Þjóðviljinn - 24.10.1980, Blaðsíða 7

Föstudagur 24. október 1980. ÞJÓÐVILJINN — StÐA 7
Ahrifin eru
ekki mælanleg
Rætt við Elisabetu
Gunnardóttur
Hugmyndin um kvennaverkfall
kom fram áriö 1974 og var borin
upp á ráöstefnu aö Hótel Loft-
leiöum, þar sem fjöldi kvenna úr
öllum áttum var saman kominn.
— í fyrstu fékk hugmyndin
slæmar undirtektir og var talin
algjörlega fráleit, kvenþjóöinni
jafnvel til skammar, sagöi Elisa-
bet Gunnarsdóttir, kennari, en
hún sat i undirbúningsnefnd
kvennaverkfallsins fyrir hönd
Rauösokkahreyfingarinnarásamt
Þuriöi Magnúsdóttur.
— Hvaö er þér minnisstæöast
frá þessum tima, svo aö viö
gerumst hátiölegar?
Fyrri hluta dagsins vorum viö
Þuriöur uppi á Hallveigarstööum
og tókum þar á móti skeytum og
sinntum erlendum blaöamönn-
um. Viö vorum of seinar i göng-
una sem kom niöur Laugaveginn,
en þegar viö vorum neöst á
Laugaveginum sáum viö hvar
hún kom i ljós, meö rauöa fána i
fararbroddi og söngurinn hljóm-
aöi. Seinna heyröi ég konur bera
þessa göngu saman viö 1. mai
göngurnar og segja: Þaö var nú
munur þegar viö... þaö eru slik
augnablik sem veröa minnis-
stæöust.
— Hvernig fannst þér kvenna-
verkfalliö takast, varöþaöeins og
þiö ætluöust til sem áttuö upphaf-
legu hugmyndina?
Dagurinn i heild tókst mjög vel,
en þaö var mikil vinna sem lá aö
baki. Undirbúningurinn og tog-
streitan milli hinna óliku afla
kemur minnst fram i þeim plögg-
um sem til eru frá kvennaverk-
fallinu. Mér finnst þaö íysandi
fyrirandann sem rikti, aö viö töl-
uöum alltaf um kvennaverkfall,
en hinar um kvennafri. Tilgang-
urinn átti aö vera aö sýna fram á
hvaö geröist þegar konur legöu
niöur vinnu.
Elisabet Gunnarsdóttir
— Hvaöa óhrif heldur þú aö
þessi aögerö hafi haft?
Þaö var mikiö óraunsæi aö
halda aö einhver jafnréttisbylgja
myndi fylgja I kjölfariö og þaö
hefur valdiö mörgum vonbrigö-
um aö staöa kvenna skyldi ekki
breytast. Ég held þó aö áhrifin
séu ekki mælanleg og þaö er mln
reynsla aö margar fullorönar
konur hafi oröiö fyrir áhrifum og
öölast meiri vitund um stööu sina.
En þegar maöur horfir til baka
þá hefurfátt eitt gerst,mér finnst
jafnvel vera um afturhvarf aö
ræöaá ýmsum sviöum. Þaö hefur
til dæmis ekkert ræst úr atvinnu-
málum kvenna. En talandi um
áhrif,þá bárust fréttir af Kvenna-
verkfallinu út um allan heim og i
tilefni af þvi var okkur tveimur
rauösokkum boöiö á Kvennahátíö
i Kaupmannahöfn 1976 þar sem
viö sögöum frá þvi sem hér
geröist. Ég get lika nefnt sem
dæmi aö sænskur blaöamaöur tók
viötal viö okkur rauösokkurnar
og kallaöi greinina „Vita þær
hvaö þær gera?” Þaö var eins og
búist væri viö byltingu I kiölfar
kvennaverkfallsins, en sú bylting
hefur látiö á sér standa.
Umræðan er
enn í gangi
Spjallað við Ragnheiði
Benediktsdóttur á Akureyri
A Akureyri var Kvennaverkfall
24. okL1975 eins og annars staöar
á landinu. Þar var dagskrá allan
daginn f Sjálfstæöishúsinu meö
ræöum, söng og alls kyns
skemmtiatriöum.Þarvann hópur
kvenna úr ölium flokkum og meö
allar skoöanir aö undirbúningi.
Þjóöviljinn sló á þráöinn til
Ragnheiöar Benediktsdóttur,
meinatæknis og baö hana aö rifja
upp hvaö geröist þennan dag og
hvernig jafnréttismálum væri
komiö i Akureyrarbæ.
Ég vann ekki sjálf aö undirbún-
ingi, en fór niöur i Sjálfstæöishús
strax um morguninn 24. og borö-
aöi þar. Þaö kom mér mjög á
óvart hvaö húsiö var troöfullt og
þannigvar þaö allan daginn, mik-
il þátttaka og óvænt. Ég held aö
vinna haf lagst niöur á vel-flest-
um stööum þar sem konur unnu.
Þaö var ýmislegt gert þennan dag
og endaö meö balli.
Ég fór heim i kvöldmat og þar
stjanaöi eiginmaöurinn viö mig.
Hvaö siöan hefur gerst, þaö er
erfitt aö meta. Ég held aö þessi
dagur hafi haft áhrif, umræöum-
ar eru enn I gangi og þaö greipist I
hugann sem sagt er og skrifaö.
Ég held aö konur nú séu meövit-
aöri um stööu slna en áöur.
Eftir kvennaáriö reyndu nokkr-
ar konur hér aö mynda jaínréttis-
hópogyfirleittvoru þaöum 8sem
mættu, svona 3—4 I föstum
kjarna, enhinar voru alltaf nýjar.
Þetta gekk heldur stirölega. Viö
byrjuöum á aö ræöa um
sameiginlega reynslu kvenna en
hópurinn datt upp fyrir. Seinna
var haldin ráðstefna um jafn-
réttismál og upp úr henni voru
enn stofnaöir hópar, t.d. sá sem
ég var i sem fjallaði um barna-
bækur á ákveönu timabili. Viö
sendum álitsgerö til nefndar sem
vann aö þvi aö velja nýtt lesefni
fyrir skóla. Siöustu árin hafa
veriö starfandi jafnréttishópar og
sá sem starfaöi i fyrra lét frá sér
heyra i sambandi viö dagvistar-
mál I bænum. Umræöan er enn I
gangi og þaö er þó alltaf jákvætt.
— ká.
Alþýðuleikhúsið
sýnir
PÆLD’ÍÐt
eftir Fehrmann,
Franke og Fl'úgge
Leikstjóri:
Thomas Ahrens
Þýðing:
Jórunn Sigurðardóttir
Tónlist:
Ólafur Haukur Simonarson
og Thomas Ahrens
Að pæla í kynlífinu
Þessi sýning Alþýðuleikhússins
er kennsluverk um kynlif og ástir,
þýsk að uppruna, og ætlað til
sýninga i skólum. Uppsetningin
hefur verið sniðin með það fyrir
augum að hægt sé að flytja verkið
nánast hvar sem er, i litlum
sölum og jafnvel skólastofum.
Þetta heppnast alveg prýðiiega
og verður til þess að minnka þá
fjarlægð milli flytjenda og
áhorfenda sem venjuleg sviðs-
uppfærsla hefði skapað og gera
leikendum kleift að ná góðu sam-
bandi við áhorfendur, tala beint
til þeirra á svipaðan hátt og
kennari talar við bekk.
Þó að nú á dögum sé að mestu
aflagður sá voðalegi tepruskapur
sem rikti kringum kynlifið á
minum sokkabandsárum er kyn-
lifsfræðsla og umræða samt
ennþá nokkuð vandasamur hlutur
þegar unglingar eiga i hlut.
Annars vegar er sú hætta að
fræðslan verði of fræðileg,
sveipuð i flókin tækniorð og fjarri
raunverulegum heimi ungling-
anna, en hins vegar getur hún
auðveldlega orðið of ágeng,
þannig að allir verði vandræða-
legir og feimnir. Það síðarnefnda
brýst svo gjarnan út i móður-
sýkislegum hlátursrokum sem
eiga að sýna að viðkomandi sé
sko alls ekkert feiminn við hlut-
ina.
i þessari sýningu fannst mér
bæði af verkinu sjálfu og við-
brögðum unglinganna að meðal-
hófið væri rétt ratað. Réði þar
miklu um frjálsleg, opin og
hressileg framganga leikaranna,
Bjarna Ingvarssonar, Margrétar
ólafsdóttur, Guðlaugar Bjarna-
dóttur, Sigfúsar Péturssonar og
Thomasar Ahrens. Þau léku öll af
miklum krafti og sýnilegri gleði
og eftirtektarvert var hversu
framsögn þeirra og látbragð var
vel unnið og hnitmiðað. t verki
eins og þessu, þar sem ekki er um
raunverulega persónusköpun að
ræða, verður að bjargast við ein-
faldari aðferðir og það hefur
hópurinn gert sér ljóst og unnið
markvisst úr.
Thomas Ahrens gaf sýningunni
mikið hreyfiafl með kraftmiklum
hljóðfæraslætti sinum og lengst af
var hún gangviss og lifandi. En i
seinni hlutanum varð nokkur
lægð, einkum þegar upphófst
fyrirlestur um getnaðarverjur.
Þá var horfið frá hinu ágæta jafn-
vægi milli skólastofu og leikhúss
sem annars rikir i sýningunni yfir
i algert skólastofuform, og þar
með rofnaði hrynjandi sýningar-
innar algerlega. Ég held að það
yrði til mikilla bóta að kippa
þessu atriði burt og þétta sýn-
inguna þannig að hún yrði svona
rúmur klukkutimi án hlés.
Þannig yrði hún mun betri sem
leiksýning og mundi nýtast betur
til þess brúks sem hún er ætluð,
sem uppfræðslutæki i skólum.
Það er rétt og ánægjuleg braut
sem leikhúsin eru i vaxandi mæli
að fara út á, að gera skólana að
vettvangi leiklistar. Leikfélag
Reykjavikur er nú að sýna finnskt
barnaleikrit i skólum borgar-
innar og Alþýðuleikhúsið er með
aðra skólasýningu á prjónunum.
Með þessu móti ætti leiklistin að
ná til fleiri barna og unglinga en
ella væri. Hins vegar held ég að
skólasýningar af þessu tagi hafi
hingað til verið bundnar við
Reykjavik, en er hér ekki gullið
tækifæri til að útbreiða leiklist um
landsbyggðina?
Þessi sýning er til vitnis um að
þaðer kraftur og dugur i Alþýðu-
leikhúsinu þessa dagana. Við
skulum vona aö svo verði áfram.
Sverrir Hólmarsson
Söngskólinn i Reykjavik:
„Látum sönginn glaðan gjalla”. Frá æfingu hjá Söngskótakórnum.
Mynd:—eik
i Háskólabiói
í kvöld
Þeir eru áreiðanlega æði
margir, sem eiga góðar minn-
ingar frá „Hvað er svo
glatt”—skemmtunum Söngskól-
ans á sl. ári, en þær fengu frá-
bærar viðtökur. Og nú er þaö
Söngskólafólk aftur komið á stúf-
ana. Stendur það fyrir skemmtun
i Háskólabíói, sem hefst kl. 23.15 I
kvöld og nefnist hún „Góðra vina
fundur”. „Ætli við höldum svo
bara ekki áfram með kvæðið”,
sagði Guðmundur Jónsson, er
blaðamaður kom að máli við
hann i fyrrakvöld. Við megum þvi
vænta þess, að „Gleöin skin-i á
vonarhýrri brá” að hausti.
Þessi skemmtun Söngskólans
verður með liku sniði og sú i
fyrra. Fléttað er saman gamni og
alvöru, — en jafnvel bak við al-
vöruna glittir i kimnina, — guði
sé lof!
Meðal þess, sem fram fer i Há-
skólabiói i kvöld, eru einsöngvar
og dúettar úr þekktum óperum.
Fluttir verða kaflar úr Sigauna-
baróninum, Betlistúdentinum,
Zardasfurstaynjunni og Kissmet.
Disa i Dalakofanum verður þarna
á ferð i sviðsetningu Sigriðar Þor-
valdsdóttur, leikkonu. Nina og
Geiri „krunka” dálitið saman,
(Þuriður Pálsdóttir og Guð-
mundur Jónsson) og leggur Guð-
mundur þeim orð i munn. Guðrún
A. Simonar og Þurlöur Pálsdóttir
steppa af mikilli fimi. Söngskóla-
kórinn syngur. Til aðstoöar er svo
Bjöm R. Einarsson meö sina
ágætu hljómsveit. Kynnir verður
auövitaö Guömundur Jónsson.
Gert er ráö fyrir aö aftur veröi
„Góöra vina fundur” annan
föstudag.
Söngskólinn hefur nú fest kaup
á öðru húsi við Hverfisgötuna,
gegnt þvi, sem keypt var i fyrra,
en það hefur nú verið borgað upp.
t hinu nýkeypta húsi er m.a.
ágætur tónleikasalur og þvi hin
besta aðstaða til æfinga og
mannamóta.
„Þeir eru eitthvað að verða
smeykir við okkur hér neðar við
götuna”, sagði Guðmundur Jóns-
son. „Búast við að haldið verði
áfram húsakaupunum og mynd-
um við þá enda á Þjóðleikhúsinu.
Þar yrði liklega látið staðar
numið — ibili”. — mhg
Munið ráðstefnu Alþýðubandalagsins um
Þjóðfrelsis- og
utanríkismál
í Þinghól, Hamraborg 4, Kópavogi dagana 25. og 26.
október. Ráðstefnan hefst klukkan 13:30 á laugar-
dag og er opin öllum flokksmönnum Alþýðubanda--
lagsins.