Þjóðviljinn - 05.09.1980, Side 4

Þjóðviljinn - 05.09.1980, Side 4
4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 5. september 1980 MOÐVIUINN Málgagn sósíalisma, verkalýds hreyfingar og þjóðfrelsis (Jtgefandi: tJtgáfufélag Þjó&viljans Framkvemdastjóri: Eiöur Bergmann RlUtjórar: Arni Bergmann, Einar Karl Haraldsson. Kjartan Ólafsson Fréttastjóri: Vilborg Haröardóttir. • Auglýsingastjóri: Þorgeir Ólafsson. Umsjónarmaöur sunnudagsblaös: Guöjón Friöriksson. Rekstrarstjóri: Úlfar Þormóösson Afsreiöslustióri: Valbór Hlööversson Blaöamenn: AlfheiÖur Ingadóttir, Einar Orn Stefánsson, Ingibjörg Haraldsdóttir, Kristin Astgeirsdóttir.'Mágriús H. Gíslason, Sigurdór Sigurdórssori. Þingfréttir: porsteinn Magnússon. Iþróttafréttamaöur: Ingólfur Hannesson. Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elisson Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Ellas Mar. Safnvöröur:Eyjólfur Arnason. Auglýsingar: Sigríöur Hanna SigurbjÖrnSdóttir. Skrifstofa :Guörún Guövaröardóttir. Afgreiösla:KristIn Pétursdóttir, Bára Halldórsdóttir, Bára Siguröardóttir. Slmavarsla: Ólöf Halldórsdóttir, Sigriöur Kristjánsdóttir. Bílstjóri: Sigrún BárÖardóttir. Húsmóöir: Anna Kristln Sverrisdóttir. Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir. útkeyrsla: Sölvi Magnússon, Rafn Guömundsson. Ritstjórn, afgreiösla og auglýsingar: Sföumdla 6, Reykjavlk, slmi 8 13 33. Prentun: Blaöaprent hf. Flugleiðamálin og Morgunblaðið • Morgunblaðið hefur haft mikla tilhneigingu til þess undanfarna daga að láta sem mest að því liggja, að vandi Flugleiða sé að verulegu leyti íslenskum stjórn- völdum að kenna. Til dæmis að taka segir í leiðara blaðs- ins á sunnudag, að Flugleiðamálið ,,endurspegli getu- leysi stjórnvalda til þess að hafast nokkuð að". # Nú væri skemmtilegt að vita, hvað þetta blað, sem hamast svooft gegn ríkisafskiptum af atvinnurekstri á við með slíkum staðhæfingum. í gær segir blaðið, að stjórnvöld geri þeim erfitt fyrir sem vilja laða erlenda ferðamenn til tslands, t.d. með f lugvallarskatti. Nú má það vel vera, að það væri til þæginda fyrir ferðamála- stjóra ef að slíkar álögur væru niður felldar, en aðlaðandi ferðamannaland (frá verðlagssjónarmiði) yrði ísland aldrei, nema eftir stórfellda gengisfellingu: er það slík ráðstöfun sem beðið er um? 1 annan stað stafar vandi Flugleiða ekki af því, að ferðamönnum til fslands fækki um nokkur þúsund, heldur af því, að þeim fækkar um tugi þúsunda eða hundruð þúsunda, sem félagið hefur ferjað yfir Atlantshaf án þess að til við- dvalar á (slandi komi. Auk þess sem allir vita, að elds- neytisverð og grimm og frjáls samkeppni ætla að sam- einast um að slátra smærri flugfélögum á Atlantshafs- leiðinni — og skilur hvert barn að íslensk stjórnvöld fá engu um þá þróun ráðið. O Sami f immtudagsleiðari gefur einnig til kynna, að Morgunblaðið ætlist til að íslensk stjórnvöld veiti Atlantshafsfluginu beina fyrirgreiðslu. ( því sambandi er gert allmikið úr nauðsyn þess að f ella niður lendingar- gjöld vegna f lugs þessa. Vitanlega auðveldar slík niður- felling reksturinn nokkuð, en hætt er við því, að slík ráð- stöf un dugi skammt í því fargjaldastríði sem risar heyja upp á líf og dauða og Sigurður forstjóri Helgason er öðru hvoru að líkja við „lögmál frumskógarins". # Menn hafa kannski ekki tekið eftir því að þar með er einn helsti höfðingi frjáls framtaks á (slandi farinn að hafa svipuð ummæli um frjálsa samkeppni og rót- tæklingar ýmisskonar hafa lengi haft. Og hið þverstæðu- kennda í þessu máli er það, að Atlantshafsævintýrið, þetta framtakdugmikilla íslenskra einstaklinga sem svo mjög hefur verið rómað var aldrei annað en frávik frá frjálsri samkeppni. önnur f lugfélög voru skuldbundin til þess af samningum sín á milli að fljúga á föstu verði — Lof.tleiðir fengu undanþágu sem á rætur að rekja bláttáfram til þess, að bandarísk stjórnvöld vildu kaupa sér sem mesta velvild á (slandi vegna herstöðvar á Miðnesheiði. Islenskir aðilar höfðu forskot í kapp- hlaupinu, sem öðrum var meinað að taka sér. Þegar þetta forskot skreppur saman eftir að Carter forseti gefur markaðslögmálum lausan tauminn, þá gat ekki f arið á annan veg en nú hef ur gerst — líka vegna þess að f lugvélakostur hefur breyst og eldsneytisverð hækkað. # Væru Morgunblaðsmenn sjálfum sér samkvæmir í markaðshyggjunni ættu þeir að útleggja þetta dæmi sem víti til varnaðar: það sé hættulegt að reisa atvinnurekst- ur sem ekki eigi sér traustar forsendur í frjálsri sam- keppni og lögmálum hennar. Þess í stað reyna þeir eftir bestu getu að velta ábyrgðinni á vanda Flugleiða yfir á ríkisstjórnina, eða jafnvel þann þingmann Alþýðu- bandalagsins sem vakti máls á því fyrr en aðrir að Atlantshafsflugið væri hættuspil. • Flugmálin eru enn í deiglunni og verður engu spáð um framvindu þeirra á þessari stundu. ( umræðuþætti í sjónvarpinu á þriðjudagskvöld sveif í lofti hugmynd um sérstakt f lugfélag, sem tæki að sér taprekstur á Atlants- hafsflugi með f járhagslegumstuðningi stjórnvalda á (s- landi og í Lúxembúrg. Það er rétt að spyrja markaðs- hyggjumálgagnið Morgunblaðið að því, hvort það sé slík sígild „þjóðnýting á tapi" sem blaðið er að biðja um, þegar það krefur stjórnvöld um aðgerðir sem hljóta að vera stærri í sniðum en niðurfelling flugvallarskatts og lendingargjalda. — áb. Hlippt Dýr skrif Þeim bregöur hvorki viö sár né bana á Morgunblaöinu. Eftir aö hafa um nær tveggja ára skeiö haldiö fram 100% vitleysu 1 skrifum um oliuinnflutnings- mál byrjar höfundur Reykja- vikurbréfs árás á Tómas Árna- son viöskiptaráöherra fyrir aö- geröarleysi. Þaö á stundum viö» aö athafnaleysi er slæmur löstur en hvergi nærri alltaf. Og I dæmi Tómasar Árnasonar er aögeröarleysi hans sérstaklega ■lofsvert. i Móöursýkisskrif Morgun- alsköpuö upp úr bréfaskriftum Geirs Hallgrimssonar formanns; Arvakurs. Oliuviöskiptanefnd leitaöi viöa, en þaö fór eins og oliufurstar höföu viöurkennt, aö hvergi var oliu aö fá á hag- stæöari kjörum en I I Sovét- viöskiptunum, né yfirleitt oliuleki nokkursstaöar á lausu. Eftir dágóöan þrýsting frá Luns I NATO léöi breska rikisfyrir- tækiö BNOC máls á samningi um 100 til 150 þúsund lestir af gasoliu. Islenska rikisstjórnin beit á þaö agn og Tómas viö- skiptaráöherra dreif sig i febrúar til Lundúna, aö semja viö BNOC, en haföi vit á þvi aö minnka magniö i 100 þúsund Rey kj aví kurbréf • Laugardagur 30. ágúst < úhuinn- flutningur saiiininga vift Sauiii-Arahiu. on jiaft mál vrrfti vnn aft Irljast á fruuiKligi |iar som engar raun- viTiilrgar samningaviðræftur hafi fiirift frani. iaikaorftin i framhaldsskýrslu in-fmlarinnar rru Jwssi: „l’aft rr skoftim iiéfiularinnar, aft iirýnt só aft unnift vrrfti olullrga aft konnun franiaiign'indra viftskiptakosla i en Tómas gerir ekkert. liklega vegna þess að hann veit, aft þálttaka í jwssu alþjóöasamstarfi samrýmist ekki þröngsýni komm- únista. Hefftu þó flestir ulið aftra líklegri til þess aft taka tillit til órökstuddra fordóma kommúnista en Tómas Árnason. Framganga hans í olíumálunum sýnir þó, aft lengi skal manninn reyna. blaösins um oliumálin hafa reynst þjóöinni ákaflega dýr og sú „paník” sem blaöiö átti þátt i aö skapa hér fyrir rúmu ári gerir þaö iiklega aö verkum aö oliureikningur Islendinga i ár veröur amk, 2 milljöröum hærri en þurft hefði aö vera að óbreyttum samningum viö Sovétmenn. Sovét-blinda Moggans Svo forsaga sé rifjuð upp þá geröist þaö þvert ofan I spár, aö oliuverö stórhækkaöi enn einu sinni samfara þvi aö eitt helsta oliuframleiösluriki heims, Iran, takmarkaöi framleiðslu sina. Afleiöingin var gifurlegt kaup- æöi þar sem flestar þjóöir heims birgöu sig upp af oliu á upp- sprengdu veröi. Samningar Islands viö Sovétrikin um oliu- kaup, sem Geir Hallgrímsson endurnýjaöi til fimm ára 1975, höföu ávallt reynst íslendingum hagstæöir. Veröiö var miöaö viö uppboösmarkaöinn i Rotter- dam, en þar er verölag lægra en ef keypt er beint frá oliu- hringum eöa rikisstjórnum á Vesturlöndum meöan framboö á oliu er nóg. Þegar eftirspurn eykst umfram framboö er þaö eöli sliks markaöar aö veröiö sprengist upp og af þvi fengum viö aö súpa seyöið á sl. ári. Morgunblaðiö notaöi tækifæriö til þess aö kalla Sovét- menn hörmangara og heimtaði aö Svavar Gestson þáverandi viöskiptaráöherra yröi fluttur i böndum til Moskvu til þess aö biöja Breshnev á hnjánum um lægra oliuverð. Um leið var Morgunblaðið iöiö við aö finna ódýra hráoliu og jafnvel unna oliu handa Islendingum og haföi af eigin rammleik svo gott sem komist aö kjarakaupum i Saudi-Arabiu, Noregi, Nigeriu, Bretlandi, og viöar um heim. 500 miljóna skellur Morgunblaðinu var semsagt mikiö I mun aö rjúfa viöskipti Islands og Sovétrikjanna i oliu- málum. Þeim sem um máliö fjölluöu af skynsemi var ljóst aö meiri sveigjanleika þyrfti i oliu- innkaupum okkar. Varasamt gæti veriö aö binda allt sitt við einn aöila, auk þess sem spásagnir eru uppi um aösmám saman muni á næstunni draga úr oliuútflutningi Sovétmanna, þannig aö þeir veröi litt aflögu- færir. Oliuviöskiptanefnd var þvi skipuö, og hélt Morgunblaðið þvi fram, að hún heföi sprottið I_____________________________ lestir, og endanlega hefur verið ákveöiö aö kaupa aöeins 80 þúsund lestir af BNOC en þaö var sem betur fer kleyft vegna oliusparnaöar hérlendis á árinu. Vegna þess hve notkun svart- oliu hefur aukist samfara sam- drætti i gasoliunotkun varö að kaupa einn farm af svartoliu frá BNOC nú I haust. Hann reyndist 4 til 5 hundruö milljón krónur dýrari en ef miöaö heföi veriö viö Rotterdam verö á sama tima. Þá voru flutningsgjöld 2 dollurum hærri á tonnib frá Bretlandi en er I viðskiptunum viö Sovétmenn. Mikið lán Morgunblaðiö vill ekkert af þvi læra ab nú þegar oliu- markaöurinn er kominn I jafn- vægi á ný eru Sovétviðskiptin hagstæðari okkur en allir aörir kostir. Nú hamast þaö á Tómasi Arnasyni fyrir aö hafa ekki leyf t Jóhannesi Nordal aö kaupa hráoliu af Saudi-Aröbum og láta hreinsa hana fyrir okkur ein- hverstaöar úti i heimi. Blaöiö. kaupendur hráoliu nú ekki selt unnar oliuvörur á frjálsum markaöi nema meö stórtapi. „Þaö er þvi mikiö lán, eins og nú standa sakir, aö ekki var gerður samningur um hráoliu- kaup og er þvi frekar ástæöa fyrir okkur sem oliuneytendur að fagna þvi heldur en aö gera þaö aö árásarefni”, segir Tómas Arnason I skrifi til Mogga. Mogginn greiði 2-3 miljarða? En BNOC menn ætla sér áreiðanlega ekki aö tapa á þvi aö selja okkur unnar oliuvörur, enda þótt verö á þeim hrapi á frjálsum markaöi I Rotterdam, og Sovétmenn neyöist til þess aö lúta aö þvi lága verði i viö- skiptum viö okkur. (Þeir eru aö visu svo heppnir i ár aö viö erum búnir aö fá frá þeim á fyrri hluta ársins alla gasoliu sem samiö var um). Þessvegna hafa þeir ekki fengist enn til þess aö semja um verö, amk hefur þaö ekki verib látiö uppi, og ljóst er aö olíuverðið frá Bretlandi veröur stórkostlegt yfirverö, mibaö viö þaö aö viö heföum fengiö oliu frá Sovét- mönnum út árið, eins og kostur var vissulega á. Þessutan þykja Bretarnir stifir og óþægilegir I viöskipt- unum, eru meö strangari greiösíuskilmála, hærri vexti og flutningsgjöld en I Rússaviö- skiptunum, enda þótt þessi viö- skipti séu þóknanleg NATÖ-hagsmunum. Þaö veröa færri til þess aö hlusta á Morgunblaöið er þaö heldur I Bjarmalandsför i oliu- leit á ný en I siöustu lotu. A hinn bóginn hefur þeirri hugmynd skotiö upp I stjórnarráöinu aö réttast sé aö senda bakreikn- inginn vegna yfirverðs i viðskiptum viö Breta á árinu til stjórnarformanns Arvakurs og gera Morgunblaöinu aö greiöa auknar oliuálögur á þjóðina. Þaö gæti lagt sig á 2 til 3 milljaröa islenskra króna, og ætti ekki aö vera skotaskuld fyrir höfuðmiöstöð hins þrótt- mikla islenska auövalds aö reiða af hendi slika smáaura, aukakostnað sem stofnaö er til Tunia.- Árnason. viftskiuLiráftln'rnt: Bréf til ritstjóra Morgunblaðsins ..stanil .i *,ítir »ft |m it.iiift>> nl*'i!t aft (h -I iiit'ft astan.li mark.tfta Ivtta h. oltu- nt aft „................ vspta- raftherr.. ni.-ft samu.lum sainnini'um vift fulltrua l.reska .r.u.felags.ns BNtM’. viftræfturn vift nurska "tl *íanska raftherra ,.H fl.'iri aftila K»! h«'l fullan huK |k i aft iiannit! •'*• Ih'Ssuiii inaluin aft i.liuinnkau|i Isian.ls mtAi srm hankva'inust ..K ur.igiíusi a hverjutn tima Kr i rafti aft viðskiptaraftuneytift efli .liirfwini sma a s.ifli oliuuð- skipta Skvrsla ••mhifttisnianna- nefn.lar til aft kanna málefni lætur sig engu skipta hvernig verölag hefur breyst á ollu mörkuöum undanfariö. 1 fyrra var hagstætt aö gera samning um hráollukaup, þvi þá var verðið á unnum olíuvörum, eins og verslaö er með á uppboðs- markaöinum I Rotterdam, hlut- fallslega miklu hærra. Hins vegar hefur þetta dæmi snúist alveg viö á þessu ári, eins og viöskiptaráöherra hefur bent á, þvi aö verö á unninni ollu hefur lækkaö verulega á sama tlma sem hráoliuverð hefur aö mestu staðiö i staö. Þannig geta m.a. vegna blaösins. áróöurs Morgun- Tómas fái kross Klippari hefur ekki gert mikið af þvl um dagana aö mæra Tómas Árnason, en skjóta mætti þvi að nýkjörnum forseta sem helst vill kross á fólk fyrir frumkvæöi aö góöum hlutum, aö hengja á viðskiptaráðherrann kross fyrir lofsvert aögeröar- leysi I oliumálum. Ndg er komið af athafnarseminni i bráö —ekh og skoríð

x

Þjóðviljinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Þjóðviljinn
https://timarit.is/publication/257

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.