Þjóðviljinn - 14.02.1979, Qupperneq 9

Miðvikudagur 14. febrúar 1979 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
A ráðstefnu um land-
búnaðarmál sem Alþýðu-
bandalagið gekkst fyrir á
laugardaginn var kom
mönnum saman um að
eðlilegast væri að ríkið
semdi beint við bænda-
samtökin um kjör þeirra,
eins og flokkurinn hefur
reyndar lagttil alllengi. Þá
var talsð eðlilegt að bændur
tækju ekki á sig allar þær
fjárhagslegu byrðar, sem
því fylgja að lögleyfðar út-
f lutningsbætur hrökkva
hvergi nærri til að koma í
verð því magni af kjöti,
smjöri og ostum sem nú
verða til í landinu. Tekið
var undir hugmyndir um
fimm ára samning milli
bænda og ríkisvalds um að
draga smám saman úr
framleiðslu í hinum ýmsu
búgreinum.
Ráðstefnuna setti Helgi Seljan
alþingismaöur, sem m.a. ræddi
um þá ábyrgð sem AlþýBubanda-
lagiB bæri gagnvart bændum, en
fylgi flokksins meBal þeirra hefBi
fariB ört vaxandi aB undanförnu.
ABrir frummælendur voru Jón
ViBar Jónmundsson, RikharBur
Brynjólfsson og GuBmundur bor-
steinsson, sem röktu sögu vand-
ans og hugsanlegar úrbætur.
Mikil tekjuskerðing
Eins og kunnugt er liggur nú
fyrir Alþingi frumvarp um þaB,
hvernig mæta beri þeim vanda,
aB útflutningsbætur sem lög leyfa
hrökkva hvergi nærri til a& koma
i verB þvi magni landbúnaBaraf-
urBa sem framleitt er. Til dæmis
skilafi haustslátrun um 5000
tonnum meira af kindakjöti en
innanlandsneysla aö likindum
verBur. Taliö er aö meira en
fimm miljaröi króna vanti til viö-
bótar löglegum útflutningsbótum.
Frumvarpiö gerir ráö fyrir þvi i
reynd aö bændur taki þessa byröi
á sig sjálfir. Bæöi meö fram-
leiBslugjaldi og kjarnfóBurgjaldi.
Fjármagniö sem inn kemur á aö
nota til aö greiBa bændum bætur
til aB draga úr óhagkvæmri út-
flutningsverslun og til aö jafna
tekjur bænda.
En þetta getur þýtt um 20 —
30% tekjuskeröingu eins og Jón
Viöar Jónmundsson sagöi og I
raun aögeröir sem yröu til þess
aB bændum fækkaöi stórlega.
Sjálfvirkt kerfi
Allmargir fundarmanna, sem
voru um 30, röktu sögu vandans.
Guömundur á Skálpastööum,
Grimur Nordal og fleiri minntu á,
aB styrkir til ræktunar og jaröa-
Fyrir borösenda eru frummæiendur, Jón Jónmundsson, RfkharBur Brynjóifsson og Guömundur borsteinsson og Stefán Sigfússon fundarstjóri.
RAÐSTEFNA ABL. UM LANDBÚNAÐARMÁL:
Beina samninga mflli
ríkisvalds og bænda
m.a. um minnkun framleiðslu í áföngum
bóta og ýmissa framkvæmda,
sem heföu orðiö til mikils gagns á
sinum tima, heföu veriö látnir
gilda áfram meö sjálfvirkum
hætti löngu eftir aö sýnt var aö I
mikla umframframleiöslu
stefndi. Arni Snæbjörnsson
minnti og á þaö, aö þaö heföi nú
og fyrr veriö um þaö talaö aö
beina starfi ráöunauta inn á þaö,
aö þeir ráöi bændum frá óhag-
kvæmum framkvæmdum (en
ráöunautar þurfa aö skrifa upp á
umsóknir tii Stofnláiiadeildar
landbúnaöarins). En Arni gat
þess, aö einatt heföi þaö gerst
þegar ráöunautar breyttu á þenn-
an veg, aö farið var i þingmann,
einn eöa fleiri, og þeir látnir
koma framkvæmdum áleiöis.
Innflutt kjarnfóður
Rikharöur Brynjólfsson og
fleiri gagnrýndu frumvarp þaö
sem áöur var nefnt m.a. fyrir þaö
hve óljóst þaö er og lætur þvi ó-
svarað, hver áhrif framleiöslu-
gjald og kjarnfóöurskattur muni i
reynd hafa, og hvort þetta tvennt
muni hafa veruleg áhrif til aö
draga úr framleiöslu. Menn voru
sammála um nauösyn þess aö
draga úr innflutningi kjarnfóö-
urs, sem ýtir stórlega undir of-
framlei&slu um leiö og hann þýðir
aö vannýttir eru okkar eigin
möguleikar á fóöurframleiöslu,
eins og Rögnvaldur Guöjónsson
benti á. Jón Viðar taldi aö kjarn-
fóöurverö mætti ekki fara undir
ákveöiö hlutfall á mjólkurveröi.
Guömundur borsteinsson taldi
ómaksins vert aö reyna aö draga
úr áhrifum framleiösluskerð-
ingar meö þvi aö leita markaöar
fyrir hey erlendis. Hann vildi og
skoöa Efnahagsbandalagsráö
eins og þau aö greiöa bændum
beinlinis fyrir aö fækka kúm, en
aörir bentu á að meö ýmsum
hætti mætti misnota slikt kerfi.
Stefán Jónsson alþm. taldi
marga möguleika ónotaöa I sölu-
málum landbúnaöarins. Páll
Bergþórsson vildi stefna aö þvi að
minnka framleiösluna meö þvi aö
stjórna heyfeng á hverjum tima
meö breytingum á jaröræktar-
styrkjum og takmörkunum á á-
burðarnotkun.
Margret Björnsdóttir á Neista-
stööum ræddi m.a. þann vanda
sem bændum stafaði af breyttum
neysluvenjum og áróöri fyrir
þeim.
Fimm ára samningur
Mönnum bar saman um aö ó-
hjákvæmilegt væri aö miöa aö
samdrætti I framleiöslu land-
búnaðarafuröa. Ræöumenn töldu
vænlegast aö þaö yröi gert meö
beinum samningum milli rikis-
valdsins og samtaka bænda sem
fyrr segir. Lúövik Jósepsson reif-
aöi hugmyndir um aö gerö yröi á-
ætlun til nokkurra ára um sam-
drátt I framleiöslu. bar meö væri
komist hjá þvi aö leysa vandann
meö „sjokki” Lúövik sem og
Kjartan Ólafsson alþm. töldu
eölilegt aö bændur og samfélagiö
i heild skiptu meö sér kostnaöi af
þessari lausn, en gátu ekki spáö
um þaö, hvaöliklegt væri aö feng-
ist samþykkt i þeim efnum.
Kjartan Ólafsson tók þaö fram,
aö sér findist eölilegt aö tekju-
lægstu bændur slyppu alveg viö
þaö stighækkandi framleiöslu-
gjald sem fyrrgreint frumvarp
gerir ráö fyrir.
Guömundur á Skálparstööum
lagöi m.a. áherslu á þaö, aö ef aö
þeir röskir fimm miljaröir sem
nú er um rætt yröu klipnir alfariö
af tekjum bænda, þá geröi þaö
allt tal um jafnvægi I byggö
landsins aö markleysu. Hinsveg-
ar færi enginn fram á a& bændur
fengju þetta fé til óhagkvæms út-
flutnings. Fjármunum þyrfti aö
beita til aö vernda kjör bænda og
láta byggð haldast um leiö og
framleiösla veröur dregin saman.
Engar formlegar ályktanir
voru geröar á ráöstefnunni.
—áb.
Atvinnuleyfi á Norðurlöndum:
Oþarft fyrir íslendinga í Danmörku
en Nordurlandabúar þurfa slíkt hér
1. febrúar er frétt I færeyska
blaöinu 14. september'sem fjallar
um útlendinga búsetta 1 Færeyj-
um. bar segir aö á siöasta ári hafi
93útlendingarsóttum atvinnu- og
landvistarleyfi i Færeyjum og
hafi 12 þeirra fengið synjun.
Astæöan var þó ekki sú aö menn-
irnir væru landeyöur heldur ann-
aðhvortsúaö pappirarværuekki
I lagi eöa þá þeir sóttu um vinnu
innan starfsgreinar sem ekki
heföi þörf fyrir meira vinnuafl.
Útlendingur sem kemur til
Færeyja til að vinna þarf aö fá
stimpil áöur en hann kemur til
landsins, annars getur hann ekki
beöiö um atvinnuleyfi. bað sem
er kannski merkilegast i fréttinni
er þetta:
begar talaö er um útlending er
ekki átt viö Noröurlandabúa.
Færeyingar, Danir, Sviar, Noðr-
menn, Islendingar, Finnar og
Grænlendingar eru frjálsir ferða
sinna i landi hver annars og
þurfa ekki aö sækja um atvinnu-
leyfi. Að þessu atriöi veröur vik-
ið að siöar.
f sama blaði er viötal viö for-
mann verkalýösfélags bórshafn-
ar. Segir hann aö Noröurlandabú-
ar séu i meirihluta hvað erlent
vinnuafl snertir, en hins vegar sé
ekki hægt að gefa upp neina tölu,
þar sem þeir eru ekki á skrá fyrir
útlendinga. Af þeim eru Islend-
ingar fjölmennastir.
Hann segir einnig aö ákvöröim
um atvinnuleyfisveitingu liggi
aöallega i höndum verkalýösfé-
laganna. bau séu treg til aö veita
leyfi, nema um sérstök tilfelli sé
aö ræöa, svo sem aö viökomandi
útlendingur sé giftur Færeyingi.
betta er gert vegna þess aö nægt
vinnuafl er i Færeyjum og óvisst
hvaö framtíöin ber I skauti sér.
Meö þvi aö samþykkja umsókn
taki verkalýösfélag á sig þá
ábyrgö að borga viðkomandi út-
lendingi atvinnuleysisstyrk ef
hann missir vinnu sina.
Viö höföum samband við Út-
lendingaeftirlitiö vegna oröa
þeirra i 14. september um aö
Noröurlandabúar þyrftu ekki at-
vinnuleyfi hjá hvor öörum og
náöum tali af Karli Jóhannssyni.
Hann sagöi að enginn Noröur-
landasamningur hefði veriö gerö-
ur þessa efnis og værum við þvi
engin undantekning, þótt Norður-
landabúi þyrfti atvinnuleyfi hér.
Löndin gætu gert samning sin á
milli en tslendingar heföu aldrei
gert neinn slíkan samning. Hann
vissi til þess aö íslendingur heföi
veriö sendur heim frá Noregi
vegna þessa. Ekki vissi hann
hvernig ástandiö væri i Finn-
landi, en hins vegar heföu Danir
þá stefnu aö hleypa öllum Norö-
urlandabúum inn og fylgdu Fær-
eyingar líkiega því. Ekki væru
þaö aðeins norrænir menn sem
nytu slikra hlunninda i Danariki,
þa? sem allar þjóöir i EBE geta
hreyft sig frjálst á milli rikja án
þess að þurfa atvinnuleyfi.
Karl sagöi einnig aö litil þjóð
sem viö gæti naumlega tekiö
viö þvi flóöi sem gæti streymt
hingað frá atvinnulausum Norð-
urlöndum. bó vissi hann að nokk-
ur þúsund Islendinga væru I Dan-
mörku þótt þar rikti atvinnuelysi
og fengju jafnvel atvinnuleysis-
styrki.
Ekki sist þess vegna væri Norö-
urlandabúum ekki refsaö hér á
landi, þótt upp kæmist aö þeir
væru ekki meö tilskiliö atvinnu-
leyfi. Reglan væri sú að veita
þeim atvinnuleyfi, þannig að
kalla mætti umsóknir aöeins
formsatriði.
Karl var spuröur hvort vart
heföi veriö viö aukinn straum
Noröurlandabúa hingaö til lands
undanfarin ár, eftir aö atvinnu-
leysis fór aö gæta þar ytra. Ekki
sagöi hann svo vera, nú væru ekki
margir mennfrá Norðurlöndum á
tslandi. Enda er ekki fýsilegt fyr-
: ir t.d. Dana aö fara til vinnu hing-
aö, ef hann fær mun hærri at-
vinnuleysisstyrk i landi sinu.
ES
— Samt var þetta besta útsala sem ég hef
komið á.