Þjóðviljinn - 24.12.1982, Síða 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 24. desember 1982
DIOBVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis.
Útgetandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastjóri: Eiöur Bergmann.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson, Kjartan Ólafsson.
Umsjónarmaöur Sunnudagsblaðs: Guöjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Svanhildur Bjarnadóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Blaðamenn: Álfheiður Ingadóttir, Helgi Ólafsson, LúövíkGeirsson, Magnús
H. Gíslason, Ólafur Gíslason, Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson,
Þórunn Sigurðardóttir, Valþór Hlööversson.
iþróttafréttaritari: Víöir Sigurðsson.
Útlit og hönnun: Andrea Jónsdóttir, Guöjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Gunnar Elísson.
Handrita- og prófarkalestur: Elías Mar, Gísli Sigurðsson, Guömundur Andri
Thorsson.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Sigríöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Haröarson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Símavarsla: Sigríöur Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmundsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar: Síöumúla 6 Reykjavík.'sími 8 13 33
Umbrot og setning: Prent
Prentun: Blaöaprent h.f.
r itst jor nargrci n
úr aimanakínu
Við lágan sess á Ijós-
týrunni haltu
• Hnn einu sinni ganga jól í garð. Mcnn hverfaskamma hríð
frá amstri daganna á vit kyrrðar og þcss hljóðláta fagnaðar,
sem fylgir þcssari gömlu hátíð.
• Merkiieg er sú gleöi sem jólum fylgir, hvort sem mcnn
tengja þau við fæðing barns í jötu, eöa þau tímaskipti sem
vcrða ár hvert, er sól hækkará lofti á ný. Það er fögnuður yfir
undri lífsins, þess lífs sem rís úr lágri jötu, þess lífs sem rís úr
vetrardvaja mcö hækkandi sól.
• Trúarbrögð manna og stjórnmálaskoðanir eru af ýmsum
toga, cn undrið stóra, lífið í náttúrunni, líf mannsins á
jörðinni, það er eitt og heilt frá öld til aldar. An lotningar
fyrir lífinu er maðurinn glataður.
• Barniö sem fæöist í nótt á Suðurnesjum eða í Súöavík, í
Afganistan eða í El Salvador - við þekkjum ekki vcg þess
framundan. Viö vitum ekki hvort hann verður langur eða
skammur, en við fögnum í von hverju nýju lífi í heimi sem
rambar á heljarbrún. Sú miskunn er manninum léð að eiga
á dimmum vetri von um nýtt sumar.
• Enginn veit hver lifir önnur jól. Svo hefur lögmálið veriö
um aldir - „Innsigli engir fengu upp á lífsstunda bið“. Því
lögmáli hafa afar okkar og ömmur unað í gleði og sorgum.
Gegn því lögmáli rísum við ekki.
• En það hefur einnig verið lífsins lögmál, að líf kvikni af
lífi, að lambagrasið rísi úr mold við birtu sólar á vori, að
barnið sem getið var í haust fæðist í vor og fylli skarð þess
sem kveður, að kynslóö taki við af kynslóð.
• Nú er því lífsins lögmáli ógnað af vígbúnaðaræði lánlítilla
valdhtifa. Gjörvöll mannkind lifir á okkar dögum undir
skugganum þeim, svo enginn veit lengur hvort nokkurt
mannsbarn lifir önnur jól. Gott er hverjum að lifa og deyja
undir lögmáli lífsins, sem kallar einn fram þá annar kveður.
En gegn slitum á því lögmáli, gegn helstefnu í vígbúnaðar-
málum sem boðar ragnarök mannkyns, hljótum við að
rísti einn fyrir alla og allir fyrir einn.
• Dugar lotning okkar fyrir lífinu til þess? Dugar lotning
okkar l'yrir lífinu til þess, að fólk um allan hcim með ólíkar
stjórnmálaskoðanir og ólík trúarbrögð nái að mynda svo
öflug og áhrifarík samtök að helganga vígbúnaðaræðisins
verði stöðvuö áður en líkaböng glyntur?
• Þaö er sú örlagaspurning, scm viö hvert og eitt svörum að
okkar hluta með verkum okkar, með lífi okkar. Ábyrgðin er
mín og þín.
• Á jólum er gleðin rík yfir lífinu. Gleymum hvorki þá né
endranær þeirri miklu ábyrgð sem við berum þar sem mann-
legl líf versl í vök. Munum vel allt sem við höfum að þakka
fyrir eigiö líf og þá skyldu sem við berum gagnvart fortíð,
nútíð og framtíð.
• Þótt skugginn sé dimmur, höldum gleöi okkar samt. Og
víst er mannlegt líf dýrara en nokkru sinni fyrr, einmitt nú í
skugga helsprcngjunnar og allra þeirra teikna sem henni
fylgja.
• Enn er dagur, enn er ratl jóst, enn er þess kostur að leggja
lífinu lið þar sem það berst við dauðann, ungt og nýtt með
mörg þúsund ár á herðum.
• Hagsmunir, trúarbrögð og stjórnmálaskoðanir hafa
löngum skipt mönnum í stríðandi fylkingar. Svo mun enn
veröa. Víglínunum verðurekki eytt. en menn þurfa að talast
við yfir víglínurnar. Friður verður ekki trýggður með hundr-
að ntiljón sprengjum, hcldur meö skoðanaskiptum undir
þeim inerkjum lotningar fyrir mannlegu lífi sem kristin jól og
heiðin minna okkur á.
Maríusonur mér er kalt,
mjöllina af skjánum taktu.
Yfir mér einnig vaktu.
Líj'ið bœði og lánið er valt,
Ijós og skuggi vega salt,
- við lágan sess á Ijóstýrunni haltu.
• Svo kenndi heiðin kona og er gott veganesti öllum þeim
sem nokkru ráöa um örlög manns og heims.
• Þjóðviljinn óskar landsmönnum öllum gleðilegra jóla.
-k.
„Bandaríkin eiga þegar ístríði við
Sovétríkin"
Ronald Reagan
forseli Bandaríkjanna.
„Við verðum að geta staðið af
okkur2 eða 3 gagnkvœmar kjarn-
orkuúrásir".
Caspar Weinberger,
vurnurmáturádherru
Bundaríkjannu.
„Hœfileiki NATO til að heyja
stríð og leiða það til endanlegs sig-
urs".
Bernard W. Rogers,
yfirmaðUr heraflu NATO
í Evrópu.
„Kjarnorkuvopn eru í senn ódýr-
ari kostur en venjuleg vopn og
þau krefjast ekki jafn margra
manna undir vopnum. “
Björn Bjurnason blaðaniaður
á Morgunbtaðinu.
Nú, þegar friðarjólin fara í
hönd, erekki úr vegi að hyggja að
þeim stríðs-páskum sem valds-
menn heimsins undirbúa hvar-
vetna í kringum okkur af mikilli
kostgæfni.
Vígbúnaðarkapphlaupið hefur
nú gengið svo langt, að önnur mál
eins og efnahagskreppan hverfa í
skuggann. Engin ríkisstjórn,
ekkert það stjórnmálaafl, sem
Friðar-
páskar
Þeir hafa hins vegar í áróðri
sínum beitt öilum tiltækum
ráðum og orðið býsna ágengt,
meðal annars á útbreiddasta dag-
blaði okkar íslendinga, eins og
sést af ofanritaöri tilvitnun í
Björn Bjarnason, úr Morgun-
blaðinufrá7. desembersl. Enda
telst Björn vera sérfræðingur
Sjálfstæðisflokksins í vígbún-
aðarmálum.
telur sig vera ábyrgt, getur lengur
komist hjá því að taka afstöðu í
þessu máli.
Nú eru til í heiminum um
50.000 kjarnorkusprengjur er
hafa sprengjumátt er samsvarar
um þaö bil einni miljón
Hiroshima-sprengja. Árlega er
varið unj 600 miljörðum dollara'
til hernaðarútgjalda í heiminum
og nú á að auka þá upphæð all-
verulega. Aðeins Bandaríkin
áforma nú að koma upp 37 þús-
und kjarnorkusprengjum til við-
bótar og Caspar Weinbérger
varnarmálaráðherra Bandaríkj-
anna hefur lagt fram áætlun er
gerir ráð fyrir að hernaðarútgjöld
Bandaríkjanna á næstu 5-7 árunt
verði samanlagt 250.000.000.000
dollarar eða 2,5 biljónir. Dagsút-
gjöld til hermála í heiminum í dag
mundu að sögn kunnugra nægja
til þess aö bjarga I7 miljónum
barna frá hungurdauða á ári.
Það þarf enga sérfræöínga til
að segja okkur óbreyttum íbúum
jarðarinnar að vopnabirgðirnar í
heintinum ídag séu meira en næg-
ar. En það virðist hins vegar
þurfa alhnikla sérfræðiþekkingu
til þess að geta af þessari einföldu
staðreynd dregið þá ályktun að
þar sem of mikið sé af vopnum,
þá þurfi meira, og það í þeint til-
gangi að hafa minna f fram-
tíðinni, en þetta er í rauninni
kjarni þeirrar röksemdafærslu
sem talsmenn hins herta vígbún-
aðarkapphlaups hafa beitt.
Spurningin um afstöðuna til
vígbúnaðarkapphlaupsins er
fyrst og fremst siðferðilegs eðlis.
Það er kannske einmitt þess
vegna sem svo margir stjórn-
málamenn okkar verða kindar-
legir í framan þegar talið berst að
þessum málum. Þeir eru ekki
vanir aö velta fyrir sér siðfræði-
legum vandamálum, þeir þekkja
bara hagsmunapólitík. Hún er
þeirra fag.
Olafur
Gíslason
skrifar
Eins og fram kemur í Öðrum
greinum í blaðinu í dag, þá ríkir
nú gróft jafnvægi á milli stórveld-
an.na í vtgbúnaði. Sovétríkin hafa
fleiri meðaldrægar eldflaugar í
Evrópu. en Bandaríkjamenn
eiga fleiri og tæknilega fuilkomn-
ari langdrægar eldflaugar.
Það er í senn hættulegt
heimsfriðnum og hættulegt ör-
yggi Evrópu að draga hana sér-
staklega út úr þessu dæmi. Slíkt
þjónarengum hernaðarlegum til-
gangi. þar sem yfirlýst stefna
NATO er að árás á eitt ríkið jafn-
gildi árás á þau öll.
Bandaríkin hafa alltaf haft
forskot í vígbúnaðarkapphlaup-
inu og hafa það enn. Það
segir sig sjálft að SS-20 eldflaugar
Sovétmanna auka ekki öryggi
þeirra frekar en kjarnorkuvopn
almennt auka öryggi. Sama gildir
um fyrirhugaðar Evrópueld-
flaugar NATO. Þær auka á hætt-
una á að kjarnorkustríð brjótist
út. En það sem sjaldnast kemur
fram í þessum deiium er sú stað-
reynd, að röksemdafærsla þeirra
er vilja hert vígbúnaðarkapp-
hlaup í vestri kallar fram sömu
röksemdafærslu í austri. Hér er
því um sjálfvirka skrúfu vitfirr-
ingarinnar að ræða, sem ekki 1
verður stöðvuð nema með friðar- i
vilja og ótvíræðum siðferðilegunt
rétti fólksins sem byggir þessa
jörð, setn nú er ógnað með tor- 1
tímingu.
íslenska ríkisstjórnin hefur
nteð eftirminnilegum hætti Iýst
afstöðu sinni til þessara mála á
alþjóðavettvangi nýverið. ísland
var eitt af sex ríkjum veraldar,
sem voru hlutlaus gagnvart því
hvort framleiðsla kjarnorku-
vopna yrði aukin eða stöðvuð.
Þetta eru yfirlýst rökþrot gagn-
vart mesta siðferðilega vanda-
máli okkar tíma. Hvernig getur
slík ríkisstjórn áskilið sér virð-
ingu eða traust þegnanna? Ríkis-
stjórnin var lfka hlutlaus gagn-
vart því hvort nifteindasprengjan
væri til góðs eða ills. Þessi afstaða
er ekki í samræmi við vilja ís-
lensku þjóðarinnar; því getur
enginn leyft sér að halda fram.
Hún er hins vegar í samræmi við
þá pólitísku kreppu. sem ríkir hér
á íslandi, þar sem stjórnvöld geta
ekki einu sinni staðið saman um
rétt þjóðarinnar gagnvart ofríki
erlendra auðhringa, og þar sem
stjórnmálaflokkarnir hafa misst
svo ítök sín meðal fólksins að þeir
eru ekki megnugir að ráða fram
úr tiltölulega einföldum efna-
hagslegum vandamálum. íslensk
stjórnmál eru í hnotskurn felu-
leikur, þar sem flóttinn frá veru-
leikanum er vinsælasti leikurinn.
Það eru hins vegar stærstu
gleðitíðindi þessa árs sem nú er
að líða, að málstáður friðarhreyf-
ingarinnar hefur nú náð slíkum
hljómgrunni bæði í Bandaríkjun-
unt og í Evrópu, að meirihluti
Bandai íkjaþings og mörg þau
stjórnmálaöfl, sem áttu hlut að
því að samþykkja vígbúnaðará-
form Reagans og NATO, hafa nú
breytt um skoðun, jafnvel þótt
íslenski utanríkisráðherrann telji
ennþá að ísland sé skuldbundið
að styðja uppsetningu kjarnorku-
vopna meðal annarra þjóða í álf-
unni.
Því verður ekki lencur haldið
fram, að fjölmiðlar eins og Was-
hington Post, stjórnmálamenn
eins og Edward Kennedy og þær
miljónir manna í Evrópu og
Bandaríkjunum sem krafist hafa
stöðvunar kjarnorkuvopnafram-
leiðslu séu á bandi Varsjárband-
alagsins. Þessi öfl þurta nú á
komandi ári að herða enn barátt-
una og knýja valdsmenn heimsins
til þess að stöðva hina sjálfvirku
skrúfu vitfirringarinnar svo hin-
unt boðuðu stríðspáskum verði
að minnsta kosti frestað um sinn.