Þjóðviljinn - 27.10.1985, Blaðsíða 13

Grænu aparnir í Mið-Afríku, sem taldir eru hafa borið veiruna til manna. Raunar
er hlutfall þeirra kvenna sem smitast hafa af alnæmi í Mið-Afríku miklu hærra
en annars staðar, þar sem yfir 90% alnæmissjúklinga eru karlmenn. Er það
talið stafa af almennu vændi og því að víða í Afríku eru endaþarmssamfarir
stundaðar til að komast hjá getnaði.
„Hversu smitandi er alnæmi?"
„í raun er þetta ekki mjög smit-
andi sjúkdómur. Það sést best á
því að aðeins ein hjúkrunarkona
af öllu því hjúkrunarfólki sem
stundað hefur alnæmissjúklinga,
hefur smitast svo vitað sé, og það
var áður en menn gerðu sér grein
fyrir því hvernig sjúkdómurinn
smitaðist. Hún stakk sig á nál sem
hafði verið notuð til að sprauta
alnæmissjúkling. Þaðert.d. alger
misskilningur að alnæmissjúkl-
inga megi ekki snerta og starfs-
fólk í heilbrigðisþjónustu m.a. á
Norðurlöndum hefur verið frætt
um hvernig meðhöndla skuli al-
næmissjúklinga með smithættu í
huga, án þess að gengið sé á rétt
sjúklingsins til að fá manneskju-
lega og alúðlega umönnun.“
Smitun
við blóðblöndun
„Eins og áður sagði í upphafi
þarf veiran að komast í blóðrás-
ina til að viðkomandi smitist.
Komist sæði manns með veiruna
eða blóð í opið sár er viðbúið að
viðkomandi taki veiruna. Við
endaþarmssamfarir særist slím-
húðin iðulega, því þessi líkamsh-
luti er jú ekki gerður fyrir slíkt,
og því verður smitun greið.
Sprautu- og fíkniefnanotkun,
vændi og almennt lauslæti eykur
auðvitað mjög áhættuna, auk
þess sem almennt heilsufar í slík-
um hópum er oftast lélegt. Því má
þó ekki gleyma að fjöldamargir
hommar eru í fastri sambúð og
hafa aðeins kynferðislegt sam-
neyti við einn aðila og eru því
ekki í meiri hættu en hver önnur
pör.“
„Nú hafa verið send blóðsýni
héðan út til rannsókna vegna
hugsanlegrar alnæmissmitunar.
Hafa margir reynst vera með
mótefni í blóðinu?"
„Mótefni hefur mælst hjá
nokkrum einstaklingum, en þeg-
ar hafa verið send á annað hundr-
að sýni. Vonandi er ekki langt í
að við getum farið að rannsaka
þessi blóðsýni hér heima. Við
höfum orðið varir við talsverða
hræðslu hér, ekki síst hjá ættingj-
um fólks sem það telur vera í
hættu. Við hvetjum fólk til að
leita til heimilislæknis ef það telur
hættu á að það hafi hugsanlega
smitast af alnæmi eða ef heilsufar
þess er lélegt án finnanlegra skýr-
inga. Margir sjúkdómar hafa
svipuð einkenni og forstigs-
einkenni alnæmis og því er um að
gera að láta rannsaka sig til að fá
úr slíku skorið."
Áhœttuhópar
„Sá hópur sem menn eru
hræddir um að náist síst í eru
menn sem hafa samneyti bæði við
konur og karla, eiga fjölskyldur
og vilja ekki að það vitnist að þeir
hafi mök við karlmenn, t.d. er-
lendis. Við vitum ekki hvort
þetta er stór hópur, en trúlega er
eitthvað um þetta. Við bendum
fólki á að þótt það láti rannsaka
blóðsýni með alnæmissmitun í
huga, þarf það ekki að skýra frá
því hvernig það hagar sínu kyn-
lífi.“
„Hvernig er helst hægt að kom-
ast hjá smiti?“
„Fyrst og fremst með því að
forðast kynferðislegt samneyti
við ókunnuga, þar sem hætta er á
særingu eða blóðblöndun. Notk-
un á smokkum minnkar mjög
smithættu og reyndar er farið að
reyna sérstaka smokka fyrir
homma með þetta í huga. Vændi
og sprautunotkun auka mjög
smitlíkurnar, en vissulega er þar
um umfangsmikið félagslegt
vandamál að ræða sem læknast
ekki með varnarorðum einum.
Aðrir hópar sem eru í hættu
eru dreyrasjúklingar og blóðþeg-
ar almennt, en nú er hvarvetna
reynt að rannsaka blóð og við-
höfð sérstök meðferð á storku-
þætti blóðs til að koma í veg fyrir
að veiran berist þannig á milli
manna. Nýlega er farið að hita
storkuþætti þá sem dreyrasjúk-
lingar þurfa á að halda og er talið
að það geti komið í veg fyrir smit.
Þar sem mótefni mælist ekki fyrr
en eftir nokkurn tíma er þýðing-
armikið að þeir sem hugsanlega
eru smitaðir, gefi ekki blóð. Þetta
er nú reynt að tryggja þegar tekið
er við blóðgjöfum hér í Blóð-
bankanum.
Lög og siðfrœði
„Hver er lagaleg staða
heilbrigðisyfirvalda gagnvart
hugsanlegum alnæmissjúklingum
hér á landi og gagnkvæmt?“
„Hagsmunir og sjálfsákvörð-
unarréttur einstaklingsins og
heildarinnar geta vissulega togast
á í þessu dæmi. Hér er bæði um
lög að ræða og almenna siðfræði.
Tillaga liggur fyrir um að alnæmi
verði skilgreint í lögum sem kyn-
sjúkdómur. Önnur leið hefði ver-
ið að skilgreina sjúkdóminn í
lögum sem farsótt. Astæðan fyrir
því að við óskum eftir að fella
sjúkdóminn undir kynsjúkdóma-
lög er að erlendis t.d. á Norður-
löndunum hefur stundum reynst
erfitt að meðhöndla sjúklinga,
t.d. fíkniefnaneytendur. Dæmi
eru um að þeir neiti að gangast
undir meðferð, neiti að taka þátt í
varnaraðgerðum gegn frekara
smiti og haldi t.d. áfram vændi án
þess að hægt sé að koma í veg
fyrir það.
Að sama skapi skyldar ríkis-
valdið sig með lagaákvæðinu til
að meðhöndla sjúklinginn hon-
um að kostnaðarlausu á besta
mögulegan hátt, tryggja honum
læknismeðferð og sjúkrahús-
rými. Mikilvægt er að allir leggist
á eitt til þess að hefta útbreiðslu
sjúkdómsins og fylgja þeim
ráðum sem heilbrigðisyfirvöld
gefa í því skyni. Þannig er einnig
hægt að koma í veg fyrir óþarfa
hræðslu meðal almennings, sem
gæti komið í veg fyrir að sjúk-
lingar greinist tímanlega og einn-
ig valdið sjúklingum og aðstand-
endum þeirra óþægindum og erf-
iðleikum.“
-Þs
S3ÚKDÓMSFERILL ALNÆMIS
3ÁKVÆÐ
BRÁD MÓTEFNA-
SMITUN SÝKING MÆLING
ÁLNÆMI
% LAS ARC
I V F0RSTIG ÁN EINKENNA V F0RSTIG MEÐ EINKENNUM
1-2 1-2
VIKUR VIKUR
LANGVIMN ALNÆMISSÝKING MÁNUDIR - ÁR
LAS: EITLASTÆKKANIR SÉRSTAKLEGA
Á HÁLSI 0G í HANDARKRIKUM.
ARC (AIDS RELATED C.OMPLEX);
L ANGVAR ANDI HIT|, NI DURGANGUR ,
NÆTURSVITI, ENDURTEKNAR
SÝKIMGAR ER SVARA ILLA MED-
FERÐ 0C VERULEGT ÞYNGDARTAP.
Sunnudagur 27. október 1985 ÞJÓÐVILJINN - SÍÐA 13
IAUSAR STÖÐUR HJÁ
REYKJAVÍKURBORG
Reykjavíkurborg vill ráða starfsfólk til eftirtalinna
starfa. Starfskjör samkvæmt kjarasamningum.
• Staða forstöðumanns Sundlauga Reykjavíkur í
Laugardal er laus til umsóknar. Staðan veitist frá og
með 1. janúar 1986.
Upplýsingar veitir framkvæmdastjóri og íþróttafulltrúi
hjá íþrotta- og tómstundaráði Reykjavíkur, Fríkirkju-
vegi 11, sími 21769 og 16262.
Umsóknum ber að skila til Starfsmannahalds Reykja-
víkurborgar, Pósthússtræti 9, 6. hæð, á sérstökum
umsóknareyðublöðum sem þar fást, fyrir kl. 16.00,
þriðjudaginn 5. nóvember 1985.
m IAUSAR STÖÐUR HJÁ
111 REYKJAVÍKURBORG
Reykjavíkurborg vill ráða starfsfólk til eftirtalinna
starfa. Starfskjör samkvæmt kjarasamningum.
• Starfsmaður óskast að Fjölskylduheimili fyrir ung-
linga, Búðargerði 9.
Um er að ræða vaktavinnu, kvöld nætur og helgar.
Reynsla af starfi með unglingum æskileg. Mjög gef-
andi og skemtileg vinna.
• Starfsmaður í afleysingar. Óregluleg vinna.
Upplýsingar veita starfsmenn í síma 81836, eftir kl.
16.00.
Umsóknum ber að skila til starfsmannahalds Reykja-
víkurborgar, Pósthússtræti 9, 6. hæð, á sérstökum
umsóknareyðublöðum sem þar fást, fyrir kl. 16.00,
mánudaginn 11. nóvember 1985.
LAUSAR STÖÐUR HJÁ
REYKJAVÍKURBORG
Reykjavíkurborg vill ráða starfsfólk til eftirtalinna
starfa. Starfskjör samkvæmt kjarasamningum:
• Verkfræðing eða tæknifræðing til starfa við áætl-
anagerð fyrir raforkuvirki.
• Starfsmann í innheimtustörf (lokunarmann).
• Starfsmann í starf gjaldkera og til skrifstofustarfa.
Upþlýsingar veitir starfsmannastjóri Rafmagnsveitu
Reykjavíkur í síma 686222.
Umsóknum ber að skila til starfsmannahalds Reykja-
víkurborgar, Pósthússtræti 9, 6. hæð, á sérstökum
umsóknareyðublöðum sem þar fást, fyrir kl. 16.00.
mánudaginn 4. móvember 1985.
«gk Auglýsing
-J||| frá Fjárveitinga-
“““ nefnd Alþingis
Fjárveitinganefnd Alþingis mun sinna viðtölum vegna
afgreiðslu fjárlaga 1986 frá 28. okt.-15. nóv. n.k.
Beiðnum um viðtöl við nefndina þarf að koma á fram-
færi við starfsmann nefndarinnar, Jón R. Pálsson, í
síma 1-15-60 eftir hádegi eða skriflega eigi síðar en 9.
nóvember n.k.
Skrifleg erindi um fjárveitingabeiðnir á fjárlögum 1986
þurfa að berast skrifstofu Alþingis fyrir 15. nóvember
n.k. ella er óvíst að hægt verði að sinna þeim.
Fjárveitinganefnd Alþingis.