Þjóðviljinn - 02.02.1980, Page 7

Laugardagur 2. febrúar 1980 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Lúðvík Jósepsson:
Svar til Árna
Benediktssonar
Á miövikudaginn — 29. janúar
— birtíst I Timanum grein eftir
Arna Benediktsson um framleiöni
i fiskiönaöi. Tilefni greinarinnar
eru nokkrar setningar úr smá-
grein, sem ég skrifaöi I Þjóöviij-
ann 24. jan. sl.
Þaö eru einkum þrjú atriöi i
grein Arna, sem ég þarf aö gera
athugasemdir viö. Annaö i grein-
inni skiptir mig litlu máli, eins og
löng upptalning á þvi, hvaö gert
hefir veriö I fiskiönaöarmálum
s.l. 10 ár oghvaö gera megi næstu
10 ár.
Þau þrjú atriöi i grein Arna,
san ég læt mig skipta, eru þessi:
1. Hann telur mig fara meö
rangt mál varöandi nýtingu á
hráefni i frystihúsum.
2. Hann ræöst á Alþýöubanda-
lagiö og segir þaö miöa tillögur
sinar viö aö veikja atvinnufyrir-
tæki og draga úr framleiöniaukn-
ingu.
3. Hann reynir aö réttlæta þá
ráögjöf sina til Steingrims Her-
mannssonar aö nægilegt sé aö
reikna meö 2-3% framleiöniaukn-
ingu f fiskiönaöi á þessu ári.
Ég vik þá aö hverju þessara
atriöa fyrir sig.
Hagnýting hráefnis
í frystihúsum
1 grein minni i Þjóöviljanum
sagöi ég: „Taliö er aö meöalnýt-
ing hráefnis I frystihúsum sé um
36% en ætti aö vera 48%.”
Um þetta segir Arni:
„Fyrir 10 árum sföan var þessi
nýting um, eöa innan viö 36%.”
Og siöan lætur hann aö þvi
liggja aö meöaltalsnýtingin nú sé
,,aö nálgast 41%.”
Báöar eru þessar fullyröingar
Arna rangar.
1 riti Þjóöhagsstofnunar:
„Athugun á afkomu frystihúsa
haustiö I977”kemur skýrt fram,
aö hún teiur meöalnýtingu á
þorski i frystihúsum vera 36%.
I sérstöku riti, sem mjög vel er
unniö, og heitir: Aukin nýting I
frystihúsum, samiö af Gunnari
Geirssyni fisktækni, og útgefiö
var i desember 1977, telur hann
meöalnýtingu 36.39%.
Þessi tvö tilfæröu dæmi sýna,
aö fullyröing Arna um aö meöal-
nýtingin hafi veriö 36% fyrir 10
árum, eöa um 1969, er alröng.
Fullyröing Arna um aö nýtingin
„náigist nú 4l%” er lika röng.
Viömiöunartala mfn er byggö á
fyrirliggjandi opinberum skýrsl-
um. Meöalnýtingin getur hafa
hækkaöeitthvaö, en séuöll fi*ysti-
húsin tekin, er þaö þó hæpiö.
Þá segir Arm um hugsanlega
48% hámarksnýtingu:
„Þessi fullyröing er svo fráleit
aö engu tali tekur. Þaö eru engir
sýnilegir möguleikar á þvl aö
slikur árangur náist. Langt i
fjarska má eygja þann
möguleika aö nýting nái 45%.”
Hvaö segir Gunnar Geirsson
fisktæknir I riti sinu frá desember
1977 um þetta atriöi?
Hann sundurliöar I ýtarlegu
máli meöaltalsnýtingu i meöal-
frystihúsi og ber saman viö há-
marksnýtingu. Hann gerir grein
fyrir nýtingu á hausum, flökum,
roöflettingu og snyrtingu og
pökkun, og hver vannýtingin sé i
hverjum verkþætti.
Niöurstaöa hans erslöan þessi:
„Hámarksnýtingin hér aö ofan
er um 48,24%, en meöalnýtingin
um 36,39% og er þaö I fullu sam-
ræmi viö niöurstööur Þjóöhags-
stofnunar um iandsmeöaltal,
reiknaö 36%. Athyglisvert er aö
samkvæmt niöurstööum Þjóö-
hagsstof nunar vantar þann
landshluta sem er meö hæsta nýt-
ingu.þ.e.Noröurland eystra, rúm
8% upp i hámarksnýtingu, sjá
nánar á bls. 12. Er þvi ljóst aö
gffurleg verömæti fara f súginn
hér á landi vegna ástæöulausrar
rýrnunar.”
Staöreyndin er sem sagt þessi:
t desember 1977 hélt fslenzkur
fisktæknir þvi fram, aö hámarks-
nýting I frystihúsum gæti veriö
48,24%.
Siöan hefir þaö gerzt aö komin
er tU rafeindatækni I fiskiönaöi,
sem enn hefir aukiö nýtingar-
möguleikana. Allt tal Árna Bene-
diktssonar um aö 48% nýting sé
„svo fráleitaö engu tali taki”,er
þvi brosleg og ber þvi einu vitni,
aö hann fylgistekki meö þvi sem
er aö gerast. 1 máli minu fólst
auövitaö ekkertum þaö aö ná ætti
48% markinu á þessu ári, eöa þvi
næsta, heldur var hér bent á þá
staöreynd aö hægt er aö ná 48%
nýtingu.
r
Arásin á
Alþýðubandalagiö
1 grein sinni segir Arni:
„Tillögur Alþýöubandalagsins
miöa iafnan aö þvl aö veikja at-
vinnufyrirtæki, draga úr mætti
þeirra til framleiöniaukningar og
þarmeö möguleika þeirra til þess
aö bæta lifskjörin f landinu.”
Skrifum af þessu tagi er ekki
mikil ástæöa til aö svara. Þau
dæma sig sjálf, sem marklaust
fleipur.
En vegna lesenda Timans ætla
égaö minna á þessar staöreyndir
um afstööu okkar Alþýöubanda-
lagsmanna til atvinnurekstrar i
sjávarútvegi.
1 vinstri stjórninni 1971-1974
gegndi ég starfi sjávarútvegsráö-
herra. A þeim tima hófst útgerö
minni skuttogara sem . jafnframt
lagöi grundvöll aö hagkvæmum
rekstri frystihúsanna. Þaö féll i
minn hlut aö marka alla stefnu
varöandi kaup þessara skipa og
staösetningu þeirra. Þaö var á til-
lögum minum sem byggt var um
fjármögnun og lánskjör f sam-
bandi viö þá gifurlega miklu upp-
byggingu sem þá hófst i fiskiön-
aöi.
Minni skuttogararnir voru
reknir meö helmingi færri mönn-
um en eldri togararnir og öfluöu
þó meir en hinir gömlu. Á þessum
tima var hafist handa um
„kassa-væöingu” frystihúsanna
og um byggingu á kældum fisk-
móttökum.
Þaö var fyrir kröfu Alþýöu-
bandalagsins aö sett voru fyrir-
heit f stjórnarsáttmála vinstri
flokkanna um þessi togarakaup
og störframkvæmdir I sjávarút-
vegsmáium.
Samkvæmt opinberum skýrsl-
um varhagur bæöi fiskvinnslu og
fiskveiöa betri á árinu 1973 en
yfirleitt hefir þekkst, fyrr og sfö-
ar. Sú niöurstaöa fékkst þegar
Alþýöubandalagiö bar ábyrgöina
á stjórn sjávarútvegsmála.
Ég skal ekki telja hér upp fleira
um stefnumótun og tillögugerö
Alþýöubandalagsins I sjávarút-
vegsmálum, til sliks er ekki aö-
staöa I stuttri blaöagrein. En þvi
verö ég þó aö bæta viö, aö ósköp
fór lttiö fyrir Arna Benediktssyni
og fffl-ystu hans, þegar þessi
stefnubreyting var ákveöin.
Ráðgjöf Árna um
2-3% framleiðni
aukningu i
fiskiðnaði
1 tillögum Alþýöubandalagsins
um stjórnarmyndun var gert ráö
fyrir aö lögö yröi áherzla á fram-
leiöniaukningu i atvinnulifinu og
m.a. stefnt aö 7% aukningu i fisk-
iönaöi á þessu ári.
Þessari tillögu hafnaöi Stein-
grimur Hermannsson sem óraun-
hæfri eftir aö hann haföi boriö sig
saman viö reynda kunnáttumenn,
eins og sagt var.
Nú er ljóst, aö ráögjafi Stein-
grims I þessu máli var Arni Bene-
diktsson, sem taldi aö ekki
mætti gera ráö fyrir meiri fram-
leiöniaukningu i fiskiönaöi en
2:3%.
Tillaga Alþýöubandalagsins i
þessum efnum hefir veriö stór-
lega afflutt. Tillagan er fyrst og
fremst um markmiö, sem keppa
ber aö.Hun felur alls ekki I sér aö
hugsanlegum hagnaöi sé „fyrir-
fram ráöstafaö”,eins og sagt hef-
ir veriö. En á þaö var bent, aö ef
takast mætti aö auka framleiöni
sjávarútvegsins um 7% og iönaö-
ar um 10%, þá mætti jafnframt
losna viö 10-12% gengislækkun.
Framleiöniaukningin er mjög
þýöingarmikil til aö draga úr
gengislækkun og þá jafnframt úr
veröhækkunum.
En hvaöa möguleikar eru þá
fyrir hendi til 7% framleiöniaukn-
ingar i islenskum sjávarútvegi?
t fyrsta lagier ljóst.aö hægt er
aö auka nýtingu hráefnis, ekki
aöeins f frystihúsum, heldur einn-
ig I saltfiskverkun, skreiöarverk-
un og f fiskimjölsverksmiöjum.
Þaö eru aöeins afturúr-forstjór-
ar sem halda þvl fram, aö ekki sé
auöveltaöauka hráefnisnýtingu i
frystihúsum um 3-4%. Þar skiptir
auövitaö mestu máli aö lyfta upp
framleiöslu þeirra mörgu frysti-
húsa, sem enn eru meö lélegan
rekstur og langt undir landsmeö-
altali.
Og allir vita, aö nýtingin í is-
lenskum fiskimjölsverksmiöjum
er Iangt undir þvi sem gerist I
Noregi og Danmörku.
t saltfiskverkun og skreiöar-
verkun er nýtingin léleg.
Og framleiöni-aukningu á ekki
aö ná einvöröungu meö bættri
hráefnisnýtingu i frystihúsum.
Þaö á einnig aö ná henni meö
hagkvæmari rekstri, meö sparn-
aöi i orku og vinnulaunakostnaöi.
Vinnulaun einstaklinganna þurfa
ekki aö lækka, þau geta hækkaö,
þó aö heildarlaunakostnaöurinn
færi lækkandi.
ískýrslum liggur ljóslega fyrir,
aö vinnulaunakostnaöur á fram-
leiöslueiningu er hæstur I verst
reknu húsunum, einmitt þar sem
eftirvinnan er mest og laun
hvers einstaklings eru lægst.
1 fiskiskipaútgerö landsmanna
er hægt aö spara stórfé.
t ollukostnaöi einum er hægt aö
spara 10% meö hagkvæmari
keyrslu og skynsamlegri hleöslu
skipanna.
t fiskimjölsverksmiöjum hér á
landi er orkueyöslan á fram-
leiöslu-einingu miklu meiri en t.d.
I Noregi.
Meöþessariupptalninguhefi ég
aöeins drepiö á nokkur atriöi til
hagkvæmari reksturs, til betri
nýtingar og til sparnaöar. Þaö
eru skammsýnir barlómsmenn,
sem i dag telja 2.3% fram-
leiöni-aukningu i fiskiönaöi hæfi-
legt mark aö keppa aö.
Viö vitum fullvel, aö margar
fiskvinnslustöövar eru illa hag-
nýttar — og framleiösla þeirra er
ekki i neinu eölilegu samræmi viö
þaö fjármagn, sem I þeim er
bundiö. Breyting i rétta átt, i
þessum efnum, gefur hagkvæm-
ari útkomu.
Þvi miöur hefur Arni Bene-
diktsson skipaö sér I raöir bar-
lómsmanna og sér aöeins litla
möguleika. — Hannum þaö. — Aö
minum dómi heföi hann þó átt aö
geta lært af þvi verkefni, sem
hannhefir haft meö höndum. Ætli
þar ?é ekki þörf á einhverjum
umbótum?
SmóQuglýsingodeild
verður opin um helgina.
í dog - lougordog - kl. 10-14
Á morgun - sunnudog -
kl. 14-22
Auglýsingornor birtost
monudog
Áuglýsingodeild VÍSIS
Simi Ö6611 - 86611
N áttúrulækninga-
félag
Reykjavíkur
Aðalfundur félagsins verður haldinn i Sig-
túni sunnudaginn 3. febrúar kl. 2.
Venjuleg aðalfundarstörf.
Stjórnin.
ÚTBOÐ (P
Tilboö óskast I aö byggja stokka á Grafarholtl fyrir Hita-
veitu Reykjavikur.
Útboösgögn eru afhent á skrifstofu vorri aö Frfkirkjuvegi
3, Reykjavik gegn skilatryggingu kr. 10.000.-.
,.«ffilboDin veröa opnuö á sama staö miövikudaginn 27.
febrúar n.k. kl. 11 f.h.
INNKAUPASTOFNUN REYKiAVÍKURBORGAR
Fnkirkjuvegi 3 — Sími 25800
j-Auglýsið í Þjóðviljanum J
alþýduleikhúsid
Heimilisdraugar
eftir Böðvar Guðmundsson
Leikstjórn Þórhildur Þorleifsdóttir.
Leikmynd og búningar: Valgerður Bergs-
dóttir.
Tónlist og áhrifahljóð: Askell Másson.
Lýsing: David Walter.
Frumsýning i Lindarbæ sunnudag 3.
febrúar kl. 20.30.
2. sýning, þriðjudag kl. 20.30
3. sýning, fimmtudag kl. 20.30
Miðasala i Lindarbæ daglega kl. 17-19.
stmi 21971 alþýdu-
leikhúsid