Þjóðviljinn - 04.07.1980, Side 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 4. Júll 1980.
UOOVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyf ingar og þjóðfrelsis
(Jtgefandi: (Jtgáfufélag Þjóðviljans
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann
Hitatjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ölafsson
Fréttastjóri: Vilborg Haröardóttir.
Auglýsingastjóri: Þorgeir Olafsson.
Umsjónarmaöur SunnudagtblaÖs: Þórunn Siguröardóttir
Rekstrarstjóri: Úlfar Þormóösson
Afgreiöslustjóri: Valþór HlöÖversson
Blaöamenn: Alfheiöur Ingadóttir, Einar Orn Stefónsson, Guöjón FriÖriks-
son.Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Glslason, Sigurdór Sigurdórsson.
Þingfréttir: Þorsteinn Magnússon.
Iþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Ellsson
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Safnvöröur: Ey jólfur Arnason.
Auglýsingar: Sigrföur Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa :Guörún Guövaröardóttir.
Afgreiösla: Kristln Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára Siguröardóttir.
Slmavarsla: ólöf Halldórsdóttir, Sigrlöur Kristjánsdóttir.
Bflstjóri: Sigrún Báröardóttir.
HúsmóÖir: Jóna SigurÖardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Otkeyrsia: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Slöumúia 6, Reykjavfk, slmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaþrent hf.
Versti
kosturinn
• Nýjar fréttir af heimsókn Helmuts Scmidts,
kanslara Vestur-Þýskalands, til AAoskvu, segja frá því
að þreifingar um pólitíska lausn í Afganistan hafi ekki
borið árangur. Sovétmenn hafa, beint og óbeint, ítrekað
það viðhorf, að þeir séu í raun og veru ekki til viðtals um
eitt eða annað fyrrenstjórn Babraks Karmals í Kabúl sé
föst orðin í sessi, og sem fyrr gera þeir það að höfuð-
atriði að hætt verði stuðningi við uppreisnarsveitir í
landinu yfir landamæri Pakistans og Irans.
• Það fer fram mikið upplýsingastríð um
Afganistan,og getur stundum verið erfitt að átta sig á
sannleiksgildi frétta þaðan. Til dæmis er ekki langt
siðan, að með skömmu millibili bárust fregnir um að
Kabúl væri að falla í hendur uppreisnarmanna og að
sovéskur her hefði umkringt og byggi sig undir að
útrýma þeim sömu uppreisnarsveitum rétt við Kabúl.
Það sýnist þá Ijóst, að í stórum dráttum er komin upp
svipuð hernaðarstaða þar eystra og Frakkar og síðan
Bandaríkjamenn lentu I í Indókína: borgir og helstu
samgönguleiðir eru á valdi stjórnarhersins og hins
erlenda hers, sveitirnar, þar sem obbinn af fólkinu býr
eru þessu hervaldi ótryggt svæði ef ekki beinlínis á valdi
skæruherja.
• Af hálfu Sovétmanna hefur það verið höfuðkeppi-
kef li í áróðursstríðinu um Afganistan að reyna að knýja
fram einhverskonar viðurkenningu á því, að unnt sé að
setja jafnaðarmerki á milli hernaðarlegrar liðveislu
þeirra við Kabúlstjórnina og aðstoðarfrá Bandaríkja-
mönnum og Kínverjum um Pakistan, sem uppreisnar-
menn fá. AAeð því móti reyna þeir að krækja sér i
einhverskonar réttlætingu á þeirri staðhæfingu að þeir
séu að hjálpa vinum í neyð.
#Þessu áróðursstríði hljóta Sovétmenn að tapa.
Allar götur frá þvl að ókyrrð hófst I sveitum Afganistan
eftir valdatöku hins sundurleita byltingarf lokks Tarakis
1978 hefur sovésk aðstoð við valdhafana verið margföld
á við það sem uppreisnarmenn hafa hlotið um Pakistan.
í Pakistan hafa stjórnarandstæðingar að sönnu átt
athvarf, yfir landamærin berst nokkuð af vopnum, og
það er ekki ástæða til að efast um að bandaríska leyni-
þjónustan CIA á þátt I að útvega þau. En öllum þeim
f réttariturum sem á vettvangi hafa verið ber saman um,
að uppreisnarsveitirnar séu harla lélegum vopnum
búnar f lestar. Á hinn bóginn hafði stjórnarherinn í Kabúl
frá upphafi aðgang að margskonar nútíma vfgbúnaði úr
sovéskum vopnabúrum og sovéskir ráðunautar voru með
þeim her löngu áður en hin beina íhlutun Sovétmanna I
borgarastríð hófst um áramótin. Þessi hlutföll hald-
ast enn að þvl er lesa má I nýlegum frásögnum (t.d.
fréttamanna breskra blaða): uppreisnarmenn hafa
ýmis létt vopn, sum mjög komin til ára sinna — þeir geta
t.d. ekki grandað sovéskum þyrlum, vel brynvörðum að
neðan, sem mikið eru notaðar til að spúa eldi yfir
afgönsk þorp á yf irráðasvæði uppreisnarmanna.
• Sá skyldleiki strlðanna í Af ganistan og Vietnam sem
AAorgunblaðið má ekki heyra nef ndan er ekki síst fólginn
I því, að stjórn, sem aðeins ræður helstu borgum og
umhverfi þeirra, verður enn veikari einmitt við að fá
mikla liðveislu erlendrar hernaðarvélar. Slík stjórn
verður, hvað sem pólitlskum uppruna hennar líður, að
leppstjórn I augum almennings. Þessi þróun kallar svo á
æ stórtækari hernað af hálfu hins erlenda stórveldis,
borgarastríðið verður bandarískt stríð, sovéskt stríð.
Þessi stigmögnun leiðir svo til þess, að fyrir stórveldið
sem hlut á að málum eru engir góðir kostir til lengur.
Það mun bíða hnekki, hvort sem það gef ur skjólstæðinga
sína upp á bátinn og snautar með her sinn heim, eða
reynir með allri sinni hernaðarvél að brjóta alla mót-
spyrnu við sinn pólitíska vilja á bak aftur. Sovétmenn
eru, enn sem komið er, inni á seinni kostinum, sem hlýt-
ur að vera öllum þeim sem mannúðarsjónarmið virða
sýnu verstur. Hann er einnig kosta verstur ef menn vilja
reyna að berja á selshausum þeirra kaldastríðs-
spekúlanta sem nú iifa gullöld og fleðitíð.
Míppt
Lofsverð viðleitni
Forystugrein Þórarins Þórar-
inssonar I Tlmanum I gær ber
honum fagurt vitni sem áróB-
ursmanni. Vonandi tekst honum
senn aB sannfæra landslýB um
aB kaupfélagsvaldiB um allt
land og allir þingmenn Fram-
sóknarflokksins, svo og flokks-
vélin öll, hafi meB oddi og egg
unniB aB kjöri Vigdlsar Finn-
bogadóttur.
1 þessari lofsveröu viöleitni
er þó óþarfi fyrir Þórarin aö
um. Fyrst og fremst var orBiÐ
og menningarlegur bakhjarl
hennar beittasta vopn. Sjálf-
stæBismálin höfÐu sitt aB segja
og afstaBa kvenna til framboBs
Vigdlsar sem áfanga I jafnrétt-
isátt reiB baggamuninn.”
Uppreisn kvenna
Þetta ætti allt aB geta staBiB
heima og fleira hefur veriö sagt
I Þjóöviljanum I þessa veru.
GuBrún Hallgrlmsdóttir fjallar
m.a. um þaB I dagskrárgrein aö
aldrei I sögu lýBveldisins hafi.
konur veriö jafn áberandi I
Viðurkenning "!
á sérstöðu I
Annar þáttur sem Guörún ■
vlkur aö er ekki siöur mikil- I
vægur I kosningasigri Vigdísar, |
og hefur sjálfsagt ráBiB afstööu .
margra, kvenna sem karla.
„Sigur Vigdisar er stærsta I
skref sem unnist hefur I jafn- |
réttisátt sIBan konur fengu ,
kosningarétt og kjörgengi. 1 i
honum felst viBurkenning á sér- I
stöBu kvenna, á talsmáta |
þeirra, hugsunarhætti og fram- .
komu. Kona er gjaldgeng sem I
manneskja án þess aB þurfa aB I
taka upp vinnubrögB karla, |
tungutak og fas”. •
Þannig hefur I ÞjóBviljanum I
veriö lögö áhersla á hversu I
margslungiö þaB ferli hefur |
veriB sem leiddi til sigurs kven- ■
frambjóBandans I forsetakosn- I
ingunum.
Úr takti
Sú setning sem fer I taugarnar |
á Tfma-Tóta, og hann vill ekki ■
nota nema hálfa I slnum skrif- I
um, var þessi:
„Þaö er aö vlsu engum vafa *
undirorpiö hvar hjarta hreyf-
ingar vinstrimannaog sósíalista
sló heitast I þessum kosning- I
um”. I
Meö engu móti veröur þvl
haldiB fram aB I þessari mein-
ingu rúmist ekki bæöi ágætir
vinstri Framsóknarmenn og
nokkrir forystumenn AlþýBu-
bandalagsins sem studdu aöra
frambjóöendur en Vigdlsi Finn-
bogadóttur. Var þaö ekki ein-
mitt IndriBi G. Þorsteinsson,
„gamall framsóknarhundur”
aB eigin sögn, sem var aö
hneykslast yfir þvl hvaö margir
Framsóknarmenn teygöu
miöjuhugsjónina langt til
vinstri? Þvl ekki aö telja þá meö
vinstri hreyfingunni?
Forysta Framsóknarflokks-
ins á I þeim slfellda vanda aB

C'tgefandl Framsóknarflokkurlnn.
Framkvcmdastjóri: Jóhann H. Jónsson. Rltstjórar: Þórarlnn
Þórarlnsson, Jón Helgason og Jón Slgurósson. Rltstjórnarfull-
trói: Oddur Olafsson. Fréttastjórl: Eirfkur S. Elrfksson. Aug-
lýslngastjórl: Stelngrlmur Glslason.
Rltstjórnarskrlfstofur, f ramkvssmdastjórn og auglýstngar
Sfhumúla 15. Slml 86300. — Kvttldslmar blattamanna: 86502,
86495. Eftlr kl. 20.00 : 86387. Vertt f lausasttlu kr. 250
Askrlftargjald kr. 5000Í mónuttl. i Blattaprent.
Fréttaritari Reuters
og Þjóðviljinn
Fréttaritari Reuters og Þjóðviljinn hafa tekið
höndum saman um að draga utanrikismál inn i um-
ræður um úrslit forsetakjörsins.
Fréttaritari Reuters hefur vakið á þvi athygli
erlendis, að Vigdis Finnbogadóttir hafi verið andvig
aðild íslands að Atlantshafsbandalaginu og hafi
tekið þátt i mótmælagöngum. Þjóðviljinn hefur i
tveimur forustugreinum eftir kosningamar imprað
óbeint á þessu sama og bætt þvi við i forustugrein-
inni i gær, að ekki hafi verið neinum vafa undirorpið
hvar hjarta „sósialista sló heitast i þessum kosn-
ingum”. _____________________________
á daaskrá
„Sigur Vigdisar er stœrsta skref sem
unnist hefur i jafnréttisátt siðan konur
fengu kosningarétt og kjörgengi
I honum fellst viðurkenning á *
sérstöðu kvenna, á talsmáta þeirra,
hugsunarhœtti og framkomu,\
Guörun
Hallgrimsdóttir,
matvæla f ræðingur
„Atkvæði eigum
við í hrönnumP
snúa útúrleiöurum Þjóöviljans,
og slfta setningar úr samhengi
til þess aö beygja þær undir til-
gang sinn. í forystugrein
Timans I gær gætir sárinda út af
því aö Þjóöviljinn sé aö merkja
sósialistum nýkjörinn forseta.
ÞaB er ekki rétt þvl aö blaöiB
hefur einmitt tekiö skýrt fram I
leiBara:
„Hér heima er um þaö rætt
hvernig þetta geti hafa gerst. 1
kosningabaráttunni riöluOust
flokksbönd og engum stjórn-
málaflokki dettur i hug aö elgna
sér sigurvegarann sérstaklega.
Sigur Vigdisar Finnbogadóttur
er spunninn úr mörgum þráö-
kosningabaráttu. SIBan segir
hún:
„1 engum kosningum öörum
hefur boriO jafn mikiO á þvi, aO
eiginkonur voru annarrar skoO-
unar en menn þeirra — og þaö
hvarflaöi ekki aO þeim aö þegja
yfir þvf. Fordæmi Vigdisar hef-
ur þvi tvimælalaust veitt konum
aukinn kjark.”
ÞaB er þvl ekki aöeins aB
flokksböndin hafi riölast heldur
einnig sú rlkjandi hefö aB meö-
limir fjölskyldunnar skuli hafa
sömu skoBun og húsbóndinn á
heimilinu, þ.e.a.s. karlpen-
ingurinn.
rása til hægri meöan aö þorri
flokksmanna villaö hún sé staB-
föst til vinstri. Vafalitiö er þaB
satt hjá Þórarni aB flokks-
forystan hafi rétt einu sinni lent
úr takti viö kjósendur sina I for-
setakœningunum. Þaö er aö
minnsta kosti kenning hans nú,
og fer vel á.
En fast skal haldiB viB þá full-
yröingu aö „hjarta hreyfingar
vinstri manna og sóslalista hafi
slegiö heitast”meö Vigdisi I ný-
afstöönum kosningum,og
þannig var þaö hvort sem
mönnum llkar betur eöa ver. —
ekh
oa skorftf
j