Þjóðviljinn - 08.02.1985, Qupperneq 13

______________VÐHORF___________
Ógnarjafn vægið
eftir Bjarna Hannesson frá Undirfelli
Ein af þeim kenningum sem
vígbúnaðarsinnar halda stíft að
almenningi, er sú að svokallað
„ógnarjafnvægi“ tryggi frið.
Þetta er firra þegar grannt er
skoðað og þróunin metin út frá
hnattrænum aðstæðum, hefur ó-
friðurinn einungis flust á önnur
svæði. Vígvæðingin eins og hún
hefir verið framkvæmd síðan um
1960 er algerlega fyrir utan alla
hernaðarlega „nauðsyn“ og
skynsamlegt mat á hernaði,
bendi á graf 1. til hliðsjónar, þá
þegar bjó USA yfir eyðingar-
mætti er veldur þeim afleiðingum
sem sýndar eru á grafi 2. töluröð
4.
Slíkar afleiðingar þýða í raun
endalok á lífi hér á norðurhveli
og um 1965 er USA komin með
vopnabúnað sem gereytt getur
öllu lífi hér á hnettinum þó að
USSR gæti ekki sprengt eina ein-
ustu kjarnorkusprengju til
endurgjalds sem er vart fræði-
legur möguleiki. Graf 2 töluröð
1. Tel ég því að það verði að meta
þessa „kenningu" og framkvæmd
hennar sem algerlega ónothæfa
og af henni hafi aldrei verið neitt
gagn. Síðustu leifar röksemda
fyrir ágæti þessarar kenningar
eru viðhafðar af vígvæðingar-
sinnum í USA og Evrópu telja
þeir að kenningin hafi tryggt frið
á því svæði í 40 ár.
En aðrar ástæður munu vera
þar mikilvægari þ.e. þjóðir á
þessu svæði voru búnar að heyja
2 stórstyrjaldir sín á milli og hafa
að líkum fengið nóg af þeim
hörmungum og sú reynsla dugi
þeim til að hætta ekki á styrjöld
sín á milli um tíma að minnsta
kosti, einnig ber að meta hinn
raunverulega „frið“ og hugsan-
lega ófriðarhættu.
Blekkingar
og lygi
1. Friður hefur ekki verið
haldinn af þessum þjóðum við
aðrar þjóðir utan svæðisins, ber
að minna á stríð Frakka í Indó
Kína og Alsír, Breta og Frakka
vegna Suez-skurðarins, Breta
vegna Malvinas-eyja (Falklands)
Portúgala vegna Mosambik og
Angola og Spánverja í Spönsku
Sahara, Tyrkland er einnig að
hluta titlað á Evrópusvæðið og
má minna á innrás þeirra á Kýp-
ur. Vegna þessa ófriðar og
beinna afleiðinga af honum, hafa
fallið milli 3 og 5 miljónir manna
og þegar áður greindar þjóðir
voru orðnar þreyttar og fjárvana
vegna ófriðar, tók USA við
„hlutverkinu" og eru að líkum að
lenda í sömu stöðu og forverar
þeirra. Evrópsku vígvæðingar-
sinnarnir hafa notað Rússa sem
nokkurskonar „grýlu“ til réttlæt-
ingar fyrir auknum vígbúnaði og
ber því að meta hver hún var og er
í raun.
2. Ekkert er óeðlilegt eftir
dýrkeypta reynslu af fyrri og
síðari heimsstyrjöldinni að USSR
hafi viljað stuðla að því að stjórn-
ir þeim hliðhollar ríktu í nágrann-
aríkjum á vesturlandamærunum
og þó að stjórnarhættir hafi verið
umdeildir samkv. vestrænu mati í
áður greindum ríkjum þá var
ekki „úr háum söðli að detta“
miðað við fyrri stjórnir, þær voru
víðast lénskar og/eða fasískar og
benda má á þær staðreyndir að
„pólitísk hagsmunavarsla"
USSR/WTO samsteypunnar að
því er varðar mannfall vegna pó-
litískra ástæðna innan og utan
beinna landamæra er talsvert
innan við 1/10 miðað við sam-
svarandi „hagsmunavörslu“
„Vígvceðingin
einsog hún hefur
verið framkvœmd
síðan uml960 er
algerlegafyrir utan
alla hernaðarlega
„nauðsyn(ÍU
USA/NATO samsteypunnar.
3. Reynt er að halda þeirri
kenningu að fólki að USSR/
WTO samsteypan hafi áhuga á að
leggja alla V-Evrópu undir sitt
áhrifasvæði og tel ég það fjarri
öllu lagi og leyfi mér að benda á
eftirfarandi efnislegar stað-
reyndir.
Hernámskenningin
a. Fólksfjöldi miðað við nátt-
úrauðævi. Fjöldi íbúa í V-Evrópu
er mikill, um 120 íbúar pr. fer-
kílómeter er keimlíkur á A-
Evrópu-svæðinu utan USSR en
þar er íbúafjöldi um 12-20 pr.
ferkílómeter. Nýtilegt land til
einhvers konar framleiðslu er
0,33 hektarar pr. íbúa í V-Evrópu
en í USSR 0,94 hekt. Þetta sann-
ar að ekki þarf USSR/WTO að
sækjast eftir náttúruauðæfum á
V-Evrópu-svæðinu, því sömu
hlutföll eru lík er varðar nýtanleg
jarðefni og málma ásamt fram-
leiðslu á orku.
b. Hlutföll í mannfjölda er ná-
lægt 300 miljónir í V-Evrópu, 110
í A-Evrópu og 260 í USSR.
Þetta eitt sannar að óhugsandi
er að áhugi geti skapast hjá
USSR/WTO á hernámi V-
Evrópu, því að hernám á þjóðum
sem eru fjölmennari en innan
heimaríkisins, er vafasöm aðgerð
og benda má á hernám ísraels á
suðurhluta Líbanons, það hefur
valdið óbætanlegu tjóni á fjárhag
og málstað þess ríkis og er í raun
óbeint fjármagnað og baktryggt
af USA með stórlánum, óaftur-
kræfum fjárframlögum og hern-
aðaraðstoð. Einnig má benda á
stærra dæmi er USA fór í Víet-
nam stríðið, það kostaði þá allt
að 477 miljarða dollara og líf um
50.000 hermanna og nutu samt
meiri aðstoðar innlendra afla en
USSR myndi njóta í V-Evrópu
og töpuðu þeir þó því stríði.
Einnig töpuðu þeir í reynd
„heiðri“ USA vegna svívirðilegra
baráttuaðferða. Niðurstaða er sú
að vegna fyrr og síðar greindra
ástæðna s.s. náttúruauðævi og
landrými er meira pr. íbúa hjá
USSR/WTO en í V-Evrópu
ásamt pólitískum og hernaðar-
legum styrkleika og „innri styrk“
ríkjasamsteypunnar þá sé ná-
kvæmlega engin ástæða til að ótt-
ast hernám. Pólitískur áróður í
kenningum vígvæðingarsinna
gengur mjög út á það að USSR sé
heimsvaldasinnað ríki og ber því
að meta það. Fyrsta, hefur
USSR/WTO beitt herjum sínum
fjarri eigin landamærum eða til
sóknar langt út fyrir landamæri
ríkjanna?
Ekki eru dæmi um slíkt fyrir
utan það er nasisminn var brotinn
I á bak aftur og benda má á
Austurríki og N-fran sem dæmi
: um að USSR hafi látið af hendi
landsvæði er voru háð þeim og/
eða þeir höfðu áhrif á um mis-
langan tíma og ekki hafa þeir
komið sér upp einhverri Monroe-
kenningu til að réttlæta hernað-
arleg og pólitísk afskipti fjarri
eigin landamærum eins og USA.
Annað, stjórnkerfi USSR myndi
ekki þola að inn á það svæði kæmi
300 miljónir manna með ólíkar
lífsskoðanir og lifnaðarhætti, það
er augljóst mál fyrir þá sem skilja
þróunarferla í stjórnmálum.
Þriðja, benda má á dæmi þegar
þjóð ætlar sér að reyna að ná yfir-
ráðum yfir miklu stærra svæði og
mannfjölda en heimaríkið ræður
við, þ.e. Japan, sú tilraun mis-
tókst með öllu en þegar þeir
beittu hæfni og orku þjóðarinnar
á viðskiptasviðinu tókst þeim í
raun það sama og jafnvel betur
að ná áhrifum utan sinna landa-
mæra en með hernaðaraðgerðum
og ólíkt er það nú gæfulegri að-
ferð.
Finnlandisering?
Hógværari hluti vígvæðingar-
sinna gera sér grein fyrir að her-
námskenningin er ekki raunhæf,
en til að finna einhverja réttlæt-
ingu fyrir auknum vígbúnaði tala
þeir og rita í fyrirlitningartón um
það er þeir kalla „finnlandi-
seringu" og telja það víst snjallt
skammaryrði. Ófróðir eru þeir
vesalingar um sögu Evrópu-
þjóða, mennt og manngildi,
þrautseigju, skynsemi og hug-
rekki við erfiðar aðstæður, enda
eiga þeir hinir sömu ekkert til af
slíkum eiginleikum. Ef fyrr-
greindur „skali“ er notaður á
Evrópuþjóðir og reyndar að
mínu mati hvaða viðmið sem
hægt er að setja á manngildi
þjóða, þá koma Finnar út úr þró-
unarsögu 20. aldarinnar með
besta árangri í því er varðar
skynsamlegar lausnir á innri og
ytri erfiðleikum þjóðar og að
mínu mati langt fyrir ofan allar
Evrópuþjóðir.
Rökstyðja ætla ég þessa fullyrð-
ingu með eftirgreindu. 1917 fá
þeir sjálfstæði, en vegna pólit-
ískra og efnahagslegra ands-
tæðna innanlands verður borgar-
astyrjöld strax á fyrsta ári sjálfs-
tæðisins og sigra hvítliðar í henni
með þýskri aðstoð. I þessari
styrjöld varð talsvert mannfall en
þó náðust furðu fljótt sættir að
því marki að hægt var að sinna
þjóðfélagsuppbyggingu á eðli-
legan hátt. Um 1930 lenda Finnar
í því að fá fasista-óværuna
(Lappo-hreyfingin) sem baráttu-
afl inn í þjóðlífið, en tókst að
vinna bug á henni án verulegra
erfiðleika. Fyrrverandi hvítliðaf-
oringi P.E. Svinhufund náði þó
forsetakjöri 1931 og urðu Finnar
eftir það talsvert háðir Hitlers-
Þýskalandi mun það að líkum
hafa valdið því að er USSR vildi
styrkja stöðu Leningrad þá náð-
ust samningar ekki. Ósk og/eða
krafa USSR við Finna var að fá
2700 ferkílómetra landsvæði næst
Leningrad ásamt aðstöðu á
Hangö við mynni Finnska flóans
og ætluðu þeir ef samningar tækj-
ust að láta 5400 ferkílómetra
norðan Ladogavatns og greiða
fyrir mannvirki á því svæði er þeir
fengju við Leningrad.
Er samningur náðist ekki varð
stríð milli USSR og Finna með
talsverðu mannfalli og síðan var
gert vopnahlé og samið um all-
mikið afsal á landi. 1941 brjótast
aftur út átök milli Finna og Þjóð-
verja við USSR og endar það
með að Finnar verða að ganga að
allmiklu endanlegu landsafsali og
greiða stríðsskaðabætur og urðu
þeir víst eina Evrópuþjóðin sem
greidi þær að fullu. Þrátt fyrir
þetta verður sambúð þjóðanna
tiltölulega fljótt á þann veg að
báðum verður til hagsbóta. Og
vissulega mættu flestar þjóðir
vera fegnar ef að þær hefðu tærn-
ar þar sem Finnar hafa hælana,
því þeir eru þjóð sem kann að
berjast þegar það þarf og það sem
er jafngilt og jafnvel meira um
vert: við að ná sáttum innan lands
sem utan við erfiðar aðstæður og
lifa allgóðu mannlífi eftir sem áð-
ur. Ritað 26/12 1984.
Bjarni Hanneson frá Undirfelli er
verktaki í Reykjavík.
1.
m
búsundir Kjarnorkusprengna.
50 55 60 65 70 75 80 85 90 95
x o _J 1 1 1 L 100 —I 1 1 200 Fjöldi 300 daga eltlr strió

4. RIKISSKULDIR U.S.8.FY.1985
2300t
Graf 1. sýnir fjölda kjarnorkuvopna í vopnabúrum USA og USSR og sýnir fjölda vopna. Heimildir eru frá
USA, SIPRI, IISS, Huvudstatsbladet (Finnland) og Svenska Dagbladet (Svíþjóð).
Graf 2. 1 - 4 sýnir mismunandi forsendur í vali skotmarka.
Graf 3. sýnir hitafall (svokallaðan kjarnorkuvetur) er verður ef hluti af núverandi birgðum er sprengdur.
Það sýnir t.d. mismuninn á hitafalli á ýmsum stöðum á hnettinum, t.d. verður um +50° C nyrst í
Skandinavíu, -e-40° C á Persaflóasvæðinu, +5 til -M5 stig víðast í Afríku, +5 til h-15° í Indónesíu, +22° í
Mið-Ameríku og +30 til +40° í USA og Kanada.
Föstudagur 8. febrúar 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13