Þjóðviljinn - 04.01.1980, Blaðsíða 5

Föstudagur 4. janúar 1980 -ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 5
Valdaránshótun
í Tyrklandi?
Ankara (Reuter)
Diplómatar i höfuöborg
Tyrklands telja aö yfirforingjar
tyrkneska hersins hyggi á
valdarán, þegar höfö er hliösjón
af yfirlýsingum herforingjanna
um aö stjórnleysingjar og aö-
skilnaðarsinnar undirbúi upp-
reisn i Tyrklandi.
Herforingjarnir i NATO-rikinu
Tyrklandi, skoruðu sl. miðviku-
dag á „hikandi stjórnmálamenn"
að taka höndum saman við að
leysa pólitisk og efnahagsleg
vandamál landsins. Suleyman
Demirel, forsætisráðherra Tyrk-
lands virtist i uppnámi eftir fundi
með tyrkneska forsetanum um
yfirlýsingu herforingjanna.
„Astandið er alvarlegt, en rikis-
stjórn min hefur aðeins verið við
völd i 30 daga, svo að ekki er
ástandið okkur að kenna’’, sagði
Orðum herforingjanna um
„stjórnleysingja” virðist beint
gegn -öfgahópum til hægri
og vinstri, sem munu hafa
staöið fyrir nær 1.800
pólitiskum morðum á árinu
1979. Með „aðskilnaðarsinnum”
eiga herforingjarnir við þær átta
miljónir Kúrda sem búa i austur-
hluta Tyrklands.
Olia er af skornum skammti i
Tyrklandi, og ýmsar nauðsynjar
skortir einnig. Þvi segjast tyrk-
nesku herforingjarnir „hafa
ákveðið að senda frá sér aðvörun
vegna pólitiskra, efnahagslegra
og félagslegara vandamála
landsins.”
ísrael árid 1980:
Demirel við fréttamenn.
Vestur-
Þjóðverjar
skila öku-
Verðbólga, atvinnuleysi og
ónógar framfærslutekjur
skírteinum
Heilbronn (Reuter)
Attatiu ellilifeyrisþegar i Vest-
ur-Þýskalandi skiluðu ökuskir-
teinum sinum, eftir að borgar-
yfirvöld i Heilbronn hófu nýlega
herferð, til að fá þá sem eru eldri
en 65 ára til að hætta akstri.
Talsmenn borgaryfirvalda i
Heilbronn kváðust i gær vera
undrandi yfir svo jákvæðum við-
brögðum fólks við herferðinni.
Hefur ellilifeyrisþegum verið
boðið upp á ókeypis ferðir með
strætisvögnum og járnbrauta-
lestum í 12 mánuði, ef þeir skila
ökuskirteinum sinum.
Cambridge (Reuter)
M.I.T.-háskólinn:
Hægt
að
rækta
manns-
húð
Bandarlskir visindamenn
skýröu i gær frá þvl, aö þeir hafi
fundiö aöferö til aö rækta mikiö
magn af mannshúö á rannsókna-
stofum.
Liffræðingurinn Howard Green
við Tækniháskólann i Massachus-
etts sagði að mannshúðarfrumur
hefðu fyrst verið ræktaðar á
rannsóknarstofu, siðan græddar á
ónæmar mýs og hefðu dafnað vel.
„Það stendur ekkert i veginum
fyrir þvi að rækta slikar manns-
húðarfrumur”, sagði Green. „Við
getum ræktað mikið magn af
slikri húð, ef hægt er að nota hana
fyrir sjúklinga.”
Green sagði að hægt sé að taka
húðfrumur slasaðs manns og
rækta úr þeim stórar flygsur á
fimm vikum. Siöan mætti græða
slika húðflipa yfir brunasár eða
önnur sár.
rikisins með þvi að láta almenn-
ing greiða meira fyrir opinbera
þjónustu. Jafnframt verða allar
launahækkanir stöðvaöar, en tek-
in upp framfærsluvisitala. I
fjármálaráðuneytinu telja rnenn
að aukið atvinnuleysi muni draga
úr verkföllum i landinu.
Hörkulegar ráðstafanir nýja
fjármálaráðherrans hafa valdiö
þviað dregið hefur úrverkföllum i
fsrael, vegna þess að menn eru
hræddir um aö missa vinnuna.
Skoðanakannanir sýna að þriðj-
ungur landsmanna er andvigur
efnahagsstefnu rikisstjórnarinn-
ar, en hins vegar eru aðeins 27
prósent „ánægðir” með nýja fjár-
málaráðherrann. Alls segja 75
prósent tsraela, að tekjur sinar
nægi ekki fyrir nauðsynlegum út-
gjöldum. Fyrir sex mánuðum
töldu 67.4 prósent að tekjurnar
dygðu ekki.
Óstöðvandi gullæði
Tel Aviv (Information)
Veröbólgan i tsrael mun enn
aukast á nýja árinu, og þaö mun
ekki draga úr henni þrátt fyrir
loforö israelsku rikisstjórnarinn-
ar, segir hagfræöiráögjafar-fyr-
irtækiö National Consuitants.
Þetta virta ráðgjafafyrirtæki er
i eigu stærsta bankans i Israel
Bank Leumi Leisrael og
svissneska fyrirtækisins IC
Consultants. Sérfræðingar þessa
fyrirtækis segja að verðbólgunni,
sem komin er yfir 100 prósent,
muni fylgja mikið atvinnuleysi á
þessu ári. Eirmig telja þeir að
hagvöxtur muni algjörlega stöðv-
ast.
Forstjóri israelska bankans
Bank of Israelsagði fyrir áramót,
að ekki muni draga úr erlendum
skuldum Israels árið 1980, en þær
nema um 4 miljörðum dollara.
tsrael flytur út fyrir 4.3 miljarða
dollara á ári, en hækkandi oliu-
verð veldur þvi að landiö þarf að
verja tveim miljörðum dollara til
oliuinnflutnings árlega.
Þriðjungur fjárlaga i Israel fer
til gredðslu á vöxtum og afborgun-
um af erlendum skuldum. Helm-
ing allra erlendra skulda á
bandariska rikið inni hjá ísrael.
Hagvöxtur hefur stöðvast og
verðbólga eykst áfram sem af-
leiðing af ráöstöfunum nýja
israelska fjármálaráðherrans,
Jigael Hurwitz. Rlkisstjórnin
mun á árinu draga úr útgjöldum
London (Reuter)
Gullkaupaæöiö hélt áfram um
allan heim i gær. Enn náöi gulliö
hámarksveröi á ýmsum mörkuö-
um. 1 Evrópu komst únsan i 634
dollara.
Gullkaupmenn töluðu um „upp-
lausnarástand” og „örvæntingar-
ástand”. A sumum mörkuðum
varð að stöðva viðskiptin vegna
gifurlegrar eftirspurnar. I nokkr-
um löndum hefur gullæðið einn-
ing beinst að gullmynt og skart-
gripum úr gulli.
Suður-Afrika framleiðir nær 60
prósent af gullinnflutningi vest-
rænna landa, og sagði suður-
afriski fjármálaráðherrann Owen
Horwood i gær, að fólk hafi
greinilega glatað trúnni á
pappirspeninga. Horwood sagði
að nú þyrftu að fara fram alþjóð-
legar viðræður um hlutverk gulls
sem gjaldmiðils.
Dollarinn snarféll i verði gagn-
vart vestur-þýska markinu i gær.
en vestur-þýski seðlabankinn
hljóp undir bagga með þvi að
kaupa 30 miljónir dollara.
Verðbréfa- og gullkaupmönn-
um ber saman um að gullæðið sé
afleiðing ótta fólks viö verðbólg-
una um allan heim, hækkandi
London (Reuter)
öörum dcgi verkfalls yfir
100.000 verkamanna i breska stál-
iönaöinum lauk i gær án þess aö
horfur séu á samningum.
Verkalýðsfélög i stáliðnaðinum
i Bretlandi lýstu verkfalli þegar
þau höfðu hafnað kauphækkunar-
tilboði bresku rikisstjórnarinnar.
Thatcher-stjórnin, sem ræður
oliuverð og stjórnmálaástandið i
Mið-Austurlöndum. Margir verð-
bréfakaupmenn telja að gullæð-
inu fleygi nú fram af sjálfsdáð-
um. „Verðið hækkar, af þvi að
það hækkar” sagði kaupahéðinn á
Parisar-markaðnum.
British Steel Corporation sem er i
rikiseigu, bauð 6 prósent hækkun
en verkalýðsfélögin töldu það of
lágt boð, miðað við 17 prósent
verðbólgu.
Talið er að verkfall stál-
iðnaðarverkamanna muni bráð-
lega hafa áhrif á skipaiðnað i
Bretlandi.
Stáliðnaöarverkfalliö í Bretlandi:
Ekki horfúr á lausn
baráttumaður
Rudi Dutschke:
Mikill
fallinn
Rudi Dutschke,
mámsmannaleiðtoginn
víðfrægi, lést um jóla-
helgina af völdum þeirra
meiðsla sem hann hlaut
þegar honum var sýnt
banatilræði i Vestur-
Berlín i april 1968.
Krufning hef ur teitt i Ijós
að Rudi drukknaði eftir
flogakast, þegar hann
var i baði.
„Rauði Rudi” varð 39 ára
gamall. Hann ólst upp í Þýska
alþýðulýðveldinu. Þar hugöist
hann afla sér blaðamanns-
menntunar i Leipzig, en fékk
ekki inngöngu i skólann, vegna
þess að hann neitaði að gegna
herþjónustu þar austur frá.
Rudi flutti þá til Vestur-Berlin-
ar og las félagsfræði við Freie
Universitát, og hann bjó áfram i
vesturhlutanum, eftir að múr-
inn var reistur árið 1961.
Rudi Dutschké varð fyrst
þekktur i mótmælagöngunum
gegn samsteypustjórn ihalds og
krata i nóvember 1966. Hann
varð fljótlega einn af leiðtogum
hreyfingarinnr vegna skarprar
greiningar á hinum tveim þýsku
rikjum, og vegna hugmynda-
auðgi i pólitisku starfi. Rudi var
einn af forystumönnunum i
mótmælunum miklu gegn þá-
verandi Iranskeisara, sem áttu
sér stað i Vestur-Berlin i júni
1967.
Kalda striðið var enn viö lýði i
Bierlin á sjöunda áratugnum.
og banatilræðið viö Rudi
Dutschke var bein afleiöing
þess.
Eftir stranga endurhæfingu
flutti Rudi með fjölskylduna til
Cambridge i Englandi, en
ihaldsstjórnin þar visaði honum
úr landi, og settist hann þá að i
Danmörku árið 1971. Þrátt fyrir
að hann næði sér aldrei fullkom-
lega eftir skotið i höfuðið,
starfaði Rudi áfram að pólitik af
fitonskrafti. Siðast hafði honum
tekist að sameina umhverfis-
verndar- og vinstrimenn i Vest-
ur-Þýskalandi um „Græna-
flokkinn”, en hann er orðinn
talsvert öflugur i vestur-þýsk-
um stjórnmálum.
—Wll II II
Rudi Dutschke var i gær bor-
inn til grafar i Vestur-Berlin, að
viðstöddum yfir 4.000 syrgjend-
um. Hann var jarðsettur I litlum
grafreit skammt frá háskólan-
um Freie Universitat, þar sem
hann flutti frægustu ræður sinar
á árunum 1968—69. Guðfræðing-
urinn Helmut Gollwitzer flutti
minningarræðuna.