Þjóðviljinn - 09.07.1982, Blaðsíða 7

Föstudagur 9. júll 1982 ÞJÓÐVILJINN — SIÐA 7
Líbanon er stríðstilraunastöð Nató
Kenningar á lofti um yfirburði
vestrænna vopna. Styrkleikahlutföll
í Evrópu önnur eftir stríðið
Fórnarlömb stríösins. Fleiriféllu iinnrás tsraels í Libanon en f öll-
um styrjöldum i Austurlöndum nær samanlagt.
Menachem Begin segir stund-
um aö tsrael endurgreiöi Banda-
rikjunum hina miklu skuld meö
reynslunni úr striöinu sem komi
Bandarikjunum til góöa. „Viö
gerum meira fyrir ykkur. Viö
höfum eyðilagt sovéska T-72
bryndreka sem allir hjá Nató
héldu aö væri ekki hægt. Viö höf-
um eyöilagt 20 eldlaugar so-
véskar sem ætlaöar eru til aö
granda flugvélum, en viö höfum
ekki misst eina einustu”, sagöi
Begin á fundi meö bandariskum
þingmönnum um Libanonstriöiö.
Arás ísraels á PLO var einnig
árás á eigin efnahag. A fjórtán
dögum hafa hermenn Begin
brúkað skotfæri og tól sem nema
frá 10% til 15% þjóöarframleiðsl-
unnar á einu ári. Til að mæta
þessu hefur stjórnin boðað miklar
skattahækkanir en verðbólga og
önnur efnahagsleg óáran hrjáir
þjóðarbúskapinn þar þegar fyrir.
Eins og alltaf I striði metast nú
aðiljar á um það hvor hafi skotið
hvað. En vist er það yfirburöir
Israel voru algerir i hernaðar
átökunum. Og prelátar vopnanna
viða um heim eru nú að draga
lærdóma af þessum átökum fyrir
sjálfa sig. Nató þykir hafa komist
i heldur feitt að þarna hafi fengist
þess háttar reynsla að krefjist
endurmats á vopnabúnaði Nató-
rikjanna annars vegar og Sovét-
rikjanna og Varsjárbandalags-
rikjanna hins vegar. Telja sér-
fræöingar að vestræna hernaðar-
kerfið hafi sýnt i átökunum slika
og þviumlika yfirburði yfir so-
véskt hernaðarkerfi að með ólik-
indum sé. 1 upptalningu um ár-
angur israelska hersins er þannig
getið um að 80 MIG orustuþotur
hafi verið skotnar niður, 20 eld-
flaugagrandar (rafeindakerfi),
en einmitt það kerfi átti að gegna
lykilhlutverki i vörnum Sovét-
rikjanna. Þá eru ótaldir meira en
þrjú hundruð bryndrekar sem
Sýrlendingar misstu. Meðal
þeirra voru T-72 skriðdrekar sem
Nató-heraflinn hafði óttast mjög
fram að þessum átökum.
Bretar og Nató bandalagið
þóttust hafa ýmislegt lært af
Falklandseyjastríðinu t.d. um
það hvernig eldflaugar geta
grandað stórum skipum og hve
illa þau eru varin að þessu leyti.
Sömu sögu er að segja um
Libanonstriöið. Nató telur mun
hafa mikið af þessu iært („dýr-
mæt reynsla”) Einsog'áöur var
það aðallega rafeindatækni
bandarisku vopnanna sem skaut
þeim sovésku ref fyrir rass. Svo
mjög hefur þessi óhagstæði
samanburður vopnabúnaðar
stórveldanna fyrir Sovétrikin
komist i hámæli, að opinbera
fréttastofan þar sá ástæðu til að
birta sérstaka frétt til að draga úr
þessum fullyrðingum. I fréttatil-
kynningunni, sem er mjög
óvenjuleg I þessu sambandi, segir
m.a. að sovésku vopnabúnaður-
inn hefði sannað áhrifamátt sinn i
striðinu. Annað sé bara áróður
lsrael og Bandarikjanna.
Hvað sem þessu liöur, þá er
ljóst að hugmyndir manna um
styrkleikahlutföllin I Evrópu
kunna að breytast mjög i ljósi
þessarar reynslu. Ef yfirburðir
hinna vestrænu vopna eru svona
algerir er nefnilega farið að fara
um „ógnarjafnvægiö”.
(Spiegel Information)
— óg
Arkitekt innrásarinnar Sharon varnarmálaráðherra. Hann er sagður
maður mikillar grimmdar og skilur eftir sig langan lista fallinna I
öllum striðum tsrael við nágrannaiöndin. Hann var herforingi i isra-
elska hernum áður fyrr. „Þeir sem ekki vilja hann sem yfirhershöfð-
ingja munu siöar fá hann sem varnarmálaráöherra”, er haft eftir
tryggum aðdáanda hans.
Vandamálm leyst
í anda samvinnu ísraels og Bandaríkjanna
Meðal visbendinga sem nú eru
reifaðar um samráö Bandarikja-
manna um innrás lsrael I
Libanon er blaðamannafundur
sem Sharon varnarmálaráöherra
boðaði til I nóvember sl. Þar lýsti
hann pólitiskri, efnahagslegri og
hernaðarlegri samvinnu tsraels
og Bandarikjanna skömmu eftir
fund þeirra Begins meö Reagan i
New York.
A þessum fundi talaöi Sharon
um öryggismál hins „frjálsa
heims” i Miðausturlöndum, og
um varnarbandalag Bandarlkj-
anna og ísrael I þvi sambandi.
Siðar á blaðamannafundinum
lagði Sharon útaf þessu og rakti
vandamálin I Libanon eins og þau
komu honum fyrir sjónir. I fyrsta
lagi væru þar vopnabirgðir. öðru
lagi vandamálið um hvernig
skapa ætti sterka stjórn i Libanon
sem gengi inni „hinn frjálsa
heim” og friðmæltist við tsrael. I
þriðja lagi væri vandamálið með
her Sýrlendinga I Libanon. Sagði
hann veru sýrlenska hersins vera
dæmi um útþenslustefnu Sovét-
rikjanna en hernaðarsamvinna
tsrael og Bandarikjanna væri
einmitt beint gegn henni. I fjórða
lagi væri svo Líbanon miðstöð
hryðjuverkamanna.
Sharon gat þess, að Libanon
\
gæti orðið gott dæmi um það
hvernig hægt væri að leysa
vandamál á grundvelli samvinnu
tsraels og Bandarikjanna. Eins
og kunnugt er beitti Bandarikja-
stjórn neitunarvaldi á fundi
öryggisráðs Sameinuðu Þjóð-
anna þegar fordæming á Israels-
stjórn var borin undir atkvæði.
Hvers vegna styöja Banda-
rikjamenn innrásina?
Eins og um önnur utanrikismál
hefur afstaða Bandarikjastjórnar
veriö inokkurri þoku. Þó Reagan
hafi neitað þvi að stjórn hans hafi
gefið grænt ljós á innrásina eru
næsta fáir sem trúa þeirri fullyrð-
ingu. Þvi samtimis gaf hann út þá
yfirlýsingu að hann hefði samúð
með markmiöum tsraela meö
innrásinni i Libanon. Enn fremur
vildi hann ekki gagnrýna innrás-
ina.
Menn velta þvi nú mjög fyrir
sér hvers vegna Bandarikin styðji
innrásina. Það hefur löngum
verið útbreidd skoðun að Banda-
rikin æski friðar I Miðaustur-
löndum. Astæða þess sé sú, að
einungis friður á milli Israel og
arabarikjanna tryggi hagsmuni
Bandarikjanna á svæðinu, þ.e. að
rikisstjórnir tsrael og ihalds-
samra arabarikja eigi það sam-
sagði Sharon
eiginlegt með Bandarikjunum að
halda áhrifum Sovétrikjanna sem
fjærst vettvangi.
Information vitnar til Israelsk
stjórnmálamanns sem segir að
hann hafi misst trúna á friðar-
vilja Bandarikjanna. Að þau hafi
haft fjórtán ár til þess að þvinga
deiluaðilja til málamiðlunar en
ekki gert þaö. Þvi kemur þessi
stjórnmálamaður (Uri Avnery)
með kenningu sem kölluð er
„heimskingjakenningin” um þaö
aö Bandarikjunum stjórni tóm-
stundaembættismenn sem þjáist
af „ólæknandi leti að ekki sé
minnst á hreina og beina
heimsku”. En hann hafnar þess-
ari kenningu I vangaveltum og
taldi aðra liklegri: Hagsmunir
Bandarikjanna eru fólgnir i
óskaplegri vopnasölu til Mið-
austurlanda og I þvi að olian haldi
áfram að fljóta. Þvi veröur best
viðhaldið með þvi að halda áfram
með ágreining og átök. Þannig
verða olíufurstarnir háðir Banda-
rikjunum meö vopn og varnir
gagnvart tsrael. „I þessari mynd
er Israel eins og brjálaður band-
ingi, sem Bandarikjamenn geta
sleppt lausum. Maður eins og
Sharon væri upplagður leiðtogi
ísrael i þessu hlutverki”.
— óg
• •
Omurleiki stríösins
Yfir tíu þúsund manns hafa fallið
Talið er aö á milli tiu og þrjá-
tiu þúsund manns hafi látiö Hfið
i árás tsraelska hersins á Lib-
anon. Þetta strið israeia við
hina landflótta Palestinuaraba
er orðið langvinnara en öll önn-
ur strið tsraela, hcfur krafist
meiri dauða og eyöileggingar en
nokkurt annað. Fjöldi fallinna
er meiri en i samaniögðum fjór-
um striðum tsraela viö araba-
rikin i Austurlöndum nær.
Sjálfir hafa tsraelsmenn
misst yfir þrjú hundruð her-
menn og það með öðru I þessari
harðneskjulegu innrás hefur
kallaö á mótmæli heima fyrir.
„Við höfum fætt börn i heiminn,
en ekki fallbyssufóður”, stóð á
spjaldi sem israelskar mæður
héldu á fyrir utan glugga Begins
forsætisráðherra Israel á dög-
unum.
Arafat leiðtogi PLO frelsis-
samtaka Palestinu segir að yfir
þrjátiu þúsund manns hafi fallið
en Libanir segja fimmtán þús-
und. tsraelsmenn segja þessa
tölu fjarri lagi. En sú harðvit-
uga ritskoðun sem Israelsstjórn
beitir auk þess sem hún hefur
meinað hjálparstofnunum að-
gang aö vigvöllunum bendir til
þess að uppgefnar tölur Palest-
inumanna séu sönnu nær.
Heimurinn er næstum þvi ein-
róma i gagnrýni sinni á hernaö
Israelsmanna. Þetta riki sem
aflað hefur sér samúöar og virð-
ingar virðist nú hafa skotiö
heldur yfir markið. Hér i blað-
inu hefur verið sagt frá mót-
mælum gyðinga heima fyrir og
erlendis. Og forystumenn Evr-
ópurikja hafa heldur ekki legið
á liði sinu i fordæmingu á inn-
rásinni. Kreisky — kanslari
Austurrikis sem sjálfur er gyð-
ingur, kallar valdhafa I Jerúsal-
em „Hálffasista” og Efnahags-
bandalagið krafðist þess að Is-
raelsstjórn drægi heri sina þeg-
ar til baka frá Libanon. Hins
vegar hafa Bandarikin skorast
undan fordæmíngu á innrásinni
einsog svo mörgu öðru i samfé-
lagi þjóðanna uppá siðkastið.
Hvað verður um PLO?
Þegar þetta er skrifað er ekki
ennþá ljóst hvort né hvernig
þeim sex til átta þúsund Pale-
stinumönnum undir vopnum i
Beirút veröur hleypt frá borg-
inni sem er i umsátri Israels-
hers. Erlend blöð og timarit I
Evrópu eru farin að likja þessu
umsátri við Stalingrad i heims-
styrjöldinni og jafnvel Varsjár-
gettóinu i Póllandi. Og þykir
auðvitað sárt til þess að vita að
þjóð sem hefur orðið hefur fyrir
jafn mikíum ofsóknum og gyö-
ingar i Israel skuli geta staðið i
öðru eins og þviumliku og er að
gerast nú i Libanon.
PLO hefur á undanförnum
árum fengið lögformlega viður-
kenningu viða I löndum sem
umboðsaðilji fyrir Palestinu-
araba. Höfuöstöðvar þeirra eru
i Beirút og þess vegna eru
taldar likur á að einmitt þar sé
hægt að „uppræta” PLO svo
notað sé Israelsstjórnar eigið
orðalag. En svo eru frelsissam-
tökin heillum horfin að ekkert
land hefur lýst þvi yfir að vilja
taka við þessum herstyrk með
höfuðstöðvum PLO. Hins vegar
hafa bæði Egyptar og Saudi
Arabar boðist til þess að leyfa
PLO að flytja höfuðstöðvarnar
til þeirra landa — en án nokk-
urra vopna. En málin væru
heldur ekki þannig leyst. I
Libanon búa fleiri hundruð þús-
und Palestinuarabar sem óttast
nýja útrýmingarherferð fari
PLO úr landinu — ef ekki frá
ísrael þá frá hersveitum hægri
manna i landinu
Meöal þess sem tsraelsher er
ásakaður um er notkun eitur-
gass i hernaðinum. Haft er eftir
franskri fréttastofu að hér sé
um að ræða taugagas sem
lamar fólk i tvo sólarhringa.
Enn fremur hafa þeir verið
ásakaðir um pyndingar.
Erlendir fréttaskýrendur
vekja athygli á timasetningu
innrásarinnar I Libanon (hófst
6. júnl) Þá var Falklandseyja-
striðiö I hámarki og siðan hófst
heimsmeistarakeppnin I knatt-
spyrnu á Spáni. Þetta þykir
dæmigert fyrir hernaðaraö-
gerðir Israela. Hvenær sem
heimurinn er upptekinn af ein-
hverju stórmðli — má eiga von
á hernaðarbrölti frá Israelsher?
(Byggt á Spiegel og Infor-
mation) —óg