Þjóðviljinn - 21.01.1981, Page 13

Miftvikudagur 21. janúar 1981 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 13
Steinandlit i gamla kirkjugarð-
inum i Hitardal. Ólafur Briem,
magister, telur í bók sinni Heið-
inn siður, að þetta sé kaþólsk
helgimynd og hafi hún slðar
tengst nafni Bárðar Snæfellsáss.
stöðum i ánni og trúlega eyðilagt
klak þar i einhverjum mæli. Telja
fiskifræðingar að sandurinn geti
átt þátt i tregfiski i ánni. Sú
skýring hefur og komiö fram, aö
selur við ósa árinnar fæli fiskinn
frá aö ganga upp i hana. Stað-
reynd er, að útsel hefur fjölgað
þarna mjög, enda ekki veiddur.
Menn frá Hafrannsóknarstofnun-
inni voru þarna við einhverjar at-
huganir en ekki er mér kunnugt
um niöurstööur þeirra. Sjálfsagt
er þarna um að ræða fleiri sam-
verkandi ástæður.
Annars var mun minni veiði i
ám i héraðinu yfir-
leitt en áður.Álftá var eiginlega
sú eina, sem var eins og hún hefur
átt að sér að vera. Athygli varkti,
að minnsta laxinn virirtist vanta i
árnar.
Fyrir kemur i miklum frostum
aö grunnstingull sest i Grjótá svo
hún þornar. Talið er, að með þvi
að auka vatnsrennsli i ána aö
vetrinum, megi bæta úr þessu.
Þvi lét veiöifélagiö gera stiflu við
neðanvert Grjótárvatn i þeim til-
gangi að safna þar vatni til miöl-
unar i Grjótá, einkum að vetrar-
lagi.
Kvikmyndalistin heim-
sækir Hítardalinn
Og nú er farið að byggja við
Hitarvatn. I sumar risu þar af
grunni tveir bæir, ásamt gripa-
húsum. Eiga þeir að bera svipmót
Sögualdarbygginga. Það er kvik-
myndafélagiö Isfilm, sem aö
þessum framkvæmdum stendur.
Mun það hafa i hyggju að nota
þessar byggingar við kvik-
myndun á Gisla sögu Súrssonar,
sem talað hefur verið um að fram
fari i vetur og að sumri.
Þá gerðist það og að i Hitar-
dalsrétt komu i haust tveir menn
frá Isfilm, röbbuðu viö bændur og
tóku myndir. Er ekki örgrannt
um að það hafi hvarflað að ein-
hverjum að e.t.v. hefðu þessir
sendiherrar veriö að skyggnast
um eftir álitlegum leikaraefnum.
Og þar sem allur er varinn góður
tóku karlmenn aö láta sér vaxa
skegg, en svo sem sagnir herma
voru fornmenn flestir skegg-
prúðir nema þá Njáll sálugi á
Bergþórshvoli, en honum væri nú
sjálfsagt ofaukið i Gisla sögu
Súrssonar.
Og látum viö spjalli þar með
lokiö að sinni. — gb/mhg
— Ég held að afkoma
bænda hér um slóðir hafi
a.m.k. verið betri sl. ár en
árið 1979. Kemur þar ekki
hvað síst til, að tíðarfar
var lengstum með af-
brigðum gott að því undan-
teknu, að haustið var dálít-
ið rysjótt.
Þannig fórust Guðbrandi
Bryn jólf ssyni bónda á
Brðarlandi á Mýrum orð,
er við áttum tal saman nú
nýlega.
Enginn uppgjafarhugur
Af hagstæðri heyskapartið
leiddi það, aö heyfengur i haust
var meö lang-mesta og besta
móti. Bændur freistuðust þvi til
að fjölga sauðfé nokkuð, en tala
nautgripa mun áþekk og árið
áöur. Að visu munu tveir bændur
hafa hætt mjólkurframleiðslu en
kýr þeirra voru keyptar af
mönnum hér innan sveitar.
Nokkuð er hér af hrossum og mun
þeim fjölga fremur en hitt.
Jarðir hafa engar farið i eyði
hér i Hraunhreppi hin siðari ár.
Ibúatalan var 113 manns 1. des.
1979 ogheld, að hún sé svipuð nú.
Töluveröar framkvæmdir hafa
verið hjá bændum, bæði við
ræktun, — einkum þó framræslu,
— en einnig viö byggingar. Einn
bóndi byggði fjós, annar hlööu, og
fjárhús voru i byggingu á tveimur
bæjum. tbúðarhús voru engin
byggð en aðkallandi fer þó aö
verða aö byggja upp á nokkrum
jöröum i hreppnum.
Vatnsveituf ra mkvæmdir
— Hvað um félagslegar fram-
kvæmdir?
— Þaö er óhætt aö segja að þær
hafi verið verulegar. Margar
jarðir hér voru illa settar með
neysluvatn. Var það viða bæði
litiö og illt. Höfuð-nauösyn var
orðin á aö bæta úr þvi. I þvi
skyni var ráðist I að leggja vatns-
veitu frá Mel um Hraunhrepp
vestan- og sunnanverðan að
Hundastapa. Einn bær i Kol-
beinsstaðahreppi, Krossholt, fær
einnig vatn úr veitunni, en
leiðslan þangað liggur frá Skip-
hyl.
— Hvar takiö þið vatnið?
— Það er tekið úr lindum, sem
eru við rætur Svarfhólmsmúla og
leitt þaðan i tvo miðlunargeyma
við Fiflholt. Þar tekur svo dreifi-
kerfið við. Ennþá hefur ekki þurft
að nýta nema annan geyminn til
vatnsmiðlunar. Úppástunga
hefur komið fram um,að á meöan
svo stæöi, yrði hinn notaöur til öl-
gerðar. Mætti siðan opna fyrir
leiðslurnar eftir þörfum, sem
auðvitað yrði einkum á hátiðum
og tyllidögum. Er naumast aö efa
Guðbrandur
Brynjúlfsson
segir fréttir af
Mýrum
að þetta yrði vinsæl framkvæmd
og vel metin.
Þessu verki, sem unnið var á
tveimur árum, er nú lokið. Arið
1979 var keypt mest allt efni til
veitunnar og kostaöi það kr.
42.881.272. Á sl. ári voru rörin svo
plægð niður og býlin tengd veit-
unni.
— Veistu um heildarkostnað-
inn?
— Heildarkostnaöurinn viö
þessa framkvæmd mun vera um
82 milj. kr. og varð 12 milj. kr.
undir áætlun. Af þeirri upphæð
greiðir rikið helminginn, sam-
kvæmt ákvæöum jaröræktarlaga,
sveitarfélagið 25% og einstakl-
ingar 25%.
Nokkrum bæjum notast þó ekki
að þessari vatnsveitu eða frá
Álftá að Hraínkelsstöðum. Er nú
unniö að áætlunargerð um vatns-
veitu fy rir þá. Sú veita gæti einnig
náð til flestra bæja i Alftanes.
hreppi. Óvist er ennþá hvenær
framkvæmdir hefjast.
Þess má og geta, þótt ekki verði
það „skrifaö á reikning” okkar
Hraunhreppinga, að Alftanes-
hreppur hefur komið upp húsi
fyrir fjallamenn. Er mér sagt aö
það séu hin vistlegustu hýbýli.
Afturkippur í laxveiðinni
— Hvernig gekk laxveiðin I
sumar?
— Hún var góö I Alftá. Þar
munu hafa veriö dregnir 270
laxar. Hinsvegar var léleg veiði i
Hitará, þar komu á land 170
laxar, mun minna en undanfarin
ár. Veiði I Urriöaá var lika slök.
Það virðist vera eitthvaö óeðli-
legt á seyði meö Hitarána,þvi fyrir
hana hefur mikið verið gert
undanfarin ár. Til dæmis stóð
veiðifélagiö fyrir þvi að breyta
farvegi árinnar viö Grettisbæli en
þar hefur hún brotið land og
borist I hana mikill sandur. Þá
var og breytt farvegi Sandlækjar
i Hitardal en hann hefur runniö i
Hitará og boriö kynstur af möl og
sandi 1 ána. Er ljóst, að þessi
sandburöur hefur spillt veiöi-
Guðbrandur Brynjúifsson,
bóndi á Brúarlandi.
Staöarhraun. Fagraskógarfjall I baksýn. A Staöarhrauni sat m.a. Jón prestur Jónsson. Hann dó áriö
1653 og var þá 103 ára. Það var sr. Jón, sem svo kvaö: ,,Niu á ég börn og nitján kýr /nær fimmhundruö
sauöi/sjö og tuttugu sööladýrj Svo er nú háttaö auði”. En svo hefur gefiö á bátinn þvi ekki alllöngu
seinna sagöi sr. Jón: „Niu á ég börn og niu kýr/ nær fimmtiu sauöi/ Sex eru eftir sööuladýrj Svo er nú
komið auði”.
Vatnið frá Svarfhóls-
múla komið i kranana
Vogur á Mýrum hefur löngum veriö heföarsetur. Þar bjuggu eitt skeiö þrlr ættliöir hver
fram af öörum og báru allir bændurnir heitiö Helgi. Kunnastur þeirra var Helgi aiþingis-
maöur i Vogi. 1 Vogi sátu tveir fyrstu iæknar Mýramanna.
Hitardalur var um langan aldur talinn eitt af bestu brauöum landsins, enda sátu þar
löngum merkir kennimenn. Nafnkunnastur þeirra er þó fræöimaöurinn sr. Jón
Halldórsson.