Þjóðviljinn - 23.01.1985, Page 9

MENNING
Njörður P. Njarðvík
Norðurlandahatríð og
bókmenntaumföllun
Athugasemd við skrif Halldórs B. Runólfssonar
að yfír því að þessir höfundar
komi allir frá sama menningar-
svæði, „því sem við þekkjum best
og þar sem fólk líkist okkur einna
mest“.
Þessir bókaþættir mínir eru nú
orðnir 10 talsins og samtals um
400 mínútur. Þar hef ég talað við
þrjá norræna höfunda: í sex mín-
útur við Göran Tunström, fimm
mínútur við Clas Andersson og í
fjóra og hálfa mínútu við Paal
Brekke, en þeir voru hér allir á
ferð í desember. Það eru alls
fimmtán og hálf mínúta eða
innan við fjögur prósent af efni
þáttanna. A undan samtölunum
sagði ég nokkur deili á höfundun-
um og um hvað umræðuefnið
snerist, hlustendum til skilnings-
auka.
Því fer fjarri að þessir þrír höf-
undar séu „lítt þekktir“. Göran
Tunström hlaut bókmenntaverð-
laun Norðurlandaráðs 1984 og
verðlaunabók hans Jólaóratórían
kom hér út í haust. Af því tilefni
var rætt við hann. Claes Anders-
son er einn þeirra sem nú keppa
um þessi sömu verðlaun, og hann
er áður vel þekktur hér á landi,
m.a. fyrir leikrit sín. Og Paal
Brekke er einn af forvígis-
mönnum módernismans í Noregi
og hefur haft mótandi áhrif á nú-
tímaljóðlist norðmanna. Ef Hall-
dór B. Runólfsson hefur ekki
heyrt þeirra getið, veitir það ein-
ungis upplýsingar um fáfræði
hans sjálfs á þessu sviði. Og
kannski skilur hann að það er
auðveldara að tala við þá höf-
unda sem koma hingað en hina
sem ekki láta sjá sig.
Ég hef áður heyrt menn agnú-
ast út í það þá sjaldan norræn mál
heyrast í dagskrá Ríkisútvarps-
ins. Aftur á móti heyrast ekki
andmæli við enskri tungu, enda
kannski ekki fjarri lagi að um
helmingur dagskránna fari fram á
þeirri tungu, ef allir söngtextar
eru taldir. Sumir eru líka haldnir
þeirri stórþjóðaglýju að þykja
ailt ómerkilegt sem kemur frá
Norðurlöndunum eða frá öðrum
smáþjóðum. Slíkir menn geta
væntanlega ekki gert ráð fyrir að
nokkur í heiminum láti sér detta í
hug að sýna íslenskum listum og
menningu áhuga. Ég fæ ekki bet-
ur séð en að hér örli á smitun frá
því norðurlandahatri sem helst
hefur stungið sér niður í hægri-
pressunni af því að stöku maður
þar virðist halda að allir norður-
landabúar séu kommúnistar.
Ég ætla ekki að gefa í skyn að
Halldór B. Runólfsson fari með
vísvitandi lygi í skrifum sínum.
Öllu heldur þykja mér þau bera
vott um áráttu sem er orðin helsti
algeng hjá ýmsum íslenskum fjöl-
miðlariddurum: að telja sig geta
haft uppi hvers kyns fullyrðingar
um menn og málefni án þess að
skeyta hið minnsta um hvort
nokkur fótur sé fyrir þeim. Hvað
þá að reyna að hafa fyrir því að
ganga raunverulega úr skugga
um sannleiksgildi þeirra. Svona
óvönduð skrif eru náttúrlega
fyrst og fremst til skammar fyrir
höfundinn og blaðið sem birtir
þau. Sómatilfinning ætti að knýja
blaðið til að biðja lesenaur af -
sökunar á slíku fleipri. Vinnu-
brögð af þessu tagi eru síst til þess
fallin að auka traust manna á mál-
flutnir.gi blaðsins. Ég vona að
minnsta kosti Þjóðviljans vegna
að önnur málsmeðferð blaðsins
sé skárri en þetta dæmi sýnir. Ég
get þó ekki sagt að það hafi kom-
ið beinlínis á óvart, svo mjög sem
Þjóðviljinn virðist farinn að taka
sér slúðurblöðin til fyrirmyndar
upp á síðkastið.
Með þökk fyrir birtinguna.
Njörður P. Njarðvík.
(Ath.: fyrirsögn er Þjóðviljans).
Leikhópurinn úr Hveragerði sem ætlaraðflytja bráðsmellinn poppleik í Félagsheimili Seltjarnarness í kvöld. Ljósm. RÁA.
Leiklíst
Poppleikur um óstir
Nemendur Gagnfrœðaskólans í Hveragerði sýna
söngleikíFélagsheimiliSeltjarnamessíkvöíd
Nemendur Gagnfræðaskólans í Hveragerði hafa sýningar í Félagsheimili Seltjarnarness og hefst sýn-
frá því í byrjun desember haft til sýninga poppleik ingin kl. 20.30. Þetta leikrit, sem samið er af þremur
einn mikinn er þeir nefna: Eyjapeyjar, hverapíur, kennurum við skólann, var flutt fyrir skömmu í
eldgos, ástir og allt hitt. Hafa verið haldnar 6 sýning- Mosfellssveit og á þá sýningu komu 250-300 manns
ar, ávallt fyrir troðfullu húsi. í kvöld verður efnt til að sögn Valgarðs Runólfssonar í Hveragerði. _v
Njörður P. Njarðvík. „Lítt þekktir höfundar frá vel þekktu menningarsvæði"?
í laugardagsblaði Þjóðviljans
víkur Halldór B. Runólfsson á
heldur lítilsvirðandi hátt að út-
varpsþætti um bókmenntir sem
ég hef umsjón með, og telur að
þar sé sá galli á gjöf Njarðar „að
a.m.k. helmingur hvers þátta
hans fer í rabb við lítt þekkta rit-
höfunda sem tala framandi tung-
ur“. Og síðar í greininni er kvart-
Þegar Ingólfur Þorkelsson á
stórafmæli er jafnan haldin stór
veisla þar sem ræðu- og sönggleði
ríkir. Kynni mín af þeirri afmælis-
reisn eru eiginlega hvati þessara
skrifa. Mér finnst þurfa a.m.k.
eina afmæliskveðju í dagblaði
daginn sem hátíðahöldin í tilefni
sextugsafmælisins fara fram.
Fyrir tæpum tólf árum fékk
Ingólfur stöðu skólameistara ný-
stofnaðs menntaskóla í Kópa-
vogi. Við vorum á námskeiði
norður í landi þegar honum bár-
ust'tíðindin. Mér er enn minnis-
stætt hve snögglega samband
hans við námskeiðið rofnaði.
Hugurinn hvarf þegar að hinu
nýja verkefni: uppbyggingu skóla
sem hafði hvorki starfslið né
húsnæði. Daginn eftir var Ingólf-
ur floginn suður til að takast á við
verkefnið. Enginn, sem hefur
kynnst glímu hans við það, efast
um að það hefur átt hug hans all-
an. Og árangurinn er eftir því.
Þótt á ýmsu hafi gengið í húsnæð-
ismálum skólans. Enda skiptir
hinn ytri rammi skólastarfs
AFM/ELI
Sextugur í dag
Ingólfur A. Þorkelsson
skólameistari
auðvitað minna máli en inntakið.
Mér hefur alltaf þótt Ingólfur
prýðilega til forystu fallinn. Og
vel gæti ég trúað honum til að
vera sama sinnis. Raunar hefur
fjöldi manna verið okkur sam-
mála um þetta á liðnum árum.
Fáir verða hins vegar til að fylgja
metnaðarlitlum foringjum.
Ingólfur hefur setið í mörgum
stjórnum og nefndum um ævina.
Þau störf marka vítt svið, allt frá
forystu í Sambandi bindindisfé-
laga í skólum á námsárunum til
formennsku í Félagi háskóla-
menntaðra kennara á einhverj-
um mestu umbrotatímunum í
sögu þess. Þá reyndi sannarlega
bæði á þrautseigju og lagni til að
árangur næðist. Ríka eiginleika
hjá formanninum. Þó býst ég við
að Ingólfur sé hvað stoltastur af
starfi sínu í nefndinni sem samdi
frumvarp til laga um grunnskóla
þegar hann lítur yfir fél-
agsmálaferil sinn. Og ekki skal ég
lá honum það.
Ingólfur hefur alla tíð haft sér-
stakar mætur á sögu og íslenskri
tungu - einkum menningarsögu
og glæsilegu tungutaki. Þess
vegna reyni ég að vanda mig eftir
bestu getu við þessi afmælisskrf.
Þeir sem hafa gengið í skóla hjá
Ingólfi A. Þorkelssyni, hafa starf-
að með honum og hlýtt á skóla-
slitaræður hans eða lesið þær,
velkjast áreiðanlega ekki í vafa
um að fullyrðingar mínar um
þessi hugðarefni hans eru réttar.
Ingólfur fæddist á Háreksstöð-
urn í Jökuldalshreppi en ólst upp
á Seyðisfirði kreppuáranna hjá
foreldrum sínum, Þorkeli
Björnssyni, verkamanni og Þóru
Margréti Þórðardóttur konu
hans. Mér hefur skilist að á upp-
vaxtarárunum hafi oft verið þörf
á að leggja hart að sér og óhjá-
kvæmilegt að læra snemma að
standa fast á sínu. Úr slíkum jarð-
vegi spretta oft traustir meiðir.
Og endast vel.
Ingólfur er kvæntur Rannveigu
Jónsdóttur, kennara við Ármúla-
skóla. Ég sendi þeim og börnun-
um þremur bestu hamingjuóskir í
tilefni dagsins.
Hörður Bergmann
Miðvikudagur 23. janúar 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 9