Þjóðviljinn - 13.11.1981, Page 2

2 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 13. nóvember 1981
KÆRLEIKSHEIMILIÐ
Mamma, þessi hnappur er alltaf að klæða sig úr.
Þriðja bindi af Sögu Reykjavíkurskóla:
Skólalíf 1 Mennta-
skólanum 1904-’46
Þaö er Sögusjóöur Menntaskólans I Reykjavlk sem er útgefandi
Sögu Reykjavikurskóla. Hér sjást tveir af þremur stjórnarmönnum
hans, þau Guöni Guömundsson rektor og Þorbjörg Bjarnar Friö-
riksdóttir, ásamt höfundi verksins, Heimi Þorleifssyni. Þriöji
stjórnarmaöurinn er ólafur Hansson. Ljósm.: gel.
Rætt við Gunnar
H. Gunnarsson
kranabílstjóra:
Heimilin
mega
vart við
að
dagur
falli úr”
Gunnar H. Gunnarsson heitir
einn af 7 kranastjórum Togara-
afgreiösiunnar, sem sagt var
upp fyrir um hálfum mánuöi.
Gunnar og félagar hans hafa
unniö við þessi störf um árabil,
þeir elstu i 28 ár. Ékki er annaö
framundan hjá þeim en leita
fyrir sér um önnur störf — eöa
kaupa kranana af Togaraaf-
greiöslunni, en samningaviö-
ræöur eru i gangi um þaö mál,
milli kranastjóranna og Tog-
araafgreiöslunnar. Viö spurö-
um Gunnar hvernig hijóöiö væri
i mönnum.
,,Nú, eðlilega er hljóöiö þungt
i okkur. Það er ekki hlaupiö aö
þvi aö fá störf svipuö þeim, sem
viö erum vanir. Þessir stóru
kranar eru ekki svo margir, aö
viö munum eiga auövelt meö aö
fá vinnu. Svo eru sumir okkar
teknir að reskjast. Þaö er alls
óvist, hvort af kaupunum verö-
ur — viö biöum eftir svari viö
tilboöi okkar og veröum aö sjá
til.”
— Hvernig finnst þér útlitiö i
atvinnumálum almennt?
„Þetta eru erfiöir tlmar, og
fara kannski sist batnandi. Viö
veröum varir viö nokkurn sam-
drátt — eins og greinilega má
sjá á okkur kranabilstjórum. í
þvi tilviki er á feröinni breyting
á skipulagi vinnunnar, sem
veldur fólksfækkun. Þessir
kranar eru komnir um borö i
sjálf skipin, og þvi þarf kannski
ekki á þessum krönum aö halda
lengur. Annars sjáum vib til
meö þaö.
Hinn almenni verkamaöur er
farinn aö finna geysilega mikiö
fyrir litlum kaupmætti. Vinnan
hefur dregist saman, og þegar
veiðarnar minnka, sem þegar
er farið að gæta, veröur ástand-
iö auðvitað verra. Ég tel einnig,
aö áhrif myntbreytingarinnar
sé að koma mjög skýrt I ljós, —
þrátt fyrir allar skýrslur Þjóö-
hagsstofnunar finnum viö þaö á
okkar eigin buddu, aö þetta er
ekkert einleikiö. Það hefur veriö
svindlað með þessari breytingu,
á þvi er enginn vafi.”
— Hvernig list mönnum á
samningamálin?
,,Þaö er litið fariö að vinna i
sjálfri samningsgeröinni, og þvi
erfitt aö segja nokkuö um þau
mál. Kröfurnar, sem viö i stjórn
Dagsbrúnar og fleiri félaga,
settum fram, eru vægast sagt
ákaflega hóflegar. Atvinnurek-
endur eru þaö sterkir á erfið-
leikatimum sem þessum, aö
þýöingarlitiöer aö vera meö há-
ar kröfur. Nær er að standa
þeim mun fastan á þeim. Viö
vorum einnig meö þaö i huga að
ná fram meiru til handa hinum
verst settu i þeirri von, að hinir
betur stæðu slægju kannski af
sinum kröfum. Hvernig það
gengur veit ég ekki. Ég veit hins
vegar, að þeir á toppnum
myndu ekki treysta sér til aö
lifa á dagvinnulaunum minum
— 1.568,80 á viku. Og er ég þó
ekki á lægsta skala.”
— Veröa hörö verkföll?
,,Ég efast um þaö. Menn eru
almennt ófúsir til þess, held ég.
'Jíjörin eru þaö kröpp, aö heimil-
in þola ekki, aö einn einasti dag-
ur detti niður. Þannig er nú
ástandiö.”
— ast
Biskupsvígslur
fluttar heim
Arið 1789 var sú ákvöröun tek-
in meö konungsbréfi, aö eftir-
leiðis skyidu íslenskir biskupar
vigðir hérlendis en ekki erlend-
is, eins og til þess tima haföi
tiökast. A bak viö þessa breyt-
ingu bjó sparnaöarhugsjónin.
Utanfararkostnaöur væntan-
legra vigsluþega haföi veriö
greiddur úr konungssjóöi og
skyldi nú af honum létt þessari
vigslubyröi.
Það geröist og þetta ár aö boö
komu frá Lewetzov stiftamt-
manni um aö landsmenn skyldu
koma sér upp einhverjum
„verjum”, svo þeir væru ekki
með öllu óviöbúnir ef til ófriöar
dragi. „Létu margir vel yfir þvi
á Nesjum”, segir Espólin, enda
hafði þar á stundum hreöusamt
veriö. En til sveita þóttu menn
seinlátir við herbúnaðinn.
Þá bar þaö til tiðinda, að
Rentumammeriö hét hverjum
þeim verölaunum, sem byggði
timburhús I Reykjavik eöa öör-
um kaupstöðum á landinu.
Skyldi upphæö verblaunanna
nema 10% af byggingakostnaði.
Rentukammerið bauöst og til
þess aö gefa Reykjavikurkaup-
staö slökkvidælu svo aö fremur
mætti koma við einhverjum
vörnum, ef eldsvoða bæri aö
höndum. Var gjöfin þegin.
— mhg
Hinn aidni skóli viö Lækjar-
götu, Menntaskólinn i Reykja-
vik,hefur eignast veglega sögu.
Komiö er út þriöja bindi
hennar, 276, biaösiöur, rikulega
myndskreytt og fjaiiar þaö um
timabiliö 1904—1946. Heimir
Þorleifsson cand. mag, er höf-
undur þessa verks og enn er von
á einu bindi áöur en þvi veröur
lokið. Mun þaö fjaila um tima-
biiiö eftir 1946.
Fyrsta bindiö hét Nám og
nemendur, annaö bindið Skóla-
lifi Læröa skólanum (en svo hét
skólinn til 1904) og þetta heitir
Skólalifiö I Menntaskólanum
1904—1946. Þá voru rektorar
skólans þeir Steingrimur Thor-
steinsson. Geir Zoega, Þorleifur
H. Bjarnason og Pálmi Hannes-
son. I formála 3. bindis segir
Heimir Þorleifsson:
„Akaflega er athyglisvert,
hversu skólalifiö endurspeglar
þær hræringar, sem urðu meö
þjóöinni einkum i félags- og
stjörnmálum. Umræöur um af-
stöðuna til Dana fjara út meö
deilum um fánamál og fullveldi,
en viö taka deilur um þegn -
skylduvinnu, verkalýðsmál,
fasisma og kommúnisma, svo
aö eitthvaö sé nefnt. Atök hægri
manna og vinstri manna i
Menntaskólanum á 4. ára-
„Ekki fórn heldur frelsun”
tugnum eru reyndar svo hörö,
aö mjög er eftirminnilegt”. Auk
framhalds skólasögunnar eru i
þessu bindi sérkaflar um leik-
kvöld Menntaskólans 1922—46
og afmælisár skólans 1945—46.
Eins og i fyrri bindum þessa
ritverks er hér margt mynda,
og nú ber mest á bekkjar-
myndum sem sýna á skemmti-
legan hátt nemendur skólans á
ýmsum timum, umhverfi
þeirra, klæöaburö hárgreiöslu
o.s.frv. Sérstaka athygli vekja
leikmyndirnar, en á þeim má
lita ýmsa af kunnustu leikurum
tslendinga I fyrstu hlutverkum
sinum.
„Ekki fórn heldur frelsun”
nefnist rit, sem Krabbameins-
félag Reykjavíkur hefur gefiö út
og geymir ýmsar hagnýtar á-
bendingar og leiöbeiningar fyrir
þa, sem vilja hætta aö reykja.
Þetta er 20 siöna fjölrit i fjór-
um köflum. í fyrsta kafla er
drepiö á hiö helsta, sem mælir
meö þvi aö hætta aö reykja.
Einnig er þar bent á hvernig
menn geti skráö sinar eigin
reykingavenjur og kannaö
reykingaþörf sina.
í öörum kafla er reykinga-
mönnum skipt i sex flokka eöa
geröir, eftir þvi hvaö þaö er,
sem rekur þá til aö reykja og
sýnd er aöferð, sem gerir hverj-
um reykingamanni kleift aö
finna út hvar hann stendur að
þessu leyti. Jafnframt eru
hverjum flokki gefin góö ráö i
sambandi viö að hætta aö
reykja.
Nokkrar almennar ábending-
ar eru svo i þriöja kafla, m.a.
um almenn fráh.varfseinkenni
og fleiri vandamál, sem geta
skotiö upp kollinum þegar menn
hætta reykingum og þar eru
nokkrar „siöustu leiöbeiningar”
fyrir þá, sem hafa ákveðið að
hætta.
Loks eru i fjóröa kafla leið-
beiningar, sem miðast viö
fyrstu fjórtán reyklausu dag-
ana.
„Ekki fórn heldur frelsun”
fæ’st hjá Krabbameinsfélagi
Reykjavikur, Suðurgötu 24, simi
19820 og Reykingavarnarnefnd
Lágmúla 9, simi 82531. Ritið er
ókeypis og verður sent viötak-
endum aö kostnaöarlausu hvert
á land sem er. ■
— mhg