Þjóðviljinn - 13.11.1981, Qupperneq 8

8 StÐA— ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 13. nóvember 1981
j-----------------------------
„Markmiö strfnunarinnar er aö
auka skilning Islendinga á
Bandarikjunum fram yfir
I hernaöartengslin, sem eru milli
■ landanna og styrkja þaö viöhorf
meöal íslendinga, aö nauösynlegt
sé fyrir bandariska herliöiö aö
hafa án nokkurrar hindrunar eöa
■ erfiöleika aögang aö aöstööunni i
Z herstööinni. Markmiöiö er einnig
aö auka stuöning Islendinga viö
■ bandariska varnarliöiö á Islandi
og áframhaldandi aöild Islands
■ aö NATO jafnhliöa þvi aö auka
menningarleg og efnahagsleg
tengsl milli Islands og Bandarikj-
Ianna og efla þátttöku íslands i
hafréttarráöstefnunni i umræö-
a um um fleiri mál en fiskveiöilög-
söguna.
Styrkjum
NÁTO-ferðalög
■ Þótt þaö sé markmiö okkar aö
" auka skilning á bandariskum
málefnum öörum en þeim, sem
snerta bandarisku herstööina i
Keflavik, er einnig nauösynlegt
aö efla framlag okkar tii um-
■ ræöna um öryggismál meö sam-
böndum viö stjórnmálamenn,
■ blaöamenn og háskólakennara
■ meö þvi' aö viö styrkjum NATO-
ferðalög og komum þvi i kring, aö
mikilvægir Islendingar taki þátt I
öryggismálaráðstefnum erlendis
5 og viö fáum erlenda fyrirlesara
I til aö tala i stofnun okkar og við
■ háskólann.
Skilyröi okkar til þess að koma
áætlunum okkar i framkvæmd
■ eru almennt séö hagstæö. Menn-
ingarstofnun Bandarikjanna er
virt af háskólakennurum og leið-
I togum i menningarlifi og I aukn-
■ um mæli gætir einnig jákvæöra
viöhorfa meðal stjórnmálamanna
m og blaðamanna og manna i at-
■ vinnulifinu.
Eflum Aronsku
A undanförnum árum hafa
ýmsir Islendingar þar á meðal
ýmsir stuðningsmenn her-
stöövarinnar óskaö eftir fjár-
I framiögum frá Bandarikjunum
■ til greiðslu á ýmsum fram-
kvæmdum á Islandi sem umbun
m fyrir þaö aö leyfa dvöl bandariska
■ hersins i Keflavik. Viö munum
■ leggja áherslu á aö auka sérstak-
!! lega framlag okkar til þeirrar
I umræðu, sem fram fer um örygg-
■ is- og varnarmál. Stjómmála-
menn og embættismenn ráöu-
■ neytanna og þeirsem leiöandi eru
■ i skoðanamynduninni i landinu
hafa verið fúsir til þess aö taka
■ þátt i ýmsum athöfnum og að-
■ gerðum, sem styöja markmiö
J okkar á Islandi. Aöalmarkmiö
okkar eru aö efla stuöning Islend-
inga við dvöl bandariska varnar-
liðsinsogáframhaldandi þátttöku
I Islands i NATO. Við þurfum einn-
■ ig að stuöla aö þvi aö stuðningur
Islendinga viö stefnu Bandarikj-
m anna i kjamorkuvopnamálum og
■ a'vopnunarmálum sé fyrir hendi.
Ræktun
Til þess aö ná þessum mark-
miöum leggjum viö sérstaka
áherslu á aö rækta samband við
í Islenska stjórnmálamenn, sem
I láta utanrikis- og öryggismál til
■ sin taka, þar á meðal embættis-
| menn i utanríkisráöuneytinu og
■ forsætisráöuneytinu, ritstjóra
■ blaöanna og þá blaöamenn, sem
fjalla sérstaklega um erlend
málefni.Til viðbótar þessum hópi
I leggjum viö sérstaklega rækt viö
forystumenn f æskulýössamtök-
| um, sérstaklega æskulýössam-
■ tökum.sem styöja vestræna sam-
■ vinnu og enn fremur kennara viö
lagadeild Háskóla tslands, viö fé-
lagsvisindadeild Háskóla tslands
og viö viöskiptadeild Háskóla Is-
lands.
NATO-ferðalög
I árangursríkust
Ferðalög sem við höfum fjár-
magnað til Bandarikjanna og á
J vegum NATO hafa reynst árang-
ursrikasta aöferðin til þess að fá
■ tsiendinga til aö átta sig á örygg-
I is- og varnarmálum. I þessum
2 feröalögum er sérstaklega mikil-
vægt, aö þátttakendur séu einnig
frá öörum NATO-löndum. Vegna
fjíu-lægðar tslands he^ur of oft
orðið aö styöjast eingöngu viö
■ upplýsingar frá Bandarikja-
mönnum. Hins vegar eru þátt-
■ taka og erindi frá Norömönnum
L..............
PROGRAM PLAN NO.
DESCRIPTOR|S)sra
FY 1979-80
SUBJECT: Security Relations: US-Icelandic Bilateral Defense Agreenent
CONTEXT: retention of the cntically inportant NATO Base at Keflavak, cailed the
Iœlandic Defense Force (IDF) , and manned by Amencans ixider the US-Ioelandic
Joint Defense Aqreement, ccnstitutes the najor bi lateral concem between the two
nations. Whi Le Iœland's ocntinued act.ve nentx?rship in NATO is a multiLateral
cunœm, the focus is cLeariy cn the biiaterai agreement. Ihe long shadow of'the
IDF—invariably called the American Base—must be taken into acooint in all our
prograimung. In emotional debate over the presence of'the Base, basic security/
defense issues are often subordinated to charges that the Amen.can military presenœ
is oomptinq Icelandic society, that menbers of the IDF are cin elite with specáal
conTiussary and other pnviieges, and that the Base makes Iœland a prime target in
the event of hostilities. Reoently a nurrber of Iœlanders T including some pro-Base
elements, have called for the payment of rent or some form of financing frcri the
United States for ínfrastructure projects in Ioeiand as aorrpensation for the
presenœ of the Base at Keflavik. However, the post does make and will expand its
ínportant onntributuon to the dialogue on rnutual security/defense issues. œi
poLitical leaders and opinion makers have wilLingly pauticipated in programs and
activities which sipport our program objectives.
PROGRAM OE JECTIVES:
Ehoourage Ioelandic support of the IDF and oontinued active menbership in NATO.
Enphasize that NATO is above all else a defensive Allianoe—that this miirtary
preparechess is aimed primarily at preventxng war.
Stimulate bilateral and multilateral appreciatian of Iœland's irrportanœ to
overall NATO security and effectiveness.
Foster inderstanding of oonplex security/defense issues in a society which has
Little military and strategic expertise.
Where appropriate, solidify Iœlandic support for US policu.es on nuclear
non-proli feration and disarmament in selected multilateral fora.
INDIVIDUALS/INSTITUTIONS:
Iœlandic political leaders œnoemed with foreign and security affairs, gDvemment
officials in the MFA and the Prime Minister's offiœ and senior editorial and
foreign news writers in the media will be the prime aontacts in this bilateral
exchange of views and experienœ. An urportant seaond echelon would include
youth organizations - specifically socdeties for Westem Cooperation - and the
Law, Political Scienœ and Eoonomic faculties of the University of Ioeland.
The inportance of the dialogue naturally includes other opinion noulders such
as aorrespondents for non-Icelandic news outlets including United States media
elements.
COUNTRY
PAGE 3
A þessu plaggi er sagt frá þvi hvernig rækta á ýmis samtök og fyrirtæki
i tengsium viö efnahagssamskipti tslands og Bandarikjanna. Einn af
markmiösliöunum I þessari „ræktun” er aö efla skilning á mikilvægum
þáttum fyrir Bandarikin i tengsium viö Hafréttarráðstefnuna.
Kaflar úr áætlun Upplýsingastofnunar Bandaríkjanna um fsland
Skipuleg ,4*æktun”
ísl. áhmamanna
og Dönum vænlegri til þess aö
sannfæra tsíendinga um mikil-
vægi þess aö hafa herstöðina i
Keflavi'k og aö tsland se i NATO
heldur en fyrirlestrar fluttir af
Bandarikjamönnum. Við ráð-
gerum aö fjármagna sérstaka
NATO-ferö sem 7 islenskir stjórn-
málamenn eða blaðamenn tækju
þátt i i október 1978 og eina eða
tvær slikar feröir til viðbótar á
Fjjöldi boðsferða
tii að hafa áhrif
á skoðanir
leiðandi fólks
á ýmsum
sviðum
árinu 1979. t þessum feröum verö-
ur lögö sérstök áhersla á erindi,
sem starfsmenn Bandarikjanna
hjá NATO munu flytja og farið
veröur iheimsókn um borö I flug-
vélamóöurskip og einnig um
austur- og vesturhluta Berlinar-
borgar. Reynslan hefur kennt
okkur.aöþaö hefurmjög hagstæð
áhrif á tslendinga aö láta þá sofa
eina nótt um borö i flugvélamóö-
urskipi. Slik næturgisting jafnast
á viö margar tylftir af greinum
um ha-naöarmálefni Atlantshafs-
bandalagsins og hernaðartækni.
Þaö hefur reynstein af mikilvæg-
ustu aðferðunum tilaö vega upp á
móti óhagstæöum greinum fyrir
Atlantshafsbandalagið og. grein-
um sem halda þvi fram að Var-
sjárbandalagið hafi yfirburði
hernaöarlega i Evrópu. Meö
heimsókn tii Berlinar er hægt að
sýna islendingum hvernig náöst
hefur hagstæður árangur i sam-
skiptum herliðs viö íbúa viökom-
andi dvalarlands.
Valiðer vandað
Viö munum einnig fjármagna
ferö tveggja tslendinga til að
sækja ráöstefnu i Tromsö i
Noregi, þar sem rætt verður sér-
staklega um hermálefni á norður-
slóðum.
Við gerum ráö fyrir aö auka sér-
staklega á kerfisbundinn hátt
persónuleg samskipti og auka þá
þjónustu, sem við veitum í bóka-
safni okkar. Meö slikum persónu-
legum samskiptum getum við
komistaö því hvaöa einstaklingar
eru heppilegastir til þess að
þiggja boö i NATO-feröir og til aö
taka þátt iráöstefnum um örygg-
ismál. Enn fremur gegna slik
persónuleg sambönd mikilvægu
hlutverki i því að koma á fram-
færi viö blöðin og fá birt efni, sem
okkur er hagstætt.
Til þess aö koma öllu þessu i
framkvæmd þurfum viö nána
samvinnu við viöskipta- og hag-
deild sendiráösins i Reykjavik.
Viöskipta- og hagdeild sendiráðs-
ins er sérstaklega mikilvæg i þvi
skyni aö velja einstaklinga sem
boönirveröa ieinkaheimsóknir til
Bandarikjanna og velja þann hóp
manna, sem viö bjóöum sérstak-
lega til aö hlusta á þá sem flytja
erindi á okkar vegum.
S t jórnu na rféla gið
styrkt
Viö höfum ákveðiö aö standa að
heimsóknum manna til aö flytja
erindi um ýmis efni, m .a. um nýj-
Sérstök rækt
lögð við hag'
fræðinga, menn
úr atvinnulííimi,
háskólakennara
og
JC-hreyfinguna.
ustu aöferöir i stjórnsýslu i
Bandarikjunum sérstaklega núll-
grunnsfjárlagaáætlunina og hina
svonefndu sólarlagslöggjöf. Þaö
prógram veröur i sérstakri sam-
vinnu viö Stjórnuarfélag íslands.
Viö munum bjóða islenskum ein-
staklingi aö heimsækja Banda-
rikin til að ræöa viö bandariska
sérfræöinga i efnahagsmálum.
Við munum einnig athuga aö fjár-
Vikulegir
fimmtudags-
fundir með
fulltrúum á
íslensku
blöðunum
magna ferö tslendinga til aö
sækja hagfræöiráöstefnur likt og
áöur hefur veriö. Viö munum
einnig kappkosta á vikulegum
fimmtudagsfundum okkar meö
fulltrúum frá blööunum aö f jalla
sérstaklega um efnahagsmálefni
eftir því sem slfkar upplýsingar
veröa veittar okkur frá Washing-
ton.
Rækt við
J.C.-klúbba
Viö munum leggja sérstaka
áherslu á eftir þvi sem kostur er
að efla sambönd viö islenska hag-
fræöinga og menn' úr atvinnuli'f-
inu og leggja einnig ræktvið hópa
eins og JC-hreyfinguna. Einnig
munum við styöja tilraunir ís-
lendinga til að ná tökum á efna-
hagsmálum meö þvi aö efla sam-
skipti Islendinga viö bandariska
hagfræöinga, bandariska fjár-
málamenn og aðra efnahagsráð-
gjafa, sérstaklega á sviði ndll-
grunnsáætiunarinnar. Þær stofn-
anir og einstaklingar sem viö
munum sérstaklega rækta i þessu
sambandi er Junion Chambers-
hreyfingin, Þjóöhagsstofnun,
fjármálaráöuneytið, utanrikis-
ráðuneytiö, fjölmiðlarnir, viö-
skiptadeild Háskóla íslands,
Stjórnsýslufélagiö, Félag viö-
skiptafræðinga og hagfræöinga,
Flugleiöir og Alþýöusamband ís-
lands.
Enskumenn
meðhöndlaðir
sérstaklega
Á sviöi menningarmála eru
markmiö starfsemi okkar aö efla
sérstaklega menningarleg tengsl
og háskólatengsl milli Bandarikj-
anna og Islands, sérstaklega á
sviði kennslu i ensku og náms-
greinum, sem snerta Bandarikin
og island. Við munum leitast viö
aö aöstoöa háskólann og aörar
stofnanir við aö efla gæöi ensku-
kennslu meö sérstöku tilliti til
þess aö umfjöllun um bandarisk
málefni sé liður I þeirri kennslu.
Viö munum einnig á komandi ári
reyna aö koma i kring upphafs-
viöræöum viö Háskóla Islands i
þvi skyni, aö á vegum háskólans
veröi stofnaö stofnaö til sérstakr-
ar kennslu i bandariskum mál-
efnum og jafnvel veröi reynt aö
koma upp sérstakri háskóla-
námsleiö á þvi sviöi.
Þeir einstaklingar og stofnanir
Verkalýðsmála-
ráði Sjálfstæðis
ílokksins, og
forystumanni
ihaldsins I
BSRB, hoðið í
sérstaka
Bandaríkjaferð