Þjóðviljinn - 03.11.1979, Blaðsíða 5

Norska ríkisstjórnin
Laugardagur 3. nóvember 1979 ÞJÓÐVILJINN — StÐA 5
Andstœð viðhorf til
kjamorku vígbúnaðar
Ostó (Information)
t norsku rikisstjórninni eru
skiptar skoóanir um afstöóu Nor-
egs á NATO-ráðherrafundinum i
Brussel i desember, þar sem
áformað er að samþykkja stað-
setningu nýrra meðaldrægra
k jar nor kueldf lauga i Vest-
ur-Evrópu.
IrikisstjórnOdvarsNordli eru I
það minnsta kirkju- og mennta-
málaráöherrann Einar Förde og
neytenda- og stjórnsýsluráðherr--
ann Sissel Rönbeck talin andvig
þvi, að Noregur veiti siðferðileg-
an stuðning við kjarnorkuvigbiln-
að i Vestur-Evrópu.
Kristilegi demókrataflokkurinn
i Hollandi samþykkti s.l.
miðvikudag að gangast fyrir
frestun á staðsetningu kjarnorku-
flauga I Vestur-Evrópu um tvö ár,
á meðan reynt skal að ná
samningum við Sovétrfkin um
takmörkun þessara vopna.
Hollensku rikisstjórnina mynda
tveir flokkar og er kristilegi
demókrataflokkurinn sá stærri.
flÞessi ákvörðun um frestun er
málamiðlun innan flokksins. Til
aö koma i veg fyrir klofning var
samþykkt að á NATO-ráöherra-
fundinum i desember skuli Hol-
land fallast á hönnun og fram-
leiðslu meðaldrægu kjarnorku-
flauganna, en jafnframt láta
fresta staðsetningu þeirra um tvö
ár. Mundi þetta veröa til þess, að
kjarnorkuflaugarnar væru komn-
ar upp árið 1986.
Bók Thors Vilhjálmsonar
„Faldafeykir” rann út I bókabúð
Máls og menningar i gær, þar
sem Thor sat og áritaði bækurnar
til ágóða fyrir Málfreisissjóð.
Að sögn verslunarstjóra
islensku deildarinnar i Máli og
menningu var mikiö um aö fólk
keypti bókina til jólagjafa þó
Andstaðan hefur vaxið innan
norska Verkamannaflokksins, og
nýlega voru stofnsett samtök sem
nefnast „Engin ný kjarnorku-
vopn”, og safna þau nú undir-
skriftum um land allt. Meðal
þeirra sem þegar hafa skrifað
undir kröfuna gegn kjarnorku-
vopnum, eru Trygve Leivestad
hæstaréttardómari, Dr. Martin
Sæter forstööumaður norsku
utan rikism álas tofnuna rinna r,
Sverre Lodgaard sérfræðingur
norsku rikisstjórnarinnar i af-
vopnunarmálum, Thorbjörn Jag-
land formaöur Sambands ungra
sósialdemókrata, og margir
Efasemdir um ágæti þess að
NATO láti smiða þessi nýju
kjarnorkuvopn eru mest út-
breiddar I Hollandi, af NATO-
rikjum. Undanfarnar vikur hafa
bæði kristilegir demókratar og
stjórnarandstæðingar á þingi
sagt aö þeir vilji samninga-
viðræöur við Sovétrikin áður en
tekin verður ákvörðun um nýju
vopnin.
Afstaða kristilegra demókrata i
Hollandi gengur gegn einu mikil-
vægasta atriðinu i áformum
NATO, en þaö er aö i desember
veröi bæði tekin ákvörðun um
smiði og staðsetningu kjarnorku-
flauganna. I ályktun flokks kristi-
legra demókrata segir að tveggja
ára frestun á staðsetningu veiti
svigrúm til samningaviöræðna
við Sovétrikin, og ef þær beri
árangur sé hægt að stöðva fram-
leiöslu vopnanna.
snemmt kunni að þykja, auk þess
sem margir keyptu sér hana til
eignar sjálfir. Þarna er tilvalin
leiö til þess að leggja góðu mál-
efni liö og munu aörir höfundar
væntanlega feta i fótspor Thors I
þessum efnum næstu vikurnar.
Þessi háttur var einnig á haföur i
fyrra og gafst vel. —AI
fleiri.
En velunnarar kjarnorkuvig-
búnaðar sækja einnig á. Skömmu
eftir aö tveir bandariksir sér-
fræðingar i öryggismálum, Her-
bertScovilleogArthur Macy Cox,
voru i Noregi og vöruöu Norð-
menn við að styöja hinn aukna
vigbúnað, sendi NATO sinn-
mann. Formaður hernaöamefnd-
ar NATO, H.F. Zeiner Gundersen
hershöfðingi, sem áöur var yfir-
maður varnarmála I Noregi
skrapp heim frá Brussel.
Gundersen hélt fyrirlestra og
blaðamannafund, og hann lagði
hart að rikisstjórninni að treysta
nú varnirnar og gjalda jáyröi viö
kjarnorkuvopnunum.
Innan fárra daga fylgja svo
Bandarikjamenn I kjölfarið með
slna áróðursherferö. Þá kemur til
Noregs diplómatinn James
Goodby ásamt nefnd Noregs-sér-
fræðinga i þvi skyni einu að ræða
um kjarnorkuflaugar.
Bandariska rikisstjórnin fór að
ókyrrast, þegar Thorvald Stolten-
bert var skipaöur varnarmála-
ráöherra nýlega. Hann fer ásamt
utanrikisráöherranum til Brussel
i desember, til aö sitja fundinn
sem tekur ákvörðun um kjarn-
orkuvopnin. Stoltenberg telst til
vinstrivængs norska Verka-
mannaflokksins, ólikt fyrirrenn-
urum sinum.
Afstaða forsætirráðherrans
Odvar Nordli, til þessarar
ákvörðunar, sem öryggismála-
ráðgjafi Carters, Zbigniew
Brzezinski, nefnir þá mikilvæg-
ustu s.l. 30 ár, er óljós. Nordli
sagöi i ræðu snemma á þessu ári,
aö hann óttaðist hve vigbúnaöar-
þróunin væri úr takt viö stjórn-
málaþróunina.
,,Þaö er ástæöa til að óttast
hvort hægt eraö ná meiri árangri
islökun spennu á stjórnmálasvið-
inu,efekki næst jafnframt árang-
ur i afvopnunarviöleitninni”
sagði Odvar Nordli. Þess ber þó
aö gæta aö þessi orð féllu áöur en
áróðursherferð NATO fyrir vil-
yrði Noregs, og einnig Danmerk-
ur, hófst.
Bólivía:
Allsherjar-
verkfall
gegn
valdaráninu
La Paz (Reuter)
Nýja herstjórnin I Bóiiviu
lýsti i gær herlögum i iand-
inu þegar allsherjarverkfall
gegn valdaráninu lamaði
alla starfsemi i helstu borg-
um.
Verkalýösleiðtogar sögðu
að verkfalliö mundi vara
a.m.k. tvo daga, en það nær
einnig til tinnámanna 1
suðurhluta Bóliviu, sem eru
mikilvægar fyrir efnahags-
lega afkomu Bóliviu.
Leiðtogi valdaræningj-
anna, Alberto Natusch her-
foringi, sagði að herlögin
væru nauðsynleg til að varð-
veita öryggi landsins. Hann
leysti þingiö frá störfum.
Taliö er aö nær allir stjórn-
málaflokkar séu andvigir
valdaráninu. Forsetinn sem
var hrakinn frá, Walter
Guevara Arze, sagðist ætla
aö mynda leynilega rikis-
stjórn. Hann var kjörinn af
þinginu sem forseti til bráða-
birgða, eftir aö enginn
þriggja stærstu flokkanna
náði meirihluta fyrir for-
setaframbjóöanda sinn.
Holland:
Rikisstj órnarflokkur
vill frestun á vopnasiníöi
og samninga vid rússa
Thor Viihjálmsson áritar bók sina I Máli og menningu i gær. Ljósm.
Jón.
Faldafeykir áritaður
til ágóða fyrir Mál-
frelsissjóðinn
Benedikt Davlðsson
Elsa Kristinsdóttir
Alblna Thordarson
Framboöslisti Alþýðubandalagsins
í Reykjaneskjördœmi:
Konur í
meirihluta
Geir i fyrsta , Benedikt í öðru og
Elsa oddviti i Sandgerði i þriðja
Aiþýðubandalagið i Reykjanes-
kjördæmi ákvað framboöslista
sinn vegna aiþingiskosninga á
fundi kjördæmisráðs í Hlégarði i
fyrrakvöld. Helstu breytingar á
efstu sætum listans eru aö Gils
Guðmundsson gaf ekki kost á sér
og tekur Geir Gunnarsson fyrrv.
alþingismaður nú 1. sætið, en
Benedikt Davlðsson formaöur
Sambands byggingamanna
kemur i það sæti sem Geir skipaöi
áður á listanum. t stað Karls
Sigurbergssonar i Keflavik, sem
var I 3. sætinu, kemur Elsa
Kristinsdóttir oddviti i Sandgerði.
Listinn I heild er sem hér segir:
1. Geir Gunnarsson fyrrv.
alþingismaður Hafnarfirði.
2. Benedikt Daviðsson formaður
Sambands byggingamanna,
Kópavogi.
3. Elsa Kristinsdóttir oddviti,
Sandgerði.
4. Albina Thordarson arkitekt,
Garðabæ.
5. Jóhann Geirdal kennari,
Keflavik.
6. Bergþóra Einarsdóttir odd-
viti, Kjalarnesi.
7. Helga Enoksdóttir verkakona,
Grindavík.
8. Þorbjörg Samúelsdóttir,
varaformaöur Verkakvenna-
félagsins Framtiöarinnar,
Hafnarfiröi.
9. Auöur Sigurðardóttir versl-
unarmaður, Seltjarnarnesi.
10. Gils Guðmundsson fyrrv. al-
þingismaöur.
Heildarloðnuaflinn 1979:
Búið er að veiða
916 þúsund lestir
Fyrir utan kosningaslaginn, er um fátt meira rætt manna á meöal
um þessar mundir en loðnuveiöistoppiö, sem fyrirhugaö er. Menn deiia
ákaft I þessu máli sem fleirum, þvl sitt sýnist hverjum. Til eru ábyrgir
menn, sem halda þvi fram að 650 þúsund lesta ioðnukvóti á sumar/-
haustvertíð 1979 og vetrarvertiö 1980 sé of litið magn, óhætt sé aö veiöa
mun meira, allt að 200 þúsund lestum meira magn.
Þaö er þvi ekki úr vegi að staldra við og lita á hvað búið er að veiöa af
loðnu það sem af er þessu ári, 1979.
I gær var heildaraflinn á sumar/haustvertíð orðinn 396.414 lestir og á
siöustu vetrarvertið var heildaraflinn 520.000 lestir. Þetta þýöir 916.414
lestir af loðnu á 10 mánuðum. Sföan verða menn þá að svara þvi hve
mikið yfir eina miljón lesta þeir telji óhætt að veiða af loðnunni.
Til gamans má svo gera samanburö á loðnuveiöi siðustu 5 ára og
verðmæti afurðanna.
Ár Magn Verðmæti
1975 ................ 501.093lestir 1,2 miljarðar kr.
1976 ................. 458.768 — 2,3 —
1977 ................. 812.667 — 6,9 —
1978 ................. 966.641 — 12,5 —
1979 ................ ? áætlað 30 —