Þjóðviljinn - 22.05.1979, Blaðsíða 4

Þjóðviljinn - 22.05.1979, Blaðsíða 4
4 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Þriöjudagur 22. mal 1979. MOWIUINN Málgagn sósíalisma, verkalýðs- hreyfingar og þjóðfrelsis l'tgefandi: Utgáfufélag Þjóöviljans Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann Hitstjórar: Arni Bergmaun. Einar Karl Haraldsson. Fréttastjóri: Vilborg Haröardóttir l msjónarmaöur Sunnudagsblafts: Ingólfur Margeirsson. Rekstrarstjóri: Olfar Þormóösson Auglýsingastjóri: Rúnar Skarphéöinsson Afgreibslustjóri: Filip W. Franksson Biaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Guöjón Friöriksson, Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Glslason. Sigurdór Sigurdórsson. Erlendar fréttir: Halldór GuÖmundsson. Iþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson. Þingfréttamaöur: Siguröur G. Tómasson. Ljósmyndir: Einar Karlsson, Leifur Rögnvaldsson. Otlit og hönnun: Guöjón Sveinbjörnsson, Sævar Guöbjörnsson. Handrita- og profarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elias Mar. Safnvöröur: Eyjólfur Arnason Auglýsingar: SigriÖur Hanna Sigurbjörnsdóttir, Þorgeir Olafsson Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir. Jón Asgeir Sigurösson. Afgreiösla : GuÖmundur Steinsson. Hermann P Jónasson. Kristín Pét- ursdóttir. Slmavarsla: Olof Halldórsdóttir. SigriÖur Kristjánsdóttir Bílstjóri: Sigrún BárÖardóttir Húsmóöir: Jóna Siguröardóttir Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir. Halla Pálsdóttir. Karen Jónsdóttir. C'tkeyrsla: Sölvi Magnússon. Rafn Guömundsson. Ritstjórn. afgreiösla og auglýsingar: Siöumúla 6. Reykjavlk. sími 8 13 33. Prentun: Blaöaprent hf. Ávextir olíukreppunmr • f þrjá aldarfjórðunga hefur olían verið helsta drif- fjöðrin í efnahagsviðgangi iðnríkjanna og lykillinn að velsæld Vesturlanda. Efnahagskerf in og hin nýja tækni' hef ur öll byggst á olíu- og orkusóun. Þessi gullna öld olí- unnar er nú senn á enda runnin. Enda þótt enn muni vera hægt að vinna olíu úr iðrum jarðar sem svarar til 2 til 300 miljarða tonna af bensíni endurnýjast þessi auð- lind ekki og innan tveggja til þriggja mannsaldra verða ný orkukerfi að leysa olfuna af hólmi. • Þangað til er ekki um nema tvennt að velja: I fyrsta lagi orkusparnað á öllum sviðum og í öðru lagi leit að nýjum orkugjöfum. Hvoru tveggja er þegar haf ið á veg- um ríkisstjórna víða um heim. En það mun reynast erf itt að venja þjóðir og kynslóðir sem alist haf a upp við orku- sóun á orkunýtni í daglegu lífi. Það hefur meðal annars Carter Bandaríkjaforseti fengið að reyna á sjálf um sér. Bandaríkjaþing skellir skollaeyrum við tillögum forset- ans um orkusparnaðaráætlanir og bandaríska þjóðin rekur upp stór augu, þegar f orsetinn kemur í sjónvarp og segir: „Farið fótgangandi í vinnuna", „Lækkið hitastig- ið i íbúðunum og haldið á ykkur hita með ullarteppum." • Olíukreppan í heiminum er ákaf lega margræð. Ljóst er að olíuævintýrið er senn á enda og ný iðnríkjamenning hlýtur að þróast upp úr olíuskortinum. En kjarnorkan hefur brugðist og hægt gengur að þróa ný orkukerfi. Skammtímahagsmunir og gróðasjónarmið torvelda um- breytingu efnahagskerfa og markvissa leit að nýjum valkostum í orkumálum. • Uppbygging efnahagskerfisins í iðnríkjunum gerir það að verkum að þau eru ofurviðkvæm fyrir minnstu sveiflum í olíuframleiðslu. Þannig hefur framleiðslu- minnkun í fran samfara neitun Saudi-Araba að bæta hana upp með f ramleiðsluaukningu skapað stjórnleysi í olíuverðlagningu og valdið bensínskorti í Bandaríkjun- um. Þóer hér aðeins um 4% heimsframleiðslunnar á olíu að ræða. • Um leið og það verður æ augljósara að iðnríkin hljóta að breyta um stef nu í orkumálum, þá er í þróunarríkjun- samkvæmt reynslu mun leiða til gífurlegrar olíusóunar. f öllu því spili sem fram fer um olíuna blandast einnig pólitískir hagsmunir ríkjabandalaga og togstreitan milli hins ríka og hins fátæka hluta heimsins. Að barist verði um olíuna í viðskiptum og í vopnuðum átökum á næstu áratugum er næstum óhjákvæmilegt. Hvað slík átök kunna að kosta getur enginn sagt fyrir, en það er athygl- isvert að á síðustu sex mánuðum hefur Harold Brown varnarmálaráðherra Bandaríkjanna þrisvar sinnum í- trekað opinberlega, að Bandaríkjamenn séu reiðubúnir til hernaðarafskipta f löndunum fyrir botni Miðjarðar- hafs ef olíuhagsmunum þeirra verði teflt í tvísýnu. • fslendingar munu ekki fara varhluta af þeirri þróun sem f ramundan er í olíumálum. Það er eins víst og tvisv- ar tveir eru f jórir að olían mun halda áf ram að hækka í verði. Vatnsorkan og jarðvarminn eru mótleikur okkar gegn olíukreppunni og mikið liggur við að á þessum svið- um verði sótt fram með kappi og forsjá. í rannsóknum á möguleikum methanolframleiðslu til þess að leysa af hólmi bensínnotkun á bifreiðaflota landsmanna gæti einnig leynst þýðingarmikið svar. Orkusparnaður og orkunýtni eru svið sem íslendingar eru rétt að byrja að kynnastog öðlast skilning á. Reynsla annarra þjóða sýn- ir að þar er hægt að ná verulegum árangri. • f dag eru verðlagsmál olíunnar á fslandi mjög i brennidepli vegna aðgerða Félags íslenskra bifreiðaeig- enda. A tímum olíukreppu er eðlilegt að þau mál séu tek- in föstum tökum, og vonandi mun takast að lækka bæði innlendan dreifingarkostnað og óhagstætt innkaupsverð í framtfðinni, auk þess sem endurskoða þarf skatt- heimtu ríkisins af bensíni. í þessu sambandi er nauðsyn- legt að fylgjast með þeirri skörpu gagnrýni sem fram hefur komið á spámennskuna á olíumarkaðinum í Rott- erdam, sem innkaupsverð á olíu til fslands miðast við. • En hvað sem gert verður í þessum efnum mun það ekki leysa olíukreppuna né tryggja bifreiðaeigendum lægra bensínverðá komandi árum. Þessvegna hljóta fs- lendingar sem og aðrir að vinna sig út úr olíukreppunni með orkusparnaði, orkunýtni, hagnýtingu innlendra orkugjafa og leit að nýjum leiðum f orkumálum. —ekh Svarthöfði í landflóttanum Svarthöföi Visis gerir sér landflóttann aö umræöuefni i gær. Hann fer eins og vænta má af mikilli léttúö meö ýmsar staöreyndir þess máls — til dæmis vill hann gera sem minnst úr þvi, aö meiriháttar brottflutningur af landinu hefst á seinni árum viöreisnarstjórn- ar, og hefur haldiö áfram siöan — aö undanskildum vinstri- stjórnarárunum þegar fleiri tslendingar sneru heim en héðan fóru til náms eöa starfa. Mynd sú sem Svarthöföi vill gefa af ástandinu er hinsvegar á þessa leiö: „Skattheimta margvisleg rekur bókstaflega duglegasta fólkið aö heiman. Aukin rlkisaf- skipti kosta sifellt meiri peninga, enda er nú svo komiö aö aöeins fólk á milli þritugs og sextugs gefur einhvern arð af sér I rikiskassann. Hitt er aö mestu leyti á ríkisframfæri ýmist I skólum eöa á eftirlaun- um. Þessi þrjátlu ára skattbæri vinnutlmi nær náttúrlega engri _ átt — ef hann á einn sér að P standa undir stórum hluta ríkis- m eyöslunnar.” j Flýjaí ! ríkisforsjána ■ Þetta er tóm tjara, eins og | krakkarnir segja. Skattar á b launtekjur eru ekki hærri hér en ■ I nálægum löndum nema siöur I væri. Og þeir sem flýja land eru I fyrst og fremst ungt fólk, mjög | margt af þvl innan viö þritugt — ■ og þar meö I þeim flokki sem | Svarthöföi telur á framfæri i rikisins. Og þaö er ekki aö flýja ska ttlagninguna, heldur [ kannski fyrst og fremst hús- _ næöisbrask þaö sem einka- I bissnessinn stundar hér á landi ■ af mikilli hugvitssemi. Eins og | kunnugt er leitar fólk héöan ■ einkum til Noröurlanda þar sem ■ hin skelfilegu rikisafskipti eru ■ meiri en hér — og einmitt þau I opinber afskipti af hversdagslífi I fólks, sem veröa til þess aö þaö ! er margfalt auöveldara aö kom- | ast I húsnæöi I grannlöndum ■ okkar en hér á landi. Það er | nefnilega lygi aö tslendingar m séu aö flýja hiö islenska rlkis- | bákn — þeir eru miklu heldur [ aö reyna aö ylja sér viö hús- ■ næöismálapótitlk og félags- I málafyrirgreiöslu þjóöa, sem ■ gera miklu fleirafyrir ungt fólk I og aldraö en hiö Islenska sam- ■ félag. L............. Þeir sem hinsvegar vilja flýja hinn skelfilega „sósialisma” Noröurlanda, sem Svarthöföi og hans llkar hata eins og pestina, ættu samkvæmt kenningunni helst aö leita til lands eins Astrallu þar sem enn er reynt aö halda llfi I amriska draumnum um manninn sem safnar saman einhverri dollarafúlgu og brýst til auðs og frama meö hörku. En annaðhvort er þaö svo, aö Islendingar kunna ekki viö sig I frumskógi einstaklingshyggj- unnar eöa þá aö búiö er aö loka Astrallu — allavega mun ekki liggja þangaö neinn sá straum- ur sem um munar. Gáfulegri andsósíalistar íslenskir áhugamenn um „uppreisn frjálshyggjunnar” eru að sjálfsögöu ekki frumlegir menn. Þeir reyna aö njóta góös af þvi aukna sjálfsáliti sem hægrisinnar I grennd viö okkur hafa komiö sér upp undanfarin ár og lýsa má meö eftirfarandi linum úr Times (sem nú er vist fyrir bi) : „A siöasta áratug hefur virk andsósialisk heimspeki komið sér upp gáfulegri alvöru og jafnvel viröuleik I fyrsta skipti slöan sósialismi I hinum ýmsu formum varö rikjandi afl I stjórnmálum heimsins”. Þessu hafa ungir íhaldsmenn trúaö hér sem annarsstaðar og boðaö trú slna af þeirri bernsku bjartsýni sem fram kom I Time- greininni. Bretland og jöfnuöur Bretland er þaö dæmi sem einna oftast er vísað til I vanga- veltum nýhægrisinna. Margar bækur hafa þeir gefiö út til aö sýna fram á þaö, aö Bretlandi hafi hnignaö vegna þess aö þar hafi verið dýrkaöur falsguö jafnaöarstefnu og rlkisafskipta — en jöfnuöur þegnanna sé ekki aöeins tálsýn, heldur trufli sú tálsýn efnahagslegan vöxt. Ein- hverra hluta vegna taka höf- undar slíkra rlta sem minnst eftir þvl, aö I mörgum Evrópu- löndum er tekjumunur yfirleitt minni og meiri jöfnuöur rikjandi en I Bretlandi — og nægir þá aö vlsa til Noröurlanda og llklega Þýskalands llka — og eru þessi lönd þó miklu betur sett efnahagslega en Bretland. Og á Noröurlöndum eru ríkisaf- skiptin svokölluöu margþættari og afdrifaríkari en á Bretlandi. Lýðrœðið vafasamt Eitt safnrit um þessi efni heitir „Óstarfhæf framtlö” (The Future that doesnt work) og ber undirfyrirsögnina „Mistök Sóslaldemókrata á Bretlandi”. Þar tekur hver silkihúfa Ihalds- ins við af annarri I útmálun á hnignun Bretlands hins mikla. I umsögn um bók þessa eft- ir Barböru Castle, sem sjálf er þekktur sóslaldemó- krati, segir, að sameiginlegt einkenni greinarhöfunda sé reyndar hatur á verkalýðsfélög- um sem eru sökuö um sér- gæsku, einokunarhneigöir og þar fram eftir götum. Sumir þeirra gera sér aö vlsu grein fyrir þvi, aö einmitt vegna þeirrar misskiptingar auös sem viö lýöi er á Bretlandi njóti verkalýösfélögin mikils siö- feröislegs bakhjarls meðal al- mennings, þvl að þau feli I sér rétt vinnandi fólks til aö reyna aö ná tökum á kjörum slnum. En hatriö á verkalýösfélögum er ekki minna fyrir þaö. Og eins og viö höfum veriö aö benda á I Klippi aö undanförnu, þá kemur þar aö fyrr eöa siöar I tali hægrisinna, sem telja sig bæði gáfulega oröna og viröulega jafnvel, aö skammt aö baki nöldri þeirra um vald verka- lýösfélaga og sóslaliskra hug- mynda býr vantraust eöa andúö á lýöræöi. Svo er og I þeirri bók sem hér var nefnd — greinar- höfundar efast um meö meira eöa minna opinskáum hætti aö hægt sé aö reka kapitalísk þjóö- félög meö sama hætti og tlökast hefur — þeir telja aö „sam- kepppnislýöræði”, m.ö.o. sam- keppniflokkanna, komi I veg fyrir aö stjórnin fylgi þeirri ströngu pólitik I peningamálum sem þeir telja nauösynlega. Að hafa vit fyrir öðrum Og rétt eins og fram kemur hér heima I innanhússdeilum I Sjálfstæöisflokkinum, þá eru hinir bresku Ihaldsmenn aö gagnrýna flokksbræöur slna I hinum ýmsu Ihaldsstjórnum eftir striö fyrir aö hafa stoliö hinu og þessu úr stefnu Verka- mannaflokksins vegna þess aö þær voru á höttunum eftir vinsældum. Einn þeirra, sem deilir á siöspillandi áhrif vel- feröarrlkisins, játar um leiö aö velferöarrlkiö hafi þanist út „vegna þess aö flestir Bretar vildu njóta ávaxta þess”. Meö öörum oröum: Vilji meirihlutans er ekki skynsam- legur og dugir ekki til hag- stjórnar aö viti Ihaldsins. Hver er alltaf aö tala um þá illu komma og krata sem sífellt vilji hafa vit fyrir öörum? —áb.

x

Þjóðviljinn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.