Þjóðviljinn - 19.06.1980, Blaðsíða 8

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN F’immtudagur 19. júnl 198«
Fimmtudagur 19. júnl 1980 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
65 ár síðan konur
fengu kosningarétt
Tflað
breyta
heimmum
verðum
við að
breyta
okkur
sjálfum
I dag, 19. júni, eru 65 ár li&in frá Hvers vegna hefur svo litiö
þvi aB konungur Islands undirrit- breyst þrátt fyrir mikla umræBu
aöi stjórnarskrárfrumvarp sem og langa baráttu? Hvers vegna
veitti konum kosningarétt og ris aldan en hnigur svo aftur i
kjörgengi, meö takmörkunum þó. sama fariö? Hvers vegna þarf
Aratugum saman haföi veriö bar- stööugt aö byrja upp á nýtt?
ist fyrir lagalegum réttindum Svariö er, aö innan þess þjóö-
konum til handa, rétti til mennt- skipulags sem viö búum viö gefst
unar, fjárhagslegs sjálfstæöis og ekki meira rúm. Konur hafa
rétti til þátttöku i opinberu llfi. ákveönu hlutverki aö gegna I auö-
Róöurinn var þungur, hin Ihalds- valdsþjóöfélagi. Þær sjá nú sem
sömu öfl báru þvi viö aö aukin fyrr um endurnýjun vinnuaflsins
réttindi stefndu heimilisfriönum I (fæöa börn) og viöhalda vinnuafli
voöa, konur myndu hlaupa upp til karla meö þvi aö þjónusta þá til
handa og fóta I bæjarstjórnir og borös og sængur. Ekkert hefur
inn á þing og skilja börn og bú eft- gerst sem getur leyst konur frá
ir umhiröulaus. þessu hlutverki, opinber þjónusta
„Þaö er þvf einfalt og auösætt, er takmörkuö og karlmenn hafa
aö sérhvaö þaö sem dregur huga ekki komiö til móts viö konur meö
konunnar frá heimilinu, er úr lak- þátttöku I uppeldi barnanna né
ari átt, og þarf mikiö gott á móti heimilisstörfum, nema i einstaka
aö koma ef ábati á aö vera aö tilfellum. Konur hafa streymtút á
þvi”, sagöi Jón i Múla á alþingi vinnumarkaöinn, en sú vinna
áriö 1911. bætist viö allt þaö sem fyrir var.
Konur voru bjartsýnar þegar Kynslóö mótar kynslóö, dóttir
þessum réttindum var náö, þær lærir af móöur hvernig kona ,,á
trúöu þvi aö nýir timar væru aö aö vera” og fjölmiölar, tiskan og
renna I garö, konur eins og Briet skólinn leggja siöustu hönd á
Bjarnhéöinsdóttir sem höföu verkiö. Rætur kvennakúgunar-
fórnaööllum slnum tima I baráttu innar liggja djúpt i vitund okkar
fyrir aukin réttindi konum til sjálfra, og I þeirri þjóöfélagsgerö
handa. sem viö búum viö.
Mikiö vatn hefur runniö til
sjávar I þessi 65 ár. Konur hafa Þaö hlýtur þvl ab veröa aö
öölast lagaleg réttindi á flestum tengja baráttu kvenna fyrir jafn-
sviöum. Ný bylgja reis á siöasta rétti baráttunni fyrir breyttu
áratug sem baröist fyrir jafnrétti þjóöskipulagi.
á öllum sviöum, en hver er árang- Þaö þýöir ekki aö viö eigum aö
urinn? sitja meö hendur I skauti og blöa
Aöeins 5% alþingismanna eru eftir byltingunni, heldur veröur
konur, örfáar konur sitja I bæjar- aö vinna jafnt og þétt, stiga skref
stjórnum, konur hafa sáralitil fyrir skref, krefjast réttar okkar,
áhrif á stjórn þjóöfélagsins þrátt breyta okkur sjálfum og þeirri
fyrir kosningarétt og kjörgengi i kynslóö sem er aö vaxa úr grasi,
65 ár. gera hana róttækari og jafnréttis-
Enn þá rikir mikiö launamis- sinnaöri. Viö veröum aö muna og
rétti, konur vinna öll lægst laun- læra af þeirri baráttu sem fyrri
uöu störfin, mikill skortur er á kynslóöir hafa háö, svo ekki sé
dagvistunarrými, fæöingar- alltaf veriö aö byrja upp á nýtt á
orlofsmálin eru í ólestri, heimilis- byrjuninni. En — til aö breyta
störf og barnauppeldi hvilir aö heiminum veröum viö aö breyta
mestu á konum og þannig mætti okkur sjálfum.
lengi telja. —ká
Ætla að menntast og fá góða stöðu
Valgeröur Benediktsdóttirer 15
ára skólastúlka og hefur ekki ööl-
ast miklar lifsreynslu enn sem
komiö er. Hún er ekki „komin út I
lifiö” ennþá, hún er aö búa sig
undir þaö lif sem hún mun
væntanlega lifa næstu 60—70 árin.
Hvernig skyldi hún haga þessum
undirbúningi eöa lætur hún þaö
kannski alveg lönd og leið?
„Nei, þaö geri ég ekki”, segir
Valgeröur, „ég ætla mér aö
menntast og fá góöa stööu. Mig
langar mest aö veröa blaöa-
maöur. Mér finnst alveg fráleitt
aö hugsa bara um aö giftast og
láta karlinn vinna fyrir sér og þaö
þýöir ekkert aö ætla sér að kom-
ast neitt áfram nema aö hafa
góöa menntun”.
Er þaö algengt aö stelpur á þln-
um aldri hugsi sér giftingu sem
llfsframfæri eöa atvinnu?
„Ekki kannski sem atvinnu en
það eru margar sem tala um aö
þaö sé alveg óþarfi fyrir stelpur
að fara I langt nám t.d. i háskól-
ann; þær muni eignast mann i
góðri stööu og þá finnst þeim stutt
nám alveg nóg. Þaö eru afskap-
lega margar sem vilja veröa
snyrtisérfræðingar og hár-
greiöslukonur og ef maöur segist
ætla aö vera blaöamaöur verða
allir hissa. Þaö þykir eitthvað svo
strákalegt”.
„En svo eru líka aörar stelpur
sem gera ráö fyrir löngu námi og
góöri vinnu aö þvi loknu. Þessar
stelpur ætla sér að ná langt alveg
eins og strákarnir og þær ætla
ekki aö láta hindra sig i áformum
sinum”.
Reiknaröu meö aö eitthvaö geti
hindraö þig i aö ná þvi marki sem
þú hefur sett þér nú?
„Þaö gætu komið upp veikindi I
fjölskyldunni eöa eitthvað slikt.
Valgeröur Benediktsdóttir, nemi
(mynd. Ella)
ABrar hindranir sé ég ekki”.
En ef þú giftist og eignast börn
áöur en þú lýkur námi?
„Ég ætla alls ekki aö gifta mig
fyrr en ég hef lokiö námi og þvi
siður aö eignast börn”.
En aö námi loknu, og þú hefur
fengiö góöa stööu, hver á þá aö
passa börnin?
„Það veröur auövitað einhver
aö passa þau,ég hef ekki hugsaö
það svo nákvæmlega, mér finnst
alla vega ekkert sjálfsagt aö ég
hætti að vinna vegna barna;
faöirinn gæti alveg eins gert þaö.
Veröur þú vör viö misrétti
karla og kvenna I þlnu daglega
umhverfi?
„Já maöur kemstekkihjá þvi að
sjá aö konur eru alltaf I vondu
verkunum. Hefuröu kannski séö
karlmann skúra skóla? Það eru
alltaf konur sem gera þaö. En
karlarnir eru gangaveröir I skól-
unum. Kannski eru þeir þaö af þvi
aö þaö er svo létt? Krökkum i
skóla er heldur ekki kennt þaö
sama. Þegar ég var I barnaskóla
þá voru allir krakkarnir saman i
leikfimi fyrstu árin. Siöan var
hópnum skipt og þá var fariö aö
þjálfa strákana meira en þeir eru
ekkert sterkari en stelpurnar á
bamaskólaaldri. Þaö er öfugt,
stelpurnar eru oft stærri og sterk-
ari. Þaö var eins meö handavinn-
una. Þangað til i 5. bekk var
okkur kennd sams konar handa-
vinna,en eftir þaö voru strákarnir
i smiöum og stelpurnar I sauma-
skap.
En hvernig eru viöhorf stráka á
þlnum aldri til stelpna?
„Sumum finnst viö jafnokar
sinir, en aörir lita á stelpur sem
veikbyggðar verur sem ekkert
geti”.
Aö lokum, Valgeröur, hver er
þln kvenimynd?
„Sjálfstæö kona sem getur
staöið á eigin fótum”. —hs
Vinnum á með hverri nýrri bylgju
Geröur óskarsdóttir skólastjóri
I Neskaupsstaö var ein þeirra
sem stofnaöi Rauösokkahreyf-
inguna fyrir 10 árum og var mjög
virk innan hennar þar til hún
flutti út á land fyrir 6 árum.
Finnst þér aö eitthvaö hafi þok-
ast I jafnréttisátt á þessum 10 ár-
um?
— Já, svolitiö breyting hefur átt
sér staö, hugarfarsbreyting.
Konur hafa sótt meira út I at-
vinnulifiö, feöur hugsa meira um
börn sin, menntun kvenna hefur
aukist og þaö er mun algengara
aö þær afli sér starfsmenntunar.
Samt sem áöur er mikill munur
á stööu karla og kvenna. Konur
hafa minni möguleika.þaö er ætl-
ast til annars af þeim. Flestar
búa viö tvöfalt vinnuálag, vinna
úti og heima sem getur verið al-
veg fullt starf. Þjóöfélagiö hefur
ekki brugöist við og komiö til
móts viö fjölskylduna meö auk-
inni þjónustu. Eins og viö vitum
vantar bæöi dagheimili og skóla-
dagheimili þó aö þeim hafi vissu-
lega fjölgaö og á meöan svo er
þurfa konur ekki aö láta sig
dreyma um aö veröa fullgildir
þjóöfélagsþegnar sem taka þátt I
mótun og stjórnun samfélagsins.
Attir þú von á aö skjótur ár-
angur næöist I jafnréttisbar-
áttunni?
— Ég hélt aö meira myndi ger-
ast á 10 árum en raunin hefur
oröiö.
Hvernig voru viöhorfin þegar
þú varst aö alast upp?
— Ég var dæmigeröur kven-
maöur. Ég uppfyllti allar þær
væntingar sem til min voru
geröar. Ég fór i skóla af þvi aö
mér gekk vel I skóla, ég bjóst viö
aö veröa móöir og húsmóöir. Þaö
var algjör tilviljun aö ég fór i Há-
skólann. Ég vaknaði til vitundar
um stööu mlna eftir aö ég var orö-
in tvitug. Ég var haldin sterkri
réttlætiskennd og þaö opnaöi
augu min þegar ég fór aö reka
mig á misréttið I þjóöfélaginu.
Óformlegar umræöur vinkvenna
uröu smám saman aö hreyf-
ingu — Rauðsokkahreyfingin
varö til og hún varö mér algjör
Geröur óskarsdóttir, skólastjóri
opinberun. Þegar ég lit til baka
þá var starfiö þessi ár dýrmætur
skóli fyrir mig. Þegar ég fór aö
lita á þjóöfélagiö út frá stööu
kvenna fékk ég áhuga á svo
mörgu ööru, stjórnmálum og
þjóðfélagsmálum. Annaö sem
haföi mikil áhrif á mig voru
vinnubrögöin sem tlðkuöust innan
hreyfingarinnar, samvinna á
jafnréttisgrundvelli sem allir
tóku þátt i. Ekki eins og vlöast
hvar þar sem einhver einn tosar
öllu áfram.
Finnst þér mikill munur á stööu
kvenna úti á landi og I þéttbýlinu?
— Atvinnuþátttaka kvenna er
meiri hér I Neskaupsstaö en ger-
ist t.d. á Reykjavikursvæöinu og
þar af leiöandi er vinnuálagiö gif-
urlegt.
Vinnan I frystihúsunum er
erfiöisvinna og siöan bætist
vinnan heima viö og eiginmenn-
irnir gjarnan á sjó. Hér erum viö
hins vegar svo vel sett aö dag-
vistarrýmiö fullnægir þörfinni og
meira en þaö, og þaö er ómetan-
legt.
Hvernig heldur þú aö afstaða
nemenda þinna sé til jafnréttis-
mála?
— Þegar maður talar viö þá eru
þeir jafnréttissinnaöir og finnst
aö allir eigi aö vera jafnir, konur
og karlar, rikir og fátækir, svartir
og hvitir. En þegar þau vaxa upp
og fara út I lifið, ríkir ekkert jafn-
rétti. Stelpurnar giftast ungar,
eignast börn og sitja i súpunni,
gamla munstriö endurtekur sig.
Hvernig list þér á framtlöina?
— Ég er sannfærö um aö bar-
áttan fyrir jafnrétti heldur áfram
næstu aldirnar. Baráttan gengur i
bylgjum, viö vorum á öldutoppi i
upphafi siöasta áratugs og erum
ef til vill á leið i öldudal. Þannig
heldur það áreiöanlega áfram.
Meö hverri nýrri bylgju vinnst
eitthvað. 1915 var þaö kosninga-
rétturinn, lög um launajafnrétti
voru samþykkt 1962 sem aldrei
hafa komist I framkvæmd i reynd
og kannski veröur jafnrétti til
náms þaö sem einkennir þetta
siöasta timabil. Vonandi næst
jafnrétti innan fjölskyldu og
heimilis á næsta toppi.
Þaö er ekkert óeðlilegt viö
þetta; þannig er allri baráttu
variö, hún gengur upp og niöur;
þannig gengur verkalýösbaráttan
og önnur alþjóöleg barátta. -ká
Það er alltaf konan sem lúffar
Viö leituðum svara hjá Kristínu
Jónsdóttur kennara. Hún er
tveggja barna móöir, er I fram-
hatdsnámi I Háskóla tslands og
hefur veriö virk i Rauösokka-
hreyfingunni af og til frá stofnun,
mest þó hin siðari ár.
Hvernig var ástandið þegar þú
varst aö alast upp, til hvers var
ætlast af þér?
— 1 minni fjölskyldu var
ákveönum þrýstingi beitt til þess
aö viö systkinin gengjum
menntaveginn. Ég ætlaöi mér þaö
ekki, ég haföi engan áhuga á
menntun og hætti eftir 4. bekk i
Gagnfræðaskóla. Ég fór út á
vinnumarkaðinn, vann öll þessi
algengu „kvennastörf” var au
pair I Englandi, vann á sjúkra-
húsi og skrifstofu I nokkur ár. Þá
tóku augu mln smám saman aö
opnast — ég vildi ekki vera neöst I
goggunarrööinni, þessari stétta-
skiptingu sem er svo áberandi á
sjúkrahúsum. Þaö var stétta-
skiptingin og launamisréttiö sem
kom mér af staö.
Ég get nefnt sem dæmi aö það
var ráöinn deildarstjóri þar sem
ég vann — karlmaöur — sem
kunni ekkert meira en viö og viö
vorum settar i aö hjálpa honum.
Hann fékk auðvitað miklu hærri
laun; okkur datt bara ekki i hug
aö sækja um, það hvarflaði ekki
aö okkur; þannig var hugsunar-
hátturinn.
Kristin Jónsdóttir, kennari
Ég ætlaöi mér ekki aö lifa
áfram við þetta og þess vegna
dreif ég mig I Kennaraskólann
sem þá var eini möguleikinn fyrir
gagnfræöinga. Oldungadeildin
var ekki komin þá. Ég lauk
stúdentsprófi og þaö var svo
gaman I skóla aö siöan hef ég
haldiðáfram. Mér varö ljóst hvaö
menntun gefur mikiö. Þaö er ekki
aöeins að staöa manns breytist,
heldur opnast gáttir til allra átta.
Aö fá tækifæri til að lesa allt
mögulegt og aö hafa máliö á valdi
sinu bæöi i tali og skrifum — þaö
er ekki litiö.
Um þetta leyti fór Rauösokka-
hreyfingin af staö, haföi hún áhrif
á þig?
— Já, ég fór snemma aö fylgj-
ast með hreyfingunni,t.d. sótti ég
fundi meðan hún var til húsa i
kjallaranum hjá Helgu Olafsdótt-
ur og Stefáni Karlssyni. Ég fylgd-
ist meö umræðunum, en eins og
ég sagöi var ég komin inn á jafn-
réttisbrautina áöur vegna þeirrar
reynslu sem ég öölaöist á vinnu-
markaðnum.
Þetta voru ár bjartra vona og
ég trúði þvi að hægt væri aö
breyta og ná jafnrétti kynjanna —
og ég trúi þvi enn —■ en mér er
ljóst nú að þaö tekur langan tima,
margar kynslóðir.
Finnst þér eitthvaö hafa breyst
á þessum 10 árum sem liöin eru
Framhald á bls. 13
Það ríkir ekkert jafnrétti hér á landi
Pálina Einarsdóttir er verka-
kona i fyrstihúsinu Baröanum.
Hún er 44 ára, gift og á 8 börn. Viö
spyrjum hana hvort hún hafi gert
nákvæmar framtiðaráætlanir
þegar hún var um þaö bil aö
ganga út i lifiö eins og sagt er.
„Ég veit þaö ekki eiginlega”,
segir Pállna „ég Imyndaöi mér
lifiö allt ööruvisi en þaö reyndist
þegar til kom. Þaö hljóta allir að
gera. Ég hugsaöi litiö út I hvort ég
þyrfti aö vinna fyrir mér sjálf, viö
systkinin höföum ekki tök á aö
menntast, heimilisaöstæöur voru
þannig. Mér fannst lika allt I lagi
með aö giftast og haföi ekkert út á
húsmóöurhlutverkiö aö setja, og
éggiftist ung og eignaöist börn og
var heima meö þau þangaö til ég
fór aö vinna i Barðanum”.
Varstu ánægö meö aö vera
heimahúsmóðir?
„Anægö? Ætli maöur hafi
hugsaö nokkuö út i þaö, ég haföi
ansi mikiö aö gera meö öll þessi
börn lengi vel. En það getur varla
talist skemmtilegt aö sjá aldrei
neitt nýtt og vera alltaf á kafi i
barnastússi. Annars er ég engin
Rauösokka og er þeirrar
skoöunar aö þaö sé best fyrir
börnin aö móöirin sé hjá þeim
a.m.k. fyrsta áriö. Þaö getur eng-
inn komiö I staö móöurinnar. Nú
er þetta varla hægt lengur. Þaö
veröa allar konur aö fara út aö
vinna, laun eins manns nægja
ekki fyrir fjölskyldu”.
Hvers vegna ferö þú aö vinna
úti meö öll þessi börn og hvers
Pálina Einarsdóttir, verkakona
(mynd. Ella)
vegna valdir þú aö vinna I
frystihúsi?
„Ég fór að vinna vegna þess aö
viö vorum aö reyna aö komast I
sómasamlegt húsnæöi og um aöra
vinnu fyrir mig var ekki aö ræöa.
Þegar maöur hefur enga
menntun fær maöur ekkert nema
skúringar eöa aöra erfiöisvinnu.
Mig langaði ekkert sérstaklega til
aö vinna I frystihúsi og ég fékk
enga pössun fyrir börnin; þaö fá
ekki verkakonur sem eru giftar.
Börnin mln uröu aö sjá um sig
sjálf og passa hvert annaö.
Barnaheimilisplássin voru bara
fyrir einstæöar mæöur, náms-
menn og kennara.”
Haföir þú áhuga á jafnréttis-
málum á þessum árum?
„Þegar maöur er aö vinna á
lægsta kaupi og sér aö konur eru
alltaf á botninum fer maöur aö
hugsa um jafnréttismál. Kaup
okkar verkakvenna er smánar-
lega lágt. Viö vinnum öll verstu
störfin I þjóöfélaginu, þau sem
enginn annar vill vinna. Viö höld-
um t.d. uppi fiskiönaöi I landinu
og fáum 294 þús. á mánuöi fyrir 40
stunda vinnuviku. Já og þaö er
ekki fyrr en eftir fjögurra ára
starf. Þangað til er kaupiö enn
lægra.”
„Ég er ekki aö segja aö karl-
mennirnir séu neitt hátt launaöir
en þeir eru þó hærri. Þaö vinna
engir karlmenn sömu störf og viö
i frystihúsunum. Stundum eru
skólastrákar I þessu smátima, en
þeir koma sér alltaf I eitthvaö
Framhald á bls. 13
á dagskrá
„Mörkud stefna
beggja bankastjóranna er hin
sama, þ.e. þjónusta við erlenda
auðhringavaldið, en leiðirnar
að markinu ólíkar”.
Út í óvissuna
Nú er draumurinn fagri um
eflingu Islensks iönaöar, meö aö-
ildinni að EFTA, aö rætast.
Viöskiptafrelsiö dýrlega meö
afnámi tolla og annarra hafta
liggur nú brátt að baki svo hin
frjálsa samkeppni megi sýna
eöliskosti sina, til blessunar og
eflingar isl. iðnaði.
Sjálfur forustumaöur isl.
iönrekenda „Sólargeislinn frá
Florida” er að visu meö eitthvert
nöldur um skilningsleysi
islenskra stjórnvalda, sem sifellt
setji fótinn fyrir ötult starf isl.
iönrekenda I þá veru, aö bæta
framleiðslu sina, svo hún megi
standast samkeppnina viö
innstreymi erlends iönvarnings.
Allt er þetta hjal þó hjáróma,
skiptir ekki sköpun i samkeppn-
inni, heldur hitt, aö aðildin aö
EFTA var frá upphafi hreinn
dauöadómur á margar Islenskar
iöngreinar, eins og reynslan er
þegar farin aö sýna. Þær iön-
greinar, sem helst þola þessa
óheftu samkeppni,eru fiskiönaöur
og gæru- og ullariönaöurinn. Þaö
grátbroslegasta viö siöast
nefndar iðngreinar er þó þaö, aö
markaöurinn fyrir þær er aö
langstærstum hluta utan EFTA
og EBE landa. Hins vegar
kaupum viö inn margfalt meira
af iönvörum frá EFTA og EBE
(sem viö höfum gert
tollasamninga viö) en viö flytjum
út til þeirra, enda þótt tolla-
lækkun á óunnum fiski til þeirra
sé tekin með. Tekjutap okkar af
tollaniöurfellingunni mun trúlega
skipta fleiri milljöröum ár hvert
fyrir utan svo þaö, að hinn erlendi
iönvarningur er nú strax á á góöri
leiö meö aö knésetja ýmsar
greinar iönaöarins og er þó varla
nema byrjunin I þvi efni.
tslenskur iönaður, sem ætlaö var
þaö hlutverk aö færa út starfsemi
sina, aö hann gæti tekiö viö veru-
legum hluta af fólksfjölguninni,
er nú i stórhættu.
Eitthvaö bögglast það fyrir
brjósti ýmissa manna af hverju
EFTA- löndin sum voru svo fús á
aö gefa stórfé til svonefndar aö-
lögunar Isl. iönaöar aö breyttum
aöstæðum. Fjárfúlga þessi átti aö
gera islenskum útflutningsiönaöi
kleift aö veröa samkeppnisfær,
meö ýmiskonar hagræöingu og
tæknilegri fullkomnun, svo hann
stæöi keppinautunum á sporöi,
eöa svo var aö minnsta kosti sagt.
Sjónarmið stundarhagsmuna
viröast hafa mótaö viöhorf
margra iönrekenda til aöildar-
innar, sem ekki viröast hafa
hugsaö fram i timann.
Spurningar leita á: Af hverju
veittu EFTA-þjóðirnar
tslendingum stórmikiö gjafafé til
þróunar islensks iönaöaöar? Voru
þær vitandi vits aö efla nýjan
keppinaut, sem þrengja myndi aö
eigin markaöi? Eöa bjó eitthvaö
annaö aö baki? Reynslan hefur nú
raunar sýnt, aö þær hafa ekkert
aö óttast i þvi efni, þvert á móti.
Þeirra iönvarningur flæöir nú inn
i landið, meö þeim afleiöingum er
áöur er nokkuö drepiö á.
Nú.þegar íslenskur iönaöur á i
vök aö verjast, hefst skyndilega
mikill áróöur fyrir erlendri stór-
iðju. Þaö skyldi þó aldrei vera, að
EFTA aöildin hafi i upphafi veriö
hönnuö I heilabúi þeirra, sem
þjóna undir útþennslustefnu
auðhringa? Reyndir og klókir viö-
skiptaaöilar, sem vel þekkja til i
milliríkjaviöskiptum, hafa auö-
vitað séö frá upphafi EFTA-
aöildar aö hún hlaut aö reynast
þeim verst, sem minnstir voru i
samkeppninni og jafnframt I
mikilli fjarlægö frá markaös-
svæöi. Hvort tveggja á við um
tsland.
Herlúðrablástur stóriöju-
manna hljómar nú mjög i eyrum
og á trúlega eftir að færast i
aukana.
ABstoðarbankastjóri Seöla-
bankans Sigurgeir Jónsson er
ekkert myrkur I máli um stefnu
þá er taka skuli i iönaöarmálum.
Tugur eöa tugir álverksmiöja
skulu hér upprisa landi og þjóö til
farsældar.
Jóhannes Norödal seölabanka-
stjóri er sem vænta mátti miklu
klókari I sinum áróöri fyrir
eflingu stóriöjunnar. Hann talar
um eina eöa svo álverksmiöju á
næstu árum og aö ekkert mæli
gegn þvi aö tslendingar reisi hana
sjálfir. Erlendar lánastofnanir
muni fúslega lána fé til sliks
fyrirtækis. Enginn efi er á þvi, aö
Jóhannesi er vel kunnugt þaö and-
rúmsloft, sem rikir, a.m.k. hjá
stjórnendum Alþjóöabankans
(sem fjármagnaöur er af auö-
hringjum aöallega) og engin
áltæöa til aö véfengja lánamögu-
leika okkar þar. En einhver skil-
yrði munu nú fylgja i kjölfariö,
sem ekki er veriö aö gefa upp
svona fyrirfram.
Ekki minntist Jóhannes neitt á
sölumöguleika á framleiöslu
islensku álverksmiöjunnar, enda
ekki rétt aö vera aö draga slikt
fram i dagsljósið. Hvaöa markaöi
hefur þessi hugsanlega verk-
smiöja tryggingu fyrir? Ráöa
ekki hinir fáu en stóru álhringir
alfarið yfir markaönum á áli?
tslensk álverksmiöja á trúlega
engra annarra kosta völ en lúta
forsjá einhvers álhringsins i einu
og öllu, eöa deyja sem fyrirtæki
strax i upphafi.
Heljarstökk Sigurgeirs i stór-
iöjuáformum er augljóst
frumhlaup, sem mætir strax
öflugri andstöðu, en Jóhannes
kann aö velja þær leiöir, þótt
krókóttar séu, sem liklegri eru til
að skila árangri.
Mörkuö stefna beggja banka-
stjóranna er hin sama, þ.e.
þjónustan viö erlenda auðhringa-
valdið, en leiöirnar aö markinu
ólikar.
Skjöldur Eirlksson.
Umferðarnefnd Reykjavíkur:
Hringtorg er
besta lausnin
á tengingu Breiðholtsbrautar og
Reykjanesbrautar við Kópavog
Borgarráö hefur faliö borgar-
verkfræöingi aö ræöa viö Vega-
gerö rikisins um kostnaö viö gerö
hringtorgs á mörkum Reykja-
nesbrautar og Breiöholtsbrautar.
SU athugun er I samræmi viö
samþykkt umferöarnefndar
Reykjavlkurborgar þess efnis aö
besta lausnin á tengingu
Breiöholtsbrautar og Reykjanes-
brautar viö Kópavog sé hring-
torg.
Að sögn Guttorms Þormars
verkfræöings hjá borgarverk-
fræöingi þá hafa viðræður viö
Vegageröina ekki hafist enn
þar eö borgarverkfræöingur
hefur verið erlendis, en hann er
nýkominn til landsins og munu
viöræður hefjast fljótlega.
Viöræðumar viö Vegageröina
taka m.a. mið af þvi aö i
kostnaðaráætlun Reykjavikur-
borgar er ekki gert ráö fyrir
hringtorgi, en hringtorg er allt aö
17 milljónum króna dýrara en
aörar lausnir sem ræddar hafa
verið á tengingu þessara tveggja
brauta viö Kópavog. Hugmyndin
mun vera sú aö fá Vegageröina til
aö greiða kostnaöinn viö gerö
þessa hringtorgs.
Guttormur sagöi aö ákvöröun
um þaö hvort ráöist yröi i gerö
hringtorgs myndi fara eftir niöur-
stööum viöræöna viö Vega-
geröina og væntanlega myndi
borgarráö fjalla aftur um máliö
er viðræöunum væri lokiö.
—þm