Þjóðviljinn - 09.07.1980, Blaðsíða 5

MiOvikudagur 9. ]úli 1980. ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 5
Teppadeild JL-hússins er í sumarskapi
og býður glæsilegt teppaúrval á
verði og einstökum greiðslukjörum
Níðsterk stigaefni - verð frá kr. 10.400
Ódýr teppi - verð frá kr. 5.400
Þéttofin rýjateppi - einstakt verð, aðeins kr. 18.800 og við
gerum enn betur og bjóðum 10% afslátt í viðbót!
Greiðslukjör í sérflokki:
Útborgun 1/4 -
eftirstöðvar á 6-9 mán.
Þjónustan ofar öllu:
Við mælum góifflötinn og
gerum tilboð án skuldbinding
Teppadeild
Jón Loftsson hf. Hringbraut121 simi10600
Ein af teikningum Halldórs Péturssonar: séra Arni Þórarinsson kom-
inn yfir um.
Gamanyrði Magnúsar
Gamanyröi heitir bók eftir
Magnús Guöbrandsson og er þess
getiö til útskýringar, aö þar fari
„frásagnir af mönnum og mál-
efnum í bundnu máli ”.
Magnús er Reykvikingur,
fæddur 1896. Hann er gamall
knattspyrnugarpur, bæöi
Framari og Valsari, taflmaöur
og einn af stofnendum Karlakórs
KFUM, sem siöan varö Karlakór-
inn Fóstbræöur. Lengst af vann
hann skrifstofustörf hjá ýmsum
fyrirtækjum.
I bókina hefur Magntls dregiö
saman visur og ljóö sem hann
hefur flest gert aö gefnu tilefni og
til aö hressa upp á samferöar-
menn aö þjóölegum siö. Hann
yrkir til margra kórfélaga og svo
til samstarfsmanna, ennfremur
til vina og ættingja. Hann semur
og gamanvlsur, lausavísur.ljóöar
á Bent Larsen stórmeistara upp á
dönsku og víöar lætur hann aö sér
kveöa.
Sem dæmi af Gamanmálum
þessum má taka visu sem til varö
i þann tima þegar I Þjóöviljanum
birtust fréttir af barneignum hjá
hinum róttæku, en einn slíkur,
Bjarni Bragi Jónsson, þá stud.
oecon., var samstarfsmaður
Magnúsar:
„Saklaus fæddist siöla dags
sautján marka hnokkinn
og um kvöldiö komst hann strax
I kommúnistaflokkinn.”
Þegar alvörumál llfsins eru á
feröum getur Magnús hinsvegar
átt þaö til aö yrkja sem svo:
Meöan skima ennþá er
ævistím vill lengja
Ellin himir eftir mér
eins og tímasprengja.
Halldör Pétursson hefur teikn-
aö myndir viö Gamanyröi. Bókin
er 131 bls.,útgefandi er höfundur.
Alltaf er einhversstaðar
verið að heyja þau stríð
sem kölluð eru gleymdu
stríðin. Eitt slíkt er háð í
Ogadenhéraði, sem til-
heyrir Eþíópíu en er byggt
Sómölum. Þar hefur nú
verið dregið saman mikið
lið: annarsvegar eþíópskt,
hinsvegar sveitir skæru-
liða í Ogaden og sómal-
ískur her. Kannski verður
gleymda stríðið að stór-
fréttastríði bráðum. Því
ekki langt undan eru hags-
munir risanna tveggja,
Sovétríkjanna og Banda-
ríkjanna.
Ariö 1962 innlimaöi Haile Sela-
issie keisari Eþióplu strand-
landiö Eritreu i riki sitt. Hann
haföi þá dregið landamæri um
mikið svæöi, þar sem bjuggu um
fjörutiu þjóöir. Þetta rlki stóö
veikum fótum: og I tveim stórum
landamærahéruöum risu þjóð-
frelsishreyfingar, sem enn I dag
eru aö berjast viö yfirvaldiö I
Addis-Ababa — enda þótt keis-
aranum hafi veriö löngu steypt og
þess f staö tekin viö byltingar-
stjórn sem heitir á Lenin og sov-
éska reynslu og vopn sér til full-
tingis.
1 Eritreu berjast skæruliöa-
hérir fyrir sjálfstæði, en i Ogaden
er barist fyrir sameiningu viö
Sómalfu, enda eru íbúar Ogaden
Sómalir, sem fyrr segir.
Margir fingur
i spilinu
Og striöiö hefur aldrei veriö
„staöbundiö”. lsraelar studdu
keisarann gegn Eritreumönnum,
sem voru studdir bæöi af Araba-
rikjum og Kúbumönnum. Eftir aö
stjórnarskipti uröu i Eþióplu
sjálfri, hafa kúbanskir og sovésk-
ir ráögjafar hinsvegar tekiö þátt i
aö bæla niöur aöskilnaöarsinna i
Eritreu, en sigur yfir þeim hefur
látiö biöa eftir sér. Sovétmenn
veittu á sinum tima Sómaliu
mikla hernaðaraöstoö og studdu
þar meö óbeint kröfurnar sem
rikiö geröi til Ogaden. En i
staöinn hlutu þeir flotastöö i
Berbera, mikilvægri hafnarborg
nálægt mynni Rauöa hafsins.
Þegar svo keisaranum I Eþióp-
iu var steypt, sneru Sovétmenn
Skæruliöar i Ogaden: öll viöskipti eru viö Sómailu.
Eitt af gleymdu stríðunum:
Stór hluti Ogaden er
nú á valdi Sómala
en meiriháttar átök geta verið í vændum
viö blaöinu, þeir töldu þaö væri til
miklu meira aö vinna aö eignast
arftaka þess viölenda rikis viö
austurhorn Afriku aö vinum.
Sómalir ráku þá Sovétmenn frá
Berbera — án þess þó aö þeir
höfnuöu um leiö sinu tilbrigöi viö
afriskan sósialisma. Sómalir
vonuöust til aö Bandaríkjamenn
myndu launa þeim þetta tiltæki
meö þvi aö styöja þá i Ogaden-
málinu. Þaö hafa Bandarikja-
menn aö vissu leyti gert, og þeir
hafa lengi átt i viöræöum viö
Sómala um að yfirtaka fyrrver-
andi flotastöö Sovétmanna i
Berbera. Þaö væru þægileg
smyrsl á skrámur sem Banda-
rikjamenn hafa fengiö annars-
staöar i glimunni viö Moskvu-
björninn.
En vandinn er sá, aö Banda-
rikjamenn þora ekki aö stiga þau
skref til fulls sem Sómalir vilja aö
þeir geri. Þeir óttast aödragast
inn I meiriháttar ófriö um Ogad-
en.
Um Ogaden var hart barist
1978. Þá höföu sómaliskar skæru-
sveitir hrakiö Eþiópa frá miklum
hluta Ogaden, einangraö þá i
setuliösstöövum. Sveitir úr her
Sómaliu voru ekki langt frá þeim
tiöindum. Slöan hófu Eþiópar
mikla sókn meö kúbanskri og
sovéskri aðstoö, og flúöi þá all-
mikill hluti ibúanna til Sómaliu og
býr þar slðan viö sult og seyru.
Mats Holmberg, frá sænska
stórblaðinu Dagens Nyheter, er
nú á ferö á þessum slóðum. Hann
hefur þá sögu aö segja, aö
ástandið likist nú allmikið þvi
sem var fyrir stórátökin
1977-78. Mest kom honum á
óvart, aö hann gat ferðast vitt og
breitt um Ogaden án þess aö
veröa var viö Eþiópaher eöa flug-
vélar. Svo viröist, segir hann,
sem stórar spildur af Ogaden hafi
þegjandi og hljóöalaust komist á
vald skæruherjanna og séu I
raun orönar hluti Sómaliu. öll
viöskipti fara þar fram i gjald-
miöli Sómaliu, þaöan kemur
ýmiskonar varningur, þangaö er
búpeningur rekinn til slátrunar.
En um leið er eins og bæöi Sómal-
ir og Eþiópar komi sér saman um
aö hafa ekki hátt um þetta
ástand.
Allra veðra von
Þaö skiptir aö sjálfsögöu veru-
legu máli fyrir framvindu i
Ogaden, hvernig fer i Eritreu.
Haft er fyrir satt, aö Sovétmenn
séu orönir þreyttir á striöinu þar,
og reyni aö fá Mengistu, leiötoga
byltingarstjórnarinnar i Addis
Ababa, til aö fara samninga-
leiöina. önnur af tveim þjóö-
frelsishreyfingum Eritreu, ELF,
hefur þegar sent fulltrúa sina til
Moskvu og sýnt vilja til mála-
miölunar, og Mengistu hefur oft-
ar en áður talaö I sömu átt. Hitt
gæti þó skipt enn meira máli, aö
Numeiri, forseti Sudans, hefur
lofaö Mengistu aö hætta aö leyfa
skæruliöum aö flytja vopn og
vistir yiir landamæri sin til Eri-
treu. En Numeiri er óútreiknan-
legur, og skiptir oftar um banda-
menn i austri og vestri en nokkur
annar leiötogi.
Eþiópar hafa ekki ráöiö viö
tvær styrjaldir I senn. Ef þeir
þyrftu ekki lengur aö berjast i
Eritreu, gætu þeir snúið sér aö
Ogaden. Og þá mun aftur spurt aö
þvi, hvort Bandarikjamenn muni
skerast í leikinn til aö tryggja sér
stööina I Berbera, sem svo lengi
hefur veriö þæft um. AB