Þjóðviljinn - 03.06.1982, Blaðsíða 4

4 StÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 3. júnl 1982
DJÖÐVIUINN
Málgagn sósíalismar verkalýds-
hreyfingar og þjódfrelsis
Ctgefandi: Utgáfuíélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiður Bergmann.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan
Ölafsson.
Fréttastjóri: Þórunn Siguröardóttir.
L'msjónarmaður sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Vuglvsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Vfgreiðslustjóri: Filip W. Franksson.
lilaðamcnn: Auöur Styrkársdóttir, Helgi Olafsson
Magnús H. Gislason, Olafur Gislason, Óskar Guömundsson,
Sigurdór Sigurdórsson, Sveinn Kristinsson. Valþór Hlöðversson.
iþróttalréttaritari: Viöir Sigurösson.
L'tlit og hiiiinun: Andrea Jónsdóttir Guðjón Sveinbjörnsson.
l.jósmyndir:Einar Karlsson, Gunnar Elisson.
Ilandrita- og pról'arkali'stur: Elias Mar. Trausti Einarsson.
Vuglysingar: llildur Kagnars, Sigriður H. Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa: GuörUn Guövarðardóttir. Jóhannes Harðarson.
Vfgreiösla: Bára Sigurðardóttir, Kristin Pétursdóttir.
Simavarsla: Sigriöur Kristjánsdóttir, Sæunn óladóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bílstjóri: SigrUn Bárðardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson. Gunnar
SigUrmundsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen
Jónsdóttir.
L tkeyrsla. algreiðsla og auglýsingar: Siðumúla 6,
Kevkjavik, simi 81333
Prentun: Blaðaprent hf.
Afturábak
í skipulagsmálum
• A siðustu í jórum árum hefur verið unnið gott
starf i skipulagsmálum i Reykjavik undir forystu
Alþýðubandalagsins. Horfið var frá þeirri stefnu
Sjálfstæðisflokksins að teygja byggðina út i nýjar
útborgir, og þess i stað stefnt að þéttingu byggðar
og samfelldari borg. Áhugi og skilningur fyrr
gagnsemi slikrar stefnu var miklu meiri og al-
mennari heldur en vilji til þess að halda ihalds-
svipmóti borgarinnar. Enda er það mál manna
að mörg hinna opnu svæða i borginni, sem eiga
sinn þátt i að gera hana tætingslega og dreifða,
munu seint eða aldrei nýtast til útivistar að ein-
hverju marki. Miklu skynsamlegra sé að leggja
rækt við nokkur tiltekin útivistarsvæði en nýta
opnu svæðin að öðru leyti undir byggð.
• Sjálístæðisflokkurinn i Reykjavik er þegar
tekinn til við aö efna kosningaloforðin. Ekki er
það i sjálfu sér löstur að standa við gefin heit, en
borgarbúar munu átta sig á að afturhvarf til
gamla ihaldstimans i skipulagsmálum á eftir að
valda glundroöa, óánægju og miklu tjóni.
• Sjálfstæöisflokkurinn i Reykjavik hyggst nú
beita valdi sinu til þess að falla frá fyrirhugaðri
byggð við Suðurlandsbraut austan Skeiðarvogs,
þar sem úthluta átti lóðum undir 120 ibúðir i ná-
munda við Gnoöarvog. Um þessar lóðir i Soga-
mýrinni og 30 lóðir i Laugarási höfðu borist 730
umsóknir. Sjálfstæðisflokkurinn byrjar þvi á að
efna loforð sin um nægilegt lóðaframboð i höfuð-
borginni með þvi aö svikja um sjö hundruð um-
sækjendur um lóðir. Ljóst er að ekki verður fleiri
lóðum úthlutað i Reykjavik á árinu.
• Þessi ráðstöfun ihaldsins er næsta furðuleg.
Skipulagið i Sogamýrinni hafði hlotið góðar und-
irtektir og aðeins nokkrir ibúðareigendur við
Gnoðarvog mótmælt þvi. Að sjálfsögðu eiga ibúð-
areigendur þar hagsmuna að gæta, en ný byggð i
Sogamýrinni hefði á ýmsan hátt komið Voga-
hveríinu i heild til góða i sambandi við skóla-
starfsemi og verslunarþjónustu og fleiri atriði.
Heildarhagsmunir hverfisbúa áttu vitanlega að
ráða ákvörðunum i þessu máli.
• í tillögu sem Sjálfstæðisflokkurinn ætlar að
samþykkja i borgarstjórn i dag er gert ráð fyrir
að i stað ibúðabyggðar komi útivistarsvæði sem
Suðurlandsbrautin á samt sem áður að liggja i
gegnum i trássi við samþykkt aðalskipulag.
Menn geta gert sér i hugarlund hversu fjölsótt
þetta hraðbrautarsvæði verður til útivistar, en
hugmyndin að baki er sömu ættar og sú ætlan
Sjálfstæðismanna að leggja hraðbraut um Foss-
vogsdal (til þess að efla þar útivist!)
• Hér er aðeins kominn forsmekkurinn af
þeirri ætlan Sjálfstæðisflokksins i Reykjavik að
snúa öllu aftur til fyrri vegar i skipulagsmálum.
Flest sem fyrrverandi meirihluti vann að undir
forystu Alþýðubandalagsins verður varpað fyrir
róða. Eftir mun aðeins standa að á sl. fjórum ár-
um miðaði i rétta átt i skipulagsmálum, en á
næstu fjórum árum mun miða afturábak.
—ekh
klippt
Segja sig
til sveitar
■ Fimmfalt
If leiri svelta
Varla opnar maður svo er-
, lend blaö aö ekki séu þar frá-
Isagnir af áhrifum niöur-
skurðarstefnu Reagan--
stjórnarinnar i Bandarikjun-
, um. I Dagens Nyheter segir
Im.a. af rannsókn sem nokk-
ur kirkjuleg liknarfélög hafa
látið gera i Austur-Harlem á
, Manhattan i New York, þar
Isem ibúar eru 150 þúsund, að
meirihluta ættaðir frá
Puerto Rico. Að minnsta
, kosti 3 þúsund manns i þess-
Ium borgarhluta hafa ekki
ráð á að borða sig metta og
þaraf erum helmingur börn.
, Til félaganna sem hér um
Iræðir leituðu 480 hjálpar
þegar hungrið svarf að á ár-
inu 1980 en 1981 fimmfaldað-
, ist talan eða i 2260. Á iyrstu
Imánuðum ársins 1982 heíur
talan enn tvöfaldast frá 1981.
■ 59% atvinnuleysi
!58% þeirra sem leita mat-
arhjálpar hjá kristnum likn-
arfélögum i Austur-Harlem
Ihafa verið matarlausir i allt
að sjö daga, og 17% lifað i
a.m.k. mánuð án þess að
eiga visa næstu máltið. At-
Ivinnuleysið meðal ibúa Aust-
ur-Harlem er 59% og meðal
æskufólks á þessu svæði 70%.
Atvinnuleysisbætur fá menn
I* aðeins i 26 vikur. 62% þeirra
sem leita sér matar hjá
kirkjufélögunum hafa áöur
farið til félagsmálastofnana,
Ien aðeins 1% fékk þar tafar-
lausa hjálp. Aðrir fengu þau
svör að þeir þyrftu að biða i
nokkra daga eða mánuði.
IÓþolandi kerfi
Kerfið er sagt einstaklega
, þungt i vöfum og oft þurfa
| fátæklingar, atvinnulausir
I og sveltandi að biða i rúman
* mánuð eftir þvi einu að fá
I* vitneskju um hvort þeir
komist á skrá yfir þá sem
rétt eiga á opinberri aðstoð.
— Stundum fær fólk þvert nei
* vegna tölvugalla eöa vegna
I þess að félagsráðgjafinn er i
I vondu skapi. Kerfiö er
• óáreiðanlegt, óréttlátt og er
■ stjórnað af geðþótta embætt-
I ismanna, segir einn af leið-
I togum kirkjulegu liknarfé-
» laganna.
J Félagslegar afleiðingar
I þessa ástands i Austur-Har-
I lem eru að sjálfsögðu geig-
I vænlegar. Rán og gripdeildir
J eru algeng aðferð tilþess að
I hafa i sig og á og ekki mun
| hverfið gott ungum börnum
I til alhliða þroska.
Vísað á dyr
Stórt blað Morgunblaöið og
stundum hjálpar góðgjarnt fólk
upp á blinda auga þess sem snýr
að efnahagskerfinu i Banda-
rikjunum. í sunnudagsblaði
Moggans birtust tvær greinar
eftir Onnu Bjarnadóttur sem
gefa nöturlega mynd af efna-
hagsástandi og afkomu manna.
Anna Bjarnadóttir segir frá
þrasinu i Washington og gjafa-
vandamálum ráðamanna þar.
Siöan koma þessara andstæður.
,,Ekki eru allir svo heppnir að
vera baðaðir i gjöfum og góðum
launum. Á þriðjudag lést maður
á sjúkrahúsi i Baltimore sem
hefði verið meinuð sjúkrahús-
vist á fjölda sjúkrahúsa i
Georgiu af þvi að hann átti enga
peninga og hafði ekki heilsu-
tryggingu. Maðurinn brenndist
illa fyrir nokkrum vikum en
læknar visuðu honum á dyr hver
á fætur öðrum þegar kom I ljós
að hann gat ekki greitt fyrir
læknisþjónustuna. Að lokum
skarst George Busbee rikis-
stjóri Georgiu i leikinn og lofaði
að greiða kostnaðinn svo lengi
sem einhver fengist til að hjálpa
manninum. Hann var fluttur til
Baltimore þar sem fullkomn-
Iustu tæki voru til staðar en allt
kom fyrir ekki og ekki tókst að
bjarga lifi mannsins.
Reagan
myndi sárna
Það er næstum ótrúlegt að
fólki i lifshættu sé meinuð
læknisaðstoð af þvi að það á
enga peninga. Það er sérstak-
lega óhugnanlegt að heyra þetta
á sama tima og skattaframtöl
þeirra sem taka ákvarðanir um
stefnu þjóöarinnar eru birt. Þá
kemur i ljós að 17 öldunga-
deildarþingmenn og 24 fulltrúa-
deildarþingmenn eru miljóna-
mæringar, þrir dómarar i
hæstarétti og forsetinn sjálfur.
Ekki að þaö sé neitt rangt við aö
vera miljónamæringur, heldur
dettur manni i hug að þetta fólk
eigi kannski erfitt með að setja
sig i fótspor þeirra sem hafa
ekki efni á þvi aö lenda i slysi.
Reagan myndi sárna ef hann
heyrði þetta, þvi hann segist
bera mikla umhyggju fyrir
þeim verst settu I þjóðfélaginu.
Það verður bara að finna leið til
aö hjálpa þeim með öðru en
rikisstyrkjum.” Hiö siðast-
nefnda á væntanlega að vera til-
visun i hugmyndafræði Reag-
ans, sem einhversstaðar hefur
látið hafa það eftir sér að hann
skeri I hjartað við tilhugsun um
fátækt og atvinnuleysi.
t Morgunblaðinu á sunnu-
daginn segir Anna Bjarnadóttir
einnig frá heimsókn sinni til
Illinois. „Astandiö hefur ekki
veriö svona slæmt siöan i krepp-
unni miklu 1932”, segir forráða-
maður Caterpillar, fyrirtækis-
ins, sem er stærsta fyrirtækið i
Illinois. 17500 manns hafa misst
vinnuna hjá Caterpillar á
siðustu tveimur árum eða 38%
af verkamönnum fyrirtækisins.
Anna Bjarnadóttir ræðir við
Jerry Tucker, starfsmann
verkalýðsfélags bilaiðnaðar-
manna, UAW, I höfuðstöðvum 5.
svæðis, sem nær yfir Illinois og
Missouri, og eru i St. Louis. I
kringum St. Louis eru miklar
bilasmiðjur og hafa 18 þúsund af
30 þúsund verkamönnum sem
þar unnu misst atvinnuna.
Tucker segir að atvinnuleysis-
bætur flestra séu uppurnar,
enda i hæsta lagi greiddar i niu
mánuði, og koma þeim að litlum
notum sem verið hafa atvinnu-
lausir I 2 til 3 ár.
„Margir hafa þurft að segja
sig á sveitina”, segir Tucker,
„þeir hafa misst allt sitt og
þurft að lýsa yfir gjaldþroti...
Fólk lifir á matarmiðum og
tekur hvaða ihlaupavinnu sem
býðst. Þetta ástand eyðileggur
lif margra, það er engum
blöðum um það að fletta.”
Nennir ekki
að vinna!
Blaöamaður einn i höfuðborg
Illinois, Springfield, lýsir fundi
republikana með Reagan er
hann var á yfirreið um rikið á
þennan hátt:
„Þeir sátu þarna og nöldruðu
um fátækt fólk sem nennir ekki
að vinna. Þeir virtust ekki hafa
nokkra hugmynd um hversu
alvarlegt ástandiö er og hversu
átakanlegt og mannskemmandi
þaö getur verið að missa vinn-
una. Efnahagsstefna Reagans
hefur ekki aðeins aukið erfið-
leikana heldur hefur niöur-
skurður hans á fjárlögum
minnkað atvinnuleysisbætur og
gert rikjum erfiöara fyrir að
greiða þær.”
í biðröð
eftir ostbita
„Ég er hissa á hversu mikla
þolinmæöi fólk sýnir”, segir
blaöamaðurinn. „Maður heyrir
ekki minnst á mótmæli. Um
jólin sá ég um 200 manns standa
i biðröð til að fá ostbita gefins.
Ég furða mig enn á hversu ró-
lynt fólkið virðist vera.”
Þetta og fleira úr greinum
Onnu Bjarnadóttur gefur fróð-
lega innsýn 1 bandariskt þjóðllf
um þessar mundir.
• ekh
idið hroðalegt,
vonuni það besta
er tónninn í Illinois
w Chieago og
Rsri þétt net-
■jeugardags-
JPedy ut og
[fstúlkur sUðtr-
m og sðtrufiu
[v.r.t Ijúka
■Jeifi Út. „£g
■ si I landinu
og upp
B ,* var það
■’ugði til að
sig fá og bifiu um bjðr. Atvinnu-
leyaiatolur I Bandarlkjunum fyrir
aprflminuð hfifðu verið birtar I
Waahington daginn áður og þafi
var augljóst að efnahagsfirðug-
leikar landaina eru alvarlegir og
ekki aðeins til umraefiu I fjðlmifil-
„Áatandifi er verra hér I rlkinu
en það var I kreppunni mlklu.*
hélt Schneiter áfram. „Matargest-
um hjá Vnér hefur faskkað jafnt og
þétt afftuatu þrjú árin. Fólk hefur
minna fé milli handanna og verfi-
ur að horfa I hvern eyri." 10,3
miiljðnir Bandarikjamanna eru
atvinnulauaar og þeim fjðlgar
atððugt. I vikunni eftir að þetta
samtal átti aér atað miaatu 24.000
til viðbótar vinnuna, a.m.k. um
atundaraakir, þegar Braniff-flug-
félagið lýsti yfir gjaldþrotl. Bxx-
on-olfufyrirUekið hartti við meiri
háttar orkuframkvaemdir 1 Col-
orado og Caterpillar-þungavinnu-
vélafyrirtaekið aagfii 8000 manna
upp vinnu
Mel Kennedy starfar á teiknl-
atofu Caterplllar f Kankakee á
virkum dðgum og kemur faam hjá
Schneiter um helgar. Það var
aannarlega eltki honum að kenna
hversu fámennt var á staðnum.
Ilann aagðiat geta átt von á að
miasa vinnuna hjá Caterplllar
hvenaer eem vieri, avo alaemt vmií