Þjóðviljinn - 02.12.1983, Blaðsíða 4

4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN! Föstudagur 2. desember 1983
DIOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, verkalýðs-
hreyfingar og þjóðfrelsis
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Ritstjórar: Árni Bergmann, Einar Karl Haraldsson.
Umsjónarmaður Sunnudagsblaðs: Guðjón Friðriksson.
Auglýsingastjóri: Sigríður H. Sigurbjörnsdóttir.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Blaðamenn: Auður Styrkársdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Helgi ólafsson, Lúðvík Geirsson,
Magnús H. Gíslason, Ólafur Gíslason, Óskar Guðmundsson, Sigurdór Sigurdórsson,
Valþór Hlöðversson.
íþróttafréttaritari: Víðir Sigurðsson.
Utlit og hönnun: Guðjón Sveinbjörnsson, Þröstur Haraldsson. •
Ljósmyndir: Einar Karlsson, Magnús Bergmann.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Auglysingar: Áslaug Jóhannesdóttir, Ólafur Þ. Jónsson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Jóhannes Harðarson.
Símavarsla: Sigríður Kristjánsdóttir, Margrét Guðmundsdóttir.
Húsmóðir: Bergljót Guðjónsdóttir.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Pökkun: Anney B. Sveinsdóttir, Halla Pálsdóttir, Karen Jónsdóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla og auglýsingar:
Síðumúla 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prent.
Prentun: Blaðaprent hf.
Samkeppni um
bestan afla
Fiskiþing stendur nú yfir í Reykjavík og er það einn mikil-
vægasti fundur sem haldinn hefur verið lengi. Sjávarútvegs-
ráðherra hefur haft við orð að hann muni fara að tillögum
hagsmunaaðila í sjávarútvegi ef þeir komi sér saman um
fiskveiðistefnu fyrir næsta ár. Það er greinilegt á fiskiþingi að
hagsmunir eru mjög ólíkir og allsendis óvíst að saman náist
um ákveðnar tillögur.
Pað er þó auðsætt að æ meira fylgi er að verða við hug-
myndir um kvótastýringu fiskveiða báta og togara. Sunn-
lendingar, Austfirðingar og Vestlendingar eru með ein-
hverskonar kvótafyrirkomulagi, en Vestfirðingar harðastir á
móti. Deilt er um það hvort kvóta eigi að setja á skip eða
landshluta, hvort skipta eigi þorskafla jafnt milli báta og
togara eða ekki, og hvaða viðmiðun í veiðum eigi að nota
þegar aflahámark landshluta eða skipa er ákveðið.
Utvegsmenn standa frammi fyrir því vali hvort leggja eigi
stórum hluta báta- eða togaraflotans, eða taka upp aflastýr-
ingu sem deili takmörkuðum gæðum milli allra þeirra út-
gerðaraðila sem fyrir eru í landinu. Enda þótt kvótastýring
sé viðamikið og flókið stjórntæki þá hefur hún skilað veru-
legum árangri í landbúnaði, temprað landbúnaðarfram-
leiðsluna og ekki valdið stórátökum að því er virðist. Pá hafa
ekki risið úfar út af kvótafyrirkomulagi á síldveiðum og
skelfiskveiðum. Það má leiða rök að því að kvótafyrirkomu-
lag sé einna líklegast til þess að lina hagsmunaárekstra þar
sem takmarka þarf offramleiðslu eða ofsókn. Menn hafa
orðið nokkra reynslu af kvótastýringu og hræðast ekki eins
það sem þeir þekkja og ýmsar aðrar hugmyndir eins og sölu
veiðileyfa.
Aflaskipstjórinn kunni Magni Kristjánsson hefur ritað
greinar í Þjóðviljann og rennt stoðum undir þá skoðun, að
kvótaskipting muni snúa kapphlaupi um mestan afla upp í
samkeppni um bestan afla. Slík stefnu- og viðhorfsbreyting
gæti fært þjóðarbúinu veruleg verðmæti. í fiskveiðistefnu
næsta árs hlýtur þó einnig að verða leitast við að finna
veiðiskipum okkar verkefni við veiðar á vannýttum stofnum
og á fjarlægum miðum. Um það er heldur ekki deilt að
„trimma“ megi fiskveiðiflotann eitthvað niður, þó að menn
greini á um það hversu langt eigi að ganga í þeim efnum. Á
því sviði vantar sárlega skynsamlegar tillögur um það hvern-
ig að fækkun skipa skuli standa án þess að landshlutar eða
einstöku staðir verði lagðir í rúst, og án þess að vandræða-
rekstur fái forgang fram yfir vel rekin og gróin útgerðarfyrir-
tæki.
I
^ I
Rás 2 fagnað
Það er ástæða til þess að fagna því og óska ríkisútvarpinu j
og landsmönnum til hamingju með það að rás 2 skuli vera i
tekin til starfa og það á sjálfan fullveldisdaginn. Sá stóri ;
skuggi hvílir þó yfir þessu nýjabrumi í rekstri útvarpsins, að
einungis hluti þjóðarinnar getur enn náð útsendingum rásar
tvö. Ekki má þó láta hann skyggja á þá staðreynd að einmitt ;
á suðvesturhorni landsins hefur bandaríski herinn haft hlust- j
endamarkað fyrir létta tónlist allan sólarhringinn. Rás tvö j
skapar þarna mótvægi og á sama hátt og íslenska sjónvarpið !
varð endanlega til þess að loka kanasjónvarpinu á íslandi, j
ætti rás tvö að loka kanaútvarpinu.
Þá kröfu verður nú að bera fram af fullum þrótti að rás tvö I
nái til allra landsmanna á sem allra skemmstum tíma. Menn {
geta haft ýmislegt á móti músík- og auglýsingaútvarpi, og
sumir telja það sjálfsagt horfa til lítilla bóta í íslenskri menn-
ingu. En þetta er okkar útvarp og við getum með ýmsu móti í
lýðræðisþjóðfélagi haft áhrif á dagskrárstefnu þess. Og eftir.
því sem dagskrá þess lengist skapast rými hjá Ríkisútvarpinu
til þess að sinna þörfum fleiri en áður, fitja upp á tilraunum,
hefja útsendingar frá fleiri landshlutum o.s.frv. En við því
skal varað hér að rás 2 verði eingöngu bundin við létta
tónlist. Við teljum okkur trú um, og höfum þar svolítið fyrir
okkur, að íslensk menning sé heilli og óskiptari en gerist með
flestum öðrum þjóðum. Ríkisútvarpið á ekki lítinn þátt í því
með einni blandaðri dagskrá fyrir alla þjóðina í hálfa öld.
Höfum því samspil og samkeppni milli útvarpsrása fremur
en verkaskiptingu og einhæfni hjá hvorri rás.
- ekh
ttl
■touMeetJTO
MEPICM,
STUENIS
tm-m
The Reagan Administration
[S5323
Wexcnj
LFJBANON■
fxi vnt*« a
Ixxk cr swac ?
TheBattie fbr Grenada . Edrted kn Natjoual Saainty
ctmm.
AMERKA■■
|QUR
OPINIONS
WW.’sit.toyauP
Gut the Freedom
or MormuHonAct
_FW«i»no» >4«i'«xr Act
rJnricvlN
Baaía
Noble Principles - And
Spheres of Influence By Dan Morgan
klippt
Réttlœting innrásar
í grein sem nefnist „Göfugar
meginreglur - og áhrifasvæði“ og
birtist nýverið í bandaríska stór-
blaðinu Washington Post skrifar
Dan Morgan um mismunandi
túlkanir bandarískra lögvitringa
á innrásinni á Grenada - ekki síst
í ljósi þess, að réttlæting hennar
vekur upp margar spurningar um
réttlætingu annarra innrása eða
íhlutunar. Dan Morgan segir
m.a.:
„Ef það var rétt af okkur
(Bandaríkin) að ráðast inn í
Grenada, væri það rétt að Rússar
gerðu það við svipaðar aðstæður?-
Ef ein ástæðan fyrir íhlutun var
sú að „vernda mannréttindi"
(haft eftir einum aðstoðarutan-
ríkisráðherranum bandaríska)
hvers vegna hlutast Bandaríkin
þá ekki til um mál Filippseyja,
Chile og annarra landa, þar sem
safnað hefur verið ítarlegum
gögnum um mannréttindabrot?
Ef innrásin var sumpart rétt-
lætanleg með tilvísun til þess sem
Schultz utanrfkisráðherra kallaði
„andrúmsloft ofbeldis og óvissu“
hefðu þá Kremlverjar ekki haft
sömu ástæðu til að ráðast inn í
Pólland 1981 þegar verkalýðs-
hreyfingin Solidarnosc tókst á um
pólitískt vald við stjórnvöld mitt í
verkföllum og stórum kröfu-
göngum?“
(Aður en lengra er haldið:
greinin í því virta bandaríska
blaði Washington Post, eins og
þessar spurningar sýna, er gott
dæmi um þá „samanburðarfræði“
sem Morgunblaðsmenn hér-
lendis telja versta laumukomm-
únisma og þjónustu við Sovét-
menn).
Lítil liðsemd
Þegar Dan Morgan hefur lokið
sér af með spurningar segir hann
svo , að ekki skuli menn búast við
mikilli hjálp frá lögfræðingum í
málum sem þessum. Á þessu
sviði laga og réttar, segir hann,
eru túlkanir jafnmargar og við-
skiptavinir sem heimta sína þjón-
ustu. Ekkert samkomulag er t.d.
meðal lagameistara bandarískra
um það hvort innrásin á Gren-
ada var „lögmæt“. Einn leggur
áherslu á upplausn og hættuá-
stand og afsakar innrás á Gren-
ada með því, að menn hafi verið
fégnir því þegar Tanzaníumenn
tóku að sér að steypa Idi Amin í
Uganda, Frakkar steyptu keisar-
anum í Mið-Afríkulýðveldinu -
og kannski má flokka íhlutun
Víetnama gegn Pol Pot á sama
veg. Annar telur að innrásin sé
réttlætanleg sem ráðstöfun til „að
vernda frið á tilteknu svæði“ -
bæði samkvæmt stofnskrá Sam-
einuðu þjóðanna og Bandalags
Amríkuríkja - en fær hörð svör
frá virtum kollegum um að
bandaríska stjórnin hafi sjálf for-
dæmt aðgerðir sem réttlættar
voru með „vernd friðar á tilteknu
svæði“ ef Varsjárbandalagið átti
hlut að máli og Sovétríkin sjálf.
Enn aðrir vísa þessu öllu á bug
með því að lögleysi innrásarinnar
sé ótvírætt.
Áhrifasvœðin gilda
Dan Morgan kemst svo að svo-
felldum niðurstöðum, heldur
dapurlegum:
„Raunin er sú, að lagabálkar
skera ekki úr um hegðun risa-
veldanna nú um stundir heldur
kenningin um skiptingu áhrifa-
svæða.
Lög í víðtækum skilningi byg-
gjast á viðteknum skilningi á því
hvað sé þolanleg hegðun. Og það
hefði ekki verið þolað að Sovétr-
íkin sendu fallhlífarhermenn til
Grenada, vegna þess að Grenada
er ekki á áhrifasvæði Kremlverja.
Þetta er nokkuð sem bæði Was-
hington og Kremlverjar sam-
þykkja í verki“.
Ahrifasvæðakenningin, segir
greinarhöfundur, er vitanlega í
hróplegri andstöðu við alþjóða-
rétt og stofnskrá Sameinaðra
þjóða - og þeir sem oftast brjóta
gegn þeim bálkum öllum eru öfl-
ug rfki - hann tekur dæmi af Ind-
landi, Sovétríkjunum og Banda-
ríkjunum. Síðan yppir hann öxl-
um: svona er heimurinn. En
lætur þess þó getið um leið með ,
dæmum, hvernig Sovétmenn
komast að því, að sú „verndun
áhrifasvæða" sem þau hafa rekið
með hervaldi sínu býður ekki upp
á neinar lausnir sem duga, og
hvernig Bandaríkjamenn hafa
einnig hvað eftir annað jarðað
eigin vígorð um sjálfsákvörðun-
arrétt og mannréttindi með íhlut-
un sinni - í Chile og víðar.
og skorið
Flokkshátíð
á fullveldisdag
Vaka, félag lýðræðissinnaðra
stúdenta í Háskóla íslands, eins-
og það er kallað, sá um 1. des-
ember hátíðarhöld í gær. Vaka
hefur lengi þóst vera eitthvað allt
annað en á vegum Sjálfstæðis-
flokksins og náð að blekkja
nokkra stúdenta til fylgis við sig á
þeim forsendum. í rauninni hefur
félagsskapur þessi verið uppeld-
isstöð fyrir íhaldsmöppudýr í
kerfinu og Flokknum.
Á landsfundi Sjálfstæðis-
flokksins óskaði Ragnhildur
Helgadóttir menntamálaráð-
herra Vöku sérstaklega til ham-
ingju með kosningasigurinn í 1.
desember kosningunum í Há-
skóla íslands. Og hátíðin í gær
bar þess glöggt vitni að verið var
að halda uppá árangur Sjálfstæð-
isflokksins í háskólanum. Ræðu-
menn á hátíðinni voru þannig
valdir úr innsta hring fésýslu-
flokksins: Guðmundur Magnús-
son rektor, Davíð Oddsson borg-
arstjóri og Matthías Johannessen
Morgunblaðsritstjóri, sem hefur
reyndar allt fram yfir venjulegan
valdabrasara sem hlotið hefur
uppeldi í Vöku.
Stjórnarandstaðan
í útvarpsbanni?
Fréttamaður sjónvarps hafði
orð á því í fréttum í fyrrakvöld að
lítið hefði farið fyrir stjórnarand-
stöðunni á þingi. Og vissulega má ,
taka undir með fréttamanninum
að í hljóðvarpi og sjónvarpi hefur
ótrúlega lítið farið fyrir stjórnar-
andstöðunni. Hins vegar er öðru
að heilsa á þinginu, þarsem
stjórnarandstaðan stendur fyrir
sínu. Getur verið að stjórnarand-
staðan sé í einhverju banni á
ríkisfjölmiðlunum?