Þjóðviljinn - 03.05.1979, Blaðsíða 8

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 3 mai 1979.
1. MAÍ í REYKJAVIK
A útifundinum á Lækjartogi fluttu ræöur Haraldur Steinþórsson, framkvæmdastjóri BSRB, Hafsteinn
Eggertsson, formaöur INSI, Jón Helgason formaöur Einingar, og Grétar Þorsteinsson formaöur Tré-
smiöafélagsins. Lúörasveitin Svanur og Lúörasveit verkalýösins léku á fundinum og leikararnir Baid-
vin Halldórsson og Karl Guömundsson fluttu kafla úr Bréfi til Láru eftir Þórberg. Fundarstjóri var
Aöalheiöur Bjarnfreösdóttir, formaöur Sóknar. Vegna kuldans entust fáir til þess aö vera útifundinn á
enda. — Ljósm. eik.
Stjómln standi
við fyrírheitin
Reykviskt verkafólk!
Einu sinni enn erum viö saman
komin hér á baráttudegi verka-
lýösins, 1. mai.
Fyrir ári siöan, þegar viö kom-
um hér saman, stóö verkalýös-
hreyfingin i höröum slag viö þá-
verandi rikisstjórn, sem sett
haföi lög, 16. febr. þar sem af-
numdar voru aö hálfu visitölu-
bætur á laun, og siöan setti þessi
rikisstjórn ný lög seinni part mai
mánaöar, þar sem nokkuö var
dregiö úr skerpingunni hjá þeim,
er bjuggu viö lægst laun, en ja fn-
framt skert verulega eftirvinnu-
kaup.
Þessi rikisstjórn haföi auk þess
boöaö enn frekari skerpingar á
kaupi, ef hún hlyti traust i þá
komandi kosningum og var reikn-
aö meö aö þegar sú skeröing væri
aö fullu komin fram, sem fyrir-
hugaö var aö yröi á fyrri hluta
þessa árs, væri um tæplega 20%
kjaraskeröingu aö ræöa. Þaö
geröist siöan i kosningunum, siö-
ast liöiö vor, eins og viö var aö bú-
ast, aö þáverandi stjórnarflokkar
misstu meirihlutann og töpuöu
mjög verulega fylgi.
1 framhaldi af þessum kosn-
ingaúrslitum var mynduð hér ný
rikisstjórn i ágúst siöast liönum,
meö aöild þeirra tveggja flokka,
sem helst kenna sig viö verkafólk.
Þessi rikisstjórn haföi þann
boöskap aö flytja okkur verka-
fólki aö hún myndi tryggja þann
kaupmátt, sem um var samiö 22.
júni 1977, halda uppi nægri at-
vinnu og aö sjálfsögöu, hafa all
náiösamstarf viö verkalýöshreyf-
inguna. Aö gefnum þessum fyrir-
heitum óskaöi rlkisstjórnin eftir
þvi aö verkalýöshreyfingin fram-
lengdi óbreyttum samningum til
ársloka 1979. Segja má aö megin
hluti verkalýöshreyfingarinnar
hafi fallist á þessa ósk, aö sjálf-
sögöu I trausti þess aö viö gefin
fyrirheit yröi staöiö.
Dapurleg staðreynd
I ljósi þessarar atburöarásar er
þaö þvi sannarlega dapurleg
staöreynd, aö viö nú 1. mai I ár,
skulum á ýmsan hátt standa
frammi fyrir svipuöu ástandi,
hvaö varöar okkar kjaramál, og
fyrir ári siöan.
Þau afskipti, sem rikisstjórnin
haföi af veröbótum á laun, 1.
september og 1. desember s.l.,
geröi hún i nokkru samráöi viö
verkalýöshreyfinguna þó svo að
timinn til samráös hafi veriö
naumt skammtaður af rikis-
stjórninni.
Segja má að verkalýöshreyf-
ingin hafi fallist á þær breytingar
sem þarna voru gerðar, aö sjálf-
sögöu I trausti þess aö um frekari
skeröingar yröi ekki aö ræöa og
aö viö fyrirheit, svo sem um hinn
fræga félagsmálapakka, yröi
staöið án tafar, eins og það var
oröaö.
A þvi hefur hins vegar oörið
verulög töf og nokkur þessara
mála enn óafgreidd áf Alþingi og
erusllk vinnubrögösem þessisist
til að auka traust veikafólks á
þessari rikisstjórn.
Þaö sem siðan gerist I þessum
efnum, þ.e.a.s. efnahagsmála-
frumvarp þaö sem forsætisráö-
herra lagði fram i rikisstjórn 12.
febrúar s.l., var vægast sagt ekki
gert I nánu samráöi viö verka-
lýöshreyfinguna, enda var ýms-
um köflum þessa frumvarps
harölega mótmælt af miöstjórn
A.S.Í. og ýmsum verkalýðsfélög-
um.
Þegar þetta frumvarp var siö-
an lagt fyrir Alþingi mánuði siö-
ar, af forsætisráðherra, eftir
miklar sviptingar i rikisstjórn-
inni, þar sem helst mátti merkja
af málflutningi ákveöinna aöila
þar, að einasta vonin til aö kom-
ast út úr hinum svokallaða efna-
hagsvanda væri sú, aö draga úr
kaupmætti launa, og á sama hátt
telja þessir herramenn, aö höfuö
ástæöan fyrir veröbólgunni, ef
ekki sú eina, sá of mikill kaup-
máttur vinnulauna, og þar með
ekki einasta þaö aö verkafólk sé
búiö aö fá sinn hlut I tekjuskipt-
ingunni i þjóöfélaginu, heldur að
þeirra hlutur sé full stór.
Langur vinnudagur
Eg trúi þvl tæplega að óreyndu,
annars mun
verkalýðs-
hreyfingin
fara sínar
eigin leiðir
til þess að
ná þeim
fram
aö sjónarmiö sem þessi, eigi fylgi
aö fagna I verkalýöshreyfingunni,
þvi staöreyndin er auðvitað sú, að
enn vantar mikiö á aö verkafólk
hafi náö þvi marki aö fá lifvænleg
laun fyrir dagvinnuna eina sam-
an. En Iágmarkstekjum til fram-
færslu hefur allflest verkafólk
fyrst og fremst náö á undanförn-
um árum meö óheyrilega löngum
vinnutima.
Sá langi vinnudagur, sem flest
verkafólk skilar i dag, er böl sem
verkalýðshreyfingin veröur á
næstu árum aö leggja verulega
aukinn þunga á að uppræta.
Eftir þetta f jögurra vikna þjark
i rikisstjórninni, án þess aö sam-
komulag hefði náöst um verö-
bótakaflann, lagöi forsætisráð-
herra sjálfur fram frumvarpið á
Alþingi.
Ýmsar breytingar höföu veriö
geröar á frumvarpinu nú, en enn
voru ákvæöi I verðbótakaflanum
til skerðingar á kaupmætti launa.
Þessum ákvæðum var harölega
mótmælt af miöstjórn A.S.Í., en
þrátt fyrir eindregna andstööu
verkalýöshreyfingarinnar, viö
veröbótarkaflann sérstaklega,
var frumvarpiö samþykkt sem
lög frá Alþingi meö litilshátlar
breytingum i meðförum þingsins,
sem geröar voru m.a. vegna af-
skipta Verkamannasambandsins.
Það er þvi ljóst I dag, þrátt fyrir
að reglugerö með veröbótakafla
frumvarpsins sé ekki tilbúin, og
þvi nokkuð óljóst um tæknilega
framkvæmd málsins, aö rikis-
stjórnin hefur ekki staðiö viö
gefin fyrirheit um aö tryggja
þann kaupmátt, sem samning-
arnir frá 1977 áttu aö færa verka-
fólki sem var forsenda þess, aö
verkalýðshreyfingin féllist á aö
gera ekki frekari launakröfur
þetta ár.
Rikisstjórnin veröur þvi að
gera sér ljóst aö ef um samstarf
viö verkalýðshreyfinguna á að
vera aö ræöa áfram, verður hún
aö standa viö þau fyrirheit, sem
hún gaf s.l. haust, aö öörum kosti
hljóta verkalýðsfélögin sjálf aö
reyna aö tryggja rétt verkafólks i
þessu máli.
Atvinnusamdráttur
Ýmsar blikur hafa verið á lofti i
atvinnumálum síöustu mánuöina
og nokkuö boriö á atvinnuleysi, og
er þvi ekki aö leyna aö nokkur
uggur er I fólki um atvinnuhorfur.
Þaö er svo i byggingariönaöin-
um, þar sem ég þekki best til, að
meira atvinnuleysi hefur veriö
þar I vetur en um mörg undanfar-
in ár. Astæðurnar til þessa at-
vinnuleysis eru margar, auk
verulega aukins innflutnings full-
unninnar trjávöru, er sú helst, aö
viö erum nú aö uppskera af stefnu
stjórnvalda siöustu árin, þar sem
um hefur verið aö ræöa fækkun á
lóðaúthlutunum og stjórnvöld
ekki staöiö viö gefin fyrirheit um
byggingu Ibúöahúsnæöis á félags-
legum grundvelli.
Það virðist ekki eiga aö breyta
um stefnu I þessum málum, nema
siöur sé, þvi framundan viröist
vera verulegur samdráttur i lóða-
úthlutunum þrátt fyrir umtals-
verða vöntun á Ibúöarhúsnæði, I
þessu sambandi vil ég sérstak-
lega benda á þörfina á byggingu
ibúöarhúsnæðis á félagslegum
grundvelli.
1 þessu sambandi vil ég þó
benda á að ef núverandi borgar-
stjórnarmeirihluti hér i Reykja-
vik gerir alvöru úr byggingu
skipaverkstöövar, munu þær
framkvæmdir hafa veruleg áhrif
á atvinnuhorfur, ekki aðeins viö
uppbyggingu þessa mannvirkis
og með þeim atvinnutækifærum
sem slikt fyrirtæki skapar, heldur
einnig við þaö að fullnægja ibúöa-
þörf þessa fólks.
Þá vil ég einnig venda á boöaö-
an samdrátt á ýmsum sviöum hjá
rikisstjórninni, en þar, eins og i
kjaramálunum, viröist þaö vera
eitt helsta keppikefli ákveöinna
aöila að draga verúlega úr öllum
framkvæmdum og rigbinda sig
viö ákveönar % tölur meö allar
þjóöhagsstæröir, sem eykur stór-
lega likurnar á atvinnuleysi.
Ég held að það sé svo i hugum
okkar margra i verkalýðshreyf-
ingunni, aö ekki sé siður þörf á aö
fylgjast meö hvernig þessum
fjármunum er varið, heldur en aö
leggja ofurkapp á aö binda þessar
stæröir viö ákveöna % .
Að visu eru fyrirheit gefin þess
efnis, aö veröi um atvinnuleysi aö
ræða, megi beina meira fé til
framkvæmda, en þá þurfa ráöa-
menn aö hafa i huga, aö eigi að
koma i veg fyrir atvinnuleysi i
byggingariönaöi, og ýmsum
greinum tengdum byggingariðn-
aöi, næsta vetur, veröur aö taka
ákvaröanir þar aö lútandi á næstu
vikum.
Of seint vérður aö koma i veg
fyrir slikt ástand, ef biöa á meö
ákvaröanatöku þar til atvinnu-
leysi er staöreynd.
Næg atvinna fyrir alla vinnu-
færa menn eru sllk grundvallar-
mannréttindi, að rikisstjórn, sem
ekki leggur allt kapp á aö halda
uppi nægri atvinnu, á sér ekki til-
verurétt, hvaö þá aö hún kenni sig
viö alþýöu og verkafólk I landinu.
Viö skulum ekki gleyma þvi I
dag, á alþjóölegum baráttudegi
verkkafólks, aö enda þótt okkur
þyki stundum barátta okkar hörð,
þá er hún stofuleikur miöað viö
þaö stfiö , sem hundruö miljóna
manna, kvenna og barna heyja I
stórum hluta heims.
Það striö er háð upp á lif og
dauöa, viö hungur, fáfræöi kúgun
og hvers kyns óréttlæti.
Þeim efnahagslegu og félags-
legu forsendum, sem gera það aö
verkum að meiri hluti mannkyns-
ins býr viö sult og seyru, er hægt
aö breyta og við lýsum stuöningi
viö alla þá, sem berjast fyrir póli-
tisku og efnahagslegu sjálfstæði
og gegn skeröingu hvers kyns
mannréttinda.
Alþjóðleg samstaða
A sama tima og baráttan um
brauöiö og baráttan gegn fátækt-
inni stendur um allan heim, er
stór hluti verkalýös I heiminum
látinn framleiöa vopn i staö
brauös og annarra lifsgæöa.
Nú er svo komið að stórveldin
búa yfir eyðileggingarmætti, sem
nægir til þess aö tortima mann-
kyni meir en hundraö sinnum.
Þessi vitfirring kemur Islensku
verkafólki viö, m.a. vegna þess
aö hvern dag, allan ársins hring,
er kjarnorkuvopnaeldflaugum
væntanlega beint að herstööinni i
Keflavik.