Þjóðviljinn - 16.05.1979, Síða 9

Miðvikudagur 16. mai 1979 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 9
af erlendum vettvangi
Frá Halldóri
Sigurðssyni
í Lissabon
Soares — dttast ekki aö herinn ræni völdunum I „náinnl framtið.”
Hefðbundinn iðnaður: Portvins-
kjallari á bökkum Douro.
Stjórnmálakreppan i Portúgah
„Myndum ekki stjórn fyrr
en eftir kosningar
segir Mario Soares
i einkaviötali við fréttamann
Þjóðviljans
Portúgal slagar frá einni kreppunni til annarr-
ar, frá stjórnmálakreppu til efnahagskreppu, en
tiltölulega mikil yfirsýn, sem mönnum hefur tek-
ist að ná yfir kreppurnar, er orðin i augum fólks
einskonar stöðugleikatákn. Þ jóðarskútan ruggar,
en það furðulega er ekki að óstöðugleiki rikir,
heldur að þrátt fyrir allt skuli vera virkt lýðræði í
Portúgal.
Nærri hálfrar aldar einræði
varð alvarlegur dragbitur á efna-
hagslegri framþróun landsins, og
vandamálin sem fylgdu upplausn
nýlenduveldisins ollu verulegum
óþægindum. Það þurfti þvi ekki
að búast við öðru en erfiðum tim-
um I Portúgal.
Auðveldara varð það hjá
grannþjóðinni Spánverjum, ekki
einungis i stjórnmálum, heldur og
í efnahagsmálum.
Mikilvægasti maðurinn í portú-
gölskum stjórnmálum er ennþá
Mario Soares, enda þótt hann sé
ekki forsætisráðherra eins og
stendur. Hann er fimmtiu og
fimm ára og hefur engu glatað af
gamalkunnum krafti slnum og
frábærri málsnilld, en hann hefur
mátt sanna að alvarlegir efna-
hagslegir erfiðleikar leiða af sér
alvarlega stjórnmálaerfiðleika.
Þrátt fyrir mikið fylgi hingað til
(35% atkvæöa) hefur flokkur
hans verið ófær um að leysa
rembihnútana.
Sem stærsti stjórnmálaflokkur
landsins myndaði Sósialista-
flokkurinn stjórn eftir kosningar
1976, og Mario Soares varð for-
sætisráðherra. En hann neitaöi
alltaf að taka fleiri flokka með i
stjórnina, enda þótt þannig hefði
stjórnin getað náð þingmeiri-
hluta. Margir telja að þessi af-
staða Soaresar hafi verið aðalá-
stæðan til þess að óþarflega mikil
þykkja varð á milli flokkanna i
þinginu.
Að minnsta kosti varö þetta til
þess að stjórn Soaresar féll eftir
eins árs og fjögurra mánaða
valdatima. Þá myndaði hann
stjórn á grundvelli samstarfs við
ihaldsflokkinn miðdemókrata,
sem er tiltölulega litill, en sú
stjórn stóð aðeins I f jóra mánuöi.
Flokkarnir náðu ekki samkomu-
lagi um umbætur I jarðnæöismál-
um, en þau mál eru mjög við-
kvæm.
Þetta leiddi til þess að forset-
inn, Antonio Ramalho Eannis
hershöfðingi, útnefndi fyrst eina
og svo aðra bráöabirgðastjórn. Sú
siðari, með Motta Pinto sem for-
sætisráðherra.hefur nú i nokkra
mánuði stjórnað Portúgal þrátt
fyrir megna vanþóknun af hálfu
stjórnmálaflokkanna, án þess þó
að sú vanþóknun hafi orðið til
þess að flokkarnir hafi tekið
höndum saman.
I viðtali við fréttaritara Þjóð-
viljans segir Mario Soares, að
vissulega verði hann aö viður-
kenna að stjórnmálaástandiö
i landinu sé „óhemju flókið”, en
flóknara en það sé samkvæmt
Mario Soares
venju.
Rauður þráður i viðtalinu við
leiðtoga Sósialistaflokksins er af-
staöa hans og flokksins til hinna
stóru flokkanna i þinginu og sú
stefna, sem Mario Soares og
flokksfélagar hans hyggjast
fylgja i fyrirsjáanlegri framtið.
Sú framtið nær þó ekki lerigur en
til næstu þingkosninga, sem sam-
kvæmt stjórnarskránni eiga að
fara fram á næsta ári i siðasta
lagi.
Mario Soares leggur áherslu á,
aö flokkur hans muni undir eng-
um kringumstæðum mynda
stjórn á grundvelli núverandi
þings, eins og það sé samansett.
„Við myndum ekki stjórn fyrr
en nýjar kosningar hafa farið
fram,” segir hann og bætir við:
„Stjórnarmyndun er útilokuð nú:
við myndum ekki stjórn aftur fyrr
en að unnum kosningasigri.”
Ég læt þess getið að einhverja
kynni að gruna, að meö þessari
neikvæðu afstöðu væru Mario So-
ares og flokkur hans ásamt með
öðrum að reyna að veikja aðstöðu
Eannishershöföingja sem forseta
landsins. 1 spurningu minni er
höfðað til þess, að Soares er
greinilega reiður forsetanum
fyrir að setja af stjórn Sósialista-
flokksins og skipa bráöabirgöa-
stjórn i staðinn.
Soares svarar óbeint, en beinir
svo að ekki verður um villst
skeyti að forsetanum: „Ég er á
móti þvi aö pólitisk vald safnist
saman hjá einni persónu, i hvaða
formi sem er. Ég trúi ekki á
lausnara. A hinn bóginn tel ég
mig hafa komist að raun um, að
herinn hafi sem heild sannað holl-
ustu sina við lýðræðið, svo aö ég
sé enga hættu á valdaráni hers-
ins.”
Þegar ég geng eftir beinna
svari við spurningu minni, endur-
tekur Mario Soares sitt svar, það
er að segja að hann sjái ekki
neina hættu á valdaráni hersins,
en bætir að þessu sinni við „I ná-
inni framtið.” Og enn bætir hann
við: „Vilji menn styrkja lýðræð-
ið, ættu þeir að styrkja stöðu
stjórnmálaflokkanna. Lýðræöiö
er að flokkarnir hafi völdin, ekki
að þeir séu dregnir út á hliðar-
spor.”
Hann segir lika að nú haldi
margir, að þeir geti náð völdun-
um meö þvi einu aö stofna for-
setaflokk, (það er að segja flokk,
sem styðji núverandi forseta).
Ekki hefur Soares álit á þess-
konar háttalagi, en segir að hann
muni auðvitað sætta sig við að
slíkur flokkur sé stofnaður og
verði siðan aö sýna sig, hversu
mikið fylgi flokkur af þvi tagi
fengi i næstu kosningum.
Til nokkurs að vinna
A síðasta degi Sóknarnámskeiðsins. Hópurinn fyrir utan Miðbæjar-
skólann ásamt Guðrúnu Halldórsdóttur skólastjóra.
Það er ekki á hverjum
degi sem verkafólk sest á
skólabekk samhliða fullri
vinnu. Starfsmannafélagið
Sókn kom því inn í samn-
inga sína 1976 að starfs-
mönnum byðust námskeið
sem gerðu þá færari í
starfi og hækkuðu um leið
launin.
Nú fyrir helgina lauk
námskeiði sem haldið var í
samvinnu Sóknar og
Námsflokka Reykjavíkur
eins og getið var um í blað-
inu s.l. föstudag.
Þar sem hér er um
merkilegt framtak og ó-
venjulegt að ræða vildum
við kynna okkur hvað
þarna fer fram.
Námskeiöiö er alls 60 stundir og
eru kenndar ýmsar greinar, til
Sóknarkonur
teknar tali
dæmis heilsufræði, sálarfræði,
hjálp I viölögum, brunavarnir,
starfsstellingar, svo og kynning á
réttindum og skyldum starfsfólks
o.fl.
Að sögn Guðrúnar Halldórs-
dóttur skólastjóra námsflokk-
anna er þetta fimmta námskeið
þessarar tegundar, hin fyrri voru
haldin í Sjúkraliðaskólanum en
voru með ööru sniöi.
Námskeiðin eru ætluð starfs-
fólki sem vinnur við umönnun
fólks á barnaheimilum, stofnun-
um fyrir vangefna og sjúka. Þeir
sem ljúka námskeiðinu fá 7%
launahækkun og 4% til viöbótar ef
tekið er framhaldsnámskeið. Það
er þvi til nokkurs að vinna, en
kannski er slik kennsla fyrst og
fremst viðurkenning á þvi, að
kunnáttu þurfi til Sóknarstarfa og
að lengi hafi verið brýn þörf á
kennslu af einhverju tagi.
Námskeiðið stóð i sex vikur,
hófst kl. hálffimm á hverjum
degi, þannig að konurnar komu
beint úr vinnunni, urðu jafnvel að
fá frl eða fá vöktum hliðrað
til. Viö tókum nokkrar konur
tali og spurðum þær hvernig
þeim llkaði námskeiðið.
Inga Guömundsdóttir sem
vinnur á Kópavogshæli sagði aö
sér likaði stórvel. Þarna hefðu
þær kynnst ýmsu sem þær hefðu
aldrei komist i tæri viö áður, eins
og hjálp i viðlögum og hér eftir
myndu þær koma ööru visi fram
við sjúklingana.
Jóna Brynja Tómasdóttir
starfsmaöur á Kleppi tók i sama
streng og sagði að einkum kæmi
að gagni að kynnast brunavörn-
um og þvi sem viðkemur umönn-
un sjúklinga.
A efri hæðinni i Miöbæjarskól-
anum hittum við Dröfn Lárus-
dóttur, sem vinnur á einu af
barnaheimilum borgarinnar. Hún
sagði að einkum yndist sér gott
að fá vitneskju um tryggingamál
og réttindi Sóknarkvenna. Hún
sagði eina gallann vera þann að
hlaupa beint úr vinnunni I skól-
ann, þaö væri ansi mikið álag.
Að lokum ræddi blaðamaöur
við Guörúnu Halldórsdóttur
skólastjóra sem fúslega veitti all-
ar upplýsingar.
Hún sagði að sáralitill kostnað-
ur fylgdi námskeiöinu fyrir kon-
urnar. Það kæmi I hlut atvinnu-
rekenda að borga, en flestar
vinna hjá riki og borg. Það var
heilbrigöisra'ðuneytið sem fól
Námsflokkum Reykjavikur að
skipuleggja námið, en það var
allra rómur að vel hefði tekist til,
einkum voru kennarar ánægöir
með nemendurna og er ákveöið
aö halda áfram námskeiðahaldi
næsta vetur.