Þjóðviljinn - 28.12.1984, Blaðsíða 13

FLUGELDAR
Hið óskiljanlega og illviðráðanlega þjóðfélag sem börnin sjá allt í kringum sig er
allt í einu orðið lítið og skiljanlegt og viðráðanlegt... og þar eru allir góðir við alla,
eða næstum því.
Sígild
uppeldisfræði
Þjóðleikhúsið sýnir
KARDEMOMMUBÆINN
eftir Thorbjörn Egner
Leikstjórn: Klemens Jónsson og
Erik Bidsted
Leikmynd og búningar: Thor-
björn Egner
Þýðing: Hulda Valtýsdóttir og
Kristján frá Djúpalæk
Hljómsveitarstjórn: Agnes Löve
Þetta mun vera í þriðja sinn á
aldarfjórðungi að Karde-
mommubær hins hugljúfa Norð-
manns birtist okkur á sviði Þjóð-
leikhússins, svo það má víst með
óvenjumiklum sanni kalla hann
sígilt verk. Og ekki er síður
fullvíst að börn hrífast mjög inni-
lega af verkinu - þau tvö sem
urðu mér samferða í leikhúsið að
þessu sinni heimtuðu þegar að
sýningu lokinni að fá að fara aft-
ur. Og þar sem ný börn eru sífellt
að verða til er ekki með sanngirni
hægt að kvarta undan því að
leikhúsið dragi fram gamlar
lummur, heldur verður að gleðj-
ast fyrir barnanna hönd. Hitt er
svo annað mál að mér finnst það
bera vott um óvenjulegan and-
legan doða og listrænt kjarkleysi
að setja Skugga-Svein, Kardem-
ommubæinn og íslandsklukkuna
á dagskrá sama leikárið.
Hvað er það sem gerir Kar-
demommubæinn svona hugþekkt
verk fyrir börn? Ætli það sé ekki
meðal annars sá stóri en um leið
litli heimur sem birtist á sviðinu;
hér sjá börnin þjóðfélag í hnot-
skurn, mannmargt og iðandi af
lífi, en um leið í þægilega smækk-
aðri mynd og auk þess svona líka
sérstaklega elskulegt og uppfullt
af barnslegri gleði. Hið óskiljan-
lega og illviðráðanlega þjóðfélag
sem börnin sjá allt í kringum sig
er allt í einu orðið lítið og skiljan-
legt og viðráðanlegt uppi á sviði
Heimur Kardemmomubæjar-
ins er auðvitað ansi miklu huggu-
legri en sá raunverulegi sem við
lifum í. Þar eru allir góðir við alla,
eða næstum því, og einu lögin eru
þau að það er bannað að hrekkja
og allir eiga að vera góðir og
hlýðnir. Það er að vísu ekki tekið
fram hverjum eigi að hlýða, en
það er annað mál. Þeir einu sem
ekki hlýða og aðlaga sig reglum
Kardemommusamfélagsins eru
ræningjarnir þrír, og þeir eru
auðvitað skemmtilegustu persón-
urnar. Verkið fjallar í rauninni
um hvernig þeir eru aldir upp og
lagaðir að samfélaginu, og er þar
með dæmisaga um uppeldi. Ræn-
ingjarnir eru í rauninni börn: þeir
eru ósjálfbjarga sóðar, óhlýðnir,
latir og svolítið hrekkjóttir en
bestu skinn og í rauninni
sauðmeinlausir. Og við kynn-
umst tvennskonar uppeldisað-
ferðum, fyrst hinu stranga upp-
eldi Soffíu frænku, sem ræningj-
arnir gangast að vísu undir en
losa sig síðan við, og seinna hinu
ljúfa og blíða uppeldi Bastians
bæjarfógeta og konu hans, sem
algerlega yfirbugar ræningja og
snýr þeim til betri vegar.
Það eru farnar mjög svo
troðnar slóðir í uppsetningu
Þjóðleikhússins, enda vart
ástæða til annars. Leikmyndin er
jafnsígild og textinn og Kardem-
ommubærinn er óumbreytan-
legur sæluheimur sem ekki
endurspeglar tímabundnar hrær-
ingar í mannlífinu í kringum okk-
ur. En sviðsetningin er vönduð,
einkum í hópatriðum undir
traustri leiðsögn Eriks Bidsted,
og verkið flutt fram af töluverðu
fjöri. Það eina sem mér þótti að-
finnsluvert er að alltof víða er
framsögn söngtexta mjög ábóta-
vant, ymist vegna þess að hljóm-
sveit er of hávær eða vegna þess
að leikararnir syngja ekki nægi-
lega skýrt. Þar sem textar þessir
eru margir hverjir hreinustu perl-
ur er þetta mjög bagalegt.
Varla er ástæða til að hafa
langa upptalningu á því fjöl-
menna leikaraliði sem ber sýn-
inguna uppi og stendur sig yfir-
leitt með prýði. Ræningjarnir eru
að þessu sinni í höndum ungra
leikara sem skila hlutverkunum
með léttleika og skopi. Þeir
Randver Þorláksson, Pálmi
Gestsson og Örn Árnason eru all-
ir mjög geðþekkir leikarar með
góða líkamstækni sem þeir beita
þó í hófi og leiðast aldrei útí að
beita grófum eða ódýrum meðul-
um til að kreista hlátur útúr á-
horfendum.
Bæjarstjórn í Kardemommu-
bæ er sem fyrr í örggum höndum
Róberts Arnfinnssonar sem er
orðinn svo samrunninn Bastían
bæjarfógeta að manni finnst þeir
vera einn og sami maðurinn.
Hann er hin föðurlega mildi holdi
klædd. Honum er óhætt að
treysta og hlýða í blindni, hann er
hin sanna föðurímynd sem öll
börn þrá. Móðurímyndin í verk-
inu er hins vegar skassið Soffía
frænka, og Lilja Guðrún Þor-
valdsdóttir er aðsópsmikil í hlut-
verkinu og mjög sannfærandi
þegar hún tuskar ræningjagreyin
til.
Það er víst óhætt að spá Kar-
demommubænum vinsældum og
langlífi.
Sverrir Hólmarsson
Flugeldasala verður
í félagsheimilinu við
Safamýri
dagana 28.-30. des.
í Rijíicatók
ognágrennii
Aðalumboð, Suðurgötu 10, sími 23130.
Verslunin Grettisgötu 26, sími 13665.
Sparisjóður Reykjavíkur og nágrennis,
Skólavörðustíg 11, sími 27766.
Sparisjóðurinn Pundið, Hátúni 2B, sími 12400.
Sjóbúðin, Grandagarði 7, sími 16814.
Bensínsala Hreyfils, Fellsmúla 24, sími 685632.
Bókabúð Fossvogs, Grímsbæ, sími 686145.
Verslunin Straumnes, Vesturbergi 76, sími 72800.
SÍBS-deildin, Reykjalundi, sími 666200.
Vilborg Sigurjónsdóttir, Bókab. Oliv. Steins,
Hafnarf., sími 50045.
Bókabúðin Gríma, Garðaflöt 16, Garðabæ. sími 42720
SÍBS-deildin, Vífilsstöðum, sími 42800.
Borgarbúðin, Hófgerði 30, Kópavogi, sími 42630.
Sparisjóðurinn Seltjarnarnesi, sími 625966.
Föstudagur 28. desember 1984 ÞJÓÐVIUINN - SÍÐA 17