Þjóðviljinn - 14.02.1979, Page 11

10 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Miftvikudagur 14. febrúar 1979
Mibvikudagur 14. febrúar 1979 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 11
Gubrún Rögnvaldsdóttir vift efnagreiningu á jarbvegssýnum i sambandi viö garöyrkju. Mynd: —eik
Rannsóknastof nun Land-
búnaöarins var stofnuö meö lög-
um nr. 64/1956, um rannsóknir
i þágu atvinnuveganna. Var
stofnunin einskonar arftaki
búnabardeildar Atvinnudeildar
Háskólans.
t 34. grcin laganna segir að
R a n n sók na r s t of n u n land-
búnaöarins skuli m.a. annast
„kynningu á niöurstööum rann-
sókna og starfsemi stofnunarinn-
ar i visinda- og fræðsiuritum”.
Þessar upplýsingar ásamt öðr-
um, sem hér verður drepiö á,
komu fram á fundi, sem þeir dr.
Björn Sigurbjörnsson, forstjóri
Rannsóknarstofnunarinnar,
Grétar Guðbergsson, jaröfræð-
ingur og Gunnar Ólafsson, aö-
stoðarforstjóri héldu meö frétta-
mönnum nú nýlega.
Tilraunastöðvar RALA
Fyrstu árin hafði RALA bæki-
stöö sina i háskólahverfinu. En
árið 1968 flutti hún þaöan upp að
Keldnaholti, þar sem hún hefur
haft aðsetur siöan. RALA rekur
tilraunastöðvar viðsvegar um
land og eru þær þessar:
Korpa, i landi Korpúlfsstaða á-
samt Þormóðsdal, en þar fara
fram jurtakynbætur, tilrauhir
með matjurtir og meltanleika-
rannsóknir.
Hestur i Borgarfirði, sauðfé.
Reykhólar á Barðaströnd,
sauðfé og jarðraékt.
Möðruvellir i Hörgárdal en þár
fara fram alhliða tilraunir.
Skriðuklaustur Fljótsdal, sauð-
fé og jarðrækt.
Sámsstaðir i Fljótshlið, fræ-
rækt og kornrækt.
Bútæknideilderá Hvanneyri en
aðrar deildir og einingar á
Keldnaholti eru: Jarðræktar-
deild, Búfjárdeild, Gróðurkort og
landnýting, Fæðurannsóknir,
Tölfræðilegir útreikningar, Eftir-
litsdeild landbúnaðarvara og
Efnagreininga þjónusta.
Auk þess framkvæmir eða sér
RALA um tilraunirogrannsóknir
i samvinnu við Bændaskólana á
Hvanneyri og Hólum, Garð-
Einar. Gisiason vinnur aö gróöurkortagerö. —Mynd:—eik
yrkjuskóiann á Reykjum, Tii-
raunabúið i Laugardælum, Til-
raunastöð Háskólans að Keldum,
Rannsóknarstöð skógræktarinnar
i Kollafirði og gerir auk þess til-
raunir um land allt hjá bændum,
á afréttum, söndum og óbyggð-
um, oft I náinni samvinnu við
Landgræðslu rikisins.
Markmið rannsókna RALA er
að stuðla að framleiöslu á betri og
ódýrari landbúnaðarvörum,
meiri nýtingu innlendra hráefna
oeað iétta bóndanum störfin.
Helstu viðfangsefnin
Helstu viðfangsefnin eru rann-
sóknir á:
Beitarþoli haga og afrétta á-
samt gróöurkortagerð.
Vetrarfóörun sauðfjár og
nautgripa, heyfóðri og fóöurbæti.
Kynbótum vegna sauðfjárlita
ogafurðagetu fyrir kjöt, mjólk og
ull.
Grasstofnum til að auka vöxt,
vetrarþol og næringargildi þeirra
ásamt möguleikum á innlendri
frærækt.
Garðávöxtum til að auka upp-
skeru og gæði þeirra með sér-
staka áherslu á kartöflur og róf-
ur.
Ylrækt, einkum til að auka
uppskeru i skammdeginu.
Frjósemi jarðvegs, áhrif
áburöar á ýmis gróðurlendi, eðli
jarðvegs og þurrkun.
Landgræðslu, meðferð lands,
uppgræðslu, tegundir, landnýt-
ing.
Bútækni, heyverkun, jarð-
vinnsluaðferöum.tilhögun úti-
húsa, prófun búvéla o.fl.
Innlendum fóðurbæti úr fiski-
mjöli, grasmjöli, fitu o.fl. auk
rannsókna á möguleikum korn-
ræktar.
Matvælum, með tilliti til gæða
kjöts, mjólkur og grænmetis.
Meindýrum og jurtasjúkdóm-
úm.
Vistfræði, áhrif búsetu á
náttúru landsins.
Þá er og starfandi viö RALA
eftirlit með framleiðsluvörum
landbúnaðarins, fóðri, fræi ogá-,
burði.
Rannsóknastofnun
landbúnaðarins
Auk þessa er svo sinnt fjöl-
mörgum öörum vandamálum
islensks landbúnaðar auk þjón-
ustu viö ráðunauta, bændur og
samtök og stofnanir þeirra.
Við RALA starfa 37 háskóla-
menntaðir menn, 6 tilraunastjór-
ar, 20 rannsóknarmenn ásamt
aðstoðarfólki 25 — 30 manns,
vinnufólki og sumaraðstoð.
Forstjóri er dr. Björn Sigur-
björnsson en í stjórn stofnunar-
inar eru: Bjarni Arason, formað-
ur, Asgeir Bjarnason og Jóhannes
Sigvaldason.
Ctgáfustarfsemi
1 samræmi við það lagaákvæði
um RALA, sem vitnaö er til i n>p-
hafi þessarar greinar, hóf stofn-
unin útgáfu visindarits árið 1969.
Hlaut ritið nafnið ísienskar land-
búnaðarrannsóknir. Út koma tvö
hefti á ári og er 2. hefti 10. árg. nú
Dr. Björn Sigurbjörnsson, for-
stjóri Rannsóknastofnunar land-
búnaðarins.
Ötullega
unnid að
Steinunn Magnúsdóttir er þarna að fást við meltanlcikarannsóknir. Mynd: —eik
rannsóknastörfum
nýkomið út. 1 ritinu birtast
visindalegar ritgerðir um ýmis
svið landbúnaðarrannsókna.
Stula Friðriksson, deildarstjóri
jarðræktardeildar, var ritstjóri
fyrstu fjögur árin en frá 1973
Grétar Guðbergsson, jarðfræð-
ingur, annast ritstjórn.
tslenskar landbúnaðarrann-
sóknir fjalla fyrst og fremst um
lokaniöurstöður rannsókna. En
oft er þörf á að birta áfanga-
skýrslur og bráðabirgðaniður-
stöður, sem ekki eiga heima í riti
eins og Islenskar landbúnaðar-
rannsóknir. Stofnunin ákvað þvi
árið 1976 að hefja útgáfu á fjölrit-
um og birta ýmsar skýrslur. Rit
þetta hlaut nafnið Fjölrit RALA.
Til ársloka 1978 hafa komið út 37
rit. Ritstjórn fjölritsins hafa þeir
Björn Sigurbjörnsson og Gunnar
Ölafsson annast. Núverandi rit-
stjóri frá áramótum er Tryggvi
Gunnarsson.
Meö lögum frá 1965 var Verk-
færanefnd rikisins lögð niður sem
sjálfstæð stofnun en gerð aö
deild, bútæknideild, innan Rann-
sóknarstofnunar landbúnaðarins.
Bútæknideildin hefur aðsetur á
Hvanneyri. Eitt af meginverkefii-
um bútæknideildar erprófunvéla
og verkfæra. Deildin gefur út
skýrslu um véla- og verkfæra-
prófanir. Fram á siðustu ár komu
þessar skýrslur sem fylgirit
búnaðarblaðsins Freys, en nú eru
þær sendar beint til áskrifenda.
Abyrgðarmaður er ólafur
Guðmundsson, deildarstjóri bú-
tæknideildar.
Arið 1964 hófst útgáfa gróður-
korta i samvinnu við Menningar-
sjóð. Fram til þessa hafa verið
gefin út 75 kort af hálendi Islands
i mælikvarða 1:40.000 og 12 iág-
lendiskort i mælikvarða 1:20.000.
Umsjón með útgáfu gróðurkort-
anna hefur Ingvi Þorsteinsson.
Auk framangreindrar útgáfu-
starfsemi, sem er á vegum stofii-
unarinnar, skal þess getið, að ein-
stakir starfsmenn birta oft
greinar og ritgeröir i öðrum rit-
um bæði innlendum og erlendum,.
en skrá um allar ritsmiðar starfs-
manna birtast ár hvert i starfs-
skýrslu stofnunarinnar.
Fjölrit RALA 1976-1978
1976.
1. Skarnarannsóknir — Þorvald-
ur örn Arnaon.
2. Landnýtingatilraunir 1975 —
Andrés Arnalds, Ólafur
Guðmundsson.
2. Votheysgerð á Ströndum —
Bjarni Guðmundsson.
3. Vinnurannsóknir i fjárhúsum
I. — Grétar Einarsson.
5. Yfirlitsskýrsla um sauðfjár-
búin — Stefán Aðalsteinsson.
6. Rúmþyngd þurrheys i hlöðum
— Haukur Júliusson.
7. Ahrif kölkunar á grasvöxt,
prótein og steinefni i grasi. —
Aslaug Helgadóttir og Friðrik
Pálmason.
8. Vandamál i sambandi við
notkun kynbótaeinkunna á
sauðfjárrækt — Jón Viðar
Jónmundsson.
9. Rannsóknaverkefni 1976. —
Hólmgeir Björnsson (rit
stjórn).
10. Arsskýrsla Rala 1974 og 1975.
— Gunnar Ólafsson (rit-
stjórn).
1977.
11. Val rannsóknaverkefna 1977.
— Hólmgeir Björnsson (rit-
stjórn).
12. Frá utanlandsferðum 1974 —
1976. — Stefán Aðalsteinsson.
13. Gæsa-álftarannsóknir 1976.—
Sturla Friðriksson o.fl.
14. Jarðræktartilraunir 1976. —
Hólmgeir Björnsson o.fl.
15. Rannsóknaverkefni 1977. —
Hólmgeir Björnsson o.fl.
16. Jarðvegskort af Möðruvöllum
— Grétar Guðbergsson, Sigfús
ólafeson.
17. The Annual Report on the
Food Science Program 1977.
Þuriður Þorbjarnarsdóttir
(ritstjórn),
18. Arsskýrsla Rala 1976. —
Gunnar ólafsson (ritstjórn).
19. Hestvist 1976 — Sturla Friö-
riksson o.fl.
20. Kalktilraunir á Hvanneyri, i
Borgarfirði og á Snæfellsnesi
— Aslaug Helgadóttir.
21. Uppblásturs- og uppgræðslu-
athuganir 1976. — Sturla Friö
riksson o.fl.
22. Hita- og loftrakamælingar i
fjárhúsum — Grétar Einars-
son.
1978
23. Afkvæmarannsóknir á hrút-
um á Skriðuklaustri, Hólum
og Reykhólum 1976 — 1977
Stefán Aðalsteinsson, Jón
Steingrimsson.
24. Val rannsóknaverkefna 1978.
25. Rannsóknir á húsvistar-
skemmdum á vetrarklipptri
ull — Stefán Aðalsteinsson,
Margrét Grétarsdóttir.
26. Votheysverkun I. — Bjarni
Guðmundsson.
27. Framkvæmd landgræösluá-
ætlunar 1977.
28. Rannsóknaverkefni 1978 —
Björn Sigurbjörnsson (rit-
stjórn).
29. Landnýtingartilraunir 1976. —
Andrés Arnalds, Ólafur
Guðmundsson.
30. Skrá um jarðræktartilraunir
1978. — Hólmgeir Björnsson
(ritstjórn).
31. Hestvist 1977 — Sturla Frið-
riksson o.fl.
32. Vinnuhagræðing við sauðburð
— Grétar Einarsson.
33. Arsskýrsla Rala 1977. —
Gunnar ólafsson (ritstjórn).
34. Nýting skyrmysu — Hannes
Hafsteinsson, Jón Óttar
Ragnarsson.
35. Nitrat og nitrit I fæöu I, salt-
kjöt. — Jón Óttar Ragnarsson
oil.
36. Jarðræktartilraunir 1977. —
Hólmgeir Björnsson (rit-
stjórn).
37. Grass Variety Trials for
Reclamation and Erosion
Control. Pr. Pro. Rep. 1975 —
1977. — Andrés Arnalds o.fl.
38. Landnýtingartilraunir 1977. —
Andrés Arnalds og Ólafur
Guðmundsson.
Að sjálfsögöu er reynt að dreifa
niðurstöðum rannsóknanna til
bænda. Mjög fáir þeirra fá þó
fjölritin. Hinsvegar fá ráðunautar
i hendur f jölritin og þeirra er að
kynna bændum niðurstöðurnar.
Mikiðaf fjölritum fer til erlendra
aðila i skiptum fyrir útlent vis-
indarit eða um 600 eintök af 1000,
sem út koma hverju sinni.
A næstunni mun koma út skrá
yfir allar landbúnaðarrannsókn-
ir, sem fram hafa farið á tslandi
allt fram til ársins 1965. Hefúr
Guðmundur Jónasson, fyrrver-
andi skóiastjóri á Hvanneyri tek-
ið hana saman.
Kelloggsstyrkir
Bjartari horfur eru nú 1
byggingamálum hjá RALA en
verið hefur um sinn, þvi vonir
standa til að áöur en langt um lið-
ur verði hægt að ljúka við bygg-
ingu, sem staöið hefur ófullgerð
og ónothæf i rúman áratug. Er
þetta þvi að þakka, að fengist
hefur styrkur frá Kelloggsstofn-
uninni, er nemur 300 þús. dollur-
um. Mun helmingur styrksins
berast okkur á þessu ári en verð-
ur að fullu greiddur árið 1981.
tslenska rikið leggur á móti 60% .
Fjármagn þetta mun fyrst og
fremst verða notað til þess að
ljúka byggingaframkvæmdum og
svo til kaupa á margvlslegum
og nauðsynlegum tækjabúnaði.
Þegar þessum byggingum er lok-
ið mun ailvel séö fyrir húsnæðis-
þörf Rala fyrst um sinn. Er ætl-
unin.aöefnarannsóknir fari fram
i gamla húsinu en gróðurkorta-
gerö og kynbótarannsóknir i þvi
nýja.
Þetta er i annað sinn, sem
RALA berst styrkur frá
Kelloggsstofnuninni, enhún hefur
styrkt ýmsar landbúnaðarrann-
sóknir á Norðurlöndum á undan-
fórnum árum. Fyrri styrkurinn,
sem var veittur fyrir tveimur ár-
um og er enn að berast, nam 180
þús. dollurum og er eirikum varið
til stuðnings matvælarannsókn-
um. Fulltrúar frá Kelloggsstofn-
uninni komu hingað i fyrra til
skrafs og ráðagerða.
Fuil ástæða er til að fagna þvi,
aö fram úr sér nú i þessum eftium
hjá RALA og má taka undir þau
orð, sem dr. Björn Sigurbjörns-
sonlétfalla á fréttamannafundin-
um, að oft hefur verið þörf á
islenskum landbúnaðarrannsókn-
um en nú er nauðsyn. —mhg
Húsakynni Rannsóknastofnunar landbúnaöarins á Keldnaholti. Húsiðtil hægri hefur staöiö óinnréttaö 111 ár,en vonir standa nú loksins tii að ekki þurfi
að „ferma” það í hversdagsklæöunum. Hugmyndin cr aö setja þak á tengibygginguna og mundiþá fást þar fundarsalur, aöstaöa fyrir bókasafn o.fl.
Mynd: —eik.
Hreinrn loft
i matsölum
Mörg dæmi eru um þaö, að
teknar hafi veriö ákvaröanir um
það á vinnustöðum, aö leyfa ekki
reykingar i matsölum, I kjölfar
reyklausa dagsins. Þann dag var
mjög viöa hreint ioft i matsölum
og mötuneytum og komst jafn-
framt hreyfing á umræður um
takmörkun reykinga I slíkum
húsakynnum, að þvl er segir i
fréttabréfi Samstarfsnefndar um
reykingavarnir.
1 matsal Landsbankans I Aust-
urstræti hefur td. salnum verið
skipt þannig að þeir, sem ekki
reykja, eru öðru megin i honum,
en reykingamenn i hinum hlutan-
um.
A lögreglustöðinni viö Hverfis-
götu I Reykjavík skrifuöu um 70
lögreglumenn undir yfirlýsingú
um aö reykja ekki i matsal, og er
þar nú, aö sögn kunnugra, mun
hreinna loft en áður var.
Reyklausa
platan seldist
upp á
þrem dögum
Hljómplatan „Burt meö reyk-
inn”, sem samstarfsnefnd um
reykingavarnir gaf út i tilefni
reyklausa dagsins varð alger
metsöluplata og seidist allt upp-
lag plötunnar upp á aðeins
þremur dögum.
Auk hins lága verðs á plötunni
voru með þessari plötu kynnt hér
á landi ýmis nýmæli. Þetta var
fyrsta stóra platan, sem gefin er
út hérlendis á 45 snúninga hraða,
en með þeim snúningshraöa eiga
aö nást meiri tóngæði en á venju-
legum hæggengum hljómplötum.
Þá voru lögin tvö á plötunni sung-
in og leikin á annarri hliö plötunn-
ar en einungis leikin hinum megin
en hugmyndin meö þvi var aö
gefa þeim, sem heföu plötuna
undir höndum tækifæri til að
syngja sjálfir með Brunaliðinu
textana, sem prentaöir voru á
plötuumslagið.
SIGLINGAIVIÁLASTOFNUN RÍKISINS
Leiðbeiningar
um notkun
gúmmí-
björgunarbáta
Siglingamálastofnun ríkisins
hefur gefið út nýtt leiðbeiningar-
spjald um notkun gúmml-
björgunarbáta, sem kemur i stað
eldri gerðar spjalds um sama
efni. Gisli J. Ástþórsson, ritstjóri
og teiknari, að hefur gert
skýringarteikningar.
Efni leiðbeininganna, Skipiö
yfirgefiö, hvernig nota skal
gúmmibjörgunarbáta, er endur-
skoöað og reynt i sem stystu máli
að koma til skila þvi allra nauð-
synlegasta, sem vita þarf um
gúmmibátana, ef taka þarf þá i
notkun i sjávarháska.
t handbók, sem er I gúmmi-
bátunum, geta menn svo kynnt
sér ýmis atriði nánar. Spjaldið er
prentað i gulum, rauðgulum og
svörtum litum hjá Litbrá.