Þjóðviljinn - 07.07.1984, Blaðsíða 8

TIMARIT
Gróandinn, rit um
gróður og garðyrkju
Nýtt tímarit hefur hafið göngu sína undir ritstjórn Haf-
steins Hafliðasonar
Út er komið fyrsta tölublað nýs
tímarits, Gróandans, en eins og
nafnið bendir til er það rit um
gróður og garðyrkju auk þess
sem fjallað er um ýmis önnur efni
tengd útilífi og frístundum. Rit-
stjóri Gróandans er Hafsteinn
Hafliðason garðyrkjumaður sem
fyrir löngu er þjóðkunnur fyrir
skemmtilega og fróðlega þætti í
blöðum og útvarpi um gróður og
garða. Meðal annars ritaði hann
um tíma garðyrkjuþátt í Þjóð-
viljann sem naut mikilla vin-
sælda. Nú er hann með fasta ra-
bbþætti á laugardögum í útvarp-
inu. Það er Fjölnir sem gefur Gró-
andann út.
Meðal efnis í GRÓANDANUM
er ítarleg grein eftir ritstjórann um
allt sem lýtur að rósum, sögu
þeirra og umhirðu. Þá er grein
eftir Hallgrím Indriðason skóg-
fræðing á Akureyri um útivist í
skógum, Hafliði Jónsson garð-
yrkjustjóri Reykjavíkurborgar rit-
ar tvær greinar, um skógræktar-
viðleitni Skúla fógeta í Viðey og
um sauðakaup Coghills hér á
landi á öldum fyrr. Lára Jónsdótt-
ir skrifar um matjurtagarðinn og
ræktun grænmetis, Haraldur Þ.
Skarphéðinsson skrúðgarða-
fræðingur ritar um hellulagnir í
görðum, og Stanislas Bohic
landslagsarkitekt ritar grein með
myndum um hönnun garða fram-
an við hús. Þá skrifar Einar Þor-
steinn Ásgeirsson arkitekt um
hvolfgróðurhús, Axel V. Magnús-
son garðyrkjuráðunautur skrifar
um agryldúk, fjallað er um potta-
blóm, Þórunn Jónatansdóttir
hússtjórnarkennari skrifar um
matreiðslu á útigrilli, og smásaga
er í GRÓANDANUM eftir Gunnar
Gunnarsson rithöfund.
Af öðru efni má nefna umfjöll-
un um snjóbræðslukerfi, grein
um heita potta og útisundlaugar,
stutt grein er um antik og önnur
um gæludýr og Skarphéöinn Þór-
isson líffræðingur ritar skemmti-
lega grein um starann.
GRÓANDINN er 96 blaðsíður
að stærð í venjulegu tímarits-
broti, ríkulega myndskreytt með
fjölda litmynda.
Hafsteinn Hafliðason er löngu orðinn þjóðkunnur fyrir skemmtilega og fróðlega
þætti um garðyrkju í blöð, m.a. í Þjóðviljanum um hríð, og ríkisútvarpið. Hann er
nú orðinn ritstjóri eigin tímarits. Ljósm.: Atli.
Sagnfrœði:
Reykjavík og hafið
Komið er út nýtt, glœsilegt hefti af tímaritinu Sagnir og
er það helgað þemanu Reykjavík og hafið
Ungir sagnfræðingar hafa
undanfarin ár gefið út tímarit
er nefnist Sagnir. 5. árgangur
tímaritsins er nú kominn út og
er vandaðri og betur frá
genginn en áður í stóru broti.
Jafnframt er tekin upp ný rit-
stjórnarstefna og segir um
hana í formála: „Síðastliðinn
vetur kom fram sú hugmynd
að halda sérstakt námskeið á
BA stigi í sagnfræði þar sem
nemendur yrðu þjálfaðir í að
semja læsilegan texta án
þess að slaka á fræðilegum
kröfum. Jafnframt var ákveðið
að á námskeiðinu yrðu kennd
almenn vinnubrögð við útgáfu
bóka og tímarita. Þótti tilvalið
að sameina þetta námskeið
5. árgangs Sagna."
Hér er sem sagt alþýðleg fræði-
mennska í fyrirrúmi og segir enn-
fremur að m.a. hafi verið höfð
hliðsjón af ritstjórnarstefnu
Skalks hins danska og hins enska
History Today. Eins og í fyrri ár-
göngum Sagna tengist meginefni
ritsins ákveðnu þema og fyrir val-
inu varð í þetta sinn Reykjavík og
hafíð. Helgi Þorláksson sagn-
fræðingur tók að sér leiðsögn í
fyrrgreindu námskeiði og hann á
eina grein er nefnist Brennivínið
fær á sig óorð. Er þar skemmtileg
lýsing á því er hin mikla afneitun-
aralda á brennivín reið yfir á ár-
abilinu 1880-1890 en áður hafði
það verið notað sem heilsubót og
huggun, ekki síst fátækra sjó-
manna syðra.
Ætlunarverk nemanna að
skrifa alþýðlega hefur líka bæri-
lega tekist í flestum tilfellum
enda segir að greinarnar hafi
hlotið eldskírn, verið rýndar, um-
steyptar og endursmíðaðar.
Segja má að 5. árgangur Sagna sé
hin læsilegasti og undirritaður las
greinarnar eins og spennandi
reifara.
Efni sem tengist þemanu
Reykjavík og hafið er eftirfar-
andi: Var hyskið í þurrabúðunum
bjargarlaust með öllu? Viðhorf
til tómthúsmanna í Reykjavík á
fyrri hluta nítjándu aldar eftir
Agnesi Siggerði Arnórsdóttur,
Tómthúsmenn í bæjarpólitíkinni
eftir Bjarna Guðmarsson, Mat-
föng úr sjó eftir Kristínu Bjarna-
dóttur, Öpnir bátar á skútuöld
eftir Hrefnu Róbertsdóttur,
Hafnlaus höfuðstaður eftir Gerði
Róbertsdóttur og Ragnheiði
Mósesdóttur, Fjörulallar í Vest-
urbæ eftir Auði G. Magnúsdótt-
ur, „. . .en þú hefðir góði Geir,
gagnað meir en flestir þeir.“ eftir
Valdimar U. Valdimarsson, Hal-
aveðrið og heimili í vanda eftir
Eirík K. Björnsson og Helga
Kristjánsson, Sfld er svikult fé
eftir Árna Zophaníasson og
Sumarliða ísleifsson, Synt og
Fiskbreíðsla á Kirkjusandi um aldamót.
svamlað eftir Pál Einarsson, ís-
taka á Tjörninni eftir Hrafn Ingv-
ar Gunnarsson og fyrrnefnd grein
Helga Þorlákssonar. Þar að auki
er ýmislegt smælki.
Áðrar greinar í Sögnum að
þessu sinni er Stríðsbrölt og
stjórnfrelsi eftir Gísla Kristjáns-
son, Gullæðið í Reykjavík eftir
Eggert Þór Bernharðsson, fs-
landssagan umrituð eftir Braga
Guðmundsson og Aumastir
allra, fyrirlestur eftir Björn Þor-
steinsson. Þá er sagt frá höfund-
um efnis, myndskrá er í ritinu og
efnisflokkun Sagna 1.-5. árg-
angs.
í fyrirlestri Björns Þorsteins-
sonar, sem hann hélt á árshátíð
Sagnfræðingafélagsins á síðasta
ári og birt er í Sögnum kemur
fram hörð gagnrýni á skjala-
vörslu á íslandi og Þjóðskjala-
safnið. Hann segir orðrétt:
„Skjalavarsla á íslandi hefur
lengi verið þjóðarhneyksli og
hver afreksmaðurinn af öðrum
hefur tekið við sæti þjóðskjala-
varðar. Hvergi sem til þekkist
hefur skjalavarsla verið jafnhrak-
smánarlega vanrækt og hér á ís-
landi, eftir að við urðum
fullvalda.“
-GFr
lceland
Review
komið út
Annað tölublað þessa árs af
lceland Review er nú komið út,
fjölbreytt og ríkulega mynd-
skreytt að vanda. Steinunn Sig-
urðardóttir skrifar um séra Hönnu
Maríu Pétursdóttur, lllugi Jökuls-
son fjallar um grásleppuvertíð og
grásleppukarla, birt er grein um
grósku meðal leðurlistamanna á
fslandi eftir Aðalstein Ingólfsson
og önnur eftir sama höfund um
Torfuna í Reykjavík, sögu hennar
og hlutverk í nútímanum.
Sólveig K. Jónsdóttir segir frá
Ragnari Axelssyni (RAX),
ljósmyndara og birtar eru nokkr-
ar þekktustu ljósmyndir hans frá
sfðustu árum.
Séra Karl Sigurbjörnsson skrif-
ar um Hallgrímskirkju og fylgja
grein hans ljósmyndir Gunnars
Elíssonar af kirkjunni, hátt og
lágt.
Birtur er úrdráttur úr bók
bókaútgáfunnar Lögbergs og
Listasafns ASÍ um Jóhann Briem
listmálara, ásamt með nokkrum
Ijósmyndum af þekktum mynd-
um eftir hann og Sólveig K. Jóns-
dóttir skrifar um háhyrninginn
Guðrúnu.
í dálkum um verslun, viðskipti
og þjóðarhag er m.a. fjallað um
ýmis fyrirtæki og bifreiðaeign ís-
lendinga, auk þess sem Ólafur ís-
leifsson, hagfræðingur, skrifar
um ný viðhorf í orkumálum ís-
lendinga. Þar á ofan er fjallað um
Rás 2 og ný útvarpslög, heilsu-
rækt íslendinga, bókamarkað-
inn, heilsuvernd og unglinga-
vinnu. Loks birtir Iceland Revi-
ew myndaseríu um rigningasum-
arið mikla, 1983, eftir Pál Stef-
ánsson, ljósmyndara útgáfunnar.
Iceland Review kemur út ársf-
jórðungslega, en ritstjóri þess er
Haraldur J. Hamar.
Frá útðpíum til reggítónlistar
3. hefti Tímarits Máls og
menningar á árinu er nýkomið út,
fullt af spennandi efni. Aðal-
greinina skrifar Árni Bergmann
um útópíur frá Thomasi More til
Georgs Orwells: Staðleysur, góð-
ar og illar. Þar segir hann frá
þessari grein bókmenntanna,
sögu hennar, þróun og einkenn-
um, möguleikum og takmörk-
unum. Norski mannfræðingurinn
Tímarit Máls oa menningar komið út
Anders Johansen fjallar um ekki
óskylt efni í greininni Draumur
um betri tíma, um ólíka tíma-
skynjun fólks. Og júgóslavneski
heimspekingurinn Mihailo Marc-
ovic á greinina Siðfræði
gagnrýninna félagsvísindi. Ljóð
Elíasar Marar, Ólafs Jóhanns
Sigurðssonar, Þorgeirs Þorgeirs-
sonar, Marteins Götuskeggja og
Óskar Árna Óskarssonar leika
undir þetta þema.
Karíbahafið og eyjar þess eru
til umræðu í Afmæliskveðju Ingi-
bjargar Haraldsdóttur til kúbön-
sku byltingarinnar og grein Árna
Óskarssonar um reggítónlist:
„Bettah Nevah Come“. Inn á milli
umyrkir Sigfús Bjartmarsson
Dúfuvængi Edwards Brathwaite
- og ekki er laust við að reggítakt-
urinn haldi áfram í ljóði Ber-
lindar Gunnarsdóttur.
Tyrkneski rithöfundurinn Yas-
har Kemal er rækilega kynntur í
heftinu með viðtali og langri smá-
sögu sem Þórhildur Ólafsdóttir
þýddi beint úr tyrknesku. Yashar
Kemal er bóndasonur af kúrdísk-
um ættum og þykir lýsa kjörum
tyrkneskrar alþýðu afburða vel.
Áðrar sögur eru eftir Úlf Hjörvar
og Júrgen Borchert og ljóð eftir
Dag. Umsögn er um bók Guð-
rúnar Helgadóttur, Sitji Guðs
englar.
Laugardagur 7. júlí 1984 ÞJÓÐVIUINN - SÍÐA 9