Þjóðviljinn - 09.03.1979, Blaðsíða 6

6 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 9. mars 1979
Ræða Svavars Gestssonar i útvarpinu á þriðjudagskvöld:
F orsendur stjórnarsam-
starfsíns bresta
i islenska þjóMéiaginu takast á
tvö meginöfl, annars vegar
Alþýbubandaiagiö og verkalýös-
hreyfingin, hins vegar Sjálf-
stæöisflokkurinn og auöstéttin i
landinu. Milliflokkarnir hafa
valsaö þarna á milli eftir aöstæö-
um hverju sinni; stundum halia
þeir sér aö ihaldinu um sinn,
lengst allra Alþýöuflokkurinn frá
1960-1971, seinna Framsóknar-
flokkurinn slöastliöin fjögur ár.
Samiifiö fór meö liftóru þessara
flokka, eins og getur gleggst i
kosningahandbókum og þvf þarf-
laust aö rifja þaö upp hér. Nó,
i samstarfi viö Alþýöu-
bandalagiö, hefur hins vegar
mörgu miöaö vel áleiöis. Fer þó
ekki hjá þvi, aö vanliöan ein-
stakra samstarfsmanna okkar
birtist stundum eins og útbrot á
siöum siödegisblaöanna.
Höfuöandstæöur stjórn-
málanna.
Þær höfuöandstæöur Islenskra
stjórnmála, flokkur sósialista,
Alþýöubandalagiö og Sjálfstæöis-
flokkurinn, sem ég gat um, hafa
tekist á f áratugi og þrátt fyrir
nokkurn stæröarmun hefur hér
rikt jafnvægi stéttanna, sem svo
hefur veriö nefnt þannig aö þjóö-
félagsleg valdaaöstaöa hefur ver-
iö nokkuö ámóta á stundum. Nú
bregöur hins vegar svo viö á siö-
astliönu sumri, aö Sjálfstæöis-
flokkurinn missir meirihlutaaö-
stööu sina i Reykjavik eftir hálfa
öld og um leiö áhrifastööu I rikis-
stjórnlandsins. Þessi niöurlæging
Sjálfstæöisflokksins hefur oröiö
til þess, aö hans getur vart á blöö-
um, nema i sambandi viö innri
átök flokksins: nefndakjör valda
þar jafnan deilum og hann hefur
enga stefnu, engar tillögur til
lausnar þeim vandamálum, sem
viö er aö glima i islensku þjóöfé-
lagi i dag. Nýlega birtist aö visu
plagg, sem nefnist efnahags-
stefna Sjálfstæöisflokksins, sem i
raun felur I sér átakanlega sönn-
un þess, aö Sjálfstæöisflokkurinn
hefur gefist upp viö aö reyna aö
finna lausn efnahagsvandans á
Islenskum forsendum.
Tillögur íhaldsins: uppgjöf
Tillögur Sjálfstæöisflokksins
jafngiltu I raun uppgjöf I barátt-
ef samráðið við
verkalýðshreyf-
inguna er ekki virt
þingsjá
unni fyrir efnahagslegu sjálfstæöi
þjóöarinnar. Þar er gert ráö fyrir
þvi aö gengisskráning veröi látin
laus, verölag gefiö „frjálst”, eins
og þaö er kallaö, viöskiptabankar
og „aörar fjármagnsstofnanir”,
eigi aö ákveöa vexti af lánum og
allar fjárskuldbindingar innan-
lands megi tengja erlendum
gjaldmiölum, sem þýddi i raun aö
leggja niöur islenska mynt.
Kórónan á sköpunarverkinu er
svo sú, aö gert er ráö fyrir þvi, aö
opna landiö fyrir erlendum lán-
um, af hvaöa tagi sem er, eöa eins
og segir orörétt i tillögum Sjálf-
stæöisflokksins: „Erlendur
gjaldfrestur veröi heimill I öllum
vöruflokkum eftir sömu reglum.
Frjálslegar reglur gildi um er-
lendar lántökur”.
Kauplækkun er æðsta boð-
orð íhaldsins
1 uppgjafarstefnu Sjálfstæöis-
flokksins kemur aö sjálfsögöu
fram til hvers hann hyggst opna
hér allar gáttir fyrir erlendu f jár-
magni og lánsfé. Þaö eru aö sjálf-
sögöu fyrirtækin en ekki fólkiö,
sem eiga aö njóta góös af tillög-
um hans, þvl fyrirtækjunum á aö
heimila aö „leggja fé i bundna og
verötryggöa varasjóöi gegn
skattfrelsi eöa frestun skattiagn-
ingar”,eins og segir orörétt i til-
lögum Sjálfstæöisflokksins. En
skattfrelsi fyrirtækjanna á ekki
aöeins aö birtast I þessari mynd.
Skattana á aö lækka á fyrirtækj-
unum. Eignaskatt á aö lækka, ný-
byggingargjald á aö fella niöur og
aö sjálfsögöu sérstakan skatt,
sem núverandi rikisstjórn lagöi á
skrifstofu- og verslunarhúsnæöi.
Sömuleiöis á aö heimila á ný stór-
auknar fyrningar til skattfrá-
dráttar. Samtals ætlar Sjálf-
stæöisflokkurinn aö fella niöur
• Blikkiðjan
Asgarði 7, Garðabæ
Onnumst þakrennusmiöi og
uppsetningu — ennfremur
hverskonar blikksmíði.
Gerum föst verðtilboð
SÍMI 53468
leigumiíilun
Ókeypis ráðgjöf fyrir alla leigjendur.
Meðlimir fá fyrirgreiðslu leigumiðlunar
Leigjendasamtakanna, sem opin er alla
virka daga kl. 1—5 e.h. Árgjald kr. 5000.-
Leigjendasamtökin
Bókhlöðustíg 7, Rvk sími 27609
rábgjöf
skatta á fyrirtækjum upp á nærri
tug miljaröa króna. A móti á sfö-
an aödraga úr niöurgreiöslum og
ef miöaö er viö þær niöurgreiösl-
ur einar, sem núverandi rikis-
stjórn hefur bætt viö, nema þær
um 8% i kaupi. Auövitaö ætlar
Sjálfstæöisflokkurinn ekki aö
hækka kaup sem þessu nemur;
kauplækkun er hans æösta boö-
orö, eins og einnig gengur fram af
nefndum efnahagstillögum.
Gegn úlfahjörö ihaldsins stend-
úr verkalýöshreyfingin og
Alþýöubandalagiö. Lengst af hef-
ur baráttan viö þessi öfl veriö háö
I stjórnarandstööu, i varnar-
baráttu verkalýösins meö verk-
föllum og kröfugöngum.
Grundvöllur stjórnarsam-
starfsins er samráð við
verkalýðshreyfinguna
Nú I eitt misseri hafa málin
horft ööruvisi viö; verkalýös-
hreyfingin hvatti til myndunar
þessarar rikisstjórnar og sam-
kvæmt gefnum fyrirheitum á
Alþingi nú aö vera svo skipaö aö
unnt sé aö verja stjórnarstefnu
eins og þá, sem núverandi rlkis-
stjórn hefur fylgt og grundvallast
á samráöi viö verkalýöshreyfing-
una eins og margoft hefur veriö
lýstyfir. Á þeim forsendum mun-
um viö enn gera tilraun til þess aö
halda þessari rikisstjórn saman,
enda þótt þaö sé enn ekki Ijóst
hvort svo tekst. Enn er ágreining-
ur um þýöingarmikil atriöi I
frumvarpi forsætisráöherra. Þaö
mun þó nást samkomulag ef
rlkisstjórnin tekur tillit til ábend-
inga sem borist hafa frá verka-
lýöshreyfingunni. Alþýöubanda-
lagiö leggur rika áherslu á, aö svo
veröi gert; ef hinir stjórnarflokk-
arnir neita aö starfa á þeim
grundvelli eru forsendur rikis-
stjórnarsamstarfsins brostnar.
Misskilningur krata
Einn þingmanna Alþýöuflokks-
ins segir i grein I málgagni sinu,
„Dagblaöinu” í dag, aö rikis-
stjórninni beri aö segja af sér, þar
sem verkalýöshreyfingin vilji
ekki fallast á tillögur forsætisráö-
herra i efnahagsmálum. Þessi af- j
staöa þingmannsins byggist á
þeim reginmisskilningi aö marg-
nefnt frumvarp sé óumbreytan-
legt. Forsætisráðherra hefur
sjálfur hvað eftir annaö lýst þvi
yfir aö mörgum atriöum i frum-
varpi þessu megi breyta. Meö
þeim hætti gæti rikisstjórnin
áfram haldiö samfylgd sinni meö
verkalýöshreyfingunni.
Hinsvegar eru orö þessa þing-
manns sem reyndar er fremsti
eöa aö minnsta kosti háværasti
talsmaður Alþýöuflokksins á
Alþingi um þessar mundir til
marks um þaö, aö sá flokkur, eöa
aö minnsta kosti hluti hans, virö-
ist vera kominn ákaflega langt
frá uppruna sinum og sýnist
þessum hluta Alþýöuflokksins
liöa afar illa i vinstri stjórn, sem
starfar meö verkalýöshreyfing-
unni aö framfaramálum. Innan
flokksins eru lika háværar raddir
sem krefjast opinskátt stjórnar-
samvinnu meö Sjálfstæöisflokkn-
um. Til marks um þaö er tillaga
frá einum þingmanni Alþýöu-
flokksins sem útbýtt var á borö
þingmanna hér áöan. Tillagan er
á þessa leiö:
„Alþingi ályktar aö skora á for-
sætisráöherra — náist ekki fyrir
17. þ.m. samkomulag milli núver-
andi stjórnarflokka um stjórn
efnahagsmála o.s.frv. — aö
leggja til viö forseta Islands, aö
kannaöar veröi nýjar leiðir til
stjórnarmyndunar. Leiöi þær
kannanir ekki til árangurs fyrir
20. april' n.k. veröi Alþingi rofiö og
efnt til nýrra almennra þingkosn-
inga svo fljótt sem viö veröur
komiö”.
Vilja í stjórn með ihaldinu
Þessi tiliaga fjallar einfaldlega
um þaö, aö hluti Alþýöufiokksins
vill nú skilyröislaust i stjórn meö
lhaldinu, gegn verkalýöshreyf-
ingunni. Tillagan er flutt sem
breytingartillaga viö þá tillögu
ihaldsins sem hér er til umræöu
um þingrof og nýjar kosningar.
Þingmaöur Alþýöuflokksins legg-
ur einnig til aö fyrirsögn tillög-
unnar breytist og veröi á þessa
leiö: „Tillaga til þingsályktunar
um nýja stjórnarmyndun”, eöa
þingrof og kosningar, ég endur-
tek: „Um nýja stjórnarmyndun”.
Þannig er þaö bert hverju auga,
Svavar Gestsson
hvernig hluti eins stjórnarflokks-
ins er á sig kominn; hann strekkir
yfir til ihaldsins eins og hestur
meö stroksótt. Af þessu skilja all-
ir sem viröa fyrir sér stjórnmála-
sviðiö um þessar mundir hvers
vegna þaö er bæöi erfitt og flókiö
þolinmæöisverk aö halda núver-
andi rikisstjórn saman. Þess mun
Alþýðubandalagið enn freista og
þvi aö sjálfsögöu greiða atkvæöi
gegn þeirri tillögu Sjálfstæöis-
flokksins sem hér liggur fyrir, en
tillagan gerir i raun ráö fyrir þvi,
aö Alþingi Iýsi vantrausti á nú-
verandi rikisstjórn.
Nú þarf aö leggja vinnu I aö
reyna aö ná samkomulagi, nú
veröa krataþingmenn aö fara aö
vinna en hætta veröbólgnu aug-
lýsingaskrumi.
Takist hins vegar ekki aö leiöa
stjórnarflokkana til samstarfs á
þeim grundvelli sem lagöur var
meö samstarfsyfirlýsingu stjórn-
arflokkanna frá 1. september s.l.
mun Alþýöubandalagiö sjálft
taka sinar ákvaröanir en ekki
láta sýndartillögur ihaldsins hafa
áhrif á sig.
Verða dæmdir af verkun-
um
Þeir sem rjúfa þetta stjórnar-
samstarf veröa dæmdir af verk-
um sinum og Alþýöubandalagiö
er einnig reiöubúiö til þess aö
leggja athafnir sinar undir dóm
kjósenda hvenær sem er. En
Alþýöubandalagið mun ekki láta
Sjálfstæöisflokkinn ákveöa or-
ustuvöllinn. Þaö munum viö
sjálfir gera.
— Millifyrirsagnir eru Þjóðvilj-
ans. -sgt
Aðalfundur Verkalýðsfélagsins Einingar:
Harmar sundrung
stj ómarflokkanna
Launafólkið veitti umboð til að breyta þjóðfélaginu
Aöalfundur Verkalýösfélagsins
Einingar á Akureyri, sem tekur
yfir allan Eyjafjörö, geröi eftir-
farandi ályktun:
Aöalfundur Verkalýösfélagsins
Einingar, haldinn 4. mars 1979,
fagnar þviaö þaö tókst aö mynda
vinstri stjórn meö félagsleg
markmiö aö leiöarljósi. En um
leiö harmar fundurinn þó þann
seinagang og þá sundrung, sem
uppi viröist vera innan stjórnar-
flokkanna, og tefur fyrir þvf aö
mótuö sé sú langtimastefna i
þjóðarbúskapnum, er geri land
þetta byggilegra en nú er, m.a.
meö þvi aö hamla gegn veröbólgu
og siöspillandi fylgifiskum henn-
ar.
Fundurinn bendir á, aö þaö var
fyrir þrýsting frá launþegasam-
tökunum i landinu, og þá sérstak-
lega Verkamannasambandi Is-
lands, aö þessi stjórn var mynd-
uð. Þaö heföi þvi veriö eölilegt
framhald aö stjórnarmynduninni
aö stefnumótunar Verkamanna-
sambandsins hefði gætt meira
viö lausn kjaramálanna en raun
ber vitni, þ.e. aö lægstu launin
heföu veriö veröbætt aö fullu upp
aö ákveönu marki, en þar fyrir
ofan heföi veriö greidd sama
krónutala, samanber samþykkt
33. þings ASl, en þar segir I kjara-
málaályktun þingsins: „Fullar
visitölubætur komi á lágmarks-
launin, en sama krónutala á þau
laun sem hærri eru”.
Fundurinn bendir á þaö, aö ef
súleið heföi veriö valin, heföi ekki
þurft að gripa til jafn róttækrar
skattheimtu af launafólki og i
reynd hefur oröið, sem slðan kall-
ar á aukna spennu og kröfur til aö
standa undir þeirri skattpiningu,
sem þegar er oröin á framleiðslu-
stéttunum.
Kröfur fundarins eru. þvi þess-
ar:
1. Kastiö sundurlyndisfjanda og
persónumetingi fyrir borö.
2. Komið ykkur umsvifalaust
saman um langtima-stefnu-
mörkun, er miöi aö aukinni
framleiðni og auknum kaup-
mætti launafólks.
3. Tryggiö öllum vinnu við arö-
bær störf, er skapa aukinn
þjóöarauð til skipta.
4. Upprætiö spillinguna iinnflutn-
ingsversluninni neytendum til
hagsbóta, og styrkið meö þvi
kaupmáttinn.
5. Og aö siöustu, gleymiö þvi
ekki, aö þaö var launafólkiö,
sem veitti ykkur umboö i slö-
ustu kosningum til aö ger-
breyta þvi þjóöfélagi, sem viö
búum i. Þeir, sem standa I vegi
fyrir þvi, aö þeim breytingum
veröi náö, geta ekki eftir þaö
vænst stuönings frá launafólki I
náinni framtiö. Þaö er og hefur
veriö skoöun a.m.k. lægst laun-
aöafólksins, aö kaupmátturinn
felist ekki alltaf I auknum
krónutöluhækkunum, heldur
þvi hvaö fæst fyrir þær krónur,
sem i umslaginu eru hverju
sinni. Þar um veltur mest á
virkri fjármálastjórn og nýt-
ingu fjármagns til verömæta-
sköpunar.”