Þjóðviljinn - 22.04.1981, Blaðsíða 7

Miövikudagur 22. aprll 1981 ÞJóÐVILJINN — SIÐA 7
Olíuleit á hafsbotni
krefst mikiLs búuaðar
Eftir að Norðmenn komust i
hóp oliuframleiðsluþjóða, en
þeirra olia er öll unnin upp af
hafsbotni, þá hafa þeir lagt
mikla áherslu á að verða sjálf-
um sér nógir i framleiðslu á
oliupöllum, svo og oliuleitar-
skipum. Oliuleitina ann'ast
hlutafélag sem nefnist
Geophysical Company of
Norway A.S., skammstafað
G.E.C.O. Eigendur þessa hluta-
félags eru: Det norske Veritas
og Kongsberg vopnaverk-
smiðjurnar, og skiptist eign
þeirra til helminga. Talið er að
um 20 oliu-leitarfélög séu nú
starfandi i heiminum, sem leita
oliu i jarðlögum undir hafsbotni.
G.E.C.O. er nú talið þriðja
stærsta á þessu sviði. Hinsvegar
telja Norðmenn sig nú vera
komna með alfullkomnustu
• leitarskipin sem ennþá hafi
Iverið smiðuð. Nýlega tóku þeir
við einu sliku frá Trosvik Verk-
sted A/S og er það annað skipið
■ sem sú stöð smiðar til oliuleitar
I__________________________________
Reagan-stjórnin i Bandarikjun-
um sagði upp fyrir nokkru fisk-
veiðisamningi þeim sem i gildi
hafði verið i verki, á milli Banda-
rikjanna og Kanada um nokkurra
ára skeið. Þetta var sagt gjört
vegna óánægju bandariskra fiski-
manna á nokkrum hluta austur-
strandarinnar. Þessi samningur
hafði þó aldrei verið staðfestur af
Bandarikjaforseta, en lagður
fyrir bandariska þingið eftir
undirskrift, þar sem engin mót
mæli komu fram gegn honum
Undir slikum kringumstæðum
mun vera litið þannig á að slikur
samningur hafi öðlast gildi, þó
hann hafi ekki verið staðfestur ai
fyrir félagið. Þá átti annað nýtt
oliuleitarskip að afhendast
G.E.C.O. nú i mars eða april
mánuði frá A.M. Liaaen A.S. i
Álasundi. Og enn hefur félagið
samið um smiði á oliuleitarskipi
frá skipasmiðastöðinni i
Mandal. Þegar öll þessi skip
verða komin i gagnið þá telur
oliuleitarfloti Norðmanna 8 skip
af fullkomnustu gerð.
Oliuleitarskipið sem G.E.C.O.
tók nýlega á móti heitir m/s
Geeo Gamma og er 1599 brúttó
tonn. Það hefur 40 manna áhöfn
og er nokkur hluti hennar verk-
fræðingar, tæknifræðingar,
jarðfræðingar, jarðeðlisfræð-
ingar og aðrir visindamenn.
Allur tækjabúnaður til oliu-
leitar er algjörlega einangraður
frá öðrum hlutum skipsins og er
það talið nauðsynlegt. Með há-
þrýstiloftbúnaði er framleiddur
einskonar skothvellur sem á að
berast niður á margra kiló-
metra dýpi fyrir neðan hafs-
botn. Skipið dregur svo á eftir
forsetanum, og uppsögn samn-
ingsins nú bendir til þess, að
þannig hafi hin nýja stjðrn
Bandarikjanna litið á málið. En
uppsögnin olli mikilli óánægju hjá
kanadiskum fiskimönnum, enda
munu landamerki á fiskimiðum
austurstrandarinnar vera mjög
óglögg.
Hvort náðst hefur samkomulag
á fundi Bandarikjaforseta og for-
sætisráðherra Kanada á fundi
þeirra nýlega er ekki vitað en
þetta mál ásamt fleiri ágrein-
ingsmálum landanna mun hafa
borið á góma á þessum fundi
æðstu manna þessara grann-
landa.
sér eftir hafsbotninum 1000 m
langan kapal sem er alsettur
hljóðeyrum og margskonar raf-
eindabúnaði, sem tekur á móti
bergmálum frá jarðlögunum
þar sem skipið fer yfir. Berg-
málið fer svo eftir kaplinum inn
i skipið þar sem allskonar mæli-
tæki og búnaður vinna úr þvi. A
þennan hátt er búið til kort af
hafsbotni svo og jarðlögum svo
langt niður sem hljóðið hefur
borist. Þegar slikri kortagerð er
lokið, þá er það verkefni jarð-
fræðinga og jarðeðlisfræðinga
að finna út hvort likur bendi til
að olia finnist á viðkomandi
leitarsvæði. G.E.C.O. oliufélag
Norðmanna hafði i þjónustu
sinni árið 1980 500 manns og
fjármagnsumsetning félagsins
Jóhann J.E. Kúld
fiskiméI
F iskv eiðisamningi
Bandaríkjanna og
Kanada sagt upp
[Ekkert samkomulag í j
i EBE í fiskveiðimálum \
Þrátt fyrir marga fundi, þá
hefur ráðamönnum i Efnahags-
bandalagi Evrópu ekki tekist að
greiða fram úr deilumálum við-
vikjandi fiskveiði landanna.
Bretar hafa krafist 50 milna
einkalögsögu til veiða útfrá
ströndum Bretlandseyja, en á það
hafa hinar bandalagsþjóðirnar
ekki fallist. Það hefur þrengt
mjög að allri fiskútgerð frá Bret-
landseyjum eftir útfærslu fisk-
veiðilandhelgi íslands og Noregs
i 200. En þó hefur innganga Breta
i Efnahagsbandalagið liklega
orðið mesta reiðarslagið fyrir út-
gerð minni skipa sem áður sóttu á
heimamið með nokkuð góðum
árangri, oft og tiðum. Nú sækja
fiskiskip hinna Efnahagsbanda-
lagslandanna á þessi mið og veiða
þann fiskafla sem breskir fiski-
menn sátu einir að fram að inn-
göngu Breta i Efnahagsbanda-
lagið. Vegna þessa ástands, eru
nú breskir fiskibæir sem fyrir fá-
um árum iðuðu af lifi ekki lengur
nema svipur hjá sjón. Þar er nú
orðið landlægt atvinnuleysi með
allri deyfð og vonleysi sem þvi
fylgir.
20. mars 1981
Höfuðstöðvar Efnahagsbandalagsins: Þar hefur hvorki gengið né
rekið að ná samkomulagi um fiskveiðistefnu.
Þetta er eitt af hinum nýju og fuilkomnu olluleitarskipum Norð-
manna. Skipið er 1599 brúttólestir og talið eitt best búna skip þess-
arar tegundar sem nú fæst við olíuleit á hafsbotni. Nafn þess er m/s
Geeo Gamna. Norðmenn eiga bráðum olluskipaflota sem telur 8
skip.
var n.kr. 260 milljónir. Sam-
kvæmt áætlun félagsins fyrir
1981 þá er reiknað með að
starfsmannafjöldi aukist upp-
undir 800 og aö umsetning
félagsins verði i kringum n.kr.
450 milljónir.
Þetta gefur dálitla innsýn i
hverju er tilkostað af Norð-
manna hálfu til að finna ny oliu-
svæði á haísbotni. Þessi oliuleit
hefur skilað mjög góðum
árangri til þessa. Mörg ný oliu-
svæði hafa fundist, þar sem til-
raunaborun hefur sannað gildi
norsku oliuleitarskipanna. ,
Margt bendir til þess að oliu- i
auður Norðmanna eigi eftir að
aukast og margfaldast i náinni |
framtið.
Hvað gerist
á hafréttar-
ráðstefnunni?
Það virðist hafa
komið flestum á óvart,
þegar haíréttarnefnd
Bandarikjanna sem
starfað hafði að samn-
ingu nýs hafréttarsátt-
mála, ásamt öðrum
þátttökuþjóðum, var
svipt umboði sinu og lát-
in hætta aðeins 48 klst.
áður en 10. hafréttar-
þingið var sett i New
York.
1 norskum fréttum frá New
York birtum 13. mars, segir, að
hin nýja hafréttarnefnd Reagan
stjórnarinnar undir forystu
James L. Malone hafi sagt að hún
vilji taka upp að nýju allan Haf-
réttarsáttmálann, en ekki bara
eingöngu þau atriði, sem snda að
námuvinnslu á hafsbotni, þó
óánægjan með þau atriði sé mest.
Um þetta segir Jens Evensen
ambassador Norðmanna á Haf-
réttarráðstefnunni, að þetta sé
ekki hægt. Við höfum unnið i rúm
10 ár við að semja Hafréttarsátt-
málann. Ef við eigum að byrja
aftur framan frá, þá þyrftum við
önnur 10 ár. Þetta er ekki hægt,
segir ambassadorinn.
Um þá tilgátu að Bandarikja-
menn vilji sprengja ráðstefnuna
segir Jens Evensen: Ég vil ekki
trúa þvi. Eins og stendur, þá held
égað þessi framkoma Bandarikj-
anna vitni bara um vöntun á næg-
um skilningi hvað varðar al-
þjóðasamstartsérstaklega á sviði
hafréttarmála. Svo heldur Ev,en-
sen áfram: 1 þessu alþjóðasam-
starfi taka þátt yfir 150 þjóðir. Ef
nú hver þessara þjóða segði, að
hún vildi ekki lengur standa að
gjörðu samkomulagi vegna þess
að hún hefði fengið nýja rikis-
stjórn, þá myndaðist algjört öng-
þveiti. Þá segir fréttaritarinn
sem er Svein A. Rohne eftir Jens
Evensen að gjöra verði tilraun til
þess að greiða úr málinu og snúa
sérað þvi að ná samkomulagi um
þýðingarmestu atriðin sem ekki
sébúiðað leysa. Annað getum við
ekki gert. Heimurinn hefur beðið
eftir þessari lausn, og við getum
ekki leyft að hún verði eyðilögð.
Jens Evensen reiknar með þvi,
að gengið verði frá nýjum haf-
réttarsáttmála á komandi sumri.
Jens Evensen: Heimurinn getur
ekki samþvkkt neitt annað en að
hafréttarsáttmálinn komist I
gcgn.
Hafréttarsáttmálinn yrði þá að
likindum samþykktur með at-
kvæðagreiðslu, en ekki allsherjar
samkomulagi, ef Bandarikja-
menn halda fast við mótstöðu
sina gegn sáttmálanum. Það er
tap fyrir alla og þá lika Banda-
rikjamenn, ef Bandarikin standa
ekki að alþjóðlegum Hafréttar-
sáttmála.
„Eg vona fastlega að við þurf-
um ekki að upplifa það sama og
skeði þegar Þjóðabandalagið var
stofnað og Bandarikin ákváðu á
siðustu stundu að vera ekki með.
Bandarikjamenn verða að skilja
nauðsyn þess að risaveldin standi
að þessu.
Þrátt fyrir allt er ég bjartsýnn,
og ég held að okkur takist að
koma málinu i höfn. Heimurinn
getur ' ekki! samþykkt neitt
annað”, segir Jens Evensen.
(Lauslega þýtt úr samtali við
Jens Evensen).