Þjóðviljinn - 27.02.1985, Qupperneq 4

LEIÐARI
Ríkisstjóm lokar skólum
Ríkisstjórn Steingríms Hermannssonar hefur
ekki sést fyrir þegar hún ákvaö aö keyra niöur
kaupiö í landinu. Hvað eftir annaö stendur hún
ráðþrota frammi fyrir kaupkröfum launafólks og
veit ekkert hvernig á að snúa af braut hinna lágu
launa. Hún hefur meira að segja ekki áhuga á
aö snúa af þeirri óheillabraut. Þess vegna verö-
ur hún líka að þola hvern ósigurinn á fætur
öðrum, þess vegna hefur hún líka misst tiltrú
almennings í landinu.
Nú hefur ríkisstjórnin mánuöum saman staö-
iö frammi fyrir þeirri staðreynd, aö hundruð
kennara í framhaldsskólum leggja niður vinnu
1. mars ef ríkisstjórnin aöhefst ekkert í launa-
málum þeirra. Allan þann tíma hefur ríkisstjórn-
in öll verið aögeröarlaus í málinu. Ragnhildur
Helgadóttir menntamálaráöherra hefur hyllst til
þess aö senda aðstoðarkokka sína í umræöu á
opinberum vettvangi til aö verja þessa nýju
menntamálastefnu, - en þegar best lætur vísar
hún á Albert Guðmundsson fjármálaráöherra.
Auðvitaö er ríkisstjórnin öll ábyrg vegna þessa
máls - og hún verður öll aö gjalda fyrir þá stefnu
þegar þar aö kemur.
Nú dregur óöum aö því aö kennararnir gangi
út úr skólunum, - en engin merki sjást um aö
ríkisstjórnin sé aö átta sig á því hvaö er aö
gerast.
Fullyrða má, aö kennararnir njóta víötæks
stuðnings útí þjóöfélaginu. Sl. laugardag komu
forystumenn nemendafélaga menntaskólanna
saman og ákváðu að hrinda af stað undirskrifta-
söfnun. í undirrituöu skjali nemendanna í
mennta- og fjölbrautaskólunum kemur fram full-
ur stuöningur viö kröfur kennaranna og því lýst
yfir aö nemendur muni ekki mæta í tíma hjá
þeim sem hugsanlega myndu ganga í störf
þeirra sem sagt hafa upp.
Þaö er athyglisvert, aö í þeim tveim kjaradeil-
um sem hæst ber um þessar mundir, hjá sjó-
mönnum og kennurum, eru kaupkröfurnar mjög
svipaðar eöa uppá um 35 þúsund króna mán-
aðarlaun. Þaö er nefnilega um þaö aö ræöa aö
launafólk vill fá nægilega há laun til að geta lifaö
af þeim. Þetta veröur stjórnvöldum aö skiljast.
Nemendur menntaskóla og fjölbrautaskóla
sjá nú fram á aö skólahald leggist aö meira og
minna leyti niöur, mjakist ríkisstjórnin ekkert í
átinnatil kennara. Foreldrar hafa miklar áhyggj-
ur af framhaldi þessa máls. (kjölfar umræöunn-
ar um menntamál hafa komið fram kolsvartar
hugmyndir um markaðsetningu skólamálanna
úr flokki menntamálaráðherra, Ragnhildar
Helgadóttur.
Nemendur fordæma ríkisstjórnina og krefjast
þess aö gengið veröi aö kröfum kennara, þaö
gera einnig flestir foreldrar, þaö gerir nánast
þjóöin ÖII. En ríkisstjórnin sem lokar skólunum í
eigin landi á ekki nema eitt skiliö. Hún veröur aö
fara frá.
Astir Davíðs Oddssonar
Besti vinur Þorsteins Pálssonar frá blautu
barnsbeini að eigin sögn, Davíð Oddsson borg-
arstjóri í Reykjavík, hefur lýst því yfir aö hann
hefði ekki setiö utan ríkisstjórnar heföi hann
veriö í sporum Þorsteins.
Davíö er eins og allir aörir en ráðherrarnir í
ríkisstjórninni þeirrar skoöunar, að ríkisstjórnin
sé búin að vera. Með yfirlýsingum sínum hefur
borgarstjórinn í Reykjavík still sér til hliðar viö
ráðherraklíkuna í Sjálfstæðisflokknum, og
flokksforystuna nýju. Um leið er hann að gefa til
kynna aö hann sé reiðubúinn til formennsku og
þingmennsku í Reykjavík nær kalliö kemur.
Nú gætu yfirlýsingar borgarstjórans gefiö vís-
bendingu um átök á landsfundi Sjálfstæðis-
flokksins og aö kóngurinn í Reykjavík hyggist fá
krýningu þar. En hitt er líklegra aö borgarstjó-
rann hafi munað í sviðsljósiö - og þá ekki látið
sig muna um að lítillækka sinn besta vin, Þor-
stein Pálsson. Vináttuyfirlýsing Davíðs í garö
Þorsteins minnir mjög á hliðstæða yfirlýsingu
Kjartans Jóhannssonar í þann mund sem hann
var aö steypa Benedikt Gröndal úr formannss-
tól í Alþýöuflokknum: „Mér þykir afskaplega
vænt um hann“.
-óg
KUPPT OGSKORID
Það stóð víst í NT í fyrradag, að
fulltrúar Sjálfstæðisflokksins í út-
varpsráði hefðu haft áhyggjur af
myndinni „Blessuð bomban“
sem sýnd var í sjónvarpinu á
mánudagskvöld. f>eim mun hafa
þótt nafnið vísa til varasamra
fyrirbæra eins og friðarumræðu
og einhvers þaðan af verra. En
myndin er einkar haganlega sett
saman úrýmsum filmum sem lýsa
því, hvernig kjarnorkusprengjan
og sá háski sem af henni stafar var
matreiddur fyrir Bandaríkja-
menn, allt frá þvf að fyrsta
sprengjan féll á Hiroshima fyrir
fjörtíu áruni og fram á daga
þeirra Krúsj >fs og Eisenhowers
undir lok sj< tta áratugarins.
Lævísi
Reynda1 var þetta einkar
fróðlegnv ídoghrollvekjaásinn
hátt. Ekk vegna þess að í henni
færi mikid fyrir myndum af fórn-
arlömbum atómdauðans, þótt
þær væru einnig með. Heldur
vegna þess hve rækilega hún
minnir á það, hve öflugum áróðri
var í þá daga beint að því að gera
sem minnst úr atómháskanum.
Vitanlega er kjarnorkusprengjan
hættuleg, sagði á einum stað, en
það eru bara svo margir sem fást
svið háskalega hluti. Slökkiviliðs-
menn til dæmis (mýnd af þeim að
störfum). Háskinn bíður alls
staðar (mynd af feitum manni í
baði sem lætur sápustykki á hálu
gólfinu verða sér að fótakefli). *
Og til að betur kæmi fram lævísin
í áróðri af þessu tagi var skotið
inn brotum úr söngvum tímans
þar sem atómbomban hefur
gengið inn í myndmál tímans eins
og hvert annað saklaust áhers-
luorð. Hún fann sér meira að
segja stað í sálmum sértrúar-
flokka: Jesú slær niður í mig eins
og atómbombu....
Það var svo dapurlegt og þung-
bært .eftir öll þessi ár, að sjá og
heyra hvernig sjóliðsforingjar
með guðsorð á vör fen'gu sárasak-
lausa íbúa Bikinieyjaklasans til
að yfirgefa heimili sín og sigla út í
buskann syngjandi „You are my
sunshine“. Síðan hefur mikið
geislavirkt regn fallið og líkast til
eru flestir löngu búnir að gleyma
þessum fláttskap. Og fólk þetta
hefur ekki getað snúið heim til sín
enn þann dag í dag, ef ég man
rétt.
Ofstopi kalda
stríðsins
Kalda stríðið var þarna einnig
mætt með öllum sínum ofstopa.
Ekki bara njósnahræðslan með
þeirri móðursýki sem sendi
Rosenberg-hjónin í rafmagns-
stólinn og reyndi að gera hvern
þann mann að landráðmanni sem
var reiðubúinn til að skrifa upp á
áskorun um að kjarnorkuvopn-
um yrði útrýmt. Það var ekki
síður merkilegt, óhugnanlega
merkilegt, að sjá það rifjað upp,
hve ófeimnir margir bandarískir
áhrifamenn voru í þann tíma við
að hóta kjarnorkusprengjum,
hvetja til þess að þær yrðu notað-
ar, og það sem fyrst.
Undarlegur tími kalda stríðið
og minnir því miður helst til
mikið á þau misseri sem við nú
lifum. Sá er þó munur á að al-
menningur er allmiklu betur að
sér en áður um kjarnorkuvána,
ekki eins ginnkeyptur fyrir ódýr-
um áróðursbrellum og fyrir 30-40
árum. Og er ekki síst fyrir að
þakka starfi öflugra friðarhreyf-
inga. En því miður: þótt upplýs-
ingar um þessi mál séu aðgengi-
legri og áreiðanlegri en áður fyrr,
þá er sjálfur kjamorkuháskinn
ekki minni og viðleitni ráða-
manna til að stýra túlkun mála sér
í hag er vitanlega sú sama og fyrr.
Pað sem að
okkur soýr
Það sem nú síðast var nefnt
ættu íslendingar að hafa sérstak-
lega í huga. Fyrr og síðar hefur sú
viðleitni að skrúfa okkur fasta í
hernaðarmaskínu verið tengd á-
róðursbrellum, sem eru eðlis-
skyldar þeim sem sáustu í mynd-
inni um Bombuna sælu. Hver
áfangi í þeirri þróun var tekinn
undir því yfirskini að um einskon-
ar bráðabirgðaástand væri að
ræða vegna ófriðar eða yfirvof-
andi ófriðarháska. Síðan er
smám saman unnið að því að gera
að engu muninn á friðartímum og
ófriðartímum í vitund manna til
þess að „bráðabirgðaástand" geti
orðið óbreytanlegt ástand svo
lengi sem herstjórum sýnist.
Hringsól í
eyðimörk
Þessi leikur, að gera sem
minnst úr háska, er um þessar
mundir iðkaður af vandræðalegri
jafnvægiskúnst í sambandi við
fréttir af áætlununum um að
flytja hingað kjarnorkudjúp-
sprengjur. Tökum til dæmis svör
Steingríms Hermannssonar for-
sætisráðherra um það mál hér á
leiðaropnu blaðsins um helgina.
Fyrst segir hann:
„Hins vegar tel ég það meginat-
riðið, að því var lofað að kjarn-
orkuvopn yrðu ekkiflutt til lands-
ins án samþykkis íslenskra
stjórnvalda“.
Semsagt: þetta er smámál - við
höfum þetta í hendi okkar,
treystið á skapstyrk minn og
Geirs og allra okkar eftirkom-
enda. En í næstu andrá er
Steingrímur spurður hvort til
slíks „samráðs" muni í raun og
veru koma í tvísýnu ástandi. For-
sætisráðherra svarar:
„Þetta er fyrir mér fjarlœgur
möguleiki og ég er þeirrar trúar að
komi til slíks verði enginn spurð-
ur“.
Hvernig á að skilja svona
eyðimerkurhringsól? Það verður
ekki betur séð en forsætisráð-
herra segi sem svo: Háskinn er
ekki eins mikill og menn halda,
því að við höfum neitunarvald.
Og bæti svo við: hitt er svo annað
mál að það ætlar enginn að gefa
íslendingum kost að á beita þessu
neitunarvaldi.
íslenskir ráðamenn eru ber-
sýnilega búnir að bæta við snjall-
yrði í hið orvellska orðasafn:
Neitunarvald er þegjandi sam-
þykki. -ÁB
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóöfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandl: Útgáfufélag Þjóöviljans.
Rltstjórar: Árni Bergmann, össur Skarphóðinsson.
Rltstjórnarfulltrúl: Oskar Guðmundsson.
Frótta8tjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaöamenn: Aðalbjörg Óskarsdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Guðjón
Friðriksson, Helgi Guðmundsson, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, Mörður Árnason, Ólafur Gíslason, Sigurdór Sigurdórsson,
Víðir Sigurðsson (íþróttir).
Ljósmyndir: Einar Ólason, Einar Karlsson.
Útlit og hönnun: Filip Franksson, Fröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Framkvæmdastjórl: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Utbreiðslustjóri: Sigríður Pótursdóttir.
Auglýsinga8tjóri: Ragnheiður Óladóttir.
Auglýsingar: Anna Guðjónsdóttir, Ásdís Kristinsdóttir,
Hreiðar Sigtryggsson.
Afgreiðslu8tjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pótursdóttir.
Símavarsla: Margrót Guðmundsdóttir, Sigríður Kristjánsdóttir.
Húsmæður: Bergljót Guðjónsdóttir, ólöf Húnfjörð.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Bílstjóri: Ólöf Sigurðardóttir.
Útkeyrsla, afgreiðsla, auglýsingar, ritstjórn:
Síðumula 6, Reykjavík, simi 81333.
Umbrot og setning: Prentsmlðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 30 kr.
Sunnudagsverð: 35 kr.
; Áskriftarverð á mánuði: 330 kr.
Afgreiðsla blaðsins er opin á laugardögum
frá kl. 9 til 12, beinn sími: 81663.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN ; Miðvikudagur 27. febrúar 1985