Þjóðviljinn - 18.02.1983, Qupperneq 4

4 SÍÐA — ÞJÓÐVILJINN Föstudagur 18. febrúar 1983
UOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðshreyf-
ingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Framkvæmdastióri: Guörún Guömundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraidsson, Kjartan Olafsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guöjón Friöríksson.
Auglýsingastjóri: Sigríöur H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Siguröardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Blaðamenn: Auöur Styrkársdóttir, Álfheiöur Ingadóttir, Helgi Ólafsson,
Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gíslason, Ólafur Gíslason,
Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson, Valþór Hlööversson.
íþróttafréttaritari: Víðir Sigurösson.
Utlit og hönnun: Helga Garöarsdóttir, Guöjón Sveinbjörnsson.
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Atli Arason.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglýsingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónsson.
Skrifstofa: Guðrún Guövarðardóttir, Jóhannes Harðarson.
Símavarsla: Sigriöur Kristjánsdóttir, Sæunn Óladóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guöjónsdóttir.
Bilstjóri: Sigrún Báröardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Gunnar Sigurmundsson,
Ólafur Björnsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent h.f.
Steingrímsþáttur
• Steingrímur Hermannsson, formaður Framsóknarflokks-
ins, hefur að undanförnu haldið uppi ásökunum á Hjörleif
Guttormsson, iðnaðarráðherra, fyrir það að ekki sé búið að
semja við Alusuisse. Og formaður Framsóknarflokksins
hefur hvað eftir annað gefið til kynna að til þess að leysa
deilumálin við auðhringinn þyrfti ekkert nema nýjan samn-
ingsaðila hér innanlands og í því sambandi hefur Steingrím-
ur vísað sérstaklega á Jóhannes Nordal, seðlabankastjóra.
• En skyldu þeir Steingrímur og Jóhannes þá ekki hafa
komið áður nálægt samningum við Alusuisse?
• Jú, heldur betur. - Þeir hafa báðir tveir verið helstu
samningamenn og ráðgjafar af islandshálfu, fyrst við upp-
haflegu samningana við Alusuisse, og síðar við endurskoðun
sömu samninga 1975. Og árangurinn blasir við svo hörmu-
legur sem hann er.
• Hjörieifur Guttormsson upplýsti á Alþingi í fyrradag,
hvernig til hefði tekist í samningunum við Alusuisse á árinu
1975 þar sem Steingrímur og Jóhannes leiddu málin í ís-
iensku samninganefndinni.
• Niðurstaða þeirra samninga varð sú, að Alusuisse fékk að
stækka verksmiðjuna og orkuverðið var lítillega hækkað að
nafninu til, - en það var ekki Alusuisse, sem borgaði þessa
hækkun orkuverðsins, heldur var hún á árunum 1975 til 1980
greidd beint úr ríkissjóöi. Það var með öðrum orðum alm-
enningur í landinu, sem borgaði alla „hækkunina“ fyrir
auðhringinn á þessu árabili.
• Aðferðin var þessi: - Greiðsla álversins fyrir raforku á
tímabilinu 1975 til 1980 var fyrir hækkun um 300 miljónir
króna á núverandi gengi, frá því sem verið hefði að
óbreyttum samningum. - En síðan sömdu þeir Steingrímur
og Jóhannes um það, að skattgreiðslur Alusuisse hér skyldu
á sama tíma lækka um 330 miljónir, þannig að Alusuisse
slyppi algerlega skaðlaust frá endurskoðun samninganna,
a.m.k á þessu árabili.
• Svoþykist formaður Framsóknarflokksins vera þess um-
kominn að deila á Hjörleif Guttormsson fyrir það að vera
ekki búinn að semja. Er Steingrímur Hermannsson að biðja
um svona samninga?
• Og hér er frá fleiru að skýra varðandi samningana við
Alusuisse 1975, samninga Steingríms Hermannssonar.
• í þessum samningum var á það faliist að svokölluð „skatt-
innistæða“ Alusuisse hjá íslenska ríkinu skyldi ótvírætt við-
urkennd, sem endanleg eign Alusuisse. Um þetta sömdu þeir
Steingrímur og Jóhannes, enda þótt ótvírætt lægi fyrir það
álit lögfræðinga íslensku viðræðunefndarinnar, að þessi
svokallaða „skattinnistæða“ Alusuisse væri samkvæmt eldri
samningi ekki endanleg eign auðhringsins, heldur ætti hún
að falla niður við lok samningstímans og þannig í hlut ís-
lenska ríkisins,
• Þessi svokallaða „skattinneign“ hefði að óbreyttum upp-
haflegum samningum numið um 360 miljónum króna í árslok
1980.
• Og þeir gerðu meira: - Samkvæmt upphaflegum samning-
um hafði íslenska ríkið fullan ráðstöfunarrétt yfir þeim fjár-
munum, sem bókfærðir voru sem „skattainnistæða“, og
þurftu reyndar ekki að borga nema 5% vexti af þeirri fjár-
hæð. í samningunum 1975 samþykktu þeir Steingrímur og
Jóhannes, að í stað 5% vaxta skyldi íslenska ríkið greiða
breytilega dollaravexti af þessum fjármunum, sem í reynd
hefur þýtt 10-13% vexti á síðari árum. Það eru ekki litlar
upphæðir, sem þarna voru afhentar Alusuisse með þessari
vaxtabreytingu einni og meðfylgjandi viðurkenningu á því að
„skattainnistæðan“ skyldi í samningslok verða eign
auðhringsins.
• Langt mál mætti svo rita um þann ósóma að stinga undir
stól niðurstöðum breska endurskoðunarfyrirtækisins Coop-
ers & Lybrand um 60 miljón króna falinn hagnað Alusuisse
af rekstri auðhringsins hér á árinu 1974. Það bíður að sinni,
en um þetta fékk hvorki Aiþingi né almenningur neitt að vita,
þótt Steingrímur Hermannsson og Jóhannes Nordal stæðu
með gögnin óvefengjanleg í höndunum.
• Fyrir Steingrím Hermannsson hefði verið hyggilegast að
segja sem minnst um viðskiptin við Alusuisse. Hans þáttur er
þar ekki til sóma.
klippt
N£VT£WOO& fcoRQAfc • • • SbAURA $j
• • • 12-Aor^
V10SfcÍ?TAt>iMQ
Álfursti fer
á kostum
Ragnar S. Halldórsson áður
verkfræðingur hjá bandaríska
hernum, nú forstjóri álversins,
um tíma ráðherra Sjálfstæðis-
flokksins - hefur einnig verið val-
inn af íslenskum viðskiptajöfrum
til að gegna formennsku í Versl-
unarráði íslands. Það fyrirtæki,
sem sýnist ekki vera annað en
enn ein undirstaða undir pólitískt
og efnahagslegt veldi Sjálfstæðis-
flokksins, hélt „viðskiptaþing"
með lúðraþyt og söng í
fyrradag.
Formaður Verslunarráðsins
hélt ræðu í þessu samkvæmi og
sjónvarpið leyfði okkur að verða
vitni að hluta úr ræðu álfurstans.
Annað eins ofstæki hefur tæpast
verið viðrað opinberlega frá því
leiftursóknin var sett á oddinn í
kosningabaráttu Sjálfstæðis-
flokksins 1978. Er ekki fjarri lagi
að málflutningur Ragnars S.
Halldórssonar hafi verið ósarr-
iboðinn hjartaprúðu skáldi úr
Aðalstræti, sem þarna var til að
halda erindi um íslenska fram-
kvæmdamenn. Og það er heldur
ekki laust við að hinn smekklausi
málflutningur álfurstans hafi ver-
ið móðgandi við þjóðhöfðingja
lýðveldisins sem einnig var gestur
í þessu samkvæmi.
„Þjóðernis-
sósíalistar“
í ráðherrastól!
Ragnar S. Halldórsson sagði
m.a. í sinni ræðu, að í ríkisstjórn
íslands sætu menn sem vildu ekki
fyrir nokkurn mun gæta hags-
muna þjóðarinnar, þeir væru
„þjóðernissósíalistar". Er nú rétt
að staldra við og kanna hvað
maðurinn var að segja. Þýsku
nasistarnir kölluðu sig einmitt
„Nationalsozialisten", þjóðernis-
sósíalista. Það sæmir sjálfsagt
Ragnari S. Halldórsyni að láta
svona frá sér fara - en er þetta
ekki einum um of fyrir hina
virðulega samkomu og íslenska
þjóð?
Orkuþegi
þjóðarinnar
númer eitt
Forstjóri álversins sagði í ræðu
sinni, að það væri dapurlegt til
þess að hugsa að miljónir dollara
flæddu til sjávar - óbeisluð orka
sem íslenska þjóðin horfði á eftir
með tóma pyngju. Við yrðum að
selja útlendingum orkuna ef við
ætluðum að halda uppi velferð í
landinu.
Þessi umrnæli formanns Versl-
unarráðsins eru einstaklega ó-
smekkleg í ljósi þess, að álverið
sem hann veitir forstöðu treystir
sér ekki til að kaupa raforku
nema langt undir kostnaðar-
verði, auk þess sem viðskipta-
hættir þess eru sú kennslubók
sem þjóðin hefur numið bitra
reynslu af. Þar á meðal þá reynslu
að ekki er skynsamlegt að hlaupa
upp til handa og fóta til að koma
óbeislaðri orku í verð.
Þessi ummæli álforstjórans eru
ósvífin í ljósi þess, að fyrirtækið
útlenda sem hann veitir forstöðu
þiggur raforku að gjöf frá íslend-
ingum. Ragnar S. Halldórsson er
orkuþegi þjóðarinnar númer eitt.
Ætlar hann að
fara að borga?
Verðið á raforku er nú þannig,
að Alusuissehringurinn greiðir
um 12 aura fyrir kílówattstund-
ina, en neytendur greiða um 50
aura fyrir sama magn. Kostn-
aðarverðið er um 35 aurar. Svo
leyfir þessi maður sér að ieggja
til, að útlendingar fái að kaupa
meiri raforku. Á hvaða verði,
herra formaður Verslunarráðs ís-
lands?
Það væri sæmra að stærsti raf-
orkustyrkþegi á Islandi yrði borg-
unarmaður fyrir kostnaðarverði
áður en hann hleypur á málþing
með aðra eins tillögu. Við sem
fáum stórhækkaða rafmagns-
reikninga þessa dagana vitum
hvar skýringuna er að finna. Það
skyldi þó ekki vera, að Alusuisse
æth að fara að greiða raforkuna á
kostnaðarverði á næstunni? Eða
var forstjórinn bara með stór-
kjaft til að heilla Harris lávarð,
„einn af frumkvöðlum efnahags-
stefnu Thatchers", sem Hannes
Hólmsteinn og Morgunblaðið
hafa verið að kynna dýrlega uppá
sfðkastið? Sá var einnig gestur
viðskiptaþingsins.
Landhelgis-
málið nýja
Við megum selja útlendingum
fisk, en við megum ekki selja
sömu útlendingum orku, sagði
vesalings forstjórinn sem hefur
ekki efni á að borga rafmagns-
reikninginn sinn.
Máske er líkingin ekki eins vit-
laus og flytjandi hennar gefur til
kynna. Til að ná yfirráðum yfir
fiskveiðum, þurfti þjóðin að
standa í landhelgisstríði við út-
lendinga um yfirráð yfir land-
grunninu. Það stríð vannst og við
gátum veitt meiri fisk og hagað
veiðunum og vinnslunni eftir
okkar þörfum.
Og hvernig væri ástandið ef við
seldum útlendingum aðild að
landhelginni? Og hvernig væri ef
við seldum fiskinn erlendis jafn
langt frá kostnaðarverði og við
seljum orku til Alusuisse?
Og í þessum skilningi þurfum
við víst áreiðanlega að heyja nýja
landhelgisstríðið við Alu-
suisse-auðhringinn og varnarlið
hans, enn um hríð.
-óg
ocj skorið
Túlkunarleikur
Morgunblaðsins
Morgunblaðið leikur sér að því
bæði í frétt og í Staksteinum að
segja að Þjóðviljinn hafi sagt að
með því að leggja fram vísitölu-
frumvarpið, hefði forsætisráð-
herra brotið ákvæði í stjórnar-
sáttmála. Að þesum forsendum
gefnum býsnast Morgunblaðið
svo yfir því, að Alþýðubandalag-
ið skuli ekki hafa farið úr ríkis-
stjórninni þá þegar, eftir að frum-
varpið var lagt fram.
Staðreyndin er hins vegar sú,
að Þjóðviljinn og talsmenn Al-
þýðubandalagsins hafa vitnað til
þess ákvæðis í stjórnarsáttmál-
anum þar sem segir: „Ríkis-
stjórnin mun hins vegar ekki setja
lög um almenn laun nema allir
aðilar að ríkisstjórninni séu um
það sammála..."
Þetta kjaraskerðingarfrum-
varp forsætisráðherra og Fram-
sóknar er ekki orðið að Iögum -
og verður vísast aldrei að lögum.
Er Mogginn nokkru nær? _ 5-,
-k.