Þjóðviljinn - 08.11.1979, Blaðsíða 16

DJOÐVIUINN
Fimmtudagur 8. nóvember 1979
Aðalsimi Þjóðviljans er 81333 kl. 9 — 20 mánudaga til
föstudaga. kl. 9 — 12. f.h. og 17 — 19 e.h. á laugardögum.
Utan þess tima er hægt að ná i blaðamenn og aðra starfs-
menn blaðsins i þessum simum: Ritstjórn 81382, 81527,
81257 og 81285, afgreiðsla 81482 og Blaðaprent 81348.
U81333
Kvöidsími
er 81348
Hluti stórs
vandamáls
segir landlœknir um læknisleysiö
Lundlæknisembættið hefur
ItrekaO gert tiilögur um órbætur i
einsæta læknishéröOum en þær
hafa yfirleitt strandaO á fjórveit-
ingavaldinu, sagOi ólafur Ólafs-
son landlæknir i samtali viO Þjóö-
viljann i gær, en neyöarástand
rikir ná I nokkrum fámennari
læknishéröOum vegna læknisleys-
is.
Ólafur sagöi aö yngri læknar
kysu nú oröiö yfirleitt aö starfa
fleiri en einn saman og heföi
gengiö tiltölulega vel aö manna
héröö þar sem fleiri en einn lækn-
ir situr, en erfiölega i ein-
menningshérööunum. Ntl er t.d.
læknislaust á stööum eins og
Djúpavogi, Raufarhöfn, Þingeyri
og Flateyri.
Þessi vandamóí eru ekki ný af
nálinni og i raun og veru hluti af
stóru vandamáli I einangruöum
og fámennum byggöarlögum.
Þar hefur fólki fækkaö og gengur
erfiölega aö fá þangaö langskóla-
gengna menn svo sem kennara,
hjúkrunarfræöinga, lyfjafræö-
inga, tæknimenntaöa menn og
sérstaklega tannlækna, sagöi
Ólafur. Þetta fólk kýs frekar aö
starfa I þéttbýli þar sem mögu-
leikar eru á betri almennri þjón-
ustu, menntunaraöstööu og hærri
launum. Meira en helmingur af
tekjum lækna er t.d. fyrir unnin
verk og lækka þvi tekjur þeirra
eftir þvi sem hérööin eru fámenn-
ari.
Þeim stööum, sem nú eru
læknislausir, er þjónaö frá ná-
grannahérööum* en þaö er og
veröur neyöarúrræöi, sagöi land-
læknir aö lokum. _ GFr
Djúpivogur:
Hvorki læknir, ljós-
módir né hjúkrun
1 DjúpavogslæknishéraOi búa
um 1100 manns og þar hefur veriO
læknislaust siOan snemma i sum-
ar og þar fyrir utan er hvorki
hjúkrunarfræOingur né ljósmóOir
hér á Djúpavogi, sagOi Már
Karlsson fréttaritari ÞjóOviljans
er blaOiO hafOi samband viO hann.
Már sagöi aö þetta ástand væri
mjög bagalegt þar sem nú væri
allra veöra von og ekki vist aö
alltaf veröi fært til Hornafjaröar i
vetur. Þar fyrir utan er 600 metra
langur sjúkraflugvöllur á Djúpa-
vogi sem geröur var fyrir nokkr-
um árum meö þvi aö ýta upp
sandiog þjappa malarlagi ofan á.
Ekki hefur fengist fjárveiting til
aö halda vellinum viö og liggur
hann undir skemmdum vegna
sjógangs.
Djúpivogur er vaxandi staöur,
þar er geysilega mikil vinna og
mikiö byggt. en stærsta vanda-
máliö er heilbrigöisþjónustan.
Már sagöi aö ein af ástæöunum
fyrir þvi aö læknar fengjust ekki i
héraöiö væri léleg vinnuaöstaöa.
Smá biöstofa er fyrir sjúklinga en
ekki vill betur til en svo aö hvert
orö sem sagt er inni á læknisstof-
unni heyrist fram á hana. Engin
jákvæö svör hafa fengist frá yfir-
völdum um úrbætur. Þó hefur
ekki einu sinni fengist fjárveiting
til undirbúningsvinnu viö fyrir-
hugaöa heilsugæslustöö á Djúpa-
vogi og er þetta héraö langaftast
á merinni á Austfjöröum aö þessu
leyti.
A Breiödalsvfk er heilsugæslu-
sel og þar er starfandi hjúkrunar-
kona en læknir kemur einu sinni i
viku frá Hornafiröi — ef fært er.
— GFr
Þingeyri:
Til læknis sudur
Algert ófremdarástand er nú á
Þingeyri vegna læknaieysis og nú
yfir vetrarmónuOina þegar helO-
ar eru ófærar bæOi tll Patreks-
fjarOar og IsafjarOar er styst i
iækni tll Reykjavikur sagOi DavIO
Kristjánsson fréttaritari ÞjóO-
viljans þar i gær.
Enginn læknir hefur veriö á
Framhald á bls. 13
Rikisstjórnartimabil Ihalds, Framsóknar og Alþýöuflokks eru ská-
strikuO á linuritlnu og faila saman viö hrap kaupmáttar. AB-timabiiin
— timabil rikisstjórnarþátttökn Alþýöubandalagsins eru hvit á linurit-
inu og þá fer kaupmáttur hækkandi. MiöaO er viO 100,1958.
Tómas Tómasson t.v. og Axel Czuday um borö I skútunni Sóiaris I gær (Ljósm. —eik—)
ÁkvwMnn að fara aftur
ef tœkifœri gefst, sagði Tómas Tómasson sem sigldi á 9,5 m
langri skútu að segulskautinu á 100' vestlœgrar lengdar
í fyrri nótt kom til Reykjavlk-
ur litil seglskúta, aöeins 9,5 m.
löng. Skipverjar voru tveir,
lslendingurinn Tómas Tómas-
son, stúdent I skipaverkfræöi og
hinn kunni þýski siglari, Axel
Czuday, sem m.a. sigldi á
þessari litlu skútu umhverfis
Island I fyrravetur og þótti þaö
tiltæki hans i djarfara lagi. Svo
agnar litil sýndist þessi skúta I
Reykjavikurhöfn, aö ótrúlegt er
aö þessu litla fleyi skuli hafa
veriö siglt um Noröurhöfin.
Mikiö ævintýri
Viö náöum sambandi viö
Tómas Tómasson I gær og sagöi
hann aö feröin heföi veriö mikiö
ævintýri fyrir sig.
— Viö lögöum af staö frá
Sandgeröi 11. júli I sumar og
sigldum til Grænlands. Axel er
kunningi foreldra minna og þess
vegna var ég boöinn meö i
feröina. Eg haföi aldrei áöur
veriö um borö I seglskútu og
kunni þvi ekkert til verka. Ég
haföi veriö á sjónum fyrr, á
togurum og öörum stórum skip-
um,en aldrei á skútu. Fyrir utan
þaö aö læra vinnubrögöin um
borö, var ég nokkra daga aö
venjast hreyfingum skútunnar.
Þær eru svo ótrúlega snöggar aö
þaö tekur langan tlma aö venj-
ast þeim. Og ofan á allt saman
var ég sjóveikur fyrstu dagana.
En þegar maöur haföi vanist
þessu öllu saman var feröin
mikiö ævintýri fyrir mig.
Ætluðum til
Point Barrow
Hvert var svo feröinni heitiö?
— Viö ætluöum til Point
Barrow, en þangaö komumst
viö aldrei vegna Isa. Viö kom-
umst þó alla leiö noröur og
vestur aö segulskautinu aö 100.
gr. vestlægrar lengdar. Frá
Sandgeröi fórum viö suöur fyrir
Kap Farvel til Egedesminde,
Jakobshavn og Upernavíkur I
Grænlandi. Þann 10. ágúst kom-
um viö til Lancastersunds i
Kanada en þar var þá allt fullt
af Is, enda mesta isár á þessum
slóöum I um þaö bil 50 ár.
Hvaö tók þá viö?
— Eftir nokkra daga opnaöist
læna I ísinn, eftir aö n-vestan
vindar höföu blásiö og opnuöu
leiö vestur og viö komumst til
Resolute og áfram var haldiö
vestur á bóginn og viö komumst
á segulskautiö eins og til stóö.
Fastir í ís
Lentuö þiö ekki i erfiöleikum i
isnum?
— Jú blessaöur vertu, m.a.
sátum viö fastir á bakaleiöinni i
is I eina 3 daga, en náöum
sambandi viö Isbrjót I gegnum
amatörradió og þaö var næst-
um spaugilegt aö sjá 10 þúsund
tonna Isbrjót brjóta 9,5 m.
langri seglskútu leiö útúr Isn-
um. A heimleiöinni heimsóttum
viö marga staöi á Grænlandi en
lögöum svo af staö heim tii
Islands og vorum 9 daga aö
sigla 600 sjómilur.
Þiö hafiö þá staöiö vaktir
um borö?
— Já, eftir aö ég haföi lært aö
sigla og þaö sem gera þurfti um
borö stóöum viö vaktir, 6 og 6
eins og á togurunum. Ef
erfiöleika bar aö höndum, þá
vorum viö báöir á vakt.
Kalsamtog erfitt
Lentuö þiö aldrei I veruiegri
hættu á þessari litlu skútu þarna
noröurfrá?
— Viö lentum I mjög vondu
veöri á leiöinni frá Sandgeröi til
Grænlands I sumar. Veöriö var
svo vont aö þaö var eiginlega
ekki fært á svona litilli skútu.
En Axel er frábær siglari og
vanur óveörum og allt gekk vel.
Aö ööru leyti get ég ekki sagt aö
viö höfum lent I vondu, aldrei
svo aö hætta væri af. Skútan er
stálskip og þvl mjög sterk og
gott skip sem slikt.
Skorti aldrei vistir eöa vatn?
— Nei, viö höföum alltaf nóg
af dósamat og gátum tekiö 150
lltra af vatni I tank og um 500
lltra af ollv^en viö þurftum oft aö
grlpa til hjálparvélarinnar I Isn-
um.
En vosbúö hlýtur þetta nú
samt aö vera I svona lltilli
skútu?
— Þaö er alveg rétt, maöur
var oft kaldur og blautur og
þægindi voru engin um borö. Viö
gátum ekki baöaö okkur nema
þegar komiö var I land og viö
uröum aö setja öryggisnet fyrir
framan svefnkojuna til aö geta
sofiö, svo mikill er veltingurinn.
Og þar ofan á bætist svo, aö
vinnan um borö er mjög erfiö
likamlega, oft á tlöum þræl-
dómur.
Og þú værir til meö aö fara
aftur svona ferö?
— Já, hvort ég er. Axel ætlar
aöra svaöilför næsta sumar og
bjóöi hann mér meö er ég
ákveöinn I aö fara aftur.
Tuttugu ára þróun sýnir
Alþýðubandalagið
tryggir kaupmáttinn
Á siöustu 20 úrum hefur kaup-
máttur timakaups Dagsbrúnar-
manna aöeins vaxiö þegar Al-
þýöubandalagiö hefur átt aöild aö
rikisstjórn.
Ef miöaö er viö áriö 1958 fól viö-
reisnartimabil Sjáifstæöisflokks
og Aiþýöufiokks i sér afdráttar-
lausa kjaraskeröingu. Kaupmátt-
urinn hrapaöi niöur I 84, 86 og 87
stig á f jölmörgum árum Viöreisn-
arinnar og var allt timabiliö tölu-
vert neöar en hann var 1958.
Þegar Alþýöubandalagiö gerö-
ist aöili aö vinstri stjórninni 1971
tók kaupmátturinn stórt stökk
uppá viö og var á fyrsta heila ári
þeirrar rlkisstjórnar oröinn 114
miöaö viö 100 1958, sem er grunn-
áriö i þessum samanburöi. Þessi
kaupmáttur hélst stööugt á
stjórnartlma þessarar vinstri
stjórnar.
Þegar Framsóknarflokkurinn
og Sjálfstæöisflokkurinn tóku viö
hrapaöi hann á nýjan leik og var á
fyrsta heila stjórnarári þeirra
1975 kominn niöur i 113 stig.
Þessi lækkun kaupmáttar hélst
alit stjórnartlmabil Sjálfstæöis-
flokksins og Framsóknarflokks-
ins.
Fyrir tilstuölan verkaiýös-
hreyfingarinnar og inngöngu Al-
þýöubandalagsins I rlkisstjórn á
siöastliönu ári tók kaupmátturinn
á ný stökk uppá viö og var 117 stig
1978 og áæltaöur 114 stig á þessu
ári.
Þessi 20 ára þróun sýnir af-
dráttarlaust samhengl milli þess
hvaöa flokka skipa rikisstjórn og
hver þróun kaupmáttarins er.
Þegar Sjálfstæöisflokkurinn,
Framsóknarflokkurinn og Al-
þýöuflokkurinn fara meö stjórn
landsins þá fellur kaupmáttur
timakaups veruiega, en þegar Al-
þýöubandalagiö kemur tii sög-
unnar verður gjörbreyting i þágu
launafólks.