Þjóðviljinn - 03.04.1985, Blaðsíða 7

Sígildar sögur
Stjömubíó: í fylgsnum hjartans.
Bandarísk árgerð 1984.
Leikstjórn og handrit: Robert Bent-
on.
Kvikmyndataka: Nestor Alemendros.
Klipping: Carol Littleton.
Aðalhlutverk: Sally Field, Lindsay
Crouse, Ed Harris, Amy Madigan,
Danny Glover, John Malkowich.
Það er dauður maður sem ekki
hrífst af umgjörð þessarar mynd-
ar - smábænum Waxahachie,
Texas. Lögð hefur verið mikil
alúð við að ná fram blæ þessa
suðurríkjabæjar á árunum uppúr
kreppu, enda ólst Robert Benton
upp á þessum slóðum, að því
segir í prógrammi Stjörnubíós.
Þarna hefur kreppan gert allt
fólkið að fátæklingum en samt
heldur það reisn sinni. Enn er
hægt að skrapa saman 75 sentum
fyrir permanenti og alltaf sjá
karlmennirnir svo um að nóg sé
til af skotfærum í húsinu. Enda
verður svartur vinnulýðurinn að
sjá og skilja hver heldur um
stjórntaumana. Þetta er stolt
fólk.
En því fer fjarri að þetta sé
mynd byggð á endurminningum
Bentons þessa, sem bæði
leikstýrði og skrifaði handritið.
Sagan um Ednu Spalding,
tveggja barna móður, sem missir
manninn sinn og sér fram á að
missa jörðina sína, er sígild í am-
erískum bíómyndum og hefur
verið sett í margskonar búning.
Enda er efnismeðferð orðin æði
kunnugleg - allt að smæstu
smáatriðum í handriti. Þetta er
ANNA THEÓDÓRA 1
RÖGN VALDSDÓTTIR
sagan um frumbýlinginn - um
hvernig amerískt þrek, vilji og út-
sjónarsemi snúa ósigri í sigur.
Þarna er mýtan um hina sérstæðu
manngerð sem kom og byggði
Ameríku meðan hinir koksuðu í
gamla landinu eða fóru sneyptir
heim aftur, eins og Jóhannes
Birkiland.
Ekki er hægt að kalla Ednu
Spalding margþættan persónu-
leika, en Sally Field fer samt fal-
lega með þetta hlutverk. Undir
lokin fer samt að bera meira á
þeim kaliforníska sið að hafa vel
rúmt í kringum stjörnuna svo að
hún fái notið sín. Þetta kemur
óhjákvæmilega niður á hinum
persónunum, sem byrjuðu vel -
þar á ég við Móses ráðsmann, og
einkum blindu stríðshetjuna sem
leigir herbergi hjá Ednu.
Meðfram þessari átakasögu tif-
ar önnur með öllu stillilegra yfir-
bragði og gerólík, bæði að lit og
lögun. Margrét, systir Ednu, er
hárgreiðslukona og gift Wayne.
Helstu vinir þeirra eru þau Vi og
Buddy. Vi er barnaskólakennari,
Buddy vinnur hjá olíufélagi.
Þetta fólk er því vísir að amerískri
millistétt og er farið að fá á sig
annan blæ en Waxahachie búar
sem leggja enn land til grundvall-
ar þegar talað er um auð og völd.
Edna (Sally Field) og Moses ráðsmaður (Danny Glover) ásamt börnunum
Frank og Possum á bómullarakrinum.
Sem við má búast af vaxandi
millistétt þá er Vi farin að halda
við Wayne. Þetta er skiljanlega
mikið álag, einkum fyrir Vi, því
að þessi tvenn ungu hjón virðast
eyða flestum frístundum sínum
saman. Stofudrama þetta sver sig
í ætt við leikhefð á vesturströnd-
inni og leikararnir, einkum
Lindsay Crouse, Ed Harris og
Amy Madigan, gera þessum sæt-
súr ástarþríhyrning frábær skil.
Robert Benton lætur vel að
vinna með leikurum og er það ef
til vill hans besta hlið. En jrað er
engin heildarmynd á þessu verki
- stærsti bresturinn er að baráttu-
saga Ednu og hjónabandssaga
Margrétar eiga ekkert erindi
hvor við aðra. Ef til vill er lokaat-
riðið - það sem gerist undir
guðsþjónustu í kirkjunni - tilraun
til þess að bræða saman einhverja
niðurstöðu um hvað myndin er, í
heildina tekið. Ef svo er, hefur sú
tilraun mistekist.
Anna Theodóra Rögnvaldsdótt-
Ir er menntuð í kvikmyndagerð í
Englandi og starfar við auglýs-
ingagerð. Hún hefur tekið að sér
að skrifa um kvikmyndir fyrir Þjóð-
viljann.
ísfuglar (Isfugle)
Danmörk, 1983
Leikstjórn: Spren Kragh-Jacobsen
Handrit: Sören og Hans Hansen
Leikarar: Peter Hesse Overgaard,
Michael Ehlert Falch o.fl.
íslenskur filmari sagði í blöð-
um fyrir nokkrum misserum að
eini gróskubletturinn í norrænni
kvikmyndun væri hér á skerinu, -
í öðrum pörtum Norðurlanda
væru menn bara að þvælast hver
fyrir öðrum. Hafi þessi montari
ekki þegar skipt um skoðun setur
daninn Soren Kragh-Jacobsen
honum stólinn harkalega fyrir
dyrnar með kvikmynd sinni um
ísfuglana sem nú er sýnd í Regn-
boga að ráði góðra manna í Há-
skólabíó.
Þetta er glettilega góð kvik-
mynd um fólk af holdi og blóði;
jafnfjarlæg landlægum amrískum
glansklisjum og þreyttu skandín-
avísku vandamálalínunni. Kann-
Danskt fjaðurmagn
eða: hvernig hœgt er að heita Sören og búa til góðar kvikmyndir
ski það séu búnar til fleiri
svona góðar myndir í Skandó?
Spyr sá sem ekki veit: það líða ár
og dagar milli nýrra mynda frá
þessum grannlöndum á tjaldinu
hér.
ísfuglar er mynd um tvo stráka
ofarlega á þrítugsaldri. Annar
hægur, innhverfur, stoppar upp
dúfur og krákur, - töffarastælar
og sláttur á hinum, drekkur sig
fullan og spænir upp malbikið á
amrískum kagga - Thunderbird:
þrumugammi. Hvor um sig einn á
sinn hátt, kynnast, og við þá
kynningu kynnist áhorfandi ör-
lagamótorum í lífi þeirra. Faðir
og sonur, einsemd og vinátta,
karl og kona, líf og dauði. Hvað
vilja menn meira í dramatík? Og
gegnum allt gamla sagan af
Ikarosi/Völundi, goðmyndin af
mannfuglinum fljúgandi.
Góð frásögn án skellanda eða
smámælis. Dýpt í aðalpersónum
með góðum leik og næmri leik-
stjórn, og hliðarfólk verður líka
lifandi, dregið fáum dráttum
sterkum. Og þetta er kvikmynd
og kemst til skila sem kvikmynd
frá gullfallegri byrjun til feikn-
legra endaloka. Trikk sem yrðu
tilgerð í höndum stóriðnaðar-
manna í Hollí ganga hér upp:
þegar annar vinurinn er í lífs-
háska slokknar á ljósunum hjá
hinum; táknleikur að fuglum;
JamesDean-MarlonBrando-upp-
reisn; blikkandi neonljós utan
glugga í herbergi þess sem
veit ekki hvorumegin landa-
rnæra hann á heima. Sören þessi
MÖRÐUR
ÁRNASON
sýnir okkur að það er ekkert mál
að nota aftur gamalt dótarí, bara
spurning um að blása í það
eigin eldi. Sem brennur reyndar
víðast af sjálfu sér í þessari orku-
mynd um rafveitu og bensínbiss-
nes: kannski er maðurinn með
þetta ókvikmyndaleikstjóralega
nafn að benda okkur á að leysa úr
læðingi.
Sumsé gott .frá Danmörku.
Peter Hesse Overgaard og
Michael Ehlert Falch
(úr rokksveitinni Malurt)
í Isfuglum.
m
Mi&vlkudagur 3. apríl 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 7