Þjóðviljinn - 18.07.1980, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 18. júll 1980
UOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyf ingar og þjóðf relsis
ttgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans
Framkvæmdastjóri: EiBur Bergmann
Ritstjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson. Kjartan Ölafsson
Fréttastjóri: Vilborg Haröardóttir.
Auglýsingastjóri: Þorgeir Olafsson.
Umsjónarmaóur Sunnudagsblaós: Þórunn Siguröardóttir
Rekstrarstjóri: Úlfar Þormóósson
Afgreióslustjóri: Valþór Hlööversson
Blaöamenn: AlfheiÓur Ingadóttir, Einar örn Stefánsson, Guöjón Friöriks-
son.Ingibjörg Haraldsdóttir, Magnús H. Glslason, Sigurdór Sigurdórsson.
Þingfréttir: Þorsteinn Magnússon.
iþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elísson
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Safnvöröur:Eyjólfur Arnason.
Auglýsingar: Sigrföur Hanna Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa -.Guörún Guövaröardóttir.
Afgreiösla: Kristln Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára Siguröardóttir
Símavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigríöur Kristjánsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Húsmóöir: Jóná Siguröardóttir.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
C'tkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson.
Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Síöumúla 6, Reykjavlk, slmi 8 13 33.
Prentun: Blaöaþrent hf.
Falskenning
• Þeirri kenningu hefur skotið upp í maigögnum
stjórnarandstöðuf lokkanna á síðustu vikum að brátt taki
eyðimerkurgöngunni að linna, vegna þess aðsenn reki að
því að ríkisstjórnin springi. Þetta er eitt af þeim hálm-
stráum sem málgögnin hafa gripið fegins hendi í ómark-
vissu andófi sínu gegn stjórninni meðan Vísir auglýsir
eftir þingmönnum stjórnarandstöðunnar og biður þá
sem til þeirra haf i spurt að gefa sig f ram.
• Af hálfu Geirs-armsins í Sjálfstæðisflokknum er
skiljanlegt að reynt sé að lægja óánægjuöldurnar með
því að láta skína I það að von bráðar kunni Geir Hall-
grímsson að verða á ný formaður í sameinuðum f lokki.
En óskhyggja af þessu tagi er aðeins til þess fallin að
auka á klof ninginn, því skilyrði Geirs-armsins fyrir sátt-
um eru stjórnarrof og að „liðhlauparnir" falli fram og
tilbiðji formanninn og Morgunblaðið.
• Oskhyggja Alþýðuf lokksmanna er af öðrum toga
spunnin. Þeirra von byggist á því að samningamálin
dragist á langinn og þau ásamt efnahagsmálunum
komist í þvilikan hnút er líða tekur á haustið að ríkis-
stjórninni verði ekki sætt lengur. Þá hugsun hafa kratar
að sjálfsögðu ekki hugsað til enda því eins og kunnugt er
af ummælum þeirra sjálfra eru þeir slíkir „yfirburða-
menn" í íslenskum stjórnmálum að þeir geta ekki stjórn-
að nema með sjálfum sér. Or yf irburðum af þeirri teg-
und verður seint mynduð starfhæf ríkisstjórn á íslandi.
• Staðreyndin er að innan núverandi rikisstjórnar
ríkir góður starfsandi og eining um að leysa þau vanda-
sömu verkefni sem við blasa og jafna skoðanaágreining
um stjórnarstefnuna. Þrátt fyrir allan hamaganginn og
skothríðina á stjórnina hefur málgögnum stjórnarand-
stöðunnar ekki tekist að rjúfa samstöðuna í stjórnar-
liðinu. Útávið kemur stjórnin fram sem ein heild og
ekkert fer eins mikið í taugarnar á stjórnarandstöðunni.
Það er orsök taugaveiklunarinnar sem landsmenn verða
nú vitni að. —ekh
F óðurbætisskatturinn
• Umræðurnar um fóðurbætisskattinn hafa hingað til
mest verið á einn veg. Viðurkennt er að hann kunni að
bæta upp galla kvótakerf isins og draga úr framleiðslu
mjólkurafurða, en talið vafasamt að hann takmarki
kindakjötsframleiðsluna. Mestu máli hefur þó verið
varið til þess að mótmæla "aðför" að hagsmunum svína-,
alifugla- og eggjabænda og Neytendasamtökin,
Verslunarráð Islands og fl. aðilar lagst þar á eitt með
málgögnum stjórnarandstöðunnar.
• Rökstuðningur fyrir 200% fóðurbætisskatti til hefð-
bundinnar búvöruframleiðslu var þríþættur. í fyrsta
lagi þykir óhæfa að niðurgreiðslur Efnahagsbandalags-
ins á fóðurbæti ýti undir frekari offramleiðslu á
íslandi. f öðru lagi þótti nauðsynlegt að sníða ýmsaagrv-
úa af kvótakerfinu sem reynst hefur erfitt í fram-
kvæmd. I þriðja lagi er um samkeppnisaðstöðu innlends
fóðuriðnaðar að tefla, og ekki óeðlilegt að hann geri
kröfur um samkeppni á jafnréttisgrundvelli líkt og
Davíð Scheving og Félag fsl. iðnrekenda.
• Fóðurbætisskatturinn mun ekki stuðla að hækkun al-
menns búvöruverðs til neytenda. Hinsvegar hefur verið
ákveðið aðsvína-alifugla- og eggjaframleiðendur greiði
50% skatt af fóðri til þess að vega upp á móti niður-
greiðslum erlendis, þannig að fóðurbætirinn sé sem næst
seldur hérlendis á framleiðslukostnaðarverði. Þessi
skattur mun t.a.m. valda um 15% hækkun á kostnaði við
framleiðslu kjúklinga.
• Markaðsverð þessara vörutegunda er háð framboði
og eftirspuraog fóðurbætisskatturinn þarf ekki endilega
að þýða verðhækkun. Því hefur verið haldið fram í
blaðagrein að skipulagsleysi og léleg stjórnun sé megin-
orsök þess að kjúklingaverð er að verða hærra en verð á
niðurgreiddu lambakjöti. Skipulagsleysi í ungafrarrv
leiðslu og slátrunarmálum er svo mikið að væri þeim
málum komið í horf gætu kjúklingabændur komist mæta
vel af þrátt fyrir fóðurbætisskatt og rétt fóðurverð.
• Stuðla ber að lágu fóðurverði með innlendri fóður-
framleiðslu og hóflegri sköttun á erlendu fóðri. Ríkis-
stjórnin hef ur stigið stórt skref í átt til þess að ná tökum
á landbúnaðarframleiðslunni, en auðvitað fer árangur-
inn talsvert eftir framkvæmdinni og endurgreiðslum á
þvi fé sem inn kemur af fóðurbætisskattinum. í um-
ræðum um þessi mál er þó óþarf i að búa til goðsögn um
gott skipulag nýju búgreinanna, því að með þeim hætti er
verið að bjóða heim hættunni á enn einu landbúnaðar-
vandamálinu.
—ekh
mælt meö dauöarefsingu. Þar
er sagt aö hætta skuli opinber-
um stuöningi viö fóstureyöingar
(og mun koma mest niöur á fá-
tækum konum). Þar er lýst and-
stööu viö breytingar á stjórnar-
skránni sem eiga aö tryggja
konum jafnrétti (flokkurinn
haföi áöur þóst vera fylgjandi
þeim breytingum). Þar er þess
krafist, aö hætt sé aö flytja börn
milli borgarhverfa I þvi skyni aö
skapa börnum hvftra og svartra
jafnstööu 1 skólum. Þegar hlutir
af þessu tagi eru upp taldir er
ekki aö undra þótt á þvf lands-
þingi Repúblikana sem fagnaöi
Reagan séu enn færri konur en
þar voru 1976 ( 29 % fulltrúanna)
og enn færri blökkumenn
(aöeins 2,8 %).
Að koma
vel fyrir
Manni gæti sýnst, aö menn
Carters ættu auöveldan leik i
viöureign viö forsetaefni sem
hefur slikan farangur meö sér
Anderson hinn óháöi er reiknaöur 0g aö ofan var frá sagt. En eins
inn i dæmiö eöa ekki. 0g skoöanakannanir minna á,
Ronald Reagan meö konu sinni Nancy. A litlu myndinni er George
Bush varaforsetaefni.
Klipp«
i
Sigurstranglegur
Ronald Reagan, fyrrum kvik-
myndastjarna og landstjóri i
Kalffornfu, er mjög liklegur
næsti forseti Bandarfkjanna.
Hann var útnefndur forsetaefni
meö miklum stuöningi á lands-
þingi Repúblikana I fyrradag og
hefureinn af keppinautum sinum
um útnefningu, Georg Bush ,
fyrrum yfirmann CIA, sér viö
hliö sem varaforsetaefni. Kiss-
inger er farinn aö syngja
Reagan lof og ætlar sér bersýni-
lega aö veröa aftur utanrfkis.
ráöherra. Gerald Ford, fyrrum
forseti, sem ekki vildi styöja
Reagan sem varaforsetaefni
nema meö ýmsum skilmálum,
er ekki nema smávegis mis-
hljóma f hallelújakórnum. Nýj-
ar skoöanakannanir spá
Reagan 10 % meira fylgi en
Carter — hvort sem John
Veldi
íhaldsins
Sigur Reagans i baráttunni
fyrir útnefningu er tengdur þvi,
aö i flokksvél Repúblikana hafa
sest til Ihaldssömustu öfl i
bandariskum stjórnmálum, og
þau treysta þvi aö nú hafi hugö-
arefni þeirra meiri byr undir
vængi en þegar þau gátu siöast
sett erkiihaldsmann i fram-
boö — Barry Goldwater nánar
tiltekiö.
Vald harösnúinna ihalds-
manna yfir flokkinum sést vel á
þeirri stefnuskrá sem forseta-
efniö fær i vegarnesti. Þar er
*______________________
þá hefur Reagan mjög góöa
möguleika til aö veröa kos-
inn — og hlýtur þá aö fá mikiö
af atkvæöum kvenna, blökku-
manna og verkamanna. Astæö-
urnar eru sumpart þær, aö
óánægjan og vonbrigöin meö
Carter hafa veriö svo mikil, aö
flest annaö gleymist. Auk þess
er þaö vitaö, aö bandariskir
kjósendur taka helst eftir þvi,
hvort forsetaefni er hresst I
framgöngu, kemur vel fyrir i
sjónvarpi og kann aö láta lita
svo út sem vandamálin séu
fremur einföld, heldur en aö
---------03
þeir pæli i þvi, I hverju stefna
þeirra er í raun og veru fólgin.
Og gleymum þvi ekki heldur, aö
endanlega er þaö kannski ekki
nema fjóröungur kjósenda sem
þarf til aö koma aö forseta — ef
frambjóðendureru þrir og kosn-
ingaþátttaka jafn dræm og ver-
iö hefur eöa milli 50—60 %.
Ekki eins
illyrtur
Sumir fréttaskýrendur reyna
aö hugga sig viö þaö, aö Reagan
sé sjálfur ekki eins afturhalds-
samur og sú flokksvél sem býr
til stefnuskrár. Víst er þaö rétt,
aö hann hefur gert sér far um aö
tala hófsamlegar en oft áöur
eins og þegar hann t.d. likti lýö-
réttindabaráttumönnum sjö-
unda áratugsins viö „óöa
hunda”. í kosningabaráttunni
núna hefur Reagan haft sér-
stakan ráögjafa sem á aö passa
upp á aö hann hreyti ekki ein-
hverju þvi út úr sér, sem honum
má i koll koma. Þaö hefur tek-
ist. Hinsvegar hefur siögæöis-
veröi ekki tekist aö koma i veg
fyrir aö Reagan fari vægast
sagt mjög varlega meö staö-
reyndir. Sé m.ö.o. sérlega
óáreiöanlegur I málflutningi.
Tóm tunna
Blaöamaöur danska blaösins
Informationsem hefur átt langt
viötal viö Reagan, segir, aö
hann sé maöur, sem svarar öll-
um spurningum fljótt, en þegar
fariö sé aö pæla i svarinu, þá sé
þar ekkert aö finna. Hann hefur
skoöanir, en þaö er engin þekk-
ing aö baki þeim. Blaöamaöur
viö Fortune, sem ætlar sér aö
hrósa Reagan segir m.a.
„Stundum likist hann tómum
geymi, sem er vis til aö taka viö
sjónarmiöum hjá hvaöa ráö-
gjafa sem er, sem siöast hefur
náö eyrum hans”. Samkvæmt
þessu ætti þaö aö skipta mestu
máli um forsetatiö manns eins
og Reagans, hvernig til tekst
meö val ráögjafa — hann sé
svo lítill af sjálfum sér. En til
hvers eru menn þá aö skipta á
Carter og Reagan? gæti einhver
spurt. Þaö er einmitt talhlýöni
viö þann sem slöast nær áheyrn
forsetans, sem einatt er látin út-
skýra ruglandann I stjórnsýslu
Carters.
Fleiri
sprengjur
Reagan og stefnuskrárritarar
hans eru haukar I utanrikismál-
um. Þeir segjast vilja heröa á
vigbúnaöi og tryggja
Bandarikjunum ótvirætt forskot
yfir Sovétríkin á þvf sviöi. I
þeim efnum er Reagan ótvirætt
eftirlætisframbjóöandi Morgun-
blaösins. Hinsvegar eru vestur-
evrópskir sérfræöingar og
fréttaskýrendur yfirleitt mjög
óhressir meö aö eiga von á
Reagan I forsetastól. Þeim
finnst maöurinn sýna „skelfi-
lega fáfræöi I utanrlkismálum”
eins og franska sjónvarpiö
komst aö oröi. Þekktur Italskur
blaöamaöur, Luigi Barzani.hef-
ur komist svo aö oröi: „Nú höf-
um viö eytt fjórum árum i aö
kenna Jimmy Carter sitt af
hverju, og þaö er mikil hremm-
ing aö hugsa til þess aö þurfa aö
miöla Ronald Reagan af
samskonar fræöslu”.
—áb
shorfð