra bænda heldur en
tillagna lýöræöislega kjörinna
fulltrúa stéttarinnar á Búnaðar-
þingi og aöalfundi Stéttarsam-
bands bænda.
Næst geröi Halldór grein fyrir
þeim tillögum, sem samþ. hafa
veriö á Búnaöarþingi og aöal-
fundum Stéttarsambandsins, sem
slöan varö grundvöllur aö frum-
varpi þvl, er landbúnaöarráö-
herra lagöi fram á Alþingi
skömmu fyrir jól. Um þaö sagöi
Halldór m.a.:
„Hinsvegar held ég, aö allir
bændur geri sér grein fyrir þvi, aö
eitthvaö veröi aö gera. Margur
óskar helst, aö sú leiö veröi farin,
sem minnst kemur viö hans bú-
skap og hagi. Slfkt er mannlegt en
ekki endilega skynsamlegt”.
Þá benti Halldór á, aö áriö 1977
haföi, af gjaldeyrisöflun þjóöar-
innar, komiö 6.9% frá landbúnaði
fyrir óunnar og meira eöa minna
unnar vörur. Þegar sleppt er
þjónustuiönaöi og vinnslu úr
landbúnaöarvörum og sjávar-
afla, kemur fram, aö léttiönaöur
skapaöi aöeins 0,8% af gjald-
eyristekjum áriö 1977.
Um þá fullyröingu margra, aö
leiöbeiningaþjónustan hafi hvatt
bændur til aö stækka búin, sagði
Halldór:
„Þaö er fjarstæöa, aö ráöu-
nautar hafi mjög hvatt til stækk-
unar búa, heldur hafa þeir hvatt
til hagkvæmni i búrekstri og aö
hver og einn ætti aö haga bústærö
eftir því, sem honum væri hag-
kvæmast meö hliðsjón af jarö-
næöi, dugnaöi, vinnuafli innan
fjölskyldu og ekki sist eftir þvl
hvort hann ætlaði aö hafa allar
tekjur af landbúnaöi eða stunda
jafnframt vinnu utan heimilis eöa
hlunninda”.
—mgh
Aukin flug-
umferð ’78
Alþjóðleg flugumferð um Is-
lenska f lugstjórnunarsvæðið
jókst um 2,8% á nýliðnu ári að þvi
er fram kemur I ársyfirliti Flug-
málastjórnar 1978.
A Keflavlkurflugvelli hefur
lendingum farþegaflugvéla I
millilandaflugi fjölgaö um 4.6%,
en hreyfingum, þ.e. flugtökum og
lendingum fækkaö um 5.8% A
Reykjavlkurflugvelli varö fjöldi
lendinga rúmlega 12% meiri en
áriö áöur, en hreyfingar uröu
0.3% færri.
Lendingum á Akureyrarflug-
velli fækkaöi um 9.3%, aðallega
vegna minnkunar I kennsluflugi,
og I Vestmannaeyjum um rúm
15%, aöallega vegna minnkandi
almannaflugs (general aviation).
Reglubundiö áætlunarflug var á
árinu stundaö til 36 flugvalla utan
Reykjavikur og Keflavlkur.
A Hornafiröi fækkaöi lend-
ingum um 41,4% og á-Húsavik um
10,2%. A Egilsstaöarflugvelli
fjölgaöi lendingum hinsvegar um
36,2, á Sauðárkróki um 37,3% og á
tsafiröi um 13,8%.
-vh
Frœðslunefnd BSRB:
Rabbfundir
Fræðslunefnd BSRB hefur tekið
upp þá nýjung að efna til erinda-
flutnings I fundasal samtakanna
að Grettisgötu 89.
Kristján Thorlacius mun hefja
þessa starfsemi á nýbyrjuöu ári
með þvl að sitja fyrir svörum á
þriöjudagskvöld kl. 20.30.
Þar geta félagsmenn I BSRB,
svo og aörir sem áhuga hafa á
málefnum bandalagsins aflaö sér
fróöleiks eöa vakiö athygli á ein-
hverju þvl sem þeim er efst I
sinni.
Afsal 3% kauphækkunar á móti
auknum samningsrétti opinberra
starfsmanna er nú I fréttum fjöl-
miöla. Efnahagsmálin, samstarf
rikis- og bæjarstarfsmanna,
vinnustöövunin 1. og 2. mars s.l.
og væntanlegt bandalagsþing
hljóta aö veröa á dagskrá þarna.
Veröi þátttaka góö, þá má ætla
aö þetta sé upphafiö aö þvi aö fá
til sliks skrafs forystumenn á
ýmsum sviöum, sem almenning
varöar. Mætti þvl ætla aö fólk
Kristján Thorlacius
kunni aö meta þessa nýjung I
fræðslumálum