Þjóðviljinn - 09.12.1982, Blaðsíða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Fimmtudagur 9. desember 1982
MOOVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýös-
hreyfingar og þjóöfrelsis
Utgefandi: Útgáfufélag Pjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
Umsjónarmaöur Sunnudagsblaös: Guöjón Friöriksson.
Auglýsingastjóri: Sigrfður H. Sigurbjðrnsdóttir:
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Blaðamenn: Álfheiöur Ingadóttir, Helgi Ólafsson, Lúðvík Geirsson, Magnús
H. Gíslason, Ólafur Gíslason, Óskar Guömundsson, Sigurdór Sigurdórsson,
Pórunn Sigurðardóttir, Valþór Hlööversson.
íþróttafréttaritari: Viöir Sigurösson.
Útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir, Guðjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Atli Arason
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Gísli Sigurösson, Guðmundur Andri
Thorsson.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur p. Jónsson
Skrifstofa: Guörún Guövaröardóttir, Jóhannes Harðarson.
Símavarsla: Sigríöur Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir Kristín Pétursdóitir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigmúndsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Siöumúla 6 Reykjavlk, slmi 8 13 33
Umbrot og setning: Prent.
Frentun: Blaöaprent h.f.
Sú krambúö
er hér
• Við skulum í dag hugsa okkur verslun með fjölbreyttum
varningi hér eða þar í heiminum. í þessari kaupmannsbúð
versla bæði hvítir menn og svartir. Helmingur vörusölunnar
er til hvítu mannanna, en hinn helmingurinn til svörtu mann-
anna. Verðið á vörunum er hins vegar ekki það sama til
hvors hóps um sig. Hvítu mennirnir fá allan sinn varning að
kalla ókeypis. Samt hagnast kaupmaðurinn sem á búðina
þokkalega. Hvers vegna? - Vegna þess, að svörtu viðskipta-
vinirnir eru látnir borga helmingi hærra verð en eðlilegt má
kalla fyrir allt sem þeir kaupa, svo hinir hvítu geti feng-
ið vöruna á gjafverði, og kaupmaðurinn samt sloppið skað-
laus.
• Hvar skyldi þessi krambúð vera? -Ekki þó hér í grennd-
inni, eða hvað? Jú, einmitt hér í okkar landi finnum við
útsölu af þessu tagi, þar sem viðskiptamönnunum er skipt í
tvo flokka með álíka hætti, þótt skiptingin sé að vísu ekki í
svarta menn og hvíta, heldur annars vegar í íslenskan al-
menning og hins vegar erlenda auðjöfra.
• Á þessari útsölu er verslað með orku. Lesendum Þjóðvilj-
ans þarf tæplega að segja einu sinni enn, hverjir eru hér í
hlutverki hvítu mannanna sem fá sinn helming ókeypis að
kalla, og hverjir í hlutverki svörtu mannanna, sem fyrir
bragðið verða að borga fyrir báða, svo kaupmaðurinn fari
ekki á hausinn.
• Á undanförnum árum hefur Alusuisse fengið í sinn hlut
nær helming allrar þeirrar dýrmætu raforku, sem hér hefur
verið á boðstólum. Hinn helminginn hafa innlendir aðilar
keypt.
• Og hvernig er verðið?
• Á sama tíma og álverið borgar um 10 aura fyrir hverja
kílówattstund, þá er heildsöluverðið til almenningsraf-
veitnanna fimm sinnum hærra, eða nálægt 50 aurum.
• Pað er samdóma mat allra sem til þekkja, að eðlilegur
verðmunur þarna á milli sé um 50%. Verðmunurinn er nú
um 400% í reynd, og yrði enn meiri, ef fallist væri á óskir
Landsvirkjunar um frekari hækkanir til almenningsraf-
veitna, svo hægt sé að reka Landsvirkjun sjálfa hallalaust.
• Það er líka samdóma álit allra sem það mál skoða, að eigi
orkuverð til álversins hér að verða álíka og algengast er í
hliðstæðum viðskiptum óskyldra aðila í Vesur-Evrópu og
Bandaríkjunum, þá þurfi verðið að þrefaldast. - Það orku-
verð, sem Alusuisse greiðir okkur, er líka bara einn þriðji af
kostnaði við framleiðslu orkunnar. Tvo þriðju kostnaðarins
við framleiðslu orkunnar til þeirra greiðir íslenskur almenn-
ingur og íslensk fyrirtæki-
• Væri orkuverð til álversins þrefaldað, svo sem full rök
standa til, þá væri hægt að lækka raforkuverð til allra al-
menningsrafveitna í landinu um 60% og stæði þá Lands-
virkjun fjárhagslega í sömu sporum og áður. Þetta eru ekki
tilbúnar tölur, heldur staðfestar upplýsingar sem enginn
getur vefengt.
• Af þessu öllu sjá menn hversu nærtækt er að líkja þessum
viðskiptum öllum við verslunarhætti krambúðarinnar, sem
lýst var hér að ofan, þar sem svörtum var gert að borga
varninginn líka fyrir hvíta. Það furðulega við orkuviðskiptin
hér er svo einnig það, að sami aðili er hvort tveggja í senn í
hlutverki sölustjórans og hinna svörtu viðskiptavina, sem
níðst er á. - Það erum við sjálf, íslenskur almenningur, sem
seljum orkuna á gjafverði til álversins, - og kaupum svo
okkar hlut til eigin nota á okurprís fyrir bragðið, eins og
réttlausir þrælar.
• Það er spurt um fundarhöld með fulltrúum Alusuisse nú í
vikunni. Um þau er ekkert að segja nema það, að árangur
var enginn.
• En það er nóg komið af neitunum frá þessum herra-
mönnum, við þurfum ekki fleiri.
• ísland er fullvalda ríki, og í samræmi við það, hljótum við
að grípa til þeirra einu úrræða sem duga, þess réttar sem
fullveldið veitir okkur til að ráða sjálf eigin málum.
• Það er mál að þófínu linni, en verkin tali.
-k.
klippt
Andleg
flatneskja
Leiðarar Morgunblaðsins eru
oft mjög sérstæðar ritsmíðar og
heldur magnast sérstaða þeirra í
heimsbókmenntunum við þann
prófkjörsharmleik sem leikinn
hefur verið í Valhöll að undan-
förnu. Leiðarinn í gær á að vera
svar við vangaveltum annarra
dagblaða um Geir Hallgrímsson
og flokk hans. Leiðarinn segir, að
andstæðingablöðin stundi lág-
kúru, persónustríð og andlega
flatneskju, sem sé til þess höfð að
„breiða yfir vesældóm þeirra
flokka sem að flokksblöðunum
standa.“
„Morgunblaðið tekur ekki ótil-
neytt þátt í þeirri lágkúru.
Persónustríð flokksblaðanna fær-
ir stjórnmálaskrif mörg ár aftur í
tímann. Hitt ersvoannaðmáþað
málsvarar sjálfstæðisstefnunnar
munu síður en svo láta því ósvar-
að þegar vegið er að henni með
þessum hætti og vilji flokks-
blöðin, að stjórnmáiabaráttan
snúist upp í persónuníð verður
tekið á því með viðeigandi
hætti.“
Það er ekki sérlega djúpt á því
sem Morgunblaðið er að fara: ef
þið talið ekki með tilhlýðilegri
virðingu um Geir formann, þá
skulum við níða Steingrím, Svav-
ar og Jón Baldvin!
/
Eg er djásn
og dýrmœti
Pað er annars einna fróðlegast
við þessa ritsmíð, hve gjarnt
Morgunblaðsmönnum er að
halda sig heilaga og langt upp yfir
aðra hafna. Þeir berja sér á brjóst
með dramatískum tilburðum og
segja: aldrei féll ég í þá
framsóknarkommasynd að fara
með persónulegan skæting! Það
spaugilegasta við rembing þenn-
an er svo að finna í dæmum sem
leiðarahöfundur tekur af því,
hvernig Morgunblaðið gæti hugs-
anlega svarað fyrir sig ef að rit-
stjórar þessu „neyddust" til að
taka þátt í lágkúru. í leiðaranum
segir:
Svavar og
Stalín
„í Alþýðubandalaginu er
Svavar Gestsson formaður. Að
eigin sögn hófst áhugi hans á
stjórnmálum, þegar hann sótti
leshring hjá Einari Olgeirssyni,
sem ásamt Brynjólfi Bjarnasyni
hefur verið handhafi rauða
þráðarins í lífi Alþýðubandalags-
ins og tengir flokkinn við upphaf
hans og rætur í Kommúnista-
flokki íslands, þar sem þeir Einar
og Brynjólfur störfuðu í nafni
Stalíns. Svavar hófst til æðstu
valda í flokki sínum, af því að
hann hafði hlotið pólitískt upp-
eldi í stalínískum íeifum gamla
kommúnistaflokksins. Telja
menn, að þessi staðreynd eigi að
vera meginstefið í stjórnmála-
skrifum um Alþýðubandalagið?“
Það er nefnilega það.
Staðreyndin er reyndar sú, að
fátt er algengara í skrifum Morg-
unblaðsins um Alþýðubandalag-
ið en einmitt þetta sem þarna er
rakið: þulan um Einar, Brynjólf
og Stalín, sem annast hafi uppeldi
Svavars Gestssonar og fleiri
ágætra manna reyndar. Eða man
leiðarahöfundur Morgunblaðsins
ekki eftir því, þegar forystugrein-
ar blaðsins voru vikum saman
helgaðar mjög afdráttarlausum
staðhæfingum um það, að Svavar
Gestsson, þáverandi
viðskiptaráðherra, stæði í ein-
hverju dularfullu hagsmuna-
sambandi við sovéska olíusala um
að hafa fé af íslendingum? Svo
aðeins eittdæmi í viðbót sé nefnt.
Heiðarleiki sá sem Morgun-
blaðið vill nú steypa yfir sig
minnir helst á vændiskonuna
góðu sem var svo siðprúð utan
vinnutíma, að hún féll í yfirlið ef
hún sá karlmannsnærbuxur á
snúru.
áb
Lágkúra og
persónuníð
ocj skoriö
Gallar
prófkjöra
Birgir ísleifur Gunnarsson,
fyrrum borgarstjóri, segir í grein í
Morgunblaðinu í gær, að hann
hafi til skamms tíma verið ein-
dreginn fylgismaður prófkjöra,
en nú efist hann mjög um ágæti
þeirra. Hann telur galla þeirra
mikla og rekur þá á þessa leið:
„Þessir gallar eru eftirfarandi
að mínu mati: Prófkjörin skapa
óeiningu og tortryggni flokks-
manna á meðal. Þau losa um
samheldni þeirra, sem saman
eiga að vinna og í rauninni eru
þingmenn og frambjóðendur í
stöðugum vinsældakappleik hver
við annan allt kjörtímabilið, sem
getur haft og hefur haft mikil á-
hrif á lausn alvarlegra vandamála
í stjórnmálum. Stjórnmálaað-
gerðir eru ekki alltaf vinsælar og
samheldni flokksmanna um þær
því ekki líklegasta leiðin til að
komast ofarlega á vinsældar-
listann."
Bandarísk
spilling!
„Barátta einstakra frambjóð-
enda sín á milli er komin út í al-
gjörar öfgar og hún vernsar með
hverju prófkjöri. Öflugar
kosningaskrifstofur í dýru hús-
næði með skrifstofufólki og síma,
auglýsingaflóð, bæklingaútgáfa
og bílaþjónusta kostar gífurlegar
fjárupphæðir. Fjármagnið er því
farið að hafa of mikil áhrif í þess-
ari baráttu. Að vísu mun því í
flestum tilvikum vera safnað með
frjálsum framlögum stuðnings-
manna. Slíkar fjársafnanir til
stuðnings einstökum frambjóð-
endum geta líka verið hættulegar.
Frambjóðendur sem þurfa að að
þiggja fjármagn í sína kosninga-,
baráttu geta þurft að taka
ákvarðanir síðar, sem snerta gef-
endur og því ekki gott að vera
slíku háður. Þetta atriði hefur
leitt til hvað mestrar spillingar í
bandarískum stjórnmálum, eins
og mörg dæmi hafa sýnt.
Framkvæmd prófkosninga hef- i
ur oft farið úr böndum í hita
leiksins. Umræður um fram-
kvæmd prófkjörs í Norðurlandi
vestra eru dæmi um slíkt. Eftir
hvert prófkjör eru margvíslegar
sögur í gangi um smölun stórra
hópa úr öðrum félögum til
stuðnings einstökum frambjóð-
endum“.
Þetta eru afar svipuð viðhorf
þeim sem oftlega hafa komið
fram hér í Þjóðviljanum. En sá
þroski sem Birgir ísleifur hefur
nú náð, hefur verið talinn meiri-
háttar sönnun fyrir andlýðræðis-
legu hugarfari og klíku-
skaparáráttu okkar rauðliða.
- áb.
Prófkjörin
Eftir Birgi ísl.
Gunnarsson, alþm.