Þjóðviljinn - 02.10.1985, Síða 4

LEIÐARI
Stjómarslit í Stykkishólmi
Tíu dögum eftir aö ríkisstjórnin og þingflokkar
hennar lýsa því yfir opinberlega aö náðst heföi
samkomulag um fjárlög næsta árs, er kallaður
saman fundur í valdamestu stofnunum Sjálf-
stæöisflokksins og samþykkt, aö ganga á
samkomulagið og skera meira niöur. Og ráö-
herrar flokksins segja heilbrigöismál, vegamál,
tryggingamál og menntamál tilvalin til niður-
skuröar.
Sjálfir höföu forystumenn Sjálfstæðisflokks-
ins ásakaö Framsóknarflokkinn fyrir þá ætlun-
arsynd, aö vilja leggja á stóreignaskatt og töldu
brot á því samkomulagi, sem þeirra eigin flokkur
kallaöi heilagt.
Friðrik Sophusson varaformaöur Sjálfstæö-
isflokksins sagðist í viötali viö Þjóöviljann von-
ast til aö Framsóknarmenn sýndu þessu skiln-
ing. Varla haföi hann sleþpt oröinu þegar Hall-
dór Ásgrímsson varaformaöur Framsóknar-
flokksins lét þaö boö út ganga aö hann væri
alveg sammála Sjálfstæöisflokknum, þaö þyrfti
að skera meira. Aöur haföi þaö gerst aö Albert
Guðmundsson fjármálaráðherra haföi hótaö
Framsóknarmönnum stjórnarslitum ef þeir
samþykktu ekki fjárlagafrumvarpiö einsog þaö
lá fyrir fyrir 14 dögum. Framsóknarflokkurinn
sýnir Sjálfstæöisflokknum mikinn skilning,
flokkurinn samþykkir allt og hríðskelfur af
hræöslu við dóm kjósenda, - vill fyrir engan
mun aö komi til kosninga í bráö.
Á hinn bóginn er ríkjandi vantrú á ríkisstjórn-
ina innan beggja flokkanna. Samband ungra
framsóknarmanna hefur hvaö eftir annað látið í
Ijós vantraust sitt á stjórnina. Innan Sjálfstæðis-
flokksins er þó óánægjan og uppgjöfin ennþá
meiri. í umræöunum á miðstjórnar- og þing-
flokksfundi Sjálfstæðisflokksins í Stykkishólmi
kom fram bullandi vantraust á stjórnina. Þaö
sýnir best vantraustið aö þingmenn og forysta
Sjálfstæðisflokksins skuli hafa forgöngu um að
steypa fjárlagafrumvarpi sem sömu menn voru
nýbúnir aö skrifa uppá.
Það er skoðun forystumanna Sjálfstæðis-
flokksins aö í fjárlagafrumvarpinu sem þeir
samþykktu sé ekki aö finna stefnumið Sjálf-
stæöisflokksins, en fjárlagageröin hafi verið
„heilagur hafragrautur". Og haft er eftir ráö-
herra flokksins aö flokkinn skorti vald til aö ráöa í
stjórnarsamstarfinu. Þess vegna væri komið að
leiðarlokum í stjórnarsamstarfi Sjálfstæöis-
flokks og Framsóknarflokks.
Annars er þaö ekki vantraustið og óánægjan
innan þingflokks og miðstjórnar Sjálfstæöis-
flokksins sem ræöur mestu um þá helför stjórn-
arinnar sem hófst í Stykkishólmi um sl. helgi.
Það er mun frekar óánægja atvinnurekenda
sem ræöurför. Víglundur Þorsteinsson formaö-
ur félags íslenskra iönrekenda lætur hafa eftir
sér að ef ekki veröi hætt viö þær skattahækkan-
ir sem þegar hafa verið ákveönar sé þaö þjóö-
inni fyrir bestu aö stjórnin segi af sér. Þegar
atvinnurekendur bera ekki lengur traust til ríkis-
stjórnar atvinnurekenda segir sig sjálft aö sú
stjórn á ekki annað eftir en dauöastríðiö.
Nú er svo komið aö þaö eru ekki lengur launa-
menn einir sem þola þungar byrðar vegna efna-
hagsstefnu ríkisstjórnarinnar heldur er pening-
astefna hennar og efnahagsstefna öll meö því
lagi aö fjöldi fyrirtækja, og heilu atvinnu-
greinarnar einsog sjávarútvegur, eru nú komin
meö rekstur sinn í uppnám. Þaö er m.a. þess
vegna sem fyrirtæki eru ýmist aö leggja upp
laupana eða sameinast og þar meö er aö hefj-
ast uppstokkun í íslenska kapitalinu sem enginn
sér fyrir endann á. Allra síst ríkisstjórnin sem
veit ekkert hvaö hún er aö gera eins og matseld-
in við hinn heilaga hafragraut vitnar best um.
í örvilnan sinni dettur nokkrum ráöherrum
þaö í hug, aö framlengja dauöastríöiö meö því
að setja einhvern úr forystu Sjálfstæöisflokks-
ins inní ríkisstjórnina. Þaö á aö finna stól handa
Þorsteini enn einn ganginn. Nú kann þaö vel aö
vera að óþolinmæði formannsins stóllausa
bjóöi honum að þiggja boöiö í hinn pólitíska
biösal dauöans, en þaö breytir engu um rétt-
mæti þess sem segir í frétt á baksíöu Morgun-
blaðsins í gær: „Vex þeirri skoðun fylgi innan
Sjálfstæðisflokksins aö rjúfa beri þing og efna til
kosninga."
-óg
KLIPPT OG SKORID
Stjómin réttmer

O)
i4minmng
Alþýðuflokksmanna
Þeir hjá DV voru með skoð-
anakönnun um fylgi flokka og
ber þar helst til tíðinda að Al-
þýðubandalagið bætir við sig tæp-
um fjórum prósentum frá síðustu
könnun. Sjálfstæðisflokkurinn
bætir við sig rösklega þrem prós-
entum og Alþýðuflokkurinn tap-
ar fjóru og hálfu prósenti. Aðrir
flokkar tapa líka, en breytingarn-
ar á þeirra fylgi eru smærri.
Það hefur oftar en ekki verið
minnt hér í blaðinu á annmarka
skoðanakannana eins og þeirrar
sem DV efnir til. Til dæmis að
taka er það ekki nema um helm-
ingur þeirra sem hringt er í sem
fást til að gefa upp afstöðu sína til
flokka. Útreikningarnir byggja á
um 300 svörum. í þeirri könnun,
sem nú var haldin, sögðust 40
menn ætla að kjósa Framsókn, 41
Alþýðubandalagið og 42 Alþýð-
uflokkinn. Gefur auga leið, að
hér ræður tilviljun ein því í hvaða
röð þessir flokkar skipa sér. Og
ýmislegt bendir til þess, að hinn
mikli fjöldi þeirra sem telja sig
„óráðna" séu í tiltölulega ríkari
mæli hallir undir Alþýðubanda-
lag en t.a.m. Sjálfstæðisflokk
þegar til alvörunnar kemur - í
litlu þjóðfélagi treysta menn ekki
með öllu á nafnleynd þegar
hringt er heim til þeirra og
vinstrafylgi er síður en aðrir fúst
tilað segjablaði einsog DV alltaf
létta.
Þetta höfum við nú fjasað um
oft. En ekki neitað hinu heldur
að í skoðanakönnunum koma
fram vissar vísbendingar, ekki
síst þegar breytingar á fylgi verða
allmiklar.
Alþýðu-
bandalag
Sú kenning hefur sést í blöðum
að það sé flokki hollt yfirleitt að
vera mikið í fjölmiðlum. Því hafi
jafnvel skrif um mikil vandræði
innan Alþýðubandalags orðið til
að festa athyglina við það og auka
fylgið. Semsagt: betra er illt um-
tal en ekki neitt. Ekki er þetta
beinlínis sannfærandi kenning.
Það hefur líka verið mikið skrifað
um tilvistarvanda og sundur-
þykkju í Bandalagi jafnaðar-
manna að undanförnu og það
umtal virðist hafa haft neikvæð
áhrif á skoðanakönnunina (1,7%
tap).
Nei. Hitt er líklegra að Al-
þýðubandalagið fái nú betri út-
komu en á miðju sumri vegna
þess, að fólki hafi fundist, að
hvað sem líður ágreiningi og
leiðindum ýmsum, þá hafi tals-
menn og liðsmenn flokksins
meira haft sig í frammi að undan-
förnu bæði í sjálfsgagnrýni og leit
að nýjum leiðum. Og við skulum
vona að framhaldið staðfesti þá
bjartsýnu útleggingu.
Hvar eru hinir?
Jón Baldvin hefur áhyggjur af
sinni útkomu sem vonlegt er og
skrifar forsíðugrein í Alþýðu-
blaðið í gær, þar sem hann segir
að skoðanakönnunin sé „áminn-
ing til Alþýðuflokksmanna".
Eftir velgengni undangenginna
mánaða er komið bakslag í seglin
og um það segir Jón meðal ann-
ars:
„Það var Ijóst undir lok fund-
arherferðarinnar á s.l. vori að
þeir sem höfðu áhuga á málefnum
Alþýðuflokksins spurðu um meiri
breidd í forystu flokksins, sem
þýddi að til að staðfesta þetta
fylgi þarf á næstu vikum, mánuð-
um og misserum að opna flokkinn
og virkja hann betur og leiða
fram á sjónarsviðið fleiri forystu-
menn hans.“
Þessi orð eru reyndar viður-
kenning formannsins á því, hve
hættulegt það er að eiga allt undir
velgengni formannsins eins í fjöl-
miðlum eins og raunin hefur orð-
ið í Alþýðuflokknum. Það fer
varla hjá því að slík sveifla reynist
skammgóður vermir, ef ekkert
annað gerist um leið.
Hinir óráðnu
Næst meiriháttar tilfærslum á
fylgi er það athyglisverðast að
enn fjölgar þeim sem segjast vera
óákveðnir eða vilja ekki svara.
Þeir hafa stundum áður verið allt
að 47% þeirra sem samband var
haft við, en nú eru þeir meira en
helmingur.
Venjulega er þetta útskýrt með
mikilli pólitískri þreytu - þeirri
sem segir: æ þeir eru allir eins. Og
svo mætti kannski bæta því við
sem áður var á minnst - að ís-
lenskir kjósendur séu eitthvað
tregari en aðrir að gefa sig upp.
Þreytan er náttúrlega fyrir
hendi, og í þeim efnum er ísland
engin undantekning.
Hún er einkum tengd tvennu. í
fyrsta Iagi vonum um að
stjórnmálamenn hafi meiri
möguleika til breytinga en þeir í
raun hafa og þar eftir síendur-
teknum vonbrigðum. Sannleik-
urinn er sá, að í blönduðu hag-
kerfi með velferðarívafi er í raun
til óskráð „samstaða" um margt,
sem þungt vegur í ráðstöfun
skattpenings og þessháttar og
afar sterk tregðulögmál hamla
gegn því að þeim sáttmála verði
mikið hnikað til vinstri eða hægri.
í annan stað eru pólitískir
flokkar í þeim vanda, að þeir
þurfa að reyna að draga fram í
málflutningi tvennt í senn: sem
mesta sérstöðu (til að eftir þeim
sé tekið) og svo um leið aðlögun
að hagsmunum sem flestra (til að
ná út fyrir þá sem þeir telja sér
vísa). Þessar nauðsynjar tvær
stangast náttúrlega á og valda
persónuleikakreppu.
í þessum tilvistarvanda miðj-
um standa flokkar - og geta ekki
annað. Eina leiðin frá því að
hann dragi þá niður er að finna þá
þætti í þverstðunni „sérstaða -
samnefnari" sem geti örvað pólit-
íska hreyfingu. Það er erfitt - en
það er hægt.
Síðustu fréttir: Menn eru fúsari
til að Iýsa andstöðu við ríkis-
stjórnina en að lýsa fylgi við ein-
staka flokka. Og er það reyndar í
samræmi við það sem að ofan var
rakið.
ÁB
DJOÐVIUINN
Málgagn sósíalisma, þjóðfrelsis
og verkalýðshreyfingar
Útgefandi: Útgáfufélag Þjóðviljans.
Ritstjórar: Árni Bergman, össur Skarphéðinsson.
Rit8tjórnarfulltrúi: Oskar Guðmundsson.
Fréttastjóri: Valþór Hlöðversson.
Blaðamenn: Aðalbjörg Óskarsdóttir, Álfheiður Ingadóttir, Garðar
Guðjónsson, Ingólfur Hjörleifsson, Lúðvík Geirsson, Magnús H. Gísla-
son, Mörður Árnason, Sigurdór Sigurdórsson, Víðir Sigurðsson, Þór-
unn Sigurðardóttir, Þröstur Haraldsson.
Handrita- og prófarkalestur: Andrea Jónsdóttir, Elías Mar.
Ljósmyndir: Einar Ólason, Sigurður Mar Halldórsson.
Otltt: Sævar Guðbjörnsson, Garðar Sigvaldason.
Símvarsla: Sigríður Kristjánsdóttir.
Husmœður: Agústa Þórisdóttir, Ólöf Húnfjörð.
Bílatjóri: Jóna Sigurdórsdóttir.
Framkvæmdastjóri: Guðrún Guðmundsdóttir.
Skrifstofustjóri: Jóhannes Harðarson.
Skrifstofa: Guðrún Guðvarðardóttir, Magnús Loftsson.
Utbreiðslustjóri: Sigríður Pétursdóttir.
Auglýsingar: Ragnheiður Óladóttir.
Auglýsingar: Ásdís Kristinsdóttir, Guðbergur Þorvaldsson,
Olga Clausen.
Afgreiðslustjóri: Baldur Jónasson.
Afgreiðsla: Bára Sigurðardóttir, Kristín Pétursdóttir.
Innheimtumenn: Brynjólfur Vilhjálmsson, Ólafur Björnsson.
Útkeyrsla, afgreiðsla, auglýsingar, ritstjórn:
Síðumula 6, Reykjavík, sími 81333.
Umbrot og setning: Prentsmiðja Þjóðviljans hf.
Prentun: Blaðaprent hf.
Verð í lausasölu: 35 kr.
Sunnudagsblað: 40 kr.
Áakrift á mánuðl: 400 kr.
4 SÍÐA - ÞJÓÐVILJINN Miðvikudagur 2. október 1985