Þjóðviljinn - 20.06.1980, Blaðsíða 8

8 SIÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 20. júní 1980
Föstudagur 20, júnl 1980 ÞJÓÐVILJINN — SÍDA 9
á dagskrá
„Það er siðferðilegur réttur þess fólks,
sem skapar verðmætin með vinnu
sinni, að skóli eins og Félagsmálaskóli
alþýðu og annað frœðslustarf verka*
fólks njóti fjárhagslegs stuðnings
ríkisins, rétt eins og mest allt annað
skólastarfi landinu”
ASÍ svarar tillögum VSÍ um flokkunarkerfi:
Tilraun tíl samræmingar
— segir Asmundur Stefánsson
Niðursoðin
sfld
og
alls
kyns
sósur
Á sáttafundi i gærmorgun lagöi
viöræöunefnd ASI fram tillögur
að flokkaskipan sem svar við til-
lögum VSt um nýtt sameiginlegt
flokkakerfi. Asmundur Stefáns-
son framkvæmdastjóri ASI sagði
i samtali við Þjóðviljann I gær að
hér væri um vinnuplan að ræða
þar sem gerð væri tilraun til að
setja upp kröfur frá hinum ýmsu
samböndum innan ASt i sam-
fellda röð. Við þessa uppsetningu
er byggt á hliðstæðum forsendum
og gert var i tillögum VSI.
Asmundur sagði að hér væri um
töluvert stórar og miklar breyt-
ingar frá núverandi kerfi aö ræða
og þyrftu þær mikillar athugunar
við. Væri þvl lltiö hægt aö segja
um tillögurnar að svo komnu
máli. Atvinnurekendur ætla að
llta á svar ASI fram yfir helgi en
næsti sáttafundur er boðaður n.k.
þriöjudag kl. 9.00 —GFr
Asmundur Stefánsson
Niðursuöuverksmiðjan Norður-
stjaraan IHafnarfirði var mikið I
fréttum fyrir nokkrum árum
vegna þeirra rekstrarörðuleika,
sem hiin átti við að etja, og var
verksmiðjan þá lokuð um nokkra
hrlð. Nú eru breyttir timar og
mikili fjörkippur hefur hlaupið I
niöursuöu og frekari fullvinnslu á
slld hérlendis, enda slldveiðin að
glæðast og eftirspurnin erlendis
frá I þessa gæðafæðu sifellt að
aukast.
Þjóðviljinn leit við I Norður-
stjörnunni fyrr I vikunni og fékk
Guðmund Þóroddsson verkstjóra
til að leiöa sig lnn I leyndardóma
niðurlagningarinnar.
„Við skulum fyrst skoöa okkur
um, þar sem pökkunin var áður.
Þar er búið að breyta allri húsa-
slþpan, þvl að við erum að koma
okkur upp visi að litlu frystihúsi
bæði til að auka fjölbreytnina og
eins til aö tryggja rekstrargrund-
völiinn”, sagði Guðmundur.
Búið er að útbúa fiskmóttöku,
véla- og vinnslusal, auk þess sem
keypt hefur veriö lausfrystivél af
fuÚkomnustu gerð.
Alls vinna um 80 manns i Norðurstjörnunni, þar af um 55 I heilsdags-
starfi. Eins og I öörum fiskverkunarstööum er kvenfólkið við færi-
böndin. í þetta sinn aö leggja niður reykt sildarflök.
Að sögn Guömundar er hug-
myndin að vinna aöallega þorsk,
ýsu og flatfisk, en afkastagetan
veröur um 9 tonn á dag. „Til aö
byrja með veröur fiskurinn laus-
frystur 1 heilu lagi, en góöir
markaöir eru vlöa I Evrópu fyrir
þá vöru, en framtlöardraumurinn
er aö fullvinna fiskrétti I þessum
vinnslusal.”
I frystiklefanum voru enn
nægar birgðir af síldarflökum
fram til haustsins þegar við litum
þar inn. Alls voru 800 tonn af slld
flökuöog fryst I Noröurstjörnunni
I fyrrahaust, og I vetur og vor
hefur veriö unniö af fullu kappi
við að koma slldinni með alls
kyns verkunaraöferöum I lokaðar
dósir, tilbúnar til suöu.
tlr frystiklefanum liggur leið
slldarflakanna I þlðingu sem
tekur nú aðeins um tvo tima á
pönnu, eftir að ný tækni var
innleidd. Aöur tók hálfan sólar-
hi'ing að þiða flökin.
Eftir þiðinguna er sildin lögð I
pækil stutta stund, en siðan tekur
reykofninn viö. Við hinn enda
reykofnsins var iðandi mannlif,
þvl aö þar stóöu tugir kvenna sitt-
hvorumegin við færibandiö og
kepptust með bónushraða við að
raða nýreyktum og ilmandi
slldarflökunum I blikkdósir. Við
fengum okkur bita af ljúffengri
sildinni, meðan við gengum fram
með stóra færibandinu I áttina að
lokunarvélinni, sem varla hafði
undan afköstum kvennanna.
„Við þurfum stundum að hægja
eilltið á ferðinni, þegar við erum
að leggja i stærri dósirnar þvi aö
við höfum aöeins eina lokunarvél
Guömundur Þóroddsson verkstjóri og niöursuöufræðingur útskýrir suöutimann fyrir blaöamanni
Þjóöviljans, en þrir slíkir suöupottar eru I Noröurstjörnunni.
Þau voru gómsæt á bragöiö sfldarflökin nýkomin úr reykofnum, en þau
voru ltka eiiitiö föst viö plötuna og þvi besta ráöiö aö bregöa sköfu undir
þau.
Dósarlokarinn haföi varla undan, og var þvi var nóg um aö
vera hjá stúlkunum sem mötuöu hann.
800 tonn af sfldarflökum voru á lager i frystigeymslunni eftir vertiöina I
fyrrahaust. Eins og sést á myndinni eru enn nægar birgöir til fyrir niöur-
lagninguna i sumar, fram aö næstu vertiö.
fyrir þær”, sagði Guðmundur
þegar hann leiddi okkur áfram
meðfram færiböndunum sem
enda við stóru suöupottana, þar
sem sjálf niöursuöan fer fram.
Mikil f jölbreytni er nú aö ryðja
sér til rúms I niöurlagningunni,
enda eftirspurnin mikil og eftir
óllkum tegundum. I slöustu viku
voru gerðar tilraunir I Norður-
stjörnunni með að leggja sild
niður I ýmsar sósutegundir eins
og karrý, papriku, sinnep og
tómat, en alls voru framleiddar
um 70 þús slikar dósir.
Þá er einnig fyrirhuguð að
sjóða niður saltfisk I 200 gr. dósir,
en fyrirspurnir um sllka vöru
hafa komiö frá Spáni og vlðar.
„Við höfum verið langt á eftir
öðrum fiskveiðiþjóðum I niður-
lagningunni, en málin eru að
þróast I rétta átt. Samt þarf enn
að gera stórt átak I þvi að koma
upp fleiri verksmiöjum, fara inn
á nýja markaði og nýta mun
betur þá framleiðslumöguleika
sem eru I boði”, sagöi
Guðmundur að lokum.
3» *
Fullorðinsfræðsla
lög og peningar
A undanförnum árum hefur
fræðslustarf og skólahald meðal
fullorðins fólks eða fullorðins-
fræösla, sem svo er nefnd.aukist
allverulega. Nægir þar að nefna
starfsemi námsflokka sveitar-
félaga, öldungadeildir við
framhaldsskóla og fræöslustarf
stéttasamtakanna, ekki sist starf
Menningar- og fræðslusambands
alþýöu, sem nú hefur starfað um
liðlega 10 ára skeið.
A ráðstefnu siðastliöinn vetur
um fullorðinsfræðslu komu sam-
an fulltrúar margra þeirra aðila,
sem fást við fræðslu fullorðinna.
Þar kom I ljós að margt er veriö
að gera á sviði fulloröinsfræöslu,
en metta vita lltið um það sem
hver og einn fæst við og samstarf
aðila er einnig litið. Þeir sem hér
um ræðir eru bæði opinberir aöil-
ar, eins og skólar og námsflokk-
ar, og frjáls félagasamtök.
Aöild og stuöning þess opin-
bera bar á góma á ráöstefnunni,
enda stóð menntamálaráðuneytið
að henni. En hvernig er stuðningi
þess opinbera við fullorðins-
fræðslu háttað? Stuöningurinn
birtist m.a. I framlögum sem ár-
lega eru veitt á fjárlögum. Hvaö
einstakir skólar gera á sviði full-
orðinsfræðslu virðist fyrst og
fremst vera komiö undir áhuga
forsvarsmanna skólanna. Þar
styðjast þeir hvorki við lög eða
önnur fyrirmæli, sem fela skólun-
um beinlinis það verkefni að
skipuleggja og annast fræðslu
ætlaða fullorðnu fólki. Enn siður
er viðurkennt af opinberri hálfu
að fullorðið fólk skuli eiga rétt á
fræðslu og menntun viö sitt hæfi.
Hér er ekki aðeins átt við starfs-
menntun og endurmenntun vegna
vinnu fólks, heldur einnig frjálst
nám á sviði fjölmargra áhuga-
mála sem fólk hefur og stundar
utan vinnu.
Auðvitað felast miklir möguleik-
ar á skipulögöu fullorðinsfræðslu-
starfi innan veggja skólanna, en á
vettvangi frjálsra félagasamtaka
félast einnig og ekki slður miklir
möguleikar óg um margt nokkuö
aðrir en innan skólanna. En til
þess að sllkt starf fái notiö sln
þarf stuðning af hálfu rikisvalds-
ins. I fyrsta lagi er þörf á löggjöf
um fullorðinsfræðslu. Frumvörp
þess efnis hafa komið fram á
Alþingi nokkrum sinnum en varla
fengist rædd. Sllkt er ekki vansa-
laust.
Lög um fulloröinsfræðslu eiga
að tryggja að frjáls félagasamtök
eins og stéttasamtökin njóti fjár-
hagslegs stuðnings þess opinbera.
Það á ekki að ákvarðast árlega
sem ein upphæð á fjárlögum, sem
hægt er að lækka og hækka að
vild, allt eftir pólitlskum
geðþótta, hverju sinni. Það hefur
I för með sér öryggisleysi sem
óviðunandi er með öllu. Lögin
eiga hins vegar að tryggja að
ákveðnir þættir starfseminnar
verði greiddir af opinberu fé, s.s.
kennslulaun og fleira.
Frjáls félagasamtök gegna
veigamiklu hlutverki á sviði full-
orðinsfræðslu I landinu. Það ber
rlkisvaldinu að meta og þvl skylt
að styðja slika starfsemi félaga-
samtakanna. Þetta gildir ekki
slst um fræöslustarf verkalýðs-
hreyfingarinnar, m.a. vegna þess
siðferðilega réttar sem verkafólk
á I þessu efni. Það er siöferðilegur
réttur þess fólks, sem skapar
verðmætin með vinnu sinni, að
skóli eins og Félagsmálaskóli
alþýðu og annað fræðslustarf
verkafólks njóti fjárhagslegs
stuðnings rlkisins, rétt eins og
mest allt annaö skólastarf I land-
inu. Fjárveitingar rlkisvaldsins
til fræðslustarfs verkalýðshreyf-
ingarinnar mega þó ekki hefta
frjálsræöi fræðslustarfsins. Það
er grundvallaratriði að verka-
lýöshreyfingin sjálf annist sitt
eigiö fræðslustarf. Hún ein á að
ráða þvl um hvað er fjallaö,
hvernig það er gert og hverjir
annast leiöbeinendastörf og
kennslu. Tvö undanfarin ár hafa
fjárveitingar rikisins til þessara
mála verið auknar og ber að meta
það, en enn skortir á að þessi mál
verði tryggð með löggjöf, eins og
áður segir.
Sá vettvangur, sem félagasam-
tökin eru, til fræðslustarfs, er aö
mörgu leyti annar og eölilegra
umhverfi heldur en til að mynda
hinn hefðbundni skóli. Hvort sem
okkur llkar þaö betur eða verr, þá
er það fráhrindandi fyrir margt
fullorðið fólk að ganga inn I skóla
og setjast þar að námi. Veruleik-
inn er sá, að margir eru haldnir
„skólaótta”. Þeir minnast skól-
ans frá löngu liðnum tlma, sem
stofnunar þar sem þeim leið ekki
vel.óttuðust Itroðsluna og prófin,
og fengu aldrei notiö sln.
Oldungadeildirnar hafa fyrst og
fremst náð til þeirra, sem áður
hafa notið all nokkurrar skóla-
göngu, en slður til þeirra, sem
skammrar skólagöngu nutu á sln-
um yngri árum. Innan raða
Alþýðusambands tslands er
stærsti hluti þess fólks, sem
skammrar skólagöngu hefur not-
iö.og þess vegna er afar mikil-
vægt að verkalýöshreyfingin og
fræðslusamtök þeirra gefi þessu
sama fólki kost á þvi að afla sér
menntunar og aukinnar þekking-
ar á vettvangi sinna eigin sam-
taka og I hópi annarra félags-
manna verkalýösfélaganna.
Þvi má þó ekki gleyma að
vinnutiminn, hinn langi vinnu-
dagur, er einn helsti þröskuldur
þess að fullorðið fólk sem er I
fullu starfi hafi tækifæri til að afla
sér menntunar og fræöslu. A þvi
er nauösynlegt að vinna bót. Lik-
legasta leiðin til úrbóta er að fólk
öölist rétt til að hverfa frá störf-
um um lengri eða skemmri tlma
til náms. Bæöi vegna endur-
menntunar til starfa og -frjáls
náms á þeim sviöum, sem það
hefur helst áhuga á. Þetta er
sanngjörn krafa. Verkalýðssam-
tökin og þeir stjórnmálaflokkar,
sem helst kenna sig við alþýðu
manna.eiga að vinna sameigin-
lega aö þessu marki. Hér þurfa
bæði að koma til lagasetningar og
samningar við atvinnurekendur.
Réttur trúnaöarmanna á vinnu-
stöðum til þess að sækja nám-
skeið á vegum verkalýössamtak-
anna á óskertum dagvinnulaun-
um er mikilvægt skref I þessa átt.
Sömuleiöis má minna á nefnd,
sem Ragnar Arnalds skipaði I
menntamálaráöherratið sinni og
ætlað er að kanna möguleikana I
þessu efni, þó nú sé allsendis óvist
hvernig störfum hennar reiði af.
Það fer m.a. eftir þeim áhuga,
sem núverandi ráðamenn
menntamála hafa á fullorðins-
fræðslu.