Þjóðviljinn - 21.07.1984, Blaðsíða 2

FRETTIR
Pað er alveg klárt mál að það er
ekkert að marka þegar Magn-
ús Gunnarsson hjá Vinnuveit-
endasambandinu heldur því fram
að það séu ekki nema örfá félög
búin að samþykkja að segja upp
samningunum í haust.
Þetta sagði Guðmundur J.
Guðmundsson formaður Dags-
brúnar þegar Þjóðviljinn ræddi
við hann í gær á skrifstofu Dags-
brúnar.
„Hann gerir sér ekki grein fyrir
því, blessaður maðurinn, að það-
eru fjölmörg félög sem hafa aflað
sér heimildar tii uppsagnar en
hafa ekki sent Vinnuveitenda-
sambandinu hraðbréf um það.
Honum er rétt að hafa í huga að
það er nú ekki nema eins mánað-
ar uppsagnarfrestur á samning-
unum, þannig að uppsagnirnar
þurfa ekki að berast nema fyrir 1.
ágúst.“
Einhugur í Verka-
mannasambandinu
„í vikunni var til dæmis sam-
Guðmundur J. Guðmundsson
Uppsögn samninga
ekki sama og verkfall
þykkt einróma að segja upp
samningum fyrir hönd Dagsbrún-
ar og verkakvennafélagsins
Framsóknar. Framtíðin í Hafnar-
firði hefur líka samþykkt upp-
sögn án þess að hafa gert Magn-
úsi Gunnarssyni eða Vinnuveit-
endasambandinu sérstakt
hraðboð um það. Fjöldi félaga er
líka búinn að boða fundi til að
fjalla um uppsögn samninga,
þannig að það kann að koma ann-
að hljóð í strokk þeirra hjá Vinn-
uveitendasambandinu þegar þeir
opna póstkassann sinn að morgni
1. ágúst“.
„Nú, það má líka minna á
formannafund Verkamannasam-
bandsins 19. júní síðastliðinn,
þarsem meginþorri formanna fé-
laga innan sambandsins var
mættur auk fólks úr sambands-
stjórninni. Og þar voru settar
fram hreinar og klárar tillögur:
lágmarkstaxtinn í dagvinnu
skyldi verða 14 þúsund krónur og
þetta var samþykkt samhljóða!
Ekki eitt einasta mótatkvæði!"
- Er það sök Verkamannasam-
bandsins að ekki verður samflot í
samningunum einsog síðustu ár?
Við þessa spumingu hallar for-
maður Dagsbrúnar sér fram og
segir af miklum þunga. „Það má
vafalaust segja að við berum á því
höfuðsök, ef sök skyldi kalla. Ég
skal segja þér að það er svo gífur-
legur urgur í Verkamannasam-
bandinu yfir þeim vitleysisgangi
sem hefur skapast útaf lágmarks-
tekjutryggingunni, að það yrði
hreinlega ekki hægt að halda því
saman ef við gerðum það ekki að
höfuðkröfu að lægsti dagvinnu-
taxtinn yrði 14 þúsund og tekju-
tryggingunni hreinlega ýtt út!“
Guðmundur kveðst að vísu
viðurkenna að hugsunin á bak við
tekjutrygginguna hafi verið góð,
en hún gangi einfaldlega ekki í
framkvæmd, og hefur þung rök
því til stuðnings.
„Sjáðu til“, segir formaður
Dagsbrúnar með þungri áherslu.
„Allir taxtar Verkamannasam-
bandsins eru fyrir neðan tekju-
trygginguna, að einum undan-
skildum. Þetta veldur því, að
þegar farið er að reikna út yfir-
vinnukaupið þá er miðað við
taxta sem eru neðan við dag-
vinnutekjutrygginguna. Þegar
upp er staðið þá kemur svo í ljós
að yfirvinnuálagið er ekki nema
20 prósent miðað við dagvinn-
una! Heldurðu að þetta sé nokk-
urt vit - heldurðu að verkafólk
sætti sig við þetta? En þessu veld-
ur tekjutryggingin, þrátt fyrir að í
gildi séu samningar sem ícveða á
um 40 prósent álag.lágmark fyrir
eftirvinnu og 80 pi ósent fyrir næt-
urvinnu! Það er gífurleg óánægja
og reiði yfir þessu hjá verka-
fólki“.
Starfsaldurshækkanir
og bónus
„Ég skal nefna þér annað
dæmi. Verkafólk hefur aldurs-
hækkanir samkvæmt samningi
sem fara stighækkandi eftir
starfsaldri. Til dæmis hefur fólk
sem hefur sex ára starfsaldur 12.5
prósent álag. En þetta erekki
miðað við tekjutrygginguna og
mismunurinn á henni og dag-
vinnutöxtunum veldur því að
þessar starfsaldurshækkanir sök-
kva, þær einfaldlega eýðast. Ný-
græðingurinn og hinn sem búinn
er að vinna lengi við starfið fá
sömu laun“.
„Sama gildir um bónusinn. Á
sínum tíma voru gerðir samning-
ar um bónusinn og auðvitað
miðað við dagvinnutaxtana. En
af því þeir eru lægri þá þýðir þetta
einfaldlega að með því að búa til
kauptrygginguna er verið að láta
fólk í bónus gefa frá sér röskar 12
krónur á klukkustundina! Það
vinnur að hluta til ókeypis! Þetta
er auðvitað brot á grundvallar-
hugsun allra bónussamninga“.
„Svo er verið að óskapast yfir
þénustunni hjá þessu fólki sem
vinnur í bónus uppá þetta fífla-
lega kerfi, og nefndar til ein-
hverjar ótrúlegar tölur. En
sannleikurinn er sá, að bónus-
þénustan hjá konunum í fiskinum
er ekki nema 30 prósent. Á
nokkrum stöðum er það minna, á
nokkrum stöðum meira. En það
er hins vegar ekki talað um þessi
30 prósent, nei - það er alltaf
miðað við bónusdrottningamar,
þær sem eru allra duglegastar.“
Af konum leita
71% lœknis
„Altso, það er verið að
óskapast yfir þénustu þessara
kvenna sem vinna fyrir bónus,
sem svo er að hluta til stolinn af
þeim aftur. En ég skal segja þér
eitt - innan tíðar verða birtar nið-
urstöður stórmerkrar könnunar á
því hvemig bónuskerfið fer með
fólk og þar kemur í ljós, að
hvorki meira né minna en 71
prósent kvenna sem vinna í fiski
þurfa að leita til læknis á síðustu
12 mánuðum útaf bólgum og
líkamlegu sliti. Könnunin var
mjög víðtæk og svöranin yfir 93
prósent þannig að þessar niður-
stöður eru afar marktækar.
Hugsaðu þér bara: yfir 70 prósent
eða mikill meirihluti þeirra
kvenna sem vinna í fiskvinnslu
hreinlega skemma sig á bónusn-
um! Þetta er hræðileg staðreynd,
það er ekki hægt að orða það
öðravísi. Og að síðan skuli verið
að stela réttmætum bónus af
þessum konum er svo óréttlátt að
það ná hreinlega engin orð yfir
það. Því verður aS breyta og því
verður breytt!“.
Hér dynur hnefi formannsins á
borðinu til að ekki færii á milli
mála að hér standa meir en orðin
tóm.
„Við höfum því einsett okkur
að breyta þessu óréttláta kerfi
sem segja má að tekjutryggirigin
hafi skapað. Og það er eftirtekt-
arvert að þau félög sem búa við
launaflokka undir tekjutrygging-
unni, þau standa saman í þessu
máli einhuga. Og Verkamanna-
sambandið mun sjá til þess að
undir þennan leka verði sett - frá
því verður ekki hvikað".
Uppsögn samninga
er ekki verkfall
„Hjá Verkamannasamband-
inu eram við núna að vinna af
miklu kappi við að fækka töxtum,
það eru allar líkur á að þeir verði
ekki nema fimm en með ýmsum
breytingum þar á milli. Undir-
búningurinn að okkar kröfugerð
stendur sem hæst og við erum
með tíða fundi um það mál“.
„Á fundi Dagsbrúnar í vikunni
var mikill einhugur meðal manna
um að segja upp samningunum,
enda vorum við búnir að ræða
þau mál á tveimur félagsfundum
áður og stjórnin búin að leggja til
uppsögn og trúnaðarráðið sömu-
leiðis. Á þessum félagsfundi lagði
ég rika áherslu á að sá fundur
væri einungis haldinn til þess að
ræða uppsögn samninganna en
ekki hvort - eða hvenær - yrði
boðað til verkfalls. Þvert á móti
lagði ég mikla áherslu á að tíminn
fram til 1. september yrði notað-
ur eins vel og framast væri unnt til
að reyna samningaleiðina til
þrautar. Þetta hefi ég og Verka-
mannasambandið tilkynnt
Vinnuveitendasambandinu og
sagt þeim það refjalaust að við
myndum taka það mjög óstinnt
upp ef það yrði ekki gert“.
„Ef það hinsvegar gengur ekki,
og við kynnum að þurfa að grípa
til verkfalla þá tilkynnti ég það á
fundinum, að engin ákvörðun um
verkfallsboðun yrði tekin fyrr en
eftir að það mál yrði rætt ýtarlega
Verkamannabústaðir
Úthlutað 100 lóð-
um í Grafarvogi
Framkvœmdir hefjast nœsta vor.
Borgarráð Reykjavíkur sam-
þykkti í gær að úthluta
Verkamannabústöðum í Reykja-
vík lóðir í Grafarholti undir 60
íbúðir í fjölbýlishúsum og 40
íbúðir í raðhúsum. Þá getur borg-
arráð einnig gefið stjórn Verka-
mannabústaða fyrirheit um lóðir
undir 100 íbúðir til viðbótar ann-
ars staðar í borgarlandinu.
„Við höfum fyrirheit frá borg-
arstjórn um 200 íbúðir í Grafar-
voginum og það var orðin mjög
mikil þörf á því að fá úthlutun.
Nú er hún komin og við munum
þegar setja í gang undirbúning að
skipulagi og hönnun þessara
íbúða", sagði Guðjón Jónsson
formaður stjórnar Verkamanna-
bústaða í Reykjavík í gær.
Guðjón sagði að stefnt væri að
því að framkvæmdir gætu hafist á
þessum lóðum í Grafarvogi strax
næsta vor. Aðspurður hvernig
Verkamannabústaðir væru í
stakk búnir til að hefja þessar
framkvæmdir eftir hinn mikla
niðurskurð ríkisstjórnarinnar á
framlögum til félagslegra íbúða-
bygginga, sagði Guðjón:
„Við höfum fengið þessum
lóðum úthlutað sem þýðir að það
er ákvörðun þessarar sveita-
stjórnar að byggja þessar íbúðir
samkvæmt hinu félagslega kerfi
og okkur er falin sú framkvæmd.
Við munum því sækja um fjár-
magn til þeirra framkvæmda og
það verður þá að reyna á það.
Þetta er ákveðið, lóðirnar eru til
og það er þá spurning hvort
Húsnæðisstofnun ætlar að stöðva
þessar nauðsynlegu framkvæmd-
ir“. - |g.
Seðlabankinn
Fyrirtækin græða á
kjaraskerðingunni
Bættur hagur banka og fyrir-
tækja endurspeglast í upplýs-
ingum frá Seðlabankanum um
flokkun innlána hjá viðskipta-
bönkum og sparisjóðum á síðasta
ári. Þar kemur fram að hreyfing-
in á innlánum er 145% hjá at-
vinnuvegunum meðan hún er að-
eins 82% hjá einstaklingum. Hjá
peningastofnunum er hún 136%
og hjá ríki og sveitarfélögum er
hún 101%. Þá kemur glögglega
fram við samanburð á flokkun
innlána og útlána að sparifé ein-
staklinganna er notað til að lána
fyrirtækjunum.
f allri hógværð sinni viður-
kennii Seðlabankinn í Hagtölum
mánaðarins að hlutur atvinnufyr-
irtækja í heildarinnlánum hafi
vaxið um 4.5% „og kann það ef
til vill að endurspegla bættan hag
fyrirtækja efnahagsaðgerðir rík-
isstjórnarinnar“, segir orðrétt.
í töflu um samanburð á skipt-
ingu inn- og útlána kemur greini-
lega fram hvernig bankarnir
miðla fjármagninu frá einstak-
lingum til fyrirtækjanna í gegnum
bankakerfið. í Hagtölum mánað-
arins er þetta orðað svo: „Ein-
staklingar hafa meiri spamaðar-
hneigð ef fyrirtæki og peninga-
markaðurinn miðlar sparifénu til
atvinnuveganna".
-óg
Tafla 1.
Flokkun innlána eftir þjóðfélagsgreinum
Viðskiptabankar og sparisjóðir.
31.12.1982 31.12.1983
Stada Hlutfall /o Staða Hlutfall % Hreyf- mg. %
Atvmnuvegir 1288 13,3 3151 17,8 145
Penmgastofn 480 5,0 1134 6.4 136
Ríki, sveitarf. 237 2,4 477 2,7 101
Einstaklingar 4805 49,6 8744 49,4 82
Óflokkað 2873 29,7 4184 23,7 46
Samtals 9643 100,0 17687 100,0 83
Tafla 2.
Samanburður á skiptingu inn- og útlána
eftir atvmnugreinum pr. 31.12. 1983
Viöskiptabankar og sparisjóðir.
/ m kr (!) (2) (1-2) (1/2)
Innlán Útlán Nettó Hlutf., %
Atvinnuvegir 3351 13390 -10039 25
Penmgastofn. . . 1206 947 259 127
Ríki, sveítarf. 507 991 -484 52
Eínstaklingar . 9300 2698 6602 245
Óflokkað 4450 4450
Samtals 18814 18026 788 104
á enn öðram félagsfundi, sem
tæki ákvörðun um hvort Dags-
brún færi í samninga. Ég legg
áherslu á það, að þó félög sam-
þykki að segja upp samningun-
um, þá er alls ekki verið að ana
beint út í verkfall. Á fundinum
vora allir sammála um það.
Á þetta vil ég leggja þunga
áherslu", sagði Guðmundur að
lokum, „að þó samþykkt sé að
segja upp samningunum, þá er
alls ekki verið að samþykkja
verkfall. Það er einhugur í stjóm
Dagsbrúnar og Verkamanna-
sambandsins um að áður en til
verkfallsboðunar kæmi þá yrði
það mál aftur rætt á félagsfund-
um áður en nokkur ákvörðun
yrði tekin“. - ÖS
2 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Laugardagur 21. júlí 1984