Þjóðviljinn - 15.02.1980, Side 9

8 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 15. febrúar 1980.
Föstudagur 15. febrúar 1980. ÞJÓÐVILJINN — StÐA 9
Ef undirstöðurnar
hallast er husinu hætt
Pálmi Jónsson, landbúnaöarráöherra ávarpar Búnaöarþing. Frá setningu Búnaöarþings i gær. Mynd — gel

Er framleiösla sauöfjárafuröa til útflutnings þjóöhagslega hagkvæm?
Hólar I Hjaltadal. Taka þarf sem fyrst ákvaröanir um framtlö Bændaskólans þar.
Aö þessu sinni kemur Búnaöar-
þing saman viö nokkuö sérstæöar
aöstæöur i islensku þjóölifi. Allt
frá þvi er siöasta Búnaöarþingi
lauk hefur veriö ókyrrt og jafnvel
stormasamt á vettvangi stjórn-
mála.
Tvær rlkisstjórnir hafa gengiö
á þessu timabili og sú hin þriðja
tekið við fyrir fáum dögum.
Ókyrrleiki á stjórnmálavett-^
vangi, tið stjórnarskipti samfara
kosningum og stjórnarkreppu
' hafa alvarleg áhrif á ýmsa þætti
stjórnmála, ekki síst þegar erfið-
leikar sækja aö. Fátt hefur verið
um heillega stefnu. Fjárlög
ásamt lánsfjáráætlun eru óaf-
greidd. Mikilvægum ákvörðunum
hefur verið skotið á frest, vanda-
málin hafa hrannast upp.
Afleiðingarnar af þessu ástandi
koma nú viða fram. Þannig biöa
nú ákvörðunar og úrlausnar fjöl-
mörg vandamál, er snerta land-
búnaðinn og bændastéttina. Þetta
mun þó ekki bundið viö land-
búnaöinn einan, heldur við ýmsa
aðra málaflokka. Til lausnar á
öllum þessum vandamálum er
okkur á ýmsan hátt þröngur
stakkur skorinn. Hann markast
meðal annars af krappri stöðu
rikisfjármála og hinu almenna
efnahagsástandi, sem er fylgi-
fiskur verðbólguþjóðfélagsins. I
málefnum landbúnaðarins er
ástandið þó þannig, að óhjá-
kvæmilegt er aö ráðast að þeim
fjölmörgu hnútum sem myndast
hafa og leysa þá, suma með mjög
skjótum hætti, aðra á nokkuð
lengri tima. Flestum mun og vera
ljóst, að endanlegu markmiði
verður ekki náö I öllum greinum á
svipstundu. Réttara er þó að
segja, að endanlegu markmiöi
verði kannski aldrei náð vegna
þess, aö þegar einn áfangi hefur
náðst er sifellt annar i augsýn og
svo mun það veröa i þvi þjóð-
félagi, sem tekur sifelldum breyt-
ingum i samræmi viö þá kosti,
sem land okkar býður.
Brýnustu verkefnin
Þau viðfangsefni, sem ég tel aö
nú sé brýnast aö vinna að á
vegum landbúnaðarráðuneytis-
ins, eru eftirfarandi:
1. Málefni, sem frestast hafa
vegna hins pólitiska ástands i
landinu.
2. Mál, sem snerta afleiöingar
harðindanna á siöasta ári.
3. Mótun nýrrar stefnu i
landbúnaöarmálum.
4. Lagabreytingar og ýmsar
aðgerðir til aö tryggja fram-
kvæmd hinnar nýju stefnu.
Varöandi fyrsta liðinn er rétt aö
minna á, sem öllum er kunnugt,
að á síðasta verðlagsári skorti
nálega 3 1/2 miljarð til þess aö út-
flutningsuppbætur dygðu til að
bæta upp útflutning landbúnaöar-
vara. Þetta var þó nokkuö lægri
fjárhæð en lengst af var talið að
verða myndi.
Hinn 5. júni s.l. skipaði þáver-
andi landbúnaðarráðherra Stein-
grimur Hermannsson nefnd til
þess m.a. að vinna að tillögum
um lausn á þessu máli. Nefndin
skilaöi áliti hinn 28. júli og lagði
til, að útvegað yrði fé, er næmi
3000 miljónum króna i þessu
skyni, og stóðu að þeirri tillögu
meirihluti nefndarinnar, sem
skipaður var fulltrúum þriggja
stjórnmálaflokka og fulltrúum
bændasamtakanna. Minni hluta
nefndarinnar skipaði fulltrúi
Alþýðuflokksins.
Þegar núverandi rikisstjórn tók
viö haföi ekkert gerst i þessu máli
annað en að þingmannafrumvörp
höfðu verið flutt um þetta efni á
Alþingi. Rikisstjórnin hefur nú
ákveðiö að flytja sérstakt
frumvarp um þetta mál. Verður
þar gert ráð fyrir þvi að Fram-
leiösluráö landbúnaðarins taki
lán,ernemi3000miljónum króna.
Rikissjóður annist endurgreiðslu
lánsins, enn fremur greiðslu
vaxta, verðbóta og annars
kostnaöar. Mun ég óska eftir þvi
við Alþingi, að frumvarp þetta
verði afgreitt svo fljótt sem verða
má, i þvi skyni að unnt verði að
afgreiöa þetta fé til afuröasölu-
fyrirtækjanna áður en þau loka
reikningum sinum viö ársuppgjör
fyrir siðastliðið ár.
Við verðákvörðun hinn 1.
desember s.l. var frestað af
þáverandi rikisstjórn að taka inn
i veröið hækkun á vinnslu- og
dreifingarkostnaði mjólkur og
mjólkurvara, sem sexmanna-
nefnd haföi þó oröiö sammála
um. Rikisstjórnin hefur haft þetta
mál til endurskoðunar og mun
ákvörðun hennar væntanlega
liggja fyrir I þessari viku, þannig
að um næstu helgi komi til fram-
kvæmda leiðréttingar á þessum
liö.
Vaxtakostnaöur vegna geymslu
á kindakjöti hækkaði skv.
ákvörðun sexmannanefndar hinn
1. desember s.l. um 5 kr. fyrir
hvern geymslumánuö. Þessi
hækkun vaxta stafaði af vaxta-
hækkun þáverandi rikisstjórnar.
Þessi kostnaður hefur á undan-
förnum árum veriö greiddur
niður af rikissjóði, en það fékkst
ekki gert aö þessu sinni af þáver-
andi rikisstjórn. Rikisstjórnin
hefur nú til athugunar leiörétt-
ingar á þessum lið.
Sú venja hefur gilt á undan-
förnum árum, að greiðslur út-
flutningsbóta hvers árs hafa
hafist þegar um áramót. Jafnvel
hefur verið réynt að greiða fyrir
þvi að nokkur hluti þeirra fengist
fyrir áramót til að mæta út-
flutningsbótarétti, sem skapast
hafði i upphafi verðlagsárs frá 1.
september. Að þessu sinni hafði
engin króna verið greidd af út-
flutningsbótafé, þegar núverandi
rikisstjórn tók við hinn 8. febrúar.
Reikningar höfðu þó hlaöist upp
hjá Framleiðsluráði vegna út-
flutnings, er námu samtals um 2,6
miljörðum króna. Þegar hefur
verið samið um það við fjármála-
ráðuneytið að þessir reikningar
verði greiddir i áföngum á næstu
vikum og hefur fyrsta greiðsla
þegar farið fram.
Það er ákaflega mikilvægt að
greiðslur útflutningsbóta geti
farið fram með nokkuð reglu-
legum hætti, eftir þvi sem reikn-
ingar berast, meðan útflutnings-
bótaféð endist. Sá dráttur sem
hefur orðið á greiöslu útflutnings-
bóta að þessu sinni hefur valdið
bændum og fyrirtækjum þeirra
miklum erfiðleikum, en þeir
erfiðleikar voru þó ærnir fyrir.
Þvi miður eru horfur þær á
þessu verðlagsári, að miklar f jár-
hæðir skorti til þess, að
útflutningsbótafé dugi svo fullri
verðtryggingu verði náð. t
stjórnarsáttmála núverandi rikis-
stjórnar segir svo um þetta eíni:
„Leitað verði samkomulags um
viðunandi lausn á fyrirsjáan-
legum vanda vegna halla á út-
flutningi búvara á þessu verö-
lagsári i tengslum viö heildar-
stefnumótun i landbúnaði.” Ég
vil taka þaðfram, að ég mun leita
eftir sliku samkomulagi viö full-
trúa bændasamtakanna og vænti
góðrar samvinnu i þessu vanda-
sama máli á milli fulltrúa bænda
og fulltrúa rikisstjórnarinnar.
Mörg fleiri mál mætti nefna,
sem beðiö hafa afgreiðslu á
undanförnum vikum og
mánuðum, sem nú eru i athugun -
hjá rikisstjórninni eða i ráðu-
neytinu. Sum þessara mála geta
oröið til afgreiðslu næstu daga,
svo sem greiðsla á jarðræktar-
framlögum, sem engin króna
hefur fengist til, það sem af er
þessu ári, svo og greiðslur sam-
kvæmt búfjárræktarlögum vegna
siöasta árs.
Enn er ekki full vika liöin, siðan
rikisstjórnin tók við. Þvl fer að
sjálfsögðu fjarri, að mér hafi enn
sem komið er tekist að kynna mér
öll þau fjölmörgu mál, sem fyrir
liggja.
Meðal nýrra laga, sem kemur i
hlut ráðuneytisins að sjá um
framkvæmd á, eru lög um
búnaðarfræðslu nr. 55/1978. Lög
þessi fela m.a. I sér þær grund-
vallarbreytingar á búnaðar-
náminu, að það lengist úr einu ári
i tvö ár. Sú tilhögun hefur i för
með sér aukna þörf fyrir skóla-
rými, miðað við óbreytta aðsókn.
Þessi staöreynd gefur enn
aukið tilefni til þess, að hið fyrsta
veröi teknar ákvarðanir, sem
varða framtið bændaskólans á
Hólum i Hjaltadal, sem nú er I
miklum öldudal. Ljóst er að til
viðbótar viö forna frægö og helgi
staðarins sem menningarseturs
allt frá 1106 og bændaskóla frá
1882 blasir nú við aukin þörf hús-
rýmis fyrir búnaðarfræðsluna i
landinu.
Nýlega hefur svokölluð Hóla-
nefnd skilað endanlegu áliti og
skólanefnd Hólaskóla sent frá
sér tillögur varðandi upp-
byggingu og framtið staðarins,
sem nauðsynlegt er, að rikis-
stjórnin taki afstöðu til hiö allra
fyrsta.
Undir öðrum lið nefni ég mál,
sem snerta afleiðingar harðind-
anna siðastliöið ár. Árið 1979 varð
hið kaldasta á þessari öld. Þetta
var harðindaár, einkum um
norðanvert landið og fylgdu
harðindunum gifurlegir erfiö-
leikar og óhemjulegt tjón á
mörgum sviðum, einkanlega
fyrir bændastéttina. Harðindin
s.l. ár ollu þvi meöal annars, að
stofnaö var til mikils auka fóður-
kostnaðar s.l. vor. Vanhöld urðu
þá meiri á búpeningi heldur en
venja er til, uppskera jarðar-
gróða varð miklu rýrari en i
meðalári, bæöi á úthaga og
túnum, og heyfengur varð vfða
knappur. Þetta gerðist þrátt fyrir
það, að mun meira hafði verið
kostað til áburðarkaupa heldur en
i meðalári, þar sem bændur vildu
með þvi reyna að ná uppskeru af
túnum sinum. Verulegur upp-
skerubrestur varö bæði á garð-
ávöxtum og grænfóðurökrum.
Dilkar urðu rýrari en árið áður
sem nam 1,3 — 1,4 kg að meðaltali
yfir landiö en viöast hvar 2 — 2,5
kg um norðanvert landið. Allt
hefur þetta valdið gifurlegri
tekjuskeröingu hjá bændum, sem
nemur miljónum á hvert bú.
Mikiö starf hefur verið unniö,
m.a. á vegum stjórnskipaðra
aefnda, til þess aö athuga þessi
mál. Nefnd sem skipuð var hinn
24. september s.l. af þáverandi
iandbúnaðarráðherra til að gera
dllögur til úrbóta vegna þess
ilvarlega ástands, sem skapast
lefur á noröanverðu landinu
vegna harðinda og lélegs hey-
fengs, skilaöi áliti 10. október s.l..
Nefndin gerði Itarlegar tillögur i
áliti sinu, m.a. um aðstoö Bjarg-
ráðasjóðs við bændur eftir vissum
reglum til þess að mæta þessum
vanda. I stjórnarsáttmála núver-
andi rikisstjórnar er tekið fram,
að Bjargráðasjóði verði útvegað
lán vegna harðindanna 1979.
Jafnframt, að tekjustofnar
sjóðsins verði teknir til endur-
skoðunar 1 þeim tilgangi, að hann
geti gegnt hlutverki sinu. Enn
hefur eigi unnist tóm til, eftir að
rikisstjórni tók við, að athuga
þessi mál eins og skyldi, m.a. um
stöðu Bjargráðasjóðs og mögu-
leika hans til þess að veita aðstoð
I þessu efni.
Eins og kunnugt er, heyrir
Bjargráðasjóður undir félags-
málaráðuneytiö. Ég tel þvi eðli-
legt aö haft verði samráð á milli
landbúnaðarráðuneytisins og
félagsmálaráðuneytisins um
þessi mál, þar á meðal um endur-
skoöun á lögum sjóðsins i þá átt,
eins og segir i stjórnarsátt-
málanum, aö endurskoða tekju-
stofnana I þeim tilgangi, að hann
geti gegnt hlutverki sinu. Hlut-
verk Bjargráöasjóðs er að vera
eins konar tryggingar- og neyðar-
sjóöur fyrir fólkið i landinu, þegar
verulega bjátar á vegna óvenju-
legra áfalla, afurðatjóns eða
fóðurskorts, einnig annarra
áfalla, svo sem netatjóns sjó-
manna o.fl..
Tekjustofnar sjóðsins eru sum-
part bundnir i krónutölu og hafa
þvi veriö að eyðast i verðbólgunni
á undanförnum árum. Sjóðurinn
hefur þvi verið að fjarlægjast það
að geta sinnt þvi hlutverki, sem
hann var stofnaður til. Það er þvi
hin mesta nauðsyn að taka þessi
mál öll til athugunar og efla
sjóðinn, svo hann geti gegnt hlut-
verki sinu. Jafnframt er
nauösynlegt að hafa skjót
viöbrögð viö útvegun fjármagns
eftir þvi sem hægt er, til þess að
milda þau áföll, sem bændastéttin
hefur orðið fyrir i hinum gifur-
legu harðindum á siöasta ári.
I þriðja lagi er þörf á mótun
Ræöa Pálma
Jónssonar
landbúnaðar.
ráðherra við
setningu Búnað-
arþings i gœr
nýrrar stefnu i landbúnaðarmál-
um. í málefnasamningi rikis-
stjórnarinnar segir, að stefnan i
málefnum landbúnaðarins verði
mörkuð með ályktun Alþingis og
við það miðað að tryggja afkomu
bænda, sporna við byggðaröskun
og fullnægja þörfum þjóðarinnar
fyrir búvörur til neyslu og
iðnaðar. Þessi stefna hefur ekki
að fullu verið mótuð enn þá en
settir verða til þess þrir menn,
einn frá hverjum aðila, sem
myndar rikisstjórnina, til þess að
semja þingsályktunartillögu, sem
siðan verður lögð fyrir Alþingi og
væntanlega afgreidd.
öllum eru kunnar þær þings-
ályktunartillögur, sem fluttar
voru á Alþingi i fyrra um stefnu 1
málefnum landbúnaðarins en
náðu þá eigi afgreiðslu. Þessar
tillögur þarf að samhæfa með aö-
ild fulltrúa Alþýðubandalagsins,
þannig að rikisstjórnin sem heild
geti staðið einhuga að þeirri
stefnu sem mörkuð verður.
Úttekt á gildi
umframfrantleiðslu
Ég legg á það mikla áherslu að
gerð verði úttekt á þjóöhagslegu
gildi hinnar svokölluðu umfram-
framleiðslu i landbúnaðinum,
þ.e.a.s. þeirri framleiðslu sem er
umfram innanlandsneyslu og
hráefni til iðnaðar, sem innan-
landsneyslunni fylgir. Þessari út-
tekt verði ekki hvað sist beint að
sauðf járframleiöslunni til þess að
fá úr þvi skoriö með hagrænu
mati, hvort ekki er rétt að stefna
áfram að sauðfjárframleiðslu
sem er umfram neyslu þjóðar-
innar, með tilliti til þess, hvað
sauðfjárframleiöslan veitir gifur-
leg atvinnutækifæri, ekki einasta
i landbúnaðinum heldur langt út
fyrir hann.
Fáum mun dyljast, aö verði
tvær höfuðgreinar landbúnaðar-
ins, framleiðsla nautgripaafurða
og sauðfjárafuröa, aðeins mið-
aðar við innanlandsneyslu, þá
verður torsótt að tryggja tekjur
bænda til jafns viö aörar stéttir og
halda byggðinni við. Þaö þarf þvi
að athuga gaumgæfilega hvort
ekki er hagkvæmt fyrir þjóð-
félagiö I heild að halda áfram að
framleiða sauðfjárafurðir til út-
flutnings, enda þótt það kosti
þjóðfélagið nokkuð i útflutnings-
bótum. Sauðfjárframleiöslunni
fylgir bæði útflutningur iönaöar-
vara, sem er veigamesti stofninn
i útflutningsiðnaði landsmanna,
aö undanskilinni stóriöju, og hún
hefur i för meö sér þörf fyrir
margs konar þjónustu og atvinnu
fólks i þéttbýli sem og i strjál-
býli. Þarfir þess fólks, sem við
þetta starfar, þyrfti að taka til
athugunar aö mæta með öðrum
hætti, ef þessi atvinnugrein
skerðist stórlega. Hér er um stór-
mál að ræöa, sem þarfnast itar-
legrar athugunar.
Rikisstjórnin hefur það meðal
sinna stefnumála, að rannsókna-
og leiðbeiningarstarfsemi land-
búnaðarins verði i auknum mæli
beint að nýjum búgreinum, svo
sem fiskeldi, loðdýrarækt og
bættri fóðurframleiðslu, i þvi
skyni aö auðvelda aölögun fram-
leiðslunnar að markaðsað-
stæðum.
Ennfremur eru það stefnumáí
rikisstjórnarinnar, aö hraöa
byggingu nýrra graskögglaverk-
smiöja og að gert veröi sérstakt
átak til markaösöflunar.
Óhætt er aö fullyrða að ýmsar
nýjar búgreinar gefi góðar vonir,
Sumir telja mögulegt, að fiskeldi
geti orðið jafnöflug atvinnugrein
hér á landi og arðgæf, er stundir
liða, eins og sjávarútvegurinn er i
dag. Hvað sem um þetta er, þá er
hitt vist að þarna liggja ónotaðir
gifurlegir möguleikar, sem þarf
að vinna að þvi að nýta okkur til
hagsældar.
Þann 5. febrúar s.l. skipaöi
fyrrverandi landbúnaðarráð-
herra, Bragi Sigurjónsson, nefnd
til að huga að auknum möguleik-
um fiskeldis á Islandi og gera til-
lögur i þeim efnum. Þetta var hið
mesta nauðsynjaverk og vonast
ég til að nefnd þessi starfi vel og
skili skynsamlegum tillögum.
Áætlanir um byggingu gras-
kögglaverksmiöja i Hólminum i
Skagafirði og i Saltvik i Suöur-
Þingeyjarsýslu voru gerðar fyrir
nær átta árum. Mikiö undirbún-
ingsstarf hefur veriö unniö viö
þessar verksmiöjur, en
framkvæmdir eru skammt á veg
komnar. Þaö er mikil nauðsyn að
þoka þessum verksmiðjum áfram
eftir þvi sem fjárhagsástæður
leyfa. Ég tel eðlilegt aö hið fyrsta
verði skipaðar stjórnir fyrir verk-
smiðjurnar, -þannig að þær geti
farið að beita sér fyrir málefnum
sem verksmiðjurnar varða, m.a.
að athuga um fjármögnun þeirra
aö hluta I heimahéruðum.
Ný landbúnaöarstefna þarf að
taka mið af hagsmunum þess
fólks,sem sveitirnar byggir, bæði
aö þvl er snertir lifskjör og
félagsleg réttindi. Hún þarf að
taka miö af þvi aö framleiðsla bú-
vara verði a.m.k. nægileg fyrir
þarfir þjóðarinnar I viðtækri
merkingu. Og hún þarf að taka
mið af þvi aö byggöakeðja sveit-
anna veröi ekki rofin.
Samofin heild
Þessum og fleirum markmið-
um landbúnaðarstefnunnar þarf
að ná á þann hátt að þau fari sam-
an við hagsmuni þjóöfélagsins i
heild. Landbúnaðarframleiðslan
þarf að nálgast það mark sem
þjóöfélaginu eru hagstæðast og
beita til þess sveigjanlegum verð-
tryggingarákvæðum og samning-
um um þau til nokkurra ára I
senn.
En þetta verður ekki gert með
þvi aö krefjast harkalegra sam-
dráttaraðgerða, skerða sjálfstæði
bænda, lama framtaksvilja eöa
rýra eignarrétt þeirra. Þess
vegna þarf stefnan i landbúnaði
aö varðveita eða ryðja braut
þeim framleiðslugreinum, sem
þjóðinni eru hagstæðastar, hvort
heldur sem er á sviði hefðbund-
inna eða nýrra búgreina.
1 fjóröa lagi þarf aö tryggja
framkvæmd landbúnaðarstefn-
unnar með nauðsynlegum laga-
breytingum, til að mynda á fram-
leiðsluráðslögum. Ýmissa fleiri
aðgerða kann að þurfa að gripa
til, svo framkvæmd stefnunnar
verði tryggö, sem skýrist betur
þegar hún hefur verið fullmótuð.
Búnaöarþing á sér alllanga
sögu. Þaö hefur gegnt mikilvægu
hlutverki, sérstaklega að þvi er
snertir ráðgjafar- og undir-
búningsstarf við landbúnaðarlög-
gjöfina og breytingar á henni á
ýmsum timum.
Ég leyfi mér aö láta þá ósk i ljós
og von, að mér auðnist að eiga
gott samstarf við Búnaöarþing,
Búnaðarfélag Islands, Stéttar-
samband bænda og aörar stofn-
anir landbúnaðarins þann tima,
sem ég kann að gegna starfi land-
búnaðarráðherra. Ég mun meta
ráð ykkar mikils. Ég get ekki lof-
að að ég fari alltaf eftir þeim, en
ég vænti þess, að skoðanir okkar
geti oft farið saman.
Eins og áður er vikið að, á land-
búnaöurinn nú i miklum erfiöleik-
um, og þeim af ýmsum toga. A
margan hátt er þar vandratað og
ákvarðanir þarf að taka, sem
kunna að orka tvimælis. Þær
veröur að taka i ljósi þess, aö
islenskt þjóðfélag er ein samofin
heild. Við megum þó vel minnast
þess, að landbúnaðurinn er einn
af hornsteinum þjóðfélagsbygg-
ingarinnar og ef undirstöðurnar
hallast er húsinu hætta búin.
Margt bendir til aö nú sé svo
komiö. Þess vegna þarf land-
búnaðurinn stuönings við á mörg-
um sviöum.
Ég óska Búnaðarþingi farsæld-
ar i störfum til heilla fyrir land-
búnaöinn og þjóðina i heild.
YiðtalHdagsins
Skólafólk er
skemmtilegt
S.l. þriöjudag frumsýndi
Aristofanes, leiklistarklúbbur
Fjölbrautaskólans I Breiðholti,
söngleikinn Kabarett eftir Joe
Masteroff, Fred Ebb og John
Kander, i þýöingu Óskars Ingi-
marssonar. Leikstjóri er Sigrún
Björnsdóttir. Við tókum Sigrúnu
tali og inntum hana eftir þvl,
hvernig gengiö hefði að starfa
með krökkunum.
— Viö byrjuöum þetta starf
með námskeiði I haust, þar sem
ég kenndi framsögn, undirstöðu-
atriði i raddbeitingu og ýmislegt i
sambandi við sviðshreyfingar.
Þátttakendur voru 30, en hefðu
þurft að vera færri og timinn
hefði þurft aö vera lengri, til að
hægt væri aö ná raunverulegum
tæknilegum árangri. En þetta var
semsé upphafiö. Um miöjan
nóvember byrjuöum viö svo að
lesa saman, og fórum nokkuö
hægt af staö. Desembermánuður
varð okkur ódrjúgur vegna prófa
og jólahalds, og segja má að
æfingarnar hafi ekki byrjað af
fullum krafti fyrren fyrstu dag-
ana i janúar, en siðan var lika
unnið sleitulaust.
Þetta var mikið vinnuálag fyrir
krakkana. Þau eru I skólanum til
5.30 eða 6 alla daga, og æfingarn-
ar voru á kvöldin, frá 8 til 12, og
svo um helgar. Siöustu vikuna
fyrir frumsýningu gat ég losaö
þau eitthvaö úr skólanum siðdeg-
is og var þá æft að deginum lika.
— Atvinnuleikarar eru frægir
fyrir aga og ábyrgöartilfinningu,
en hvernig gengur aö halda uppi
aga hjá skólafólki?
— Það var ekkert vandamál.
Að visu var nokkur aödragandi að
þvi hjá þeim flestum aö þau
skynjuöu þá ábyrgö, sem þau
höfðu tekist á hendur. En þegar
þau höfðu áttað sig á kröfunum
sem geröar vour til þeirra var
þetta ekkert vandamál. Þetta er
sjötta árið sem ég vinn með
skólafólki á menntaskólastigi og
hef ég sett upp einar tólf sýningar
á þessum tima, þar af eina með
atvinnuleikurum, Skugga-Svein,
sem ég setti upp á Akureyri.
Reynsla min af menntaskóla-
krökkunum er sú, aö þetta sé sá
hópur sem mér finnst einna
skemmtilegast aö vinna með.
Þau eru orðin nægilega þroskuð
til þess aö þaö er hægt að gera til
þeirra miklar kröfur, bæði vits-
munalega og hvað snertir vinnu-
álag. En þau lita á sig sem byrj-
endur og taka þarafleiðandi leið-
sögn mjög vel.
Þaraöauki er þetta llfsglatt
fólk, óþreytt og skemmtilegt.
Leikgleðin og fjörið eru alveg
ótrúleg, einkum með tilliti til þess
að þau fá litinn svefn meðan æf-
ingarnar standa yfir, og þetta
bætist ofaná fullan vinnudag hjá
þeim.
— Hvernig stóö á þvf aö „Kaba-
rett” varö fyrir valinu?
—- Verkið var valið með tilliti til
þess, að I fyrsta lagi er þetta
skemmtilegt verk og áhugavert,
og i ööru lagi eru i þvi margir
leikarar, svo að flestir i leik-
klubbnum fengu tækifæri til aö
spreyta sig. 22 leikarar koma
fram, fyrir utan tónlistarmenn og
sviðsfólk og aöra sem aö sýning-
unni unnu.
Sigrún
Björnsdóttir
leikari
og
leikstjóri
Söngur og dans eru stór þáttur i
þessari sýningu. Sönginn æfði ég
sjálf, með aðstoð Nönnu
Þórarinsdóttur, en ég skikkaði
Guðriði dóttur mina i að æfa
dansana. Það er heill dansflokkur
sem kemur fram i sýningunni.
Svo er lika hljómsveit og hana
skipa að mestu leyti nemendur
skólans.
— Sýningarnar fara fram I
Breiöholtsskóla. Hvernig er aö-
staöan þar?
— 1 fjölbrautaskólanum, sem
er 1400 manna skóli er engin að-
staða til leiksýninga. En i Breið-
holtsskóla er salur með leiksviöi,
og prýðileg aöstaða að mörgu
leyti. Eini ókosturinn er sá, að
það er dálitið þröngt á bak við,
þannig að skiptingar ganga ekki
alveg nógu hratt fyrir sig.
Leiktjöldin voru gerð af
nemendum á myndlistarsviði, en
búningana fengum við lánaða hér
og þar. Frumsýningin var svo s.l.
þriöjudag, og var leiknum mjög
vel tekið, þrátt fyrir nokkur
óhöpp, sem vonandi verða ekki
endurtekin. Næstu sýningar eru á
mánudag og þriðjudag i næstu
viku.
— Hvaö er svo framundan hjá
þér?
— Um siðustu mánaðamót
byrjaði ég að æfa Mutter Courage
eftir Brecht, með nemendum
Menntaskólans við Sund og er
frumsýning fyrirhuguð þar 16.
mars.
— ih