Þjóðviljinn - 02.10.1985, Blaðsíða 13

HEIMURINN
Jarðskjálftafrœði
Richter
látinn
Hefnd
Ósvífin loftárás á Túnis
Isrelskar herþoíur gera víðreist til að klekkja á Arafat
Pasadena - í gær lést í Kali-
forníu Charles Richter,
brautryðjandi á sviði jarð-
skjálftafræði, 85 ára gamall.
Hann öðlaðist frægð fyrir að
finna upp aðferð við mælingar
á styrkleika jarðhræringa og er
sá mælikvarði kenndur við
hann.
Richter fann upp mælikvarð-
ann árið 1935 eða fyrir hálfri öld.
Kvarðinn byggist á lógariþmísk-
um mælingum og táknar hver heil
tala tíu sinnum meiri orku en sú
næsta fyrir neðan. f raun er Ric-
hterkvarðinn opinn í efri endann
en öflugustu jarðskjálftar sem
mælst hafa eru yfir 9 stig. Skjálft-
inn sem varð yfir 4.000 manns að
bana í Mexíkó á dögunum mæld-
ist 8,1 stig á Richterskvarða og er
því í hópi öflugari skjálfta.
Atvinnu-
leysi hafi
forgang
Strasbourg - Jean-Claude Paye
íramkvæmdastjóri OECD
skýrði frá því á þingmanna-
fundi ráðsins í gær að þótt
vænta megi uppsveiflu í efna-
hagslífi Vesturlanda á næst-
unni yrði hún ekki nógu öflug
til að leysa efnahagsvanda
heimsins.
Þess vegna má áfram vænta
mikils atvinnuleysis, tilhneiging-
in til að koma á verndartollum og
sveiflna á gjaldeyrismörkuðum,
sagði Paye. Hann spáði því að
hagvöxtur á næsta ári yrði uþb.
3% í Bandaríkjunum, 4-5% í
Japan og 2-3% í Evrópu.
Paye sagði að baráttan gegn
atvinnuleysinu yrði að vera efst á
dagskrá allra ríkisstjórna og
hvatti til þess að reyndar yrðu all-
ar leiðir til að stuðla að hagvexti,
svo fremi þær leiddu ekki til verð-
bólgu.
Beirút - Óþekk samtök mú-
hameðstrúarmanna í Líbanon
héldu enn í gær fjórum so-
véskum sendiráðsstarfs-
mönnum í gíslingu. Síðdegis í
gær sendu þau myndir af gísl-
unum þar sem byssu var mið-
að að þeim og því hótað að þeir
yrðu myrtir hver af öðrum á
klukkustundarfresti ef ekki
yrði komið til móts við kröfur
ræningjanna.
Túnis - Atta sprengjuþotur úr
ísraelska flughernum gerðu í
gær loftárás á höfuðstöðvar
Frelsishreyfingar Palestínu,
PLO, í Túnis. Fjögur hús urðu
fyrir sprengjum og eldflaugum
og er talið að allt að 50 manns
hafi fallið í árásinni og yfir 100
særst. Hún hefur verið for-
dæmd í Egyptaiandi og af
utanríkisráðherrum Efnahags-
bandalags Evrópu.
Að sögn ísraelskra hernaðaryf-
irvalda var tilgangur loftárásar-
Bournemouth - Stuðnings-
menn Neil Kinnocks, for-
manns breska Vekamanna-
flokksins, fögnuðu í gærmorg-
un naunvjm sigri í kjöri 29
manna framkvæmdastjórnar
flokksins á þingi Verkamann-
aflokksins sem nú stendur yfir
sveita sem njóta stuðnings Sýr-
lands um borgina Tripoli í
norðurhluta Líbanons verði þeg-
ar í stað aflétt. Miklir bardagar
hafa staðið um borgina undan-
farna daga og meirihluti íbúanna
er flúinn. Þar verjast sveitir
sunni-múslima sem hallir eru
undir ajatollana í íran. Sýrlend-
ingar sem styðja við bakið á um-
sátursmönnum eru nánustu
bandamenn Sovétríkjanna fyrir
botni Miðjarðarhafs og fá mestöll
hergögn sfn þaðan.
innar að leita hefnda fyrir þrjá
ísraelsmenn, tvo karla og eina
konu, sem palestínskir skærulið-
ar felldu í höfninni í Larnaca á
Kýpur sl. miðvikudag. Sá dagur
nefnist Yom Kippur hjá gyðing-
um og er helgasti dagur ársins.
Við það tækifæri lét Shimon Per-
es forsætisráðherra ísraels þau
orð falla að atburðirnir í Larnaca
myndu „ekki gleymast og yrðu
ekki fyrirgefnir".
Yasser Arafat leiðtogi PLO
slapp naumlega frá því að lenda í
í Bournemouth. Mið- og hægri
menn sem studdu Kinnock
fengu 15 menn kjörna en
vinstrimenn undir forystu Art-
hurs Scargill 13 fuiltrúa.
Þingið hefur staðið í tvo daga
en því lýkur á föstudag. Það hefur
einkennst af hörðum átökum
gíslingu
Þetta er í fyrsta sinn sem so-
véskir sendiráðsmenn verða fyrir
barðinu á mannræningjum.
Allmargir vestrænir sendimenn,
fréttamenn og aðrir hafa lent í því
að verða rænt og nú eru amk. 14
slíkir í gíslingu í Líbanon.
Heimildamenn Reuters í
Beirút hermdu að sovéski sendi-
herrann í borginni hefði rætt við
Amin Gemayel forseta Líbanon
og beðið hann um aðstoð við
lausn málsins. Einnig að sovéska
sendiráðið stæði í viðræðum við
menn á „æðstu stöðum“ í Sýr-
landi. Ekki var þó að sjá í gær að
sókin að Tripoli hefði slaknað
nokkuð.
sprengjuregninu. Hann hafði lagt
af stað áleiðis til skrifstofu sinnar
stuttu áður en árásin hófst en
snerist hugur og bað bílstjóra
sinn að aka sér til fundar við
mann í öðrum hluta borgarinnar.
ísraelska leyniþjónustan skýrði
frá því að henni hefði verið kunn-
ugt um ferðir Arafats og reiknað
með því að hann yrði á skrifstofu
sinni.
Höfuðstöðvar PLO hafa verið í
Túnis síðan hersveitir samtak-
anna voru hraktar frá Líbanon í
stuðningsmanna Kinnocks og
fulltrúa vinstrimanna í flokknum
sem sumir hafa gripið til stóryrða
eins og blökkukonan Sharon
Atkin frá Brixton sem kallaði
Kinnock stéttsvikara.
Arthur Scargill leiðtogi námu-
verkamanna hefur deilt hart á
forystu flokksins fyrir að beita sér
gegn því að sektir að upphæð 85
miljónir króna sem námumenn
voru dæmdir í að loknu verkfalli
þeirra í vor verði endurgreiddar.
Kinnock hefur réttlætt þá stefnu
sína með því að endurgreiðsla
krefðist þess að sett yrðu ný lög
sem næðu aftur í tímann og að
hann sé mótfallinn slíkum laga-
setningum.
Scargill hefur forðast að nefna
Kinnock með nafni í máli sínu og
þegar Kinnock ávarpaðLþingið í
gær nefndi hann heldur ekki
Scargill á nafn. Hins vegar hélt
hann því fram að forgangsverk-
efni flokksins hlyti að vera að ná
völdum í landinu og réðst á
vinstrimenn sem „telja að völd og
hugsjónir fari ekki saman,“ slíkt
sýndi einungis „hve sósíalískar
hugsjónir þeirra eru lítt ígrund-
aðar.“ „Sósíalisminn verður að
miðast við þær hefðir sem ríkja í
landinu,“ sagði formaðurinn.
kjölfar innrásar ísraelsmanna í
landið árið 1982. Þetta er ekki í
fyrsta sinn sem Arafat er aðeins
hárs breidd frá því að missa lífið
fyrir hendi útsendara ísraels eða
öfgasinna í röðum palestínuara-
ba.
Stjórn Egyptalands sem er sú
eina í löndum araba sem gert hef-
ur friðarsamninga við ísrael kall-
aði loftárásina glæpaverk sem
ógnaði friði í Mið-Austurlönd-
um. Utanríkisráðherrar EBE
fordæmdu árásina en frá Hvíta
húsinu í Washington bárust þau
boð að þar teldu menn árásina
lögmæta hefndaraðgerð. Fram-
kvæmdartjóri Sameinuðu þjóð-
anna fordæmdi árásina og sagði
að slíkar hefndaraðgerðir væru
með öllu óþolandi í samskiptum
þjóða.
Danmörk
Niður með
Schlriter
Kaupmannahöfn - 25 þúsund
manns mótmæltu í gær stefnu
dönsku íhaldsstjórnarinnar úti
fyrir þinghúsinu Kristjáns-
borg. Krafðist fólkið þess að
Poul Schluter forsætisráð-
herra segði af sér.
Inni á þinginu vísaði Schlúter
öllum slíkum hugmyndum á bug
og mælti fyrir stefnu stjórnar
sinnar sem gerir ráð fyrir aðhaldi
í ríkisfjármálum auk þess sem
hann boðaði endurskoðun á
skattakcrfinu sem ætti að leiða til
aukins sparnaðar. Gumaði
ráðherrann af því að stefna sín
hefði fætt af sér 90 þúsund ný
störf, svo til öll í einkageiranum.
Hann gerði lítið úr þeim vanda
sem margir telja helsta vandamál
dana, þe. hallanum á viðskipta-
jöfnuði við útlönd. Kvaðst
Schlúter stefna að því að hann
hyrfi árið 1990 með því að gæta
aðhalds í útgjöldum ríkisins.
Og þetta
líka...
...Tékkneskar herþotur skutu ekki
færri en tveimur eldflaugum að
bandarískri herþyrlu nærri landa-
mærum Vestur-Þýskalands og Tékk-
óslóvakíu sl. laugardag. Talsmaður
bandaríska varnarmálaráðuneytisins
mótmælti þessum atburði harðlega
og sagði að þyrlan hefði verið í vest-
urþýskri lofthelgi auk þess sem engin
viðvörun hefði verið gefin. Eldflaug-
arnar hæfðu þyrluna ekki...
REUTER
Umsjón:
ÞRÖSTUR HARALDSSON
Kröfurnar eru að umsátri her-
Svíþjóð
Esselte selur í Suöur-Afríku
Líbanon
Sovétmenn enn í
Formaður Verkamannaflokksins, Neil Kinnock (tv.), og leiðtogi námamanna, Arthur Scargill, hafa deilt hart á flokksþing-
inu í Bournemouth en þó aldrei nefnt hver annan á nafn.
Bretland
Kinnock marði meirihluta
Stokkhólmi - Sænska stórfyrir-
tækið Esselte AB sem fram-
leiðir skrifstofugögn af ýmsu
tagi tilkynnti í gær að það ætl-
aði að selja tvö dótturfyrirtæki
sín í Suður-Afríku. Þessi
ákvörðun er til komin vegna
þrýstings frá sænskum and-
stæðingum aðskilnaðarstefn-
unnar.
Fyrir nokkrum dögum hvöttu
sænsk stúdentasamtök félaga
sína til að hætta að kaupa vörur
frá Esselte og 40 rithöfundar hót-
uðu að hætta viðskiptum við
bókaforlag sem fyrirtækið á.
Esselte rekur tvö lítil fyrirtæki í
Suður-Afríku en þau tengjast úti-
búi fyrirtækisins í Bandaríkjun-
um. Alls starfa 135 manns á veg-
um Esselte í landinu. Forstjóri
Esselte, Sven Wallgren, skýrði
frá þeirri ákvörðun að selja dótt-
urfyrirtækin tvö en minntist ekki
á þrýstinginn frá andstæðingum
aðskilnaðarstefnunnar. Þess í
stað sagði hann að þróun gengis-
mála í Suður-Afríku hefði gert
rekstur fyrirtækjanna óarðbær-
an.
Geimvísindi
Plöntuvöxtur óháður þyngdarafli
Moskvu - Sovéska fréttastofan Tass hefur greint
frá því að sovéskir geimfarar hafi gert tilraunir
með ræktun grænmetis í geimsstöðinni Saljut-7
og hafi þær gengið vel. Grænmetið þreifst vel
og eru þar með afsannaðar kenningar um vond
áhrif þyngdarleysis á vöxt og viðgang plantna.
Geimfararnir höfðu með sér salathöfuð og fleiri
tegundir grænmetis og plantna og uxu þær á ofur
venjulegan hátt þá 200 daga sem tilraunin stóð.
Samt var loftþyngdin einungis einn hundraðasti af
því sem hún er venjulega á jörðinni. Frækorn sem
kviknuðu í geimnum voru gróðursett á jörðu og
döfnuðu þau eðlilega.
Jurtafræðingarnir hafa lengi aðhyllst kenningar
um að þyngdarlögmálið hafi úrslitaáhrif á líf jurta og
vöxt rótar, stönguls og greina. Sovéskir vísinda-
menn segja að þessi uppgötvun geti haft mikla þýð-
ingu fyrir geimferðir framtíðarinnar þar sem úr jurt-
um má vinna vítamín auk þess sem þær framleiða
súrefni.
Miðvikudagur 2. október 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13