Þjóðviljinn - 27.08.1983, Qupperneq 12

12 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Helgin 27. - 28. ágúst 1983
sunnudaaspistill
Heyrt
og séð á
Edinborgar-
hátíð
Hvar skal byrja og hvar skal
hætta þegar nokkur orö eru fest
á blað um Edinborgarhátíðina,
sem byrjaði um síðustu helgi?
Þetta er nefnilega mesta hátíð í
heimi. Upptalningin ein á því
sem fram fer tekur heila bók
Tvær sýningar á einum og sama
degi verða hér nefndar til að minna
á hina miklu breidd hátíðarinnar.
Upp úr hádegi sitjum við í einum af
mörgum leiksölum Assembly Hall
og horfum á flokk sem kallar sig
Brent-Þjóðleikhúsið. Tveir menn,
prýðilegir gamanleikarar báðir
tveir, fara með texta sem þeir kalla
Messías og bregða sér í allra kvik-
inda líki - þeir eru Jósef og María
og guð almáttugur og Gabríel erki-
engill og Heródes og hirðar á Betl-
ehemsvöllum ogöðru hverju birtist
ágæt söngkona og rekur upp rokur
úr óratoríu Hándels. Helgisöng er
hrært saman við ýmsar uppákomur
samtíðarinnar, varfærið guðlast og
skrípalæti hljóma kanski glæfra-
lega í þessu gamla strangtrúar-
landi, Skotlandi.
Þarna var hefðinni semsagt gefið
langt nef. En svo um kvöldið var
hún hyllt með miklum tilþrifum á
torginu fyrir framan Edinborgar-
kastala þar sem píparar skálmuðu
fram og aftur í rammri alvöru,
stúlkur frá Nýja Sjálandi sýndu
mikla listræna útsjónarsemi í því að
marséra og hersveitin Hinir kon-
unglegu Skotar brá á leik í tilefni
350 ára afmælis síns. Þessi mikla
skrautsýning er haldin á hverju
kvöldi meðan á hátíðinni stendur
og kallast Bumbuslátturinn mikli,
og hún leggur einniig leið sína niður
á Prinsgötu og blandast þar við
kjötkveðjuhátíðartilburði alls-
konar félaga og svo leikflokka
sem eru að keppa um athygli
lýðsins.
Gamalt
og nýtt
En fyrst og fremst er þetta
leikhúshátíð og skyndigestur
harmar það hve fátt hann kemst
vfir að skoða. Það var til dæmis
mikið látið af austurrísku leikriti,
sem nýlega var upp vakið þar í
Bretlandi og heitir „Síðustu dagar
mannkynsins“, höfundur Karl
Kraus. Heimsslitastef eru í tísku
núna eins og vænta má. Það er líka í
tísku að taka eldri verk og breyta
þeim og staðfæra. Sovéskt leikrit
(Veslings Marat) er tekið og látið
i gerast í Belfast. Tvær forngrískar
kómedíur eru teknar og þeim snúið
upp á kvennamál nútímans og
konu sem er forsætisráðherra og
segir konum að snáfa heim til sín og
verða góðar mæður - „Konur við
völd“ heitir þessi sýning. Brecht
karlinn er líka við góða heilsu - að
minnsta kosti þrjár sýningar á
verkum hans eru nú á hátíðinni.
Eliza Ward annast eina og brá sér í
líki fjölmargra kvenna Brechts af
miklu öryggi og þokka.
Hin pólitísku stórmál setja líka
sinn svip á framboðið á Edinborg-
arhátíðinni. Frá Zimbabwe koma
t.d. tveir svartir leikarar og flytja
„Eyna“, leikrit eftir Athol Fugard
sem fjallar um fangaeyju í Suður-
Afríku. Því var líka lofað, að
suðurafríska Ieikritið „Poppie
Nongena'" yrði mikill viðburður
seinna á hátíðinni, en það verk
Árni
Bergmann
skrifar
segir sögu svartrar konu sem berst
gegn þrældómi og auðmýkingu og
hefur sigur.
Hamlet fyrir
tvær hendur
Semsagt: hvar skal byrja og hvar
skal enda? Til dæmis að taka:
Edinborg er þessa dagana full af
látbragðsleik. Nola Rae er lista-
kona ágæt á þessu sviði og skiptir
um ham af feiknalegu öryggi - er
stundum klaufsk ballerína, stund-
um marghrelldur viðskiptavinur
skrifræðisins, stundum hljómsveit-
arstjóri sem verður fyrir þeim
ósköpum að tónverkin sem hann
stjórnar breytast í veruleika.
Snjallast var þó það tiltæki hennar
að flytja Hamlet með tveim hönd-
um einum - furðulegt hve langt
hún komst með svo hófsömum
ráðum.
Stundum missir gesturinn fyrir
klaufaskap af einhverju sem hann
ætlaði endilega að sjá - en þá kem-
ur barasta eitthvað annað í staðinn.
Til dæmis að taka sýndist mjög
freistandi að skoða nýtt skoskt
verðlaunaleikrit eftir Norman
Malcolm Macdonald og heitir það
„The shutter falls“. Það segir frá
stúlku á Suðureyjum sem fer í síld-
Bumbuslátturinn mikli - fyrir þá sem vilja það heldur.
Doron Tavori
í hlutvcrki Ottos
Weiningers.
Úr suðurafríska
söngleiknum Poppie
Nongena.