Þjóðviljinn - 14.11.1980, Blaðsíða 9

8 SIÐA — ÞJ6ÐVILJINN , Föstudagur 14. nóvember 1980.
Föstudagur 14. nóvember 1980. ÞJ6DVILJINN — SIÐA 9
Rætt við
Asmund Stefánsson um komandi Alþýðusambandsþing og fleira
Alþýðusamband íslands
er fjölmennustu félaga-
samtök í landinu. Heildar-
fjöldi fullgildra félags-
manna er nú talinn vera
52-53.000 manns/og hefur
félagsmönnum f jölgað um
a.m.k. 10% frá því síðasta
þing Alþýðusambandsins
var haldið fyrir f jórum ár-
um.
Nú siðar í þessum
mánuði er framundan 34.
þing Alþýðusambandsins.
Við settumst dagstund
með Ásmundi Stefánssyni,
framkvæmdastjóra A.S.I.
og ræddum við hann um
verkefni komandi þings,
og þá ákvörðun hans að
gefa kost á sér sem næsti
forseti Alþýðusambands-
ins.
Asmundur Stefánsson, framkvæmdastjóri A.S.Í. (t.v.), og Snorri Jónsson, starfandi forseti A.S.t. (t.h.).
Starfsfólk á skrifstofu Alþýðusambandsins: Sitjandi: Margrét Tómasdóttir, fulltriii. Standandi frá
. vinstri: Asmundur Stefánsson, framkvæmdastjóri, Kristfn MantylU, skrifstofustjóri, Sigurberg Hauks-
son, sendill, Haukur Már Haraldsson, blaðafulltrúi, Ragnhildur Ingólfsdóttir, fulltrú^og Snorri Jónsson,
starfandi forseti A.S.t.
Tryggja verður frumkvæði verkalýðs-
samtakanna í samskiptum við st j órnvöld
t
A fimmta
hundrað fulltrúar
— Við spyrjum Ásmund fyrst
um f jölda fulltrúa og hvar þingið
fari fram.
— Þetta eru um 470 fulltrúar,
sagöi Ásmundur, sem verkalýðs-
félögin eiga rétt á að senda, ef
þau nota öll ýtrasta rétt sinn, jen
fulltrúarnir veröa nú i reynd eitt-
hvaö færri, liklega um 450. Enn
eru ekki komin til okkar endanleg
skil á öllum kjörbréfum, og þvi
ekki hægt aö nefna neina ná-
kvæma tölu. Slöast sátu um 400
fulltrúar Alþýöusambandsþing og
þannig er ljóst, aö nú veröur
veruleg fjölgun frá sföasta þingi.
Þingiö fer fram á Hótel Sögu
eins og siöast. Þaö veröur nú enn
erfiöara en fyrir fjórum árum aö
koma öllum þessum fjölda fyrir.
En til aö auövelda mönnum aö
fylgjast meö þinghaldinu, höfum
viö nú gert ráöstafanir til að fá
sjónvarpsskerma setta inn, svo
allir þingfulltrúar hafi möguleika
á aö sjá þann sem i ræöustól
stendur. Þetta veröur framför frá
siöasta þingi en þá var jafnan þó
nokkur hópur, sem ekki sá úr sæti
sinu til ræðustólsins. Nú veröa
þingfulltrúar enn fleiri en þá, og
þess vegna var alveg nauösyn-
legt aö fá sjónvarpsskerma.
— En var ekki hægt aö fá heppi-
legra húsnæöi en Hótel Sögu fyrir
þingiö?
— Þaö eru fá hús hér i Reykja-
vík, sem geta tekiö allan þennan
fjölda. Viö teljum aö ekki séu
betri kostir i boöi en Hótel Saga,
m.a. vegna þess aö þar eigum viö
kost á aö nýta auk fundarsalar,
herbergi til nefndastarfa.
— Hvenær hefst svo þingiö?
— Alþýöusambandsþingiö hefst
klukkan 10 f.h. mánudaginn 24.
nóvember. Þaö stendur i 5 daga
og lýkur föstudaginn 28. nóvem-
ber.
Dagskrá þingsins
— En hvað er aö segja um dag-
skrá þingsins?
— Dagskráin veröur meö hefö-
bundnu sniði. A fyrsta þingdegi
eru kjörbréf afgreidd og kjörnir
starfsmenn og starfsnefndir
þingsins. Þá er einnig flutt
skýrsla forseta og hún rædd
ásamt reikningum sambandsins.
A öörum degi þingsins veröur
fyrri umræöa um fjárhagsáætlun
og sömuleiðis um stefnuyfirlýs-
ingu Alþýöusambandsins, en hún
var eins og kunnugt er samþykkt
á siöasta þingi, en jafnframt
ákveöiö aö halda áfram frekari
umfjöllun um hana. Sú nefnd sem
fjallaö hefur um stefnuyfirlýsing-
una milli þinga leggur til
ákveönar, en þó mjög takmark-
aöar breytingar. — A öðrum degi
þingsins fer svo einnig fram fyrri
umræöa um kjara- og efnahags-
mál.
A þriöja þingdegi fer fram fyrri
umræöa um nokkur mál, svo sem
um lagabreytingar, fræöslu- og
menningarmál, vinnuvernd, at-
vinnulýöræði og tölvumál og um
lifeyrismál og verötryggingu.
A fjóröa degi er gerö grein fyrir
málefnum Listaskála, Alþýöu-
bankans og Alþýðuorlofs, og þá
fara einnig fram kosningar fyrir
næsta kjörtimabil. A fjóröa og
fimmta degi fer einnig fram slö-
ari umræöa um þá málaflokka
sem ræddir voru viö fyrri um-
ræöu fyrstu þrjá dagana.
Eins og á þessari upptalningu
sést, þá veröa fjöldamörg þýö-
ingarmikil mál tekin til umfjöll-
unará þinginu, og þau hafa veriö
undirbúin I sérstökum nefndum,
sem miöstjórn hefur skipaö.
Svona almennt má þó kannski
segja, aö öröugra hafi veriö um
málefnaundirbúning nú en oftast
áöur vegna langvarandi samn-
ingaþófs i kjarasamningum á
undangengnum mánuöum.
Stefnuyfirlýsing
A.S.Í.
— Þiö eruö meö stefnuyfirlýs-
inguna á dagskrá, hefur veriö
fjallaö mikiö um hana milli
þinga?
— Stefnuyfirlýsingin var af-,
greidd á siöasta þingi, sú fyrsta
frá þvi Alþýöusambandiö var
gert aö hreinum verkalýössam-
tökum og skilið frá Alþýðuflokkn-
um. Jafnframt var á siöasta þingi
samþykkt, aö sérstök nefnd
skyldi fjalla um stefnuyfirlýsing-
una á kjörtimabilinu, þannig aö
hún yröi tekin til meöferöar aö
nýju nú á komandi þingi, eftir
umfjöllun i verkalýösfélögunum.
Fyrr á þessu ári voru breyt-
ingatillögur nefndarinnar sendar
til verkalýösfélaganna. Ýmislegt
bendir hins vegar til þess aö um-
ræöa um þetta mál og raunar
önnur hafi aö þessu sinni veriö
1 þessari byggingu aö Siðumúla 37 eru skrifstofur Alþýðusambands Is-
lands.
minni I félögunum en æskilegt
hefði verið'. Það má án efa fyrst
og fremst rekja til þess óvissu-
ástands og samningaþófs sem
einkennt hefur alla starfsemi
verkalýðsfélaganna á undanförn-
um mánuöum.
Vinnuverndarmál
— En hvaö er aö segja um
vinnuverndarmálin, sem einnig
eru á dagskrá Alþýöusambands-
þingsins?
— Undir þeim liö veröur
væntanlega fyrst og fremst
fjallaö um þau nýju lög, sem
samþykkt hafa veriö á Alþingi og
ganga i gildi um næstu áramót.
Meö þeim lögum veröa algjör
umskipti i aöstööu verkalýös-
hreyfingarinnar til þess aö fá
fram úrbætur i þessum málum.
Mikiö liggur viö aö samtökin
undirbúi sig og félagsmenn sina
undir þaö aö takast á viö þetta
verkefni.
Viö stefnum aö þvi aö vera á
þinginu tilbúin meö bækling sem
lýsir nýju lögunum, efni þeirra og
þeim möguleikum, sem I þeim
felast, og þá jafnframt þeirri
ábyrgð, sem verkalýðssamtökin
veröa aö taka á sig i þessu sam-
bandi.
Tölvuvæðing og
atvinnulýðræði
— Svo er það atvinnulýöræöiö
og tölvumálin. Er þetta ekki i
fyrsta skipti, sem fjallaö er um
tölvumál á meiriháttar samkom-
um verkalýöshreyfingarinnar?
— Jú, tölvumálin eru nýtt viö-
fangsefni, en þaö er verkalýðs-
samtökunum mjög nauösynlegt
aö undirbúa sig undir þaö aö geta
tekiö skipulega á þeim tækni-
breytingum og breyttu kröfum til
menntunar og starfsþjálfunar,
sem tækniþróunin leiöir af sér.
Þau miklu umskipti I tækni og
rekstrarfyrirkomulagi, sem
fylgja tölvuvæöingunni geta leitt
til stórfellds atvinnuleysis, ef ekki
er skipulega aö málum staöið.
Verkalýðssamtökin hafa ekki
áhuga á þvi að stöðva tækni-
þróunina, heldur aö tryggja að
hún verði tii þess, að létta störf og
hugsanlega að stytta vinnudag-
inn.l kjarasamningunum nú hafa
tölvumálin aöeins veriö til um-
ræöu hjá prentiönaöinum, en þaö
er fullkomlega ljóst, aö umræöur
hljóta aö veröa um þetta efni i
öðrum greinum á næstu árum, og
þvi er samtökunum nauösyn aö
tryggja sem best aöstööu sina til
þess aö hafa áhrif á þaö meö
hvaöa hætti ný tækni er tekin i
notkun.
Þannig tengjast töivumálin at-
vinnulýðræöinu, þaö er aöstööu
samtakanna og starfsfólks á
hverjum vinnustað til þess aö
hafa áhrif á ákvaröanatöku i
hverju fyrirtæki og i þjóöfélaginu
öliu. — Umræöur um atvinnulýö-
ræöi hafa veriö mjög takmark-
aöar hér á undanförnum árum, en
knýjandi þörf er á aö i þeim efn-
um veröi breyting.
Gegn misrétti í
lífeyrismálum
— Svo er ætlunin aö ræöa um
lifeyrismálin á þinginu, hvaö er
þar efst á baugi?
— 1 nýafstöönum kjarasamn-
ingum var mikiö fjallaö um lif-
eyrismálin, og ekki sist um þaö
misræmi, sem er milli fólks innan
A.S.t. annars vegar og hins vegar
þeirra sem njóta réttinda hjá lif-
eyrissjóöum opinberra starfs-
manna.
Vandi félagsmanna A.S.I., sem
i dag njóta lifeyris felst fyrst og
fremst i þvi hve stutt er umliðið
frá þvi sjóöirnir voru stofnaöir og
sjóöfélagar hafa þvl ekki náö aö
ávinna sér nema takmörkuð rétt-
indi. Flestir njóta réttar sam-
kvæmt lögum um eftirlaun
aldraöra, sem tryggja ákveöin
lágmarksréttindi. í dag eru
greiöslurnar úr llfeyrissjóöunum
til lifeyrisþeganna verötryggöar,
en verötryggingin er greidd af llf-
eyrissjóöunum sjálfum og þannig
gengiö á eigiö fé sjóöanna, — aö
stórum hluta vegna fólks, sem litt
eöa ekki hefur greitt til sjóðanna.
I þessum samningum vorum viö
meö kröfur um auknar greiöslur
af hálfu rikissjóös til lifeyrisþeg-
anna, en mjög takmarkaöur
árangur varö I þvi efni.
Meginatriöiö til lengri tima iitiö
er aö ná fram þeirri heildarsam-
ræmingu lifeyriskerfisins, sem
samtökin eru meö kröfu um
þannig aö allir hafi sama lifeyris-
rétt óháb þvi hjá hverjum þeir
starfa. Og á þinginu veröur sú
hliö málsins væntanlega megin-
umræðuefniö.
Að verða að liði
— Svo er þaö kosning sam-
bandsstjórnar og miöstjórnar. Nú
hefur þú gefiö kost á aö veröa i
kjöri viö kosningu um embætti
forseta Alþýðusambandsins.
Hvab réöi þeirri ákvööun þinni
fyrst og fremst?
— Til mln leituöu fjöldamargir
innan samtakanna og hvöttu mig
til þess aö gefa kost á mér viö for-
setakjörið. Þar var um aö ræöa
fóik úr öllum starfsgreinum og
stjórnmálaflokkum, og mér þótti
ekki rétt aö skorast undan. Ég hef
mikinn áhuga á verkalýösmálum
og framgangi þeirra verkefna,
sem Alþýðusambandiö fjallar
um. Þess vegna vil ég gjarnan
veröa aö liði á vettvangi verka-
lýöshreyf ingarinnar.
Löng eða stutt
skólaganga
sker ekki úr
— Nú hefur þaö af ýmsum verið
taliö ekki viö hæfi, aö forseti
A.S.l. kæmi úr rööum háskóla-
manna. Hvað segir þú um þær
kenningar?
— Eg held aö þegar þingfull-
trúar velja forseta hljóti þeir að
lita fyrst og fremst til þess
hvernig þeir telja aö maöurinn
muni valda verkefninu. Þeir
hljóta aö taka afstöbu út frá
reynslu af störfum manna fyrir
samtökin, og hverja trú þeir hafa
á þvi aö þessi einstaklingur eöa
hinn hafi næga yfirsýn og þekk-
ingu á þeim vandamálum, sem
við er að fást. Ég hef ekki trú á
þvi, aö þingfulltrúarnir velji for-
seta út frá þröngu skólamennt-
unarsjónarmiöi.
— En hvaö um þá gagnrýni aö
þú sért fyrst og fremst pólitiskur
fulltrúi Alþýöubandalagsins og aö
„lýðræðissinnar” þurfi að þjappa
sér saman gegn þinu framboöi?
— Ég hef nú ekki mikið orðið
var viö slik sjónarmiö. Ég hef
veriði starfi hjá Alþýðusamband-
inu um sjö ára skeiö, og ég hef
aldrei I minu starfi litiö til
þröngra flokkssjónarmiöa, en átt
gott samstarf viö menn úr öllum
stjórnmálaflokkum. Ég hef þvi
ekki trú á þvi að þau sjónarmiö
sem þú nefnir fái hljómgrunn.
Þaö hlýtur aö vera verkefni for-
seta A.S.I. aö hafa forgöngu um
aö samræma starfsemi verka-
lýössamtakanna I heild, og eðli
málsins samkvæmt hlýtur hann
þvi aö verða aö starfa á breiðum
faglegum grundvelli. Og það væri
alger óhæfa, ef forseti A.S.I.
starfaði sem handbendi ákveðins
stjórnmálaflokks, hver sem sá
flokkur væri.
Stjórnmál og
verkalýðsbarátta
— En nú er ekki hægt að aö-
skilja stjórnmál og verkalýösbar-
áttu, eöa hvaö?
— Nei, vissulega ekki, en menn
veröa aö gera sér ljóst aö pólitik
og flokkapólitik er ekki eitt og hiö
sama I þvi samhengi. Augljóslega
skiptir meginmáli fyrir árangur
verkalýösbaráttunnar, hvernig
mál skipast, ekki bara varöandi
þær félagslegu aögerðir, sem oft
eru knúnar fram i tengslum vib
kjarasamninga, heldur einnig
hvernig haidiö er á efnahagsmál-
unum almennt, — og þar meö
hvernig til tekst aö tryggja at-
vinnu og halda aftur af veröbólg-
unni. Verkalýössamtökin hljóta
aö láta sig þessi mál öll miklu
skipta, en afskipti samtakanna
mega ekki vera á flokkspólitisk-
um forsendum, heldur hljóta þau
aö byggjast á faglegum sjónar-
miðum.
— Nú er jafnan uppi nokkur
gagnrýni á starfshætti verkalýðs-
hreyfingarinnar. Hvaöa atriöi
væru þaö i þeim efnum, sem þú
heföir fyrst og fremst áhuga fyrir
aö beita þér fyrir breytingum á,
veröir þú kjörinn forseti A.S.I.?
— Ég tel að virkni almennra
félagsmanna I verkalýðssamtök-
unum sé of litil. Þetta er hins
vegar vibtækt vandamál, sem
allir I verkalýðshreyfingunni
þurfa aö taka höndum saman um
aöleysa, ef árangur á aö nást. Ég
hef I minu starfi hjá A.S.l. leitast
við aö koma á fundi i félögunum
og ná þannig nokkrum tengslum,
og ég tel að fyrir forystu Alþýöu-
sambandsins á hverjum tima sé
þaö mjög nauðsynlegt að rækja
sem best og öflugust tengsli viö
hin einstöku verkalýösfélög, og
styrkja þau til aö standa sem
sterkar, virkar og lifandi félags-
einingar. Meö tilliti til þess tel ég
nauösynlegt aö Alþýðusambandiö
haldi uppi öflugum erindrekstri.
Þá tel ég einnig aö styrkja þurfi
verkalýðssamtökin til þess aö
hafa meira frumkvæði i sam-
skiptum viö stjórnvöld.
Ef verkalýbssamtökin eiga aö
standast atvinnurekendum snún-
ing, þurfa þau aukið starfsliö, nú-
tima þjóðfélag krefst sérhæf-
ingar, hvort sem okkur er þaö
ljúft eöa leitt. Þetta er þó aöeins
önnur hlið málsins, þvi verka,
lýösfélögin veröa aö aölaga starf-
semi sina breyttum þjóöfélags-
háttum, þannig aö þaö takist aö
vekja áhuga hinna almennu
félagsmanna á vibfangsefnum
samtakanna. Breyttir starfs-
hættir eru naubsynlegir, og leita
þarf nýrra leiða I útgáfustarf-
semi, fundarhöldum og fræðslu-
starfsemi. Þvi aöeins aö tekist
veröi á viö þessi viöfangsefni
munu samtökin skipa þann sess i
þjóöfélaginu sem þeim ber.
— k.
á dagskrá
Stöðugt er þess krafist að ríkið
dragi saman framkvæmdir sínar,
og étur þar hver eftir öðrum
Að kasta krónunni
en spara eyrinn
Fátt er þaö sem hljómar jafn-
vel I eyrum þjóöarinnar og þegar
rætt er um „aðhald og sparnaö i
rekstri Þjóöarbúsins” eins og þaö
heitir á máli ástkærra landsfeðra
vorra og vinnuhjúa þeirra á þvi
búi.
Ekki ætla ég aö mæla sukki I
sameiginlegum búskap vorum
bót. Aöhaldssemi i fjármálum er
góö á meöan hún ekki leiöir menn
á refilstigu. „Hvaö höföingjamir
hafast aö, hinir ætla sér leyfist
það”, segir lika gamalt máltæki,
oghverra er aö vera veröug fyrir-
mynd, ef ekki húsbændanna á
margumræddu þjóðarheimili.
En stundum ber viö þaö sé dýrt
aö spara um of, og komi
þveröfugt út viö þaö sem til var
ætlast I upphafi. Þetta virðist mér
ekki sist eiga viö á þjóöarbúinu.
Þar er þvi miöur allt of oft krón-
unni kastaö en eyririnn sparaöur.
Aögætum þetta nánar:
Stööugt er þess krafist aö riki
dragi saman framkvæmdir sínar
og étur þar hver eftir öörum.
Þegar hart er á dalnum i atvinnu-
og efnahagsmálum eru alltaf
nógir til aö krefjast skattalækk-
ana og samdráttar I framkvæmd-
um opinberra aöila I framhaldi af
þvl. (Þó heyrist llka aö þá eigi
rikiðaö bæta úr atvinnuástandinu,
þótt ekki megi þaö afla fjár til*
þeirra framkvæmda á heföbund-
inn hátt, hvernig svo sem þaö
kemur heim og saman). Þegar
atvinna er hins vegar mikil segja
menn, aö rikiö megi ekki ,,auka
þensluna á vinnumarkaðinum”,
meö þvi að standa i framkvæmd-
um. Niöurstaöan af þessu
samræmda góli gegn opinberum
framkvæmdum er sem sagt sú aö
rlkið megi aldrei gera neitt.
En „einhvers staöar veröa
vondir aö vera”, og svo dæmi sé
tekið þurfa stofnanir hins opin-
bera húsaskjól. Auövitað ættu
þær allar aö vera i eigin húsnæöi,
en ekki aö sæta leiguokri
steinsteypubraskaranna, sem
hafa ávaxtaö sitt steinsteypupund
af þvilikri elju sem nýleg dæmi
bera vitni. Þær yröu ef til vill ekki
eins arðgæfar eignirnar þeirra, ef
jafngóöur og skilvís leigjandi og
rikiöfæri aö brölta á eigin fótum.
Samkvæmt rökum þeirra hinna
sömu manna og syngja i
samkórnum um niöurskurö opin-
berra framkvæmda, væri það
jafnfáránlegt og aö rikið reyndi
aö byggja yfir eigin starfsemi aö
þaö sé aö burðast viö aö aöstoöa
þá sem minna mega sin viö aö
eignast eöa fá leigða ibúö á skikk-
anlegum kjörum og leysa þá þar
meö undan okri steinsteypu-
kónganna.
Ef menn athuga þessi mál en
taka ekki jafnharðan upp tóninn
sem sleginn er af alvitringum
borgarapressunnar sjá þeir
kannski aö einhver missti spón Ur
askinum sfnum ef rikiö flytti i
eigiöhúsnæöi meö alla slna starf-
semieinngóðan veöurdag. Þaö er
hins vegar engin þörf á rándýrum
marmarahöllum undir þá nauö-
synjastarfsemi sem þar þarf aö
fara fram, og óþarfi aö gefa þeim
sem verkin vinna á teikniborðinu
frjálsar hendur um fermetra-
fjölda eöa flöt þök, svo aö þeir
megi reisa sér minnismerki i
misjafnlega margra balahúsum i
mislyndri Islenskri veðráttu. Ég
hef fyrir satt þangaö til þaö
veröur rekiö ofan I mig aö „hönn-
unarkostnaöur” bygginga sé
tiðast reiknaöur sem ákveöiö
hlutfall af kostnaöarveröi bygg-
ingarinnar, og geta menn af þvi
séð hagkvæmnina. Þaö er eins og
mér finnist þetta minna á marg-
umtalaaöa hagkvæmni i innkaup-
um verslunarinnar sem
prósentuálagningunni er oftast
kennt um.
Abur en ég skilst viö þennan
þátt málsins væri fróölegt aö vita
hvaörikiö greiðir nokkrum helstu
stórkapitalistum þjóöarinnar i
leigu. Þaö væri ágætt aö fá aö lesa
um þaö á slðum Þjóðviljans, hvaö
borgaö er fyrir húsnæöi hjá t.d.
Agli Vilhjálmssyni, Garöari
Gislasyni eöa þeim sem með þær
eignir fara. Hvaö fá greifarnir
sem hirtu Alþýöuhúsiö fyrir þá
vel fengnu eign? og svo mætti
áfram spyrja. Þaö er full ástæöa
til aö gefa þvi gaum aö bygging,
þótt hún kosti nokkuö i fyrstu er
fljótaö skila arði I formi lækkandi
leigugreiöslna hins opinbera Og
rikiö á aö eignast sitt eigiö og
hagkvæmt húsnæöi, en ekki bara
aö hlaupa undir bagga til aö
bjarga gjaldþrota „fjárafla-
mönnum” eins og þegar Viðis-
húsiö var keypt. Hagkvæmni þess
viröist ætla aö leyna sér eins og
sumum bauö i grun, en meöal
annarra oröa: Hvemig væri aö
fara ab selja kofann, Ragnar, eöa
vill kannski enginn kaupa?
Annaö atriöi sem oft kemur
fram þegar rætt er um sparnað
hins opinbera er aö ekki megi
fjölga þar stööum. Þaö er eitt af
þvl allra ljótasta sem unnt er aö
hugsa sér aö „fjölga þannig á
rikisjötunni.”
Ekki efa ég aö ýmsir opinberir
starfsmenn eru litt eöa ekki þarf-
ir,og meö hagkvæmni mætti láta
vinnu þeirra skila sér betur og
leggja eitthvaö af störfum niöur.
En þessu er engan veginn alls
staðarþannig variö. Sums staöar
vantar stööugt fólk og vinnuálag
á þá sem fyrir eru er óhóflegt.
Mér dettur t.d. I hug sjúkrahúsin
þar sem yfirvinna sumra keyrir
úr hófi, og viðar er mönnum nóg
boöiö af blessun yfirvinnunnar.
1 skólunum verður lika aö halda
uppikennslu, enda þótt stööugt sé
reynt aö þröngva mönnum saman
i óhæfilega stóra bekki. Á meöan
ekki er tekin upp ný stefna i
niöurskuröinum veröur aö ráöa
til starfa lausafólk i kennslu eöa
bæta svo og svo mikilli yfirvinnu
á fasta kennara. Ég tek dæmi
héöan af því aö hér þekki ég skást
til.
Segjum svo aö ekki megi fjölga
kennarastööum (þetta á aö sjálf-
sögöu viö hvarvetna annars staö-
ar) og þeirri kennslu sem væri
fullt starf handa einum (kennslu-
skylda hans) skiptu þrir á milli
sin. Slikt er innan þess hámarks
yfirvinnu kennara sem ráöuneyt-
iö setti í fyrra og mér finnst þarft
og sjálfsagt, þótt ekki séu regl-
urnar gallalausar. Hvaö kostar
þetta annars vegar sem eitt fast
starf, hins vegar aö greiöa þaö
allt I yfirvinnú?
Ég miöa hér viö launaflokk
BHM nr. 107, efsta þrep. I þessum
mánuöi eru launin tæp 570
þúsund, en það gerir á ári
rúmlega 6.8miljónir. Aö viöbættu
lifeyrisframlagi rikisins myndi
þetta líklega losa 7.2 miljónir.
Væru nú þessi laun greidd
kennurum I sama launaþrepi og -
flokki i yfirvinnu yröu þaö tæp 800
þúsund i 9 mánuöi aö viöbættu
orlofi (sumarleyfistiminn er ekki
greiddur en orlof þess I stað) =
rúmlega 7.8 miljónir. Mismunur-
inn af þessu eina dæmi um 600
þúsund. Hvaö halda menn aö
mörg slík finnist?
Ég held þetta nægi til aö sýna
og sanna aö þaö þarf ekki aö hafa
útgjaldaaukningu i för meö sér aö
fjölga á rikisjötunni heldur þvert i
móti sparnaö. Ennþá meiri yröi
munurinn ef yfirvinnulaunin yröu
greidd gömlum mönnum i starfi,
sem þá væru e.t.v. komnir upp I
BHM 110, en ungur maöur,
nýkominn frá námi yröi af
stööunni sem (íann heföi þegiö
fyrir laun samkvæmt þriöja þrepi
105Jaunaflokks. Þá er ég hræddur
um að ársmunurinn yröi fljótt
kominn á aöra miljón.
Ég sleppi aö visu einu hér, en
þaö er endurheimt fjárins i skött-
um, og þaö getur skemmt dæmiö
ofurlitiö, hvort annar lendir meö
yfirvinnutekjumar sinar I hæsta
skattþrepi, «i hinn væri meö allt i
hinu lægsta. Aldrei yröi þaö samt
ódýrara fyrir rikiö.
Enn er þó ótalinn einn þáttur-
inn, og ekki sá sisti, en hann
veröur trauöla reiknaöur til fjár.
Hvort halda menn aö starf þess
manns sem kennir sina skyldu-
kennslu eöa hins sem eykur viö
hana þriöjungi, skili þeim sjálfur
og nemendum þeirra betri
árangri og meiri ánægju aö öllum
jafnaöi? Hér koma ýmsir mann-
legir þættir inn I sem gera dæmiö
aö sjálfsögöuóreiknanlegt, en við
skulum leggja forsendur beggja
aö jöfnu og fhuga undirbúnings-
tima hvors um sig, þreytu, áhuga
o.fl.
Akureyri
11. nóvember 1980
Erlingur Sigurbarson
frá Grænavatni