Þjóðviljinn - 24.08.1985, Blaðsíða 13

Söngleikur um stríðsárin
Land
míns
föður
Rœttvið Kjartan Ragnarsson,
leikskáld og leikara um
söngleikinn Land míns föður
sem verður frumsýndur í haust
„Söngleikurinn Land míns
föður er tvímælalaust lang-
stærsta verk sem ég hef feng-
ist við,“ sagði Kjartan Ragn-
arsson, leikskáld og leikari.
„Land míns föður er söng-
leikur um stríðsárin í Reykja-
vík, hernámið og allt heila dót-
ið. Við erum að reyna að gera
þróttmikinn og lifandi söngleik
og segja eitthvað um leið.
Leikarar í sýningunni eru 30
og 6 eða 8 hljóðfæraleikarar.
Þetta verður fyrsta verk
Leikfélagsins á þessu ári,
æfingar hófust í vor en frum-
sýningin verður um mánaða-
mótin september-október.
Ég held að þetta sé mjög ólíkt
örðum leikritum sem ég hef skrif-
að, eða réttara sagt eru þau öll
ólík innbyrðis. Fyrsta leikritið
mitt var með söngvum, léttum
lögum við píanóundirleik, það
var Saumastofan. Þetta nýja verk
ber það með sér að ég er að reyna
að fást við ieikhús í sínu stærsta
formati. Mörg minna leikrita eru
með fáum leikurum og gerast á
stuttum tíma. Þetta er hins vegar
sögulegt verk að formi til þó létt
sé yfir því, og það gerist á fimm
árum.“
Viðamikið
og spennandi
„Undirbúningsvinnan við
Land míns föður var miklu meiri
en nokkuð annað sem ég hef
fengist við. Ég þurfti að fara vel
ofaní saumana á þessu tímabili til
að vita hvað ég var að skrifa. Það
tók mig þrjú ár að vinna leikritið
frá því að ég reyndi að byrja og
þartil ég hafði lokið við að skrifa
það. Ég byrjaði að vinna í þessu
verki strax eftir að ég lauk við
Skilnað. Það reyndist miklu við-
ameira en mig óraði fyrir en um
leið miklu meira spennandi en
nokkuð annað. Þetta tímabil er
eitt það magnaðasta í íslands-
sögunni. Við fáum sjálfstæði og
fáum um leið her í landið en þetta
er í fyrsta skipti sem það er her á
íslandi. Við hoppum úr því. að
vera meðal fátækustu þjóða Evr-
ópu yfir í það að verða meðal
þeirra ríkustu. Það var orðin slík
gjörbylting á öllum lifnaðarhátt-
um og hugsunarhætti þjóðarinn-
ar þegar þessu tímabili lauk að ég
held að það sé ekki til neitt
sambærilegt tímabil í íslands-
sögunni. Islendingar hafa líka
sennilega grætt einna mest allra
þjóða á þessu stríði, en þá er líka
spuming, hvað er gróði og hvað
er tap. Hvað misstum við? Stríðið
átti sér líka sínar dökku hliðar.
Hér var meira mannfall en marga
grunar og miðað við þessa frægu
prósentutölu held ég að hlutfalls-
Íega fleiri íslendingar, þ.e. ís-
lenskir sjómenn, hafi fallið en
Bandaríkjamenn. Ég var búinn
að ganga með stríðsárin í magan-
um lengi áður en ég byrjaði að
skrifa um þau. Mér hefur alltaf
...en þáer líka spurning hvað ergróði og hvað ertap. Hvað misstum við.
þótt þetta tímabil mjög gefandi ef
maður er með söngleik eða
eitthvað slíkt í huga.“
Leikið, sungið
og dansað
„Land míns föður er á tveimur
tungumálum. Það er bæði sungið
og talað á íslensku og ensku þó
leikaramir séu allir íslenskir. Þeir
verða þá bara að bæta framburð-
inn. Það er feikilega mikið um að
menn leiki fleiri en eitt hlutverk,
til dæmis íslenskan sjómann,
breskan hermann og bandarísk-
an. Þó leikaramir séu ekki nema
þrjátíu em hlutverkin miklu fleiri
og búningamir alls um 170.
Steinþór Sigurðsson sér um
leikmynd sýningarinnar en bún-
ingahönnuður er Gerla. Það hef-
ur kostað töluverða fyrirhöfn að
fá breska hermannabúninga. Það
kom í Ijós að það var auðveldara
að kaupa þá en leigja til langs
tíma og farin sérstök ferð til
London til þess.
Auður Bjamadóttir semur
dansa. Við komum til með að
vinna töluvert með þá dansa sem
vom dansaðir á þessum tíma og
semja útfrá þeim.
Síðast en ekki síst er það Atli
Heimir Sveinsson sem hefur sam-
ið tónlistina..Þetta er létt tónlist
og hann hefur tekið mið af tíðar-
andanum sem ríkti á stríðsárun-
um. Ég er mjög ánægður með
tónlist Atla Heimis. Hann hefur
samið tónlist fyrir leikhús og er
snillingur með ólíkar stíltegund-
ir. Nægir að minna á jafn ólíka
hluti og Lýsiströtu og Ofvitann í
því sambandi.
Söngtextamir em eftir mig
nema auðvitað Land míns föður
og þau topplög frá þessu tímabili
sem fyrir koma í leiknum. Lög úr
söngleiknum verða svo gefin út á
plötu. Platan verður tekin upp í
stúdíói og kemur út á fmmsýn-
ingardaginn eða í beinu fram-
haldi af honum.“
- Iðnó hlýtur þá að búa yfir
fjölhæfum leikurum sem geta allt í
senn, leikið, sungið og dansað?
„Já, það er alveg rétt,“ segir
Kjartan, „en auk þeirra koma
fram dansarar sem leika kannski
minni hlutverk.“
Stœrsta
verk LR
„Iðnó er auðvitað lítið hús fyrir
svona stóra sýningu en það verð-
ur leikið á göngum, uppá svölum
og út um allt. Hljóðfæraleikar-
arnir sitja á palli aftast á sviði bak
við gas. Það er hægt að lýsa á þá
svo þeir sjáist og stundum leika
þeir með í atriðum þar sem dans-
hljómsveitir koma fyrir. Sviðið
verður stækkað um tvo metra
framávið en á móti kemur að
hljómsveitin tekur tvo metra aft-
anaf. Það er rétt að það er feiki-
leg kúnst að koma öllu þessu fyrir
en sýningin kemur til með að
rúmast alveg ótrúlega vel.
Ég held að þetta sé stærsta verk
sem Leikfélagið hefur ráðist í síð-
an það fór að starfa algjörlega á
atvinnumannagrundvelli. Kostn-
aðurinn við sýninguna er heldur
enginn barnaleikur. Við verðum
að þjálfa okkur í að vera með stór
verk áður en við flytjum í stórt
leikhús,“ segir Kjartan og brosir í
kampinn. Talið berst þá að Borg-
arleikhúsinu og segist Kjartan
vera vongóður um að það verði
tekið í notkun eftir tvö til þrjú ár.
Langur tími? „Nei, mér finnst
það ekki langur tími“ segir Kjart-
an, „miðað við að það eru þrjátíu
ár síðan byrjað var að vinna að
hugmyndinni um nýtt leikhús og
tíu ár síðan byrjað var að byggja.
Það má segja að við séum hálf-
partinn komin inní húsið. Við
erum með í að móta það og það er
byggt í kringum okkar þarfir.“
Fjölskyldusaga
„Land míns föður er saga fjöl-
skyldu og í leiknum er fylgst með
henni gegnum þessi fimm ár.
Leikurinn byrjar daginn sem
tveir krakkar trúlofast og við
fáum að sjá hvaða áhrif stríðsárin
og hemámið hefur á þeirra fjöl-
skyldur. Helgi Bjömsson, leikari
og poppari með meira leikur
strákinn, kæmstuna hans leikur
Sigrún Edda Bjömsdóttir en
Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir
Laugardagur 24. ágúst 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13