Þjóðviljinn - 21.01.1981, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 21. janúar 1981 ÞJOÐVILJINN — SIÐA 7
Útvarpsviðtal Helga H. Jónssonar fréttamanns við
Ellert B. Schram ritara útvarpsráðs og ritstjóra Vísis:
HH: Algengt er að ráðningar
fréttamanna á rikisfjölmiðlana
veki talsverða athygli og umtal
jafnvel deilur. Að þessu sinni
hafa ýmis útvarpsráðsmenn
látið i ljós megna óánægju með
ráðningarnar. Tveir tugir
manna sóttu um þessar stöður
þrjár. Samkvæmt lögum á út-
varpsráð umsagnarrétt, þegar
mannaráðningar af þessu tagi
eru annars vegar, en útvarps-
stjóri einn ákveður hverjir skuli
ráðnir. Atkvæði I útvarpsráði,
þar sem sitja sjö menn: þrir
fulltrúar Sjálfstæðisflokksins,
tveir fulltrúar Framsóknar-
flokksins, einn Alþýðuflokks-
maður og einn frá Alþýðu-
bandalaginu, féllu þannig að
Ásdis Rafnar og Oddur Ólafsson
fengu hvort um sig sex atkvæði,
en Einar örn Stefánsson og
Erna Indriðadóttir eitt hvort,
þegar fjallað var um föstu stöð-
urnar, en Hörður Erlingsson
fékk fimm atkvæði og Einar örn
Stefánsson tvö, við atkvæða-
greiðslu um sex mánaða starfið.
Aður höfðu Margrét Indriða-
dóttir, fréttastjóri og Kári
Jónasson, varafréttastjóri mælt
með þvi að fastráðnar yrðu þær
Asdis og Erna og að Einar örn
yrði lausráðinn til sex mánaða.
Andrés Björnsson, útvarps-
Margrét Jónsdóttir, Hildur Bjarnadóttir og Einar örn Stefánsson á fréttastofu útvarps; Ritari útvarpsráös hefur valið þeim nöfnin
„málaliðar’
og „nytsamir sakleysingjar'
„Málaliðar og nytsamir
sakleysingj ar öfgaafla”
stjóri, studdi álit fréttastjór-
anna og undirritaði umsögn
þeirra þvi til staðfestingar,
enda fór svo að hann réð þá um-
sækjendur sem fréttastjórarnir
höfðu mælt með.
„Áhrif kommúnista
æriny'
Siðan hafa orðið talsverð
blaðaskrif um málið. Harðorð-
astur hefur Ellert B. Schram,
ritsjóri og útvarpsráðsmaður
verið. 1 forystugrein i Visi á
laugardaginn talar hann m.a.
um „annarlegan pólitiskan
þrýsting” i þessu máli, og i
ristjórnarpistli i sama blaði
kveður hann jafnvel en fastar að
orði og segir þar orðrétt m.a.:
„Áhrif kommúnista eru orðin
ærin hér á landi. Þeir hafa
töglin og hagldirnar hvar sem
litið er: rikisstjórn, borgar-
stjórn, verkalýðssamtök, menn-
ingarmál. Og nú er yfirgangur-
inn orðinn slikur að vandaðir
menn eins og Andrés Björnsson,
eru notaðir til að troða mála-
liðum þeirra inn i fréttamanna-
stöður opinberra fjölmiðla i
blóra við hefðir og meirihluta.
Hvenær er mælirinn fullur?
Hvenær ætla lýðræðislega
þenkjandi menn að skilja að hér
verður að spyrna við fótum svo
öfgafullir minnihlutahópar
hreiðri ekki um sig á öllum
sviðum þjóðfélagains.”
Pólitískur þrýstíngur
HH: EHet B. Schram, rit-
stjóri. Þetta eru stór orð.
Stendur þú að öllu leyti við það
sem segir i þcssum greinum?
— E.S.: Vitaskuld geri ég þaö.
HH: — Hvaðan kemur þessi
annarlegi pólitiski þrýstingur,
sem þú talar um í sambandi við
ráðningar á fréttamönnum?
— E.S.: Ég hef vakið athygli á
þvi i minum skrifum, að rikisút-
varpiðsé eign landsmanna allra
og það sé nauðsynlegt að friður
riki um þessa stofnun. Útvarps-
ráð, sem kosið er af alþingi, sem
fulltrúar almannavaldsins,
gegnir þar ákveðnu hlutverki i
ákvörðunum um efnisval og
mannaráðningar. Þar hefur
,Dettur ekki í
hug eina mínútu
að útvarpsstjóri
hafi tekið þessa
ákvörðun á eigin
spýtur”
verið gætt ákveðins jafnvægis á
milli ólikra lífsviðhorfa, sem
uppi eru i þjóðfélaginu og það
endurspeglaðist i þvi áliti sem
útvarpsráð gaf um þá umsækj-
endur sem sóttu um stöðu á
fréttastofunni. Þessa ákvörðun
hundsaði útvarpsstjóri, virti
hana ekki viðlits. Með þvi var
brotin gömul hefð og gengið
gegn meirihluta útvapsráðs og
mér dettur ekki i hug, eina ein-
ustu minútu, að útvarpsstjóri
hafi tekið þessa ákvörðun upp á
eigin spýtur. Ég leyfi mér að
fullyrða og draga þá ályktun, aö
þarna komi til þrýstingur, ýmist
innan húss eða af pólitiskum
ástæðum.
Útskýri síðar
— HH.: Og hvaðan kemur
hann, þessi þrýstingur? Frá
hvaða mönnum?
— E.S.: Ég segi nú eins og út-
varpsstjóri að ég áskilji mér
allan rétt til þess að útskýra það
siðar ef að þörf krefur.
— HH.: Er ekki einmitt rétta
stundin til þess að gera það nú?
— E.S.: Ég tel það ekki tima-
bært eins og sakir standa. Málið
er óútrætt i útvarpsráði og ég
hef sett fram þessa fullyrðingu
og hún er ekki út i loftið.
Málaliðar kommúnista
— HH.: þú segir Hka I rit-
stjórnarpisli svokölluðum i Visi
á laugardaginn að „áhrii
kommúnista séu orðin ærin hér
á landi” og slðan segir þú orð-
rétt: „Og nú er yfirgangurinn
orðinn slikur að vandaðir menn
eins og Andrés Björnsson eru
notaðir til að troða málaliðum
þeirra inn i fréttamannastöður
opinberra fjölmiðla I blóra við
hcfðir og meirihluta.” Hverjir
eru þessir málaliðar komm-
únista?
— E.S.: Fyrst vil ég segja
það, að það er ekkert laun-
ungarmál að ég eins og fleiri,
hafa af þvi miklar áhyggjur
hversu Alþýðubandalagið,
kommúnistar eða vinstri sinnað
fólk, hvað sem við köllum það,
hefur sölsað undir sig mikil völd
og mikil áhrif i þessu þjóðfélagi.
Og ég held að þetta sé afar var-
hugavert fyrir þjóðfélagið
vegna þess að hér er um að ræða
minnihlutahóp: öfgafullan
minnihlutahóp. Og þegar að þvi
kemur að verið er, eins og ég hef
tekið til orða, að troða fólki, sem
hefur slikar skoðanir, upp á
rikisrekinn f jölmiðil, inn á opin-
bera fjölmiðla i blóra við hefðir
og meirihluta, þá tel ég það vera
hættulegt skref sem geti dregið
dilk á eftir sér.
Einlit hjörð
— HH.: En hverjir eru mála-
liðarnir?
— E.S.: Það fólk, sem útvarp-
stjóri skipaði i þær stöður, sem
deilur hafa staðið um, er fólk,
sem hefur i blöðum og i rikisút-
varpinu tjáð sig mjög afdráttar-
laust um sinar pólitisku skoð-
anir. Og ég held, hvort heldur
sem það fólk er flokksbundið á
einum eða öðrum stað, að þá er
fólk af þvi tagi málaliðar, nyt-
samir sakleysingjar þessara
öfgaafla, sem ég var að tala um
áðan.
— HH.: En eru þá ekki aðrir
fréttamenn, sem styðja aðra
flokka málaliðar þeirra sömu
flokka, samkvæmt þessari skil-
greiningu?
— E.S.: Ja, við getum enda-
laust velt fyrir okkur, hvað átt
er við með „málaliöum”. Sann-
leikurinn er sá, að við getum
ekki bannað neinum að hafa
pólitiska skoðun, hvorki þeim
sem vinna á fréttastofu útvarps
né öðrum þegnum þessa þjóð-
félags. Ólik lifsviðhorf eru uppi i
þessi landi og vitaskuld hef ég
ekkert á móti þvi aö fólk frá
vinstri gegni slikum störfum.
En það má ekki skapast sú
staða, að þær skoðanir, það fólk,
öðlist nánast einkarétt á þvi að
fá slikar stöður, — að það sé ein-
lit hjörö, sem safnist fyrir hjá
útvarpinu úr einni ákveðinni
átt.
Hverjir troða inn mála-
liðum?
— HH.: En áttu með þessari
málaliðanafngift við það að þeir
sem nú hafa verið ráðnir eða
einhverjir þeirra muni ganga
ákveðinnar stjórnmálastefnu i
störfum sinum sem frétta-
menn?
— E.S.: Mér er nú illa við að
draga beint þessa einstaklinga
inn i þessa umræðu, þvi að ég
skal taka það fram aö ég efast
ekki um að allir þeir sem eru á
fréttastofunni og þar á meðal
þeir sem nú eru ráðnir, reyna að
gegna þessu starfi sem best og
af heillindum. En það vitum viö
báðir, Helgi, að i öllu okkar
starfi og i öllu okkar lifi, þá
mótast okkar afstaða, —
kannski óviljandi, af þeim lifs-
viðhorfum, sem við trúum á.
— HH. — En hverjir standa að
þvi , Ellert, að troöa þessum
mönnum inn i fréttamanna-
stöður, eins og þú kemst að orði
i greininni?
— E.S.: Ég tók svo til orða, að
einhver annarlegur pólitiskur
þrýstingur ætti sér þarna stað.
Og ég leyfi mér aö endurtaka
það að hér sé verið að troöa fólki
inn á rikisútvarpið, þegar það
liggur fyrir að útvarpsráð hefur
nær einróma mælt með öðrum
einstaklingum sem sækja um.
Þá er ekki hægt aö nota aðra
lýsingu á þessari ákvörðun út-
varpsstjóra heldur en að það sé
veriö að troða fólki inn, gegn
heföum og gegn meirihluta.
Áskil mér rétt
— HH.: En hverjir troða
þeim?
— E.S.:Ja, —það skulum við
láta liggja milli hluta i augna-
blikinu, vegna þess að ég áskil
mér allan rétt til þess aö tjá mig
betur um þaö, ef aö tilefni gefst
til i útvarpsráði og þá i fram-
haldi af þeim umræðum sem
þar fara fram.
— IIH.: Nú fengu þau Oddur
Ólafsson og Asdis Rafnar sex
atkvæði i útvarpsráði en Erna
Indriðadóttir og Einar örn Stef-
ansson eitt hvort, þegar greidd
voru atkvæði um föstu
stöðurnar tvær. Getur verið að i
þessari atkvæðagreiðslu hafi
ráðið pólitisk sjónarmið sem þá
kannski mætti með einhverjum
rétti kalla annarleg lika?
— E.S.: Nú veit ég ekki hvað
hefur vakað fyrir öörum út-
varpsráðsmönnum en ég geri þó
ráö fyrir þvi að sá skilningur
hafi verið uppi hjá þeim, sem
hefur rikt um langan tima, — aö
reyna að gæta ólikra sjónar-
miða, að reyna að hafa sem
breiðastar skoðanir meðal
þeirra manna sem eru ráðnir til
rikisútvarpsins. Þannig að ef að
það hefur verið tekin pólitisk
ákvörðun af einhverjum
útvarpsráðsmönnum, að þá
hefur það verið með þetta i
huga, — að gæta jafnvægis, að
gæta þess að enginn, hvorki
stjórnmálaflokkur né stefna
hefði nánast einkarétt á þvi að
sitja upp með störf hjá rikisút-
varpinu eða fréttastofunni.
Mægöir og skyldleiki
— HH.: En telur þú eðlilegt að
þú takir þátt i atkvæðagreiðslu,
þegar einn umsækjenda er
mágur þinn?
— E.S.: Ef að skyldleiki eða
mægðir við mig valda þvi að
menn eru vanhæfir. þá verð ég
auðvitað að sitja upp með það.
Hins vegar vek ég athygli á þvi,
úr þvi að svona er spurt, að það
hefur nú sjaldan verið talinn
löstur á umsækjendum hjá
rikisútvarpinu þegar menn hafa
veriö skyldir eða tengdir þeim
sem fyrir hafa verið þar og i þvi
sambandi er þá óhjákvæmilegt
að geta þess að það fólk sem
þarna var ráðið, gegn vilja
meirihluta útvarpsráðs, er
tengt eða skylt ýmsum yfir-
mönnum rikisútvarpsins.
(Viðtaliö hér aö framan er
skráð orörétt eftir tónbandi frá
Rikisútvarpinu. Fyrirsagnir,
millifyrirsagnir og mynda-
textar eru frá hendi Þjóð-
viljans.)