Þjóðviljinn - 12.08.1983, Blaðsíða 13

BLAÐAUKI
Föstudagur 12. ágúst 1983 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13
Sagði hann mér að milli 30 og 40
skip hefðu verið saman í lest, ásamt
fylgdarskipum. á leið um sundið til
Evrópu. Þegar þau komu í gegnum
sundið, og út í Atlantshafið, lágu
kafbátarnir þar fyrir þeim og var
helmingnum af lestinni sökkt á
augabragði. Sáu hin skipin ekki
aðra leið en að snúa til baka til að
bjarga sér. Þannig gátu þessir
hræðilegu hlutir gerst á augabragði
en við komumst þó alveg hjá öllu
slíku.“
- Ef við vendum aðeins okkar
kvæði í kross um ioftskeytatækn-
ina. Hefur þetta ekki brcyst mikið
frá því þú varst að byrja?
„Jú mikil ósköp, þetta hefur
gjörbreyst, og morsið er voða mik-
ið að hverfa. Tæknin er orðin svo
mikil að það næst svo til allt á tali.
annað hvort á stuttbylgju eða
VHF-stöðvum, og liggur við að
þær nái landa á milli þegar siglt er á
Evrópu. Þetta hefur leitt það af sér
að loftskeytamenn eru að verða
óþarfir á þessum siglingaleiðum,
en við teljum það þó meira öryggi
að hafa loftskeytamenn starfandi á
skipunum, og við þessir gömlu sem
höfum verið lengi í þessu, notum
morsið mikið ennþá."
- Eru loftskeytamenn útdeyjandi
stétt?
„Það er vel hægt að segja það, að
við loftskeytamenn séum að verða
síðasti geirfuglinn, því þetta eru
bara nokkur skip eftir sem hafa
loftskeytamenn um borð. Þó er
ennþá nokkuð um störf í landi og á
sumum siglingaleiðum er nauðsyn-
legt að hafa loftskeytamenn, td. á
Rússland og Bandaríkin, en þau
lönd þarf að kalla upp með morsi,
meðan skip er statt í hafi, en þegar
kemur að strönd Bandaríkjanna er
hægt að nota VHF-stöðina. Rússar
eru hins vegar eingöngu með mors-
samband við erlend skip. Tæknin
hefur leitt til þess að minni fiskiskip
og farskip liafa lagt niður morsið og
því má segja að þróunin sé á góðri
leið með að útrýma loftskeyta-
mannastéttinni. Ég held þó að það
verði aldrei, því morsið leggst
aldrei alveg niður. Veðurathugun-
arskip og stór farþegaskip nota
morsið mikið og léttara er að nota
lykilinn til ýmissa skeytasendinga,
en talið, því það eru svo margir á
talinu að oft þarf að bíða í miklu
lengri tíma en ef morsið er notað.“
- Þetta er mikil breyting frá því
sem áður var, er það ekki?
„Jú mikil ósköp, þetta er gjör-
breyting. Áður voru lpftskeyta-
menn fjölmenn stétt á íslandi og
við vorum með öflugt félag. Það
má eiginlega segja að íslenskir loft-
skeytamenn hafi átt heiðurinn af
því að taka upp almennar loft-
skeytastöðvar á öllum fiskiskipum
og togurunum, meðan að morsið
var einrátt, og það hefur áreiðan-
lega bjargað fjölda mannslífa í
gegnum árin. Við vorum á undan
Englendingum í þessum málum, og
þegar gamlir togarar voru keyptir
þaðan, þá þurfti að búa til sérstakt
hús aftur á bátadekki fyrir loft-
skeytamennina. Oft var ekki pláss
á bátadekkinu, þá var okkur komið
fyrir niðri, og þrengt að mann-
MINMM.\U>J"f»l K ÍSI.EN/KBAU M lú'lil
SKiFl S SKiURHJAR'l'ARSON
Miiiningurkortin eru lil sölu á
eftirtöldurn stöðum:
Bókabúð Múls og menningar
Skrifstofu Alþýðubandalagsins
Skrifstofu Þjóðviljans
Munið söfnunarálak í
Sigfúsarsjóð vegna
flokksmiðstöðvar
Alþýðubandalagsins
Siglingamálastofnun ríkisins
Prófanir á neyðar-
sendum um gervitungl
skapnum sem því nam. Þá má alveg
geta þess að íslenskir loftskeyta-
menn tóku upp neyðarvaktir á tog-
urunum yfir vetrarmánuðina, til að
verða fljótari til hjálpar. ef
eitthvað kænti fyrir. Við skiptum
þessu á milli okkar. loftskeyta-
mennirnir, þannig að það var aíltaf
einn á vakt. Ég var td. á næturvakt
þegar að Skúli fógeti strandaði, í
mjög slæmu veðri og vondunt
hlustunafskilyrðum, nálægt
Grindavík. Við fórum strax á stað-
inn og fundunt skipið, höfðum
samband við Reykjavík, og þaðan
var hægt að skipuieggja björgun úr
landi. Við gátum hinsvegar ekkert
aðhafst vegna brims en fylgdumst
með öliu björgunarstarfinu."
- Hafa svona hlutir tekið mjög
mikið á þig?
„Ég hef hlustað á mörg neyðar-
köll um ævina og oft hefur það ver-
ið grátlegt, þegar ekkert hefur ver-
ið hægt að gera, til að bjarga fólki.
Það tekur á taugarnar að heyra
hrópað á hjálp, og sagt að allt sé að
farast, en geta ekkert aðhafst. Það
er þyngra en tárum taki.“
-áþj
Siglingamálastofnun ríkisins
verður mcð í prófunum á notagildi
ncyðarscnda fyrir gúmmíbjörgun-
arbáta, sem eru í tengslum við
gervitungl á norðurhveli jarðar,
dagana 15.-22. ágúst nk. Eru þess-
ar prófanir gerðar til að kanna,
hvernig best megi nota gevitungl til
að taka á móti sendingum frá
neyðarsendum, og síðan að stað-
setja með mikilli nákvæmni hvar á
hafinu sendirinn sé. Verður haft
samstarf við Flugmálastjórn,
Landhclgisgæsluna og Veðurstofu
íslands og getur árangur þessara
prófana orðið til aukins öryggis
fyrir íslenska sjófarendur síðar
meir.
Sarsat-gervihnattakerfið sem
hér um ræðir er á vegunt Bánda-
ríkjanna. Kanada og Frakklands
en einnig hafa Norðmenn fengið
aðgang að því og het'ur verið byggð
landstöð fyrir kerfið í Tromsö í
Norður-Noregi. Nýtist sú stöð
einnig til samskipta við Cospas-
gervihnattakerfið, sem er rúss-
neskt, en tengsl eru á milli þessara
tveggja kerfa og samvinna. Land-
stöðvar fyrir þessi kerfi eru þegar í
Bandaríkjunum. Kanada og
Frakklandi.
Tilraunirnar 15.-22. ágúst verða
gérðar með þrjár tegundir neyðar-
senda. Verða þeir staðsettir víða á
því sviði sem Tromsö-landstöðin
»nær til, í Norður-Noregi, Norður-
Svíþjóð, Svalbarða, Jan Mayen,
Grænlandi, ísiandi og í Norður-
sjónum. Gert er ráð fyrir þegar um
er að ræða þá neyðarsenda sem
þegar eru í notkun hér, og senda á
121,5 MHz og 243 MHz, þá verði
hægt að ákvarða stað neyðarsend-
isins nteð 10-20 km nákvæmni.
Með nýjurn gerðum neyðarsenda,
á 406MHz, er gert ráð fyrir ná-
kvæmni sem minnkar niður í 2-3
km. Þannig yrði leitarsvæðið mjög
lítið og skipbrotsmenn í gúmmí-
björgunarbáti ættu að finnast ntjög
fljótlega.
Sarsat-kerfið er á prófunarstigi
og verður svo fram á mitt ár 1984.
Síðan er gert ráð fyrir tilrauna-
rekstri þar til endanlegur rekstur
verður hafinn.
-áþj
I
THOMSON
~THDM5DN
Takmark hinna vandlátu
thomsoim er eitt virtasta fyrirtæki heims
á sviöi öreinda- ratsjár-
o og tölvustjómunartækni.
o
thomson er fyrirtæki sem treyst er fyrir
flóknum og hávísindalegum
verkefnum þar sem engu má
skeika í tæknilegri nákvæmni.
thomson er fyrirtæki sem ávallt nýtir
til fulls þá tækni sem best
reynist hverju sinni og notar því
IVi-ISl myndbandakerfi.
Þaö er því ekki að ástæðulausu aðthomsoixi
sjónvörp og myndbandatæki hafa vakið
heimsathygli fyrir tæknilega yfirburði, fjölbreytni
og fallega hönnun.
i\l
myndbandatæki
litsjónvörp