Þjóðviljinn - 23.03.1985, Blaðsíða 7

Korpúlfsstaðir
Rís þar menningarmiðstöð og útivistarparadís? Geysilegir möguleikar felast í
húsinu og umhverfi þess. Byggðin verður komin í túnfótinn eftir örfá ár
Korpúlfsstaöir, eittsinn
stærsta kúabú á
Norðurlöndum, erað komast
ádagskráhjá
skipulagsyfirvöldum
borgarinnar. Hvað á að gera
við þessa miklu byggingu
sem er að gólffleti eins og
báðirsýningarsalir
Kjarvalsstaða margfaldaðir
með sjö. Samlíkingin við
Kjarvalsstaði er ekki valin af
handahófi því oftar en einu
sinni hafa menn látið sér detta
í hug að gera Korpúlfsstaði að
miðstöð menningarlífs og
útivistar. Fyrirtíu árumflutti
Sigurjón Pétursson
borgarfulltrúi tillögu í þá veru
en henni var vísað frá. Ekki
þætti undirrituðum ólíklegt að
sú tillaga eða svipuð yrði
endurflutt á næstunni.
f*að eru tvær ástæður fyrir því
að málefni Korpúlfsstaða eru til
umræðu þessa dagana. Sú fyrri er
umsókn Sigurðar Dagbjartssonar
hjá Kaupþingi fyrir hönd ónafn-
greindra aðila um að fá húsið á
leigu í því skyni að starfrækja þar
hótel, veitingasölu, ferðaþjón-
ustu, ráðstefnuhald, gallerí o.fl.
Þessi umsókn er nú til umfjöllun-
ar hjá nefndum borgarinnar og
verður vikið að henni hér á eftir.
Hin ástæðan er sú að íbúða-
byggð Reykjavíkur teygir sig
óðum í áttina að Korpúlfsstöðum
og verður komin í túnfótinn eftir
nokkur ár ef sami hraði verður á
húsbyggingum og nú er í Grafar-
vogi, hinum megin við Keldna-
holtið. Samkvæmt aðalskipulagi
borgarinnar er gert ráð fyrir að
byggðin nái að Korpúlfsstöðum
að sunnan og vestan en borgar-
landið endar norðan þeirra. í
skipulaginu er ekki tekin afstaða
til nýtingar hússins á Korpúlfs-
stöðum, það er aðeins tekið frá
undir „opinberar byggingar“ auk
þess sem rætt er almennum orð-
um um „hugsanlega útivistar- og
íþróttamiðstöð".
Gamlir bílar
og svifflugur
Þegar horft er heim til Korp-
úlfsstaða af Vesturlandsveginum
lætur húsið ekki mikið yfir sér.
Jú, þetta er reisulegur bær með
fallegum burstum. En mann órar
ekki fyrir því hversu mikið hús
þetta er fyrr en komið er heim á
hlaðið. Þjóðviljamenn brugðu
sér upp eftir nú í vikunni og
skoðuðu húsið í fylgd Sigurðar
Halldórssonar sem hefur eftirlit
með húsinu fyrir hönd embættis
borgarverkfræðings.
Það fyrsta sem Sigurður benti
okkur á var bátur undir segli sem
stóð upp við húsið. Þar var kom-
inn helmingur af þjóðhátíðargjöf
norðmanna frá 1974, báturinn
Hrafn, og er skömm að sjá hvem-
ig farið er með góða gjöf.
Við komum fyrst inn á geysi-
stóra skemmu á efri hæð hússins
að norðanverðu. Þetta var áður
iiiiiirvuMiiin
Ljósmynd E.ÓI.
hlaða og korngeymsla kúabúsins
en nú er hún notuð sem geymsla
fyrir ýmsa aðila. Þarna eru
nokkrir gamlir bílar í eigu Þjóð-
minjasafns, herjeppi, blæjubíll
frá þriðja áratugnum, sendibílar
o.fl. Á einum stað liggja saman-
brotnar svifflugur og bíða þess að
vorið komi með vindum þýðum.
Þær eru í eigu Svifflugfélags
Reykjavíkur sem borgin hefur
miskunnað sig yfir. Á trönum
fyrir ofan þær eru geymdir gamlir
bátar frá róðrarfélögum sem eitt
sinn störfuðu með blóma hér í
borg. Ýmislegt fleira dót er þarna
að finna.
Myndhöggvarar
í fjósinu
Úr þessari firnastóru hlöðu
lágu áður fóðurgöt niður í fjósið
sem var á hæðinni fyrir neðan.
Þar er Myndhöggvarafélagið
búið að hreiðra notalega um sig
og þegar okkur bar að garði voru
fjórir að starfi í rúmgóðum vínn-
usal sem mun vera á þriðja
hundrað fermetra að flatarmáli.
Út frá vinnusalnum liggur gangur
og meðfram honum eru litlar
kompur sem einstakir listamenn
hafa sem afdrep. Einnig er þar
kaffistofa, fundarherbergi o.fl.
Myndlistarmennirnir sögðu okk-
ur að fyrir þessa aðstöðu borgaði
félagið sem næmi einni gamalli
krónu og ætti formaðurinn,
Ragnar Kjartansson, stauk af
þeim heima hjá sér. Þeir létu vel
af vinnuaðstöðunni þarna, kvört-
uðu ekki mikið undan reim-
leikum. „Það eru aðallega beljur
og kannski einn og einn fjósa-
maður“, sagði Jón Gunnar Árna-
son.
í samræmi við lögmál lífeðiis-
fræðinnar er haughúsið undir
fjósinu. Þar hafa tveir listamenn
komið sér fyrir með tæki sín og
tól. Annar er steinsmiður og hinn
fæst við járnskúlptúra. Við hlið-
ina á haughúsinu var vélageymsla
og þar hafa myndhöggvarar kom-
ið sér upp vísi að jám- og trésmíð-
averkstæði.
Líkön,
hestar
og sveppir
Þetta var norðurhluti hússins. í
þeim syðri eru aðallega geymslur
auk húsvarðaríbúðar. í
geymslunum eru munir frá hinum
ýmsu stofnunum borgarinnar:
skjalasafni, borgarverkfræðingi,
Árbæjarsafni og Borgarbóka-
safni. í þessum geymslum kennir
ýmissa grasa, m.a. sáum við líkön
að húsum og bæjarhlutum, glæst-
ar áætlanir sem aldrei komust til
framkvæmda. Þama var ráðhúsið
fi'na sem átti að rísa á tjamar-
bakkanum þar sem Iðnó er nú og
þarna var „tillaga um nýskipan
Grjótaþorps" sem Sigurður Guð-
mundsson, arkitektinn sem
teiknaði Korpúlfsstaði, gerði á
fimmta áratugnum. í þeim er gert
ráð fyrir að leggja allt þorpið
undir heilmikinn spítala og allar
byggingar í hinum klassíska stíl
millistríðsáranna sem kenndur er
við Guðjón Samúelsson.
Þótt Korpúlfsstaðir séu ekki
ýkja líflegur staður í núverandi
mynd leynist þó víða líf. Á einum
stað lagði fyrir vitin megnan
hrossaþef. Sigurður benti okkur
inn í hesthús þar sem fyrir voru
fimm hross. Þau eru í eign hesta-
manns sem varð fyrir þeim búsifj-
um að starfsmenn borgarinnar
rifu hesthúsið hans í ógáti. Var
honum boðið að geyma hrossin á
Korpúlfsstöðum í staðinn.
Skammt frá hafa einhverjir feng-
ið inni fyrir svepparækt.
Og svo er það náttúrlega hús-
varðaríbúðin í suðurendanum.
Hún liggur að öðrum innigarðin-
um sem þarna er að finna. Þessir
garðar eru skemmtilegir, fer-
hyrnd port undir beru lofti og inn
af þeim gangar með súlnabogum í
spænskum stfl. Þarna væri
gráupplagt að koma upp
veitingastöðum og væri ekki
amalegt að sitja þar á góðviðris-
dögum. Uppi yfir portinu eru
herbergi sem áður hýstu vinnu-
fólk Thors Jensen og inn af hús-
varðaríbúðinni mötuneyti og eld-
hús.
Eina
ósnortna fjaran
Þarna lauk hringferð okkar um
þetta mikla mannvirki og áttum
við þó ýmislegt óskoðað. Sigurð-
ur sagði okkur að húsið væri
byggt „áðúr en þeir fundu upp
alkalíið" og þess vegna væru
steypuskemmdir litlar. Húsið er í
þokkalegu ástandi, t.d. hefurraf-
kerfið allt verið endurnýjað og
sömuleiis þakið eftir brunann
1969. Þó er ljóst að gera þarf
miklar breytingar og lagfæringar
ef koma á húsinu í viðunandi
horf.
Og svo er það umhverfið sem
er ekki dónalegt. Umhverfis hús-
ið er gróið tún sem golfarar not-
færa sér en fjaran er perla þessa
svæðis. Hún er eini ósnortni part-
urinn af samanlagðri strand-
lengju borgarlandsins, vel varin
fyrir ágangi sjávar og mengunar
af Geldinganesinu. Uti á víkinni
er varphólmi þar sem Sigurður er
að koma upp æðavarpi. Tók hann
við því af húsverðinum, Ragnari
Guðmundssyni, sem er nýlátinn.
Eftir þessa skoðunarferð var
okkur ljóst að það eru ótæmandi
möguleikar á að koma upp
skemmtilegu mannlífi á Korp-
úlfsstöðum, jafnt utan dyra sem
innan. í viðtölunum sem hér
koma á eftir er bryddað upp á
ýmsum hugmyndum. Vonandi
kvikna einhverjar fleiri við lestur
þessarar samantektar. En það
sem mestu skiptir er að borgin
láti þetta stórkostlega svæði og
byggingar aldrei af hendi.
-ÞH
Laugardagur 23. mars 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7
UMSJÓN: ÞROSTUR HARALDSSON