Þjóðviljinn - 24.02.1979, Blaðsíða 5

Laugardagur 24. febrúar 1979 ÞJÓÐVILJ1NN — SIÐA 5
HVERÁ GERÐI:
Sykurvinnsla í
undirbúningi
r
Ahugafélag um sykuriönad gengst fyrir rannsóknum
í samvinnu við Finna
Timburverslunin
Völundur hf. 75 ára
Nú er í athugun aö koma
á fót sykurvinnslu i Hvera-
Nýtt hefti
RÉTTAR
tJt er komið 4. hefti timaritsins
„RÉTTAR” 1978, 61. árgangs.
1 forystugrein er fjallað um
stjórnmálabaráttuna siðustu
mánuðina og tr tviskinnung
Alþýðuflokksþingmanna sem
„gæta þess að stuða á engan hátt
smáborgarafylgi sitt meðal les-
enda siðdegisblaðanna og telja
það þvi hlutverk sitt að tala
tveimur tungum”, eins og segir i
forystugreininni. Þá segir enn-
fremur: „Stjórnmálabarátta sfð-
ustu mánaða hefur einkennst af
„fjölmiðlapólitik” þ.e. vettvang-
ur stjórnmálabaráttunnar tak-
markast við f jölmiðlana. Flokkar
alþýðu verða aftur á móti að vera
þess minnugir að öll stjórnmála-
barátta er stéttabarátta. tslensku
þjóðfélagi verður ekki breytt I
þágu alþýðu nema með mark-
vissri sósialiskri verkalýðsbar-
áttu.”
I „Rétti” eru fjölmargar á-
hugaverðar greinar aö vanda,
m.a. ein sem nefnist „Gjaldþrot
stjórnleysistefnunnar” og fjallar
um aökomu núverandi ríkis-
stjórnar eftir aö hrunstjórn
afturhaldsins skildi viö tsland á
glötunarbarmi efnahaeslees
sjálfstæöis.
Þá er þýdd grein eftir Olof
Palme, þar sem hann varar viö
þeirri hættu, sem af hinum
skefjalausa vigbiinaöi stafar og
færir aö þvi mörg rök hversu
glfurleg hætta sé hér á feröum.
Birt er ræöa Magniisar Kjart-
anssonar i mannréttindanefnd
Sameinuðu þjóöanna, stjórn-
málaályktun flokksráösfundar
Alþýöubandalagsins s.l. haust,
og Birna Bjarnadóttir, skóla-
stjóri Bréfaskólans, ritar grein
sem nefnist: Bréfaskólinn, opin
leiö til menntunar.
Einar Olgeirsson ritstjóri
„Réttar” ritar eftirmæli um
Jökul Jakobsson og siöasta verk
hans, Son skóarans og dóttur bak-
arans, og nefnir „Erföaskrá Jök-
uls”. Siguröur Baldursson ritar
eftirmæli um hinn þekkta lög-
mann og kommúnista Carl Mad-
sen, sem lést á siöasta ári.
Margt fleira er i Rétti: Neistar
og Erlend viðsjá, grein um vax-
andi atvinnuleysi æskufólks i
Evrópu og Amerlku, og önnur
sem nefnist Frá islenskri harö-
stjórn til erlends undirtylluof-
stækis, og eru þær ritaöar af
Einari Olgeirssyni.
Efnisyfirlit60. og61. árgangs er
aftast f timaritinu. Hvert hefti
„Réttar” kostar 800 krónur i
lausasölu, en áskrifendur geta
menn gerst i sima 81333.
—AI
gerði. Vinnsla þessi bygg-
istá finskri uppfinningu og
er þá unnið úr melasa, sem
er úrgangur úr sykurverk-
smiðjum erlendis. Melasi
er það/ sem eftir verður,
þegar sykur er unninn úr
sykurrófum eða sykur-
reyr. Úrgangur þessi nem-
urað jafnaði um 50% hrá-
efnisins og hefur hann
venjulega verið seldur sem
dýrafóður. Ætlunin er að
vinna úr melasanum 40%,
þannig að aðeins 10% verði
eftir.
Þessi framleiðsla er ákaflega
orkufrek og þarfnast mikils hita
og er þvi ákaflega erfiö I fram-
kvæmd viöast hvar erlendis.
Verölag á melasa er mjög stöö-
ugt, Hann ekki háöur sömu verö-
sveiflum og sykurrófur og sykur
reyr og ætti áhætta þvi ekki aö
Loðnan á Vestfjarðamiðum var
I gær komin suðrá mitt Látra-
grunn og hefur haldið suðvestur
og vestur með uþb. 10 mllna
hraða á sólarhring, að þvi er
Hjálmar Vilhjálmsson fiskifræð-
ingur sagði Þjóðviijanum I gær.
Var góð veiði þar og loðnan I stór-
um torfum, kannski aðalvandinn
hvað köstin voru stór og loðnan lá
þungt I. Aðeins örfá skip voru á
veiðum á þessu svæði, siðan
brældi, en gert var ráð fyrir að
hefja veiðar að nýju I gærkvöld.
Sagöi Hjálmar aö ekki væri vit-
aö meö vissu hvar loönan sem
heldur sig útaf Vestfjöröum,
hrygnir. Sumir telja aö hún
hrygni viö Vikurálinn en eins get-
ur veriö aö hún haldi I suöurátt og
hrygni undan Snæfellsnesi. Þaö
hefur komiö fyrir aö loöna af
Vestfjaröamiöum hefur gengiö
þangaö.
Stundum hefur þaö gerst und-
anfarin ár, aö tvær eöa jafnvel
þrjár loönugöngur hafa fariö
noröur-og austurfyrir land. Viö
spuröum Hjálmar hvort hann
teldi aö önnur ganga ætti eftir aö
koma suöur fyrir land og taldi
hann þaö afar óliklegt og benti á,
aö nú væri búiö aö veiöa 650 þús.
lestir á sumar- og haustloönuver-
tiöinni og þaö munaðj um minna,
en þarna er um aö ræöa sama
loönustofninn.
Hjálmar var i gær um borö I
rannsóknaskipinu Bjarna
Sæmundssyni útifyrir Noröur-
landi við sjórannsóknir, en
sagöist um helgina fara austur og
suöurfyrir land, allt vestur fyrir
Ingólfshöföa ma. vegna fregna
loönuskipstjóra um aö þaö sé
meiri loöna á þessu svæöi en
mælingar höföu gefið til kynna.
Sagöi Hjálmar reyndar fara af
þessu tvennum sögum og væri
skipstjórunum ekki saman.
Reynt yröi aö kanna loönuna á
þessum slóöum, en þar sem hún
væri komin nálægt landi og
grunnt væri erfitt um vik viö
samanburö viö fyrri mælingar.
Einsog áöur hefur veriö sagt
frá I Þjóöviljanum lagöi Hafrann-
sóknastofnunin á sinum tima til
vera mikil, en framleiöslan bygg-
ist aö sjálfsögöu á þvi aö hér má
fá ódýra orku úr iðrum jaröar.
„Þaö viröist vera grundvöllur
fyrir þessu, en máliö er I athugun
á vegum islenskra og finnskra
verkfræöinga,” sagöi Þóröur
Snæbjörnsson oddviti i Hvera-
geröi I gær. „En engin ákvöröun
veröur tekin i málinu fyrr en
niöurstööur þeirra liggja fyrir.”
Þóröur sagöi aö m.a. þyrfti aö
mæla borholur I ölfusdalnum og
gera úttekt á þeim i þessu sam-
bandi, en búast mætti viö niöur-
stööum undirbúningsrannsókna
verkfræðinganna I júni n.k.
Stofnaö hefur veriö áhugafélag
um sykuriðnað og er hlutaféö 10
miljónir króna. Sú upphæö var
lögö i þær undirbúningsrannsókn-
irsem nú fara fram. Einnig hefur
félagiö fengiö finnskan styrk og
styrk úr Norræna iðnþróunar-
sjóönum. Formaöur félagsins er
Hinrik Guðmundsson verkfræð-
ingur.
—eös
aö samanlagt aflamagn loönu á
haustvertiö og vetrarvertiö yröi
miljón tonn. Af þvi magni voru
eftir 350 þús. tonn I byrjun vetrar-
vertiöar og aflinn nú er kominn
uppi nær 280 þús. tonn. Hefur
sjávarútvegsráöuneytiö leitaö af-
stööu fiskifræöinga hvort þeir
haldi fast viö fyrri tillögu eöa
muni endurskoöa hana, en
Hjálmar kvaðst ekki tilbúinn aö
svara þvi aö svo stöddu.
—vh
Annað hvert ár er hefð-
bundin kennsla í Mennta-
skólanum á isafirði rofin f
eina viku og geta þá nem-
endur va lið sér verkef ni úti
í þjóðfélaginu að eigin
vild. Þessir dagar eru kall-
aðir Gróskudagar og hafa
staðið yfir þessa viku. All-
stór hópur valdi að þessu
sinni að kynna sér fjöl-
miðlun og dreifðist hann á
útvarp, sjónvarp og 3 dag-
blöð. Eitt þeirra var Þjóð-
viljinn og hafa f jórir nem-
endur starfað innan hans
alla þessa viku.
Þetta eru þau Guömundur
Flosason, Gunnar Ragnarsson,
Friögeröur Guömundsdóttir og
Steinn Kristmundsson og sögöu
þau I samtali viö blaöiö aö verk-
efnin yröi aö fá samþykkt svo-
kallaðrar gróskunefndar en I
henni sitja 4 kennarar og 8 nem-
endur.
Sögöu þau aö verkefnin væru
með ákaflega mismunandi móti.
Einn hópur fór um Djúpiö til aö
safna rimum, annar kynnti sér
flugsamgöngur á Vestfjörðum,
hinn þriöji fór á sjóinn, hinn
Þann 25. febrúar veröur
Timburverslunin Völundur hf.
75 ára gömul og er þvi meöal
elstu fyrirtækja á tsiandi. I til-
efni af afmælinu var blaöa-
mönnum boöiö aö ræöa viö
bræöurna Leif og Svein K.
Sveinsson.
Fyrirtækiö var stofhaö áriö
1904 af 19 trésmiðum. Nú er
fyrirtækiö i eigu barna Sveins
M. Sveinssonar sem varö fram-
kvæmdastjóri Völundar áriö
1915.
Timburverslunin er til húsa
að Klapparstig 1, en iönrekstur
fer fram i 3600 fermetra hús-
næöi aö Skeifunni 19.
Sveinn sagöi skin og skúri
hafs skipst á i sögu fyrirtækis-
ins. Ibyrjunannaöist fyrirtækiö
smiði á húsum og húsgögnum,
en sérhæfir sig nú I smiöi hurða
og glugga, auk þess sem þaö
selur timbur. Eins og önnur iön-
fyrirtæki stendur Völundur höll-
um fæti gagnvart innflutningi á
erlendum húsgögnum, en tollur
á þeim er lægri en tollur á
timbri.
Völundur hefur þá sérstööu aö
þaö er eina fyrirtækiö sem
gagnver timbur. Timbur kaupir
fyrirtækiö aöallega frá Sovét-
rikjunum, en einnig frá Pól-
landi, Finnlandi og Svijóö. Nú er
á döfinni að opna sýningarsal,
þar sem fólk getur séö allt sem á
boöstólum er.
fjóröi kynnti sér heilbrigðisstofn-
anir i Reykjavik svo sem
fæöingardeildir, og endurhæf-
ingarstofnanir, einn fór i lögregl-
una og svo mætti lengi telja.
Hver nemandi skilar skýrslu
um störf sin og er hún eins konar
kvittun um aö hann hafi gert þaö
sem til stóö. Ellegar er skrifaö
skróp á hann. Skýrslunni skal
skilaö þegar á mánudag.
Fjórmenningarnir frá ísafiröi
sögöu aö helst heföi komiö sér á ó-
Sveinn K. Sveinsson
Starfsmenn eru um fimmtiu
talsins, og sagöi Sveinn
aö margir þeirra heföu starf-
að þar lengi. Mönnum væri
leyft aÖ vinna þarna eins lengi
og starfskraftar dygöu, td. hætti
Jón Hafliðason fulltrúi þar fyrir
3 árum eftir 60 ára starf. Elsti
starfemaöur fyrirtækisins nú er
Guðjón Guöjónsson. Hann er
áttræöur og hefur unniö hjá Völ-
undi I 53 ár.
1 stjórn hlutafélagsins eru
systkinin Haraldur Sveinsson,
Bergljót Sveinsdóttir, Leifur
Sveinsson, Sveinn K. Sveinsson
og Inga V. Einarsdóttir kona
hans.
—ES
vart á Þjóðviljanum hversu mikið
væri af störfum hlaöiö á hvern
blaöamann og kváöust ekki öf-
unda hann vegna streitu og álags
sem virtist fylgja starfinu. Sögö-
ust þeir annars hafa oröiö margs
visari.en þrjú af þeim eru i val-
grein i skólanum sem fjallar um
fjölmiölun. Töldu þau rétt aö
velja þetta sem gróskuverkefni til
aö kynnast henni betur.
—GFr
Loðnan nú á Látragrunni
Miðin austanlands og
sunnan könnuð nánar
Menntaskólanemar á tsafirði sem kynntu sér fjölmiölun á Þjóðviljan-
um. F.v. Gunnar Ragnarsson, Friðgerður Guðmundsdóttir, Steinn
Kristmundsson og Guðmundur Flosason. Gunnar hermir eftir ljós-
myndaranum. (Ljósm.: Leifur)
Menntaskóianemar frá fsafírði:
Gróskudagar á Þjóðviljanum