Þjóðviljinn - 21.01.1981, Qupperneq 9

Miövikudagur 21. janúar 1981 ÞJÓÐVILJINN — SÍÐA 9
1 auki Ur n or ki 1S] 3arnað
' = i'r^rr-
* j>.rn r

'WWWWH
„Tilgangurinn er að fá
fólk til að hugsa um orku-
mál svo að það geri sér
grein fyrir þvi hvað
orkan er, hvað það hef ur í
höndunum og hvernig
hægt er að spara" sagði
Jón Ingimarsson verk-
fræðingur, sem situr í
orkusparnaðarnefnd, i
samtali við Þjóðviljann.
— Nú er hafin orku-
sparnaðarvika og fyrsta
spurningin sem lögð er
fyrir Jón hljóðar á þá leið
hver hafi verið aðdrag-
andi þessarar sparnaðar-
viku.
Víða
hægt
Ariö 1979 fór 9,5%
raforkunnar til heimilisnota.
„Upphaflega var meiningin
aö halda orkusparnaöardag.
Þaö var ákveöiö i október áöur
en þeir erfiöleikar viö raforku-
framleiöslu sem nú er viö aö
glima voru komnir fram. Viö
ætliíöum aö benda á ýmsar
leiöir til sparnaöar t.d. aö fjalla
sérstaklega um bila, en eftir þvi
sem málin þróuöust beindist at-
hyglin æ meir aö raforkunni.
Viö ræddum við Samband
islenskra rafveitna og niðurstað
an varö þessi vika. Viö munum
senda út alls kyns leiöbeiningar
til notenda um það hvernig hægt
er að spara og hversu mikilli
orku er eytt. Markmiðið er að
reyna aö draga úr raforku-
notkun. Við látum okkur
dreyma um svona 10% minnk-
un. Við viljum gera almenningi
grein fyrir þvi hvaö raforka er
og hvernig hægt er að nota tæki
þannig að orka nýtist, sem best
og henni sé ekki sóað.”
— Hefur veriö gerð könnun á
þvi hvort Islendingar beinlínis
sói orku?
„Nei, ekki bein könnun, en
það er ljóst að Islendingar eyða
mikilli orku. Viö erum 3. mestu
orkuneytendur i heiminum eins
og stendur og erum á leið upp i
annaö sætiö. Viö vitum ekki nóg
um þann tækjakost sem til er á
heimilum, þó er hann áreiöan-
lega svipaöur, ef ekki meiri en á
öörum Norðurlöndum. Ef borið
er saman einbýlishús hér og i
Danmörku þá er sennilega
álika mikið af tækjum á
hvorum stað, og sum þeirra eru
frek til orkunnar.”
— Hvernig skiptist orkan
milli heimila, iönaðar og stofn-
ana?
„Ef viö litum á áriö 1979, þá
fóru 252 gigavattstundir til
heimila eöa um 9,5%. Til hús-
hitunar foru 389 glgavattstundir
eöa 14.8%, samtals 24.3%.
önnur almenn notkun sem eru
þá stofnanir og fleira notuöu 166
gigavattstundir eöa 6.3%, en
hins vegar fóru um 53.9% til
stóriðjunnar.”
— Hvernig er hægt aö spara
t.d. á heimilum?
spara
orku
Rætt við Jón
Ingimarsson
verkfræðing
„Það er viöa hægt aö spara.
Viö teljum aö einna mest sé
hægt aö spara við húshitun. Það
hefur verið gerö könnun á þvi og
niðurstaðan varð sú aö meö t.d.
tvöföldu gleri og betri ein-
angrun þaka mætti spara veru-
lega. Það var reiknað út að á 11
árum myndu slikar aögeröir
borga sig upp. Þaö er lika hægt
að lækka hita innanhúss, aö visu
ekki á þessum árstima. I opin-
berum byggingum má töluvert
draga úr orkunotkun meö þvi
t.d. aö slökka á dælum, loft-
ræstikerfum og orkufrekum
tækjum eftir þvi sem hægt er og
meö aöhaldi i lýsingum. Viö
höfum veriö að gera tilraunir
hér á Orkustofnuninni, við
ætlum að kanna fyrst hversu
mikilli orku er eytt og sjá svo
hvað hægt verður að gera til að
spara. Svo fleira sé nefnt þá eru
iðnaðarfyrirtæki oft með vélar i
gangi lengur en nauösyn krefur,
en þess má lika geta aö sum
tæki, eins og t.d. rafreiknar þola
þaö ekki aö á þeim sé slökkt um
helgar, þeir hreinlega eyöi-
leggjast.”
— Hvað verður gert i fram-
haldi af þessari viku, hver eru
ykkar framtiöaráform?
„Þaö er áætlaö að benda á
leiðir til frekari orkusparnaöar
og viö ætlum aö senda út ein-
blööunga þar sem málin veröa
rakin. Viö höfum skrifað til
fyrirtækja og það á eftir aö
koma i ljós hvaö út úr þvi
kemur. Þaö er kannski ekki
hægt aö segja aö viö stefnum aö
nákvæmlega skilgreindum
markmiðum, en við viljum að
fólk hugi að þvi hvað það hefur i
höndunum, aö þaö viti hvaö þaö
kostar að eyöa orku. Ég get
nefnt sem dæmi aö eitt litið
frystihólf i isskáp kostar 150
nýkr. á ári, bara þessi litli hluti
af isskáp. Hver uppþvottur i
uppþvottavél kostar 1,50 nýkr.
— Það er mikið talaö um
orkukreppu i heiminum og olian
hækkar stööugt I veröi. Tengist
þessi sparnaöarvika ekki alveg
eins þeirri þróun eins og þvi sem
hefur verið aö gerast i raforku-
málum undanfarnar vikur?
„Viö erum að visu ekki eins
illa stödd og margar aðrar
þjóöir, meö allt okkar vatnsafl,
en auövitaö kemur orkukreppan
niöur á okkur. Einmitt þessa
dagana eru vélar keyröar meö
oliu til að framleiöa rafmagn og
þaö kostar ekkert smáræöi. Meö
þvi aö spara orkuna innanlands
er hægt aö spara oliukostn-
aöinn. Það á aö framleiöa um 15
megavött meö dieselvélum, til
þess þarf oliu og hana veröum
viö að borga. Allt ber aö sama
brunni, fólk veröur aö huga aö
þvi hvaö þaö er meö i hönd-
unum. Þaö er alveg eins meö
heimilistækin eins og bilana aö
þau eyöa mismiklu, Erlendis
t.d. i Danmörku fylgja leiöbein-
ingar öllum tækjum, svo aö fólk
geti valiö þaö sem er hag-
kvæmast. Það er einmitt þaö
sem viö viljum aö fólk geri.”
—ká